Þjóðviljinn - 14.04.1948, Qupperneq 5

Miðvikudagur 14. apríl 1948.
Þ JÖÐ VILJINN
Lærisveinar
Al Capones
A SUNNUDAGINN ganga ít-
alskir kjósendur að kjörborð-
inu eftir einhverja þá ein-
kennilegustu kosningabar-
áttu, sem enn getur. Hún hef
ur ekki fyrst og fremst verið
háð á Italíu sjálfri, heldur í
stjómarskrifstofum í Was-
hington, London og París.
Ósköpin byrjuðu eftir ára-
mótin, þegar spæjarar banda
ríska sendiráðsins í Róm sím-
uðu til Washington, að allar
líkur bentu til, að Lýðræðis-
fylking kommúnista, sósíal-
demókrata og nokkurra
smærri flokka, myndi bera
sigur af hólmi í kosningun-
um, Þá ætlaði allt um koll að
keyra. Truman forseti lýsti
því yfir, að heimsfriðurinn
væri í veði, ef ítölsk alþýða
gerðist svo djörf, að fela'
vinstriflokkunum forsjá mála
sinna. Marshall utanríkisráð
herra lét ekki sitt eftir liggja
og tilkynnti, að Italir fengju
ekki eilin kornhnefa né kola-
blað framar vestan um haf,
ef Lýðræðisfylkingin sigi'aði.
Og Dunn, bandaríski sendi-
herran í Róm, fór um ítalíu
þvera og endilanga, liélt
ræður, skýrði frá þeirri
bandarísku aðstoð, sem land-
ið hafði fengið og sagði:
„Sjá, allt þetta hefur Sam
frændi látið í té, af því að
hans ágæti vinur, De Gasperi
er við völd.“
NÚ HEFUR ÞAÐ hingað til
ekki verið álitið samrýman-
legt diplómatískri kurteisi,
að sendiiierra framandi þjóða
tæki þátt í agítasjón fyrir
kosningar. En nú eru heldur
engir venjulegir tímar. Tru-
man hefur lýst því yfir, að
kommúnismanum skuli hald-
ið í skefjum. Því til sanninda
merkis voru sendir dollarar
og hermenn til Grikkiands og
Tyrklands og allir góðir,
bandarískir borgai-ar önduðu
léttar: nú gátu þeir loksins
verið í friði fyrir þessum leið'-
inlegu kommúnistum.
SÚ DÝRÐ stóð þó ekki lengi.
Góðborgararnir vöknuðu
brátt upp með andfælum.
Skæruliðunum í fjöílum
Grikklands virtist fjölga í
réttu hlutfalli við dollara-
mergðina, sem veitt var til
fasistastjórnarinnar í Aþenu.
Og á ítalíu hélt boðskapur
sósíalisrnans áfram að vinna
hug fjöldans. Nú voru góð
ráð dýr. Þá var gripið til of-
angrpindra aðgerða. Rljrgð-
unarlausri íhlutun í innan-
landsmál ítalíu var beitt.
Ekki nóg með það. Friðar-
samningarnir voru hiklaust
rofnir og stungið upp á því,
að aflienda Itölum Trieste.
Allt var i söiurnar leggjandi,
til að vinna atkvæði fyrir De
Gasperi.
OG ENN VARÐ að finna ný
ráð. Auðvitað höfðu landar
A1 Capones engin betri ráð
I en nýjar ofbeldishótanir.
Bandarískum orustuflota er
'l.
Gamalt 09 nýtt hneykslismál:
ðstjom Framsðknar í mjélkurmálum
Nýja mjólkurstöin muu kostu tugi millj. kr.
Bygging Nýju mjólkurstöðv-1 gera neitt til úrbóta. Þeir tókuj Aðeins til þess að eftirlitið með
arimiar er eitt mesta hneyksHs-
mál í opinbcrum framkvæmdum
síðustu ára, sennilega enn meira
hneyksli en eimtúrbínustöðin
sem fór 200% fram úr áætiun.
Hefur eitt axarskaptið rekið
annað í sambandí við það mál og
kostnaður allnr orðið geysileg-
ur. Hafa þeir menn, sem telja
sig sjálíkjörna „forráðamenn“
bænda fengið einstakt tækifæri
til að sýna getuleysi sitt í sam-
bandi við þetta mál, og hlýtur
sú reynsla að verða bændum
dýrmæt. Eftirfarandi bréf hefnr
Þjóðviljanura borizt um mjólk-
urstöðyarhneykslið, og birtist
]>að í lieild, þó Þjóði iljbm sé
ekki sumniála öllum þeim skoð-
j unum sem í því koma frara.
við lélegum vélum frá gamla
mjólkurfélaginu, og var það allt
látið sullast þar til styrjöldin
brauzt út, og allt hafði liækkað
stórkostlega í verði, og mjólkur
vinnsluvélar ófáanlegar. „Allt
var gott fyrir malarlýðinn" eins
og Jónas sálugi frá Hriflu
komst svo smekklega að orði.
(Hann er einn þeiiæa Framsókn
arpostula sem fær daglega
senda til sín mjólk á flöskum
frá mjólkurstöðinni, nýmjólk
aða úr nágrenni bæjarins.) Og
svro kemur rúsinan í pylsuendan
mjólkurframleiðslunni útí sveit
um batni virðist s/o sem nauð-
syn beri til að, a. m. k. Egili í
Sigtúnum hverfi frá ráðs-
mennskunni. Því um það verður
ekki deilt að eftirlitið er svo
hörmulegt sem hugsazt getur,
og á fullkomnu miðaldastigi.
Mjólkurneytendur hér hljóta
að spyrja: Batnar samsullið bó
tugmilljónamjólkurstöð komi
hér úti á enda samlagssvæðis-
ins? Verður ekki mjólkin að
austan nokkurra daga gömul
þegar henni er hrært samanvið
um: Nýja mjólkurstöðiu kemur. betri mjólk hér úr nágrenninu.
Framsóknarmenn hafa nú um
20 ára skeið ráðið mestu hvað
snertir mjólkursölu til liöfuð
borgarinnar. Fyrst lögðu þeir í
rústir merkilega viðleitni Thor
sál. Jensens. Sem kunnugt er
hafði sá mikli athafnamaður m.
a. aflað búi sínu á Korpúlfsstöð
um nýtízku mjólkurvinnsluvéla,
og mátti svo sem ekki nota
þær eftir að Framsóknarhöfð-
ingjarnir tóku að sér mjólkur-
söluna. Þá má slá því föstu að
þessir sömu gæfumenn hafi
komið í veg fyuár alla viðleitni
í þá átt að bændur hér í næstu
sveitum gætu eflt kúabú sín.
Þrátt fyrir það þó það séu ein-
mitt, þeir, sem standa be/.t að
vígi hvað snertir framleiðslu
góðrar mjólkur. Hefur þessi
skollaleikur gengið svona um
20 ára skeið. Það er ljóst að
menn þessa Jiefur skort gjör-
samlega allt tii þess, að til mála
gæti komið að þeir fengju ein-
ræði i þessum þýðingarmiklu
áreiðanlega til með að kosta á
milli 10 og 20 milljónir króua.
þvílik dásemd, þvílíkt afrek!
Fjtsí er áætlunarkostnaður tal
inn að muni nema nm eina
milljón kr. Þá er byggt yfir
amerískar vélar sem gleymzt
liafði að panta. Þegar sú bitra
reynsla er fyrir hendi að ó-
kleift sé að fá vélar frá Amer-
íku, ei-u pantaðar vélar frá Dan
mörku. Þá kom nú babb í bát-
inn, því þá reyndist nauðsyn-
legt að rífa niður skilrúm,
brjóta gólf og loft, því ekkert
passaði. Svo bættist við óhapp-
ið með ketilinn sem aldrei kem-
ur: Hann átti að setja niður
á neðstu hæð hússins. Og var
þar vitanlega innréttað allt og
útbúið til þeirra hluta. En viti
menn þegar þessum mikla kostn
aði er lokið kemur upp úr kaf-
inu að slíkt brýtur á móti lands
lögum. Þá er málið liespað af
með þ\ú að byggja ketilstór-
hýsi sérstakt úti á lóð fyrirtæk
Þessu má svara þannig, að göm
ul mjólk er og verður ávalt
skemmd vara, og eitur sýklanna
verður óumflýjanlega í mjólk-
inni þó það takist með hjálp
nýju vélanna að minnka fjölda
sýkla í hverju grammi um
nokkrar milljónir. Við Reykvík-
ingar eigum það eingöngu Fram
u{U>í6<nj&f
? 1
Eftir heimsstyrjöld númep
eitt var fjárhagur flestra Eyr-
ópurikja, næsta bágborinn, sér
í lagi þó Þýzkalands, og gekk
seiniega að hressa hann við. Þá
komu Bandaríkin eins og frels-
andi engill með tvö iánveiting'a
plön, Daws-plan og Young-plan.
til að rétta við fjárhag Þýzka-
lands og þar með álfumtar í
heild. í'tkoman varð sú, að
heimskreppan, sem einnig áíti
upptök sín í Bandaríkjunum.
kom á cngu landi harðar niður
en einmitt Þýzkalandi. Banda-
rískir auðhringar eignuoust hins
vegar drjúgan skerf af hiuta*
bréfum í þýzkum iðnaði.
★
Eftir heimsstyrjöld númei*
tvö er i'járkagur margra Vestui”
evrópuríkja ailur í ólestri og
fer jaínvel versnandi eftir því
sem lengra líður frá stríðslok*
um. Þau virðast þjást af krón*
sóknarmönnum, og þá sérstak-| ískri ófeiti eins möFu k>rn’
ara hans Faraós. Aftur kqma
lega þeim þeirra sem stjóma
mjólkursamsölumálunum að
þakka, að við erura öll stödd í
kviksyndi í málum þessum.
Mjólkin er svo dýrmætt næring
arefni, að það gengur þjóðar-
ógæfú næst að geta ekki haft
mjólkurmálin í lagi. Eftirlits-
leysið og fábjánahátturinn í mál
um þessum er svo ofboðslegt,
að róttækra aðgerða þarf við,
og það tafarlaust. En vel á
minnst, því er ekki stofnað tii
útvarpsumræðna um mjóikur-
málin ? Svo raddir lækna vorra
geti heyrzt, raddir húsmæðra
bæjarins, sem standa mega í
isins. Talið er að allur þessi1 löngum biðröðum við mjólkur-
skilið að mjólkin sé eitt þýðing-
armesta næringarefni sem til
er. Enda gat „Tíminn" þess al-
veg nýlega, og hafði fregnina
eftir því sem unnt var að skilja
eftir merku erlendu blaði, að
nýmjólk væri geysigott næring-
arefni fyrir böra, sérstaklega.
Þá virðast þessir höfðingjar
hafa verið gjörsneyddir allri
þekkingu á meðferð mjólkur
yfirleitt. A þeim árum sem
auðvelt var að byggja mjólkur-
stöð, og fá mjólkurvinnsluvélar,
datt engum þeirra í hug að
kostnaður hafi numið á aðra
milljón króna. En til hvers
þessa voða stassjón? Mjólkur-
samsalan átti stórhýsi við Hring
málmn. Þeir virðast aldrei liafa 1 braut, og stóra lóð. Telja má
víst að þar Uefði með mörgum-
sinnum minni kostnaði mátt
laga og bæta við. En þá hefðu
ekki fengizt danssalir, né prívát
íbúðir fyrir Framsóknarhöfð-
ingjana. Manni blöskrar svo ó-
ráðsíuskapurinn að minna til-
efni hefur stundum þurft til
þess að kref jast opinberrar rann
sóknar! En þá kemur spurning-
,in: Hjálpar þetta nokkuð? Fáum
við betri mjólk en áður? Hvar
er trygging fyrir því að menn
detti ekki í mjólkurlaugina, eða
að lirútshorn flytjist ekki í
mjólkinni hingað til bæjarins ?
búðirnar hvernig sem viðrar, nl
þess að sækja mjólk er skortir
hreinlætisöryggi ?
En hvað gera bæjaryfirvöld
in? Er ekki framkvæmanlegt
að bærinn geti gengið á undan
með góðu eftirdæmi: Aukið bú-
skap sinn svo að til fyrirmyndar
sé, og auk þess stuðlað að því
að bændur hér í nágrenni, vest-
an heiðar, fái nauðsynlega lijálp
til þess að auka ræktun og
fjölga kúm. Neyzlumjólk Reyk-
víkinga. á að koma sem mest
héðan úr nágrenninu, og mikið
og gott land til ræktunar, cr
enn óunnið. Framsóknarflokk-
urinn hefur vissulega vitandi
vits kyrkt alla framfaravið-
leitni bænda liér nærlendis, en
við svo búið má ekki standa.
stefnt saman við strendur
Italíu. Yfir kjörfundunum á
torgum fornfrægra, ílalskra
borga sveima sprengjufíug-
vélasveitir Vesturveldanna.
Hótanirnar einar er ekki látn
ar nægja, nú er byssukjaftin-
um þrýst að hnakkanum.
Svona óstjórnl. er örvæntiug
bandaríska auðvaldsins orð-
Bandaríkin með sitt plan, Mars*
hali-plau, og hin kapítaiísku ó-
þrifaríki grípa fegins hendi s
hálmstráið.
★
En eitt er það ríki í Vestur*
evrópu, sem hagar sér með und1
ariegum hætti. í stríðslok var
það betur stætt en nokkru sinni'
fyrr, bjó sig vel að nýtízku
framleiðslutækjuni og átti kost
öruggra og góðra markaða..
Þetta land er Island. AHt benti’
til, aö ]>að ætti nú ioks eftir
aldalangar hörmungar sæinilega
bjarta og batnandi framtíð fyrir
höndum. Eu þá komu til vaida
menn, sem fyrir aila muni vilja
draga hið unga og upprennandí
ríki í dilk með hinum stríðs-
hrjáðu löndum, þar ser/t alft er
í ólagi. Þeir hafa lagt á !;að
ofurkapp að telja þjóoíuni trú
um, að hún sé fátæk og vaa-
megnug og hafa haft. þó nokkra.
tilburði til að gera hana bæði
fátæka og vanmegnuga. En eitt
ár hefur reynzt of skammur
tími tii að konia Islancíi á jafu
kaldan klaka og t. d. Frakk-
landi og Italíu. Enn er iandið'
skuidlaust, er allvel búið að
framleiðslutækjum og á enn.
lcost góðra markaða. En Bjarni
Ben. og fylgifiskar hans ern
ekki áf balci dottnir: fsland
SKAL taka Marshaii-Ián, það'
SKAL vera í dilk með fátækví
löndunum!

in.
M. T. Ó.
STARFSSTOLKUR
Vantar á Landsspítalann, nú þegar.
Upplýsingar gefur forstöðukonan.
Faraó dreymdi undarlegan
draum, sem olli honinn mikilii,
áhyggju: magrar kýr, sem átu
upp þær feitu og urðu þó ekk»
feitari. Bjarna Bentdlktssðn
virðist hafa dreyrnt emd á und-
ariegri draum, meira : ð segja;
óskadraum, utn feita kú, semc
tekur upp á því að n ; gra. sig:
— til þess að verð.. himina
mögru lík. J