Þjóðviljinn - 28.07.1948, Qupperneq 3

Miðvikudagur 28. júlí 1948.
ÞJÓÐVILJINN
J
sextugui
Friðrik Ásmundsson Brekkan
er sextugur í dag. Það hlíðir
ekki að rekja ævisögu manns
sem enn er í blóma.lífsins, þess
má þó geta að Brekkan er
Vestur-Húnvetningur að ætt og
uppruna, hann stundaði bú-
fræðinám að Hvanneyri í æsku,
fór síðan utan og stundaði nám |—1941. Ráðunautur ríkisins
við ýmsa lýðskóla og lýðhá- áfengismálum hefur hann ve
skóla í Danmörku og Svíþjöð. ið síðan 1935.
fagna að vera sá vettvangur
sem hann hefur einkum starfað
á að þessum málum. Alla stund
siðan hann kom til Islands hcf-
ur hann stárfað innan Reglunn-
ar verið í framicvæmdanefnu
Stórstúkunnar síðan 1931 og
stórtemplar 1934—1939 og 1940
bjó hann sig þá meðal annars
undir að kenna handíðir. A1
námi loknu gerðist hann kenn-
ari í Danmörku og kenndi með-
al annars við Askov Slöjdskole.
Heim til Islands kom liann 1928
og stundaði þá um shin blaða-
mennsku á Akureyri, en 1930
fluttist hann til Reykjavíkur og
gerðist kennari við Gagnfræða
skólann í Reykjavík, því starf;
gegndi hann þar tii fyrir tveim
árum ao hann hóf starf við Þjóð
minjasafnið. I dag er Brekk-
an staddur í Danmörku, ásanv;
konu sinni, frú Estrid, hann er
þar í boði gamalla vina og sam-
starfsmánna frá kennaraárum
hans þar í Iandi.
Þau störf sem hér hefur verið
drepið á mundu rcynast flestiuu
fullgilt ævistarf og hver sem
hefur rækt þau með alúð óg
prýði eins og Rrekkan hefu;'
sannarlega gert skyldu sína
gagnvart samborgurunum.
En þessi störf eru ekki ævi-
stai j. jjvj. po að hann
hafi atkastað miklu á liinuiyi
venjuléga vimuitíma hirls opin-
bera starfsmánns þá hefur hanu
Eg þekki fáa, ef til vill engan.
,sem skilur betur en. Brekkan að
starf Góðtemplarareglumrar
vcrður fyrst og fremst að vera
almennt menningar- og matn-
bótastarf, hann veit að engin
þjóð öðlast það lán að losna við
það böl sem áfengisnautn fylgxr
nema hún verði sannmenntuð.
Með rökfestu, án öfga og moð
prxiðmennsku hins gagnmenni-
aða manns hefur Brekkan boðað
reglusystkinum og þjóðinni aihá
þenna sannleika, og þann sann •
leika mun hann boða henni me i-
an líf og heilsa endist. Ekki
spj'r hann um laun, jafnvel ekki
um árangur, því hann er aðeins
að þjóna innri þörf, hann er að
gera það sem skyldan býðu:,
að segja til þess vegar sem
liggur til betri tíma. Engan vrll
hann neyða til að fara þann
veg, en það er þjóðarlán að sevi
flestir feti hann og væru þeir
margir .sem svo. skýrt segðu til
Vegarins sem Brekkan myndi
lán þjóðarinnar verða mikið.
•Þegar ég hef minnzt með þess
UJh örfáú orðurn- á hin daglegu
skyloustörf Brekkans og félags
afkastao énn mrini u'an hins J málastarf hans niyndi margur
imimiimimiiimiMmimmimiiiiiiimiiiiiiiiiimimMiiiHiimiiimiiMiiiiiK
VI!&i|á!tmir P. Vi!lt|álmssmi
Skundar úr augsýn skatnafjöld,
skilur við jarðarhreysi;
bregða þarf ei þó böndin lífs
bresti, og dauðinn geisi.
Vandinn er einn: að vera sá
sem vinarihs hallir reisi. —
Gefinn er styrkur: gáfan þín,
góðvild. og æðruleysi.
Æ var þér bjart. í augum, þó
í atvikahrýðjum þyti;
rrsti ei djúpt þó reynslan þig
rotaði, merði og bryti,
lífsnautn þín gegnum lemstrin þau
logaði eins og viti.
Áræði þitt og aflavon
unni sér varla hvíldar,
örkuðu beint á efans djúp
óskirnar, hvergi fýldar,
námu þig brott — á norðursvið,
nágrenni auðs og síldar.
Gaf þér þá Ægir græskulaust
— geðríkur við að lynda —
pústurinn þann sem þypgstur var
og þurfti ei um að binda.
Dugir ei mannleg dáð né von
dóminum þeim að hrindá.
Kvaddur ertu með kjarki og trú,
kapp þitt var úr því spunpið,
laust við hugarvíl, líkt og er
líf þitt á brottu runnið.
Félaginn góði, farðu heill,
fúslega og vel er unnið.
Kumiingi.
imiiMiimmimimmmiiiimiimMMiimiiMiiiiMmiiiniiiiiinmmmtiiiiMiMi
íslenzknnámskeið Norðurlanda-
?
stúdenta lokið
vcnjulega vin-mitíma, sín bezt.u
störf liefur liann unnið í hjá.-
vei'kum. Brekkan er sem sé ekki
i. hópi þeirra manna sem geta
setzt niður og hvílt sig þegar
daglegum skýldustörfum er lok-
ið; hann á hugðarmál og hug-
sjónir og þeim þjónar hann þeg-
ar aðrir h\úla sig, það er honum
eins eðlilegt og sjálfsagt eins og
að lifa.
Á sviði félagsmálanna eru þao
einkum ýpiis menningar- og
mannbótasörf sem hafa notið
krafta Brekkans og Góðtemp.:
ararcgian hcfur átt því láni að
æt!a r.ö allt væri talið, en það er
síður en svo, enn er ótalið hans
aðalstarf. Brekkan er fyrst og
frernst skáld og rithöfundur og
það er ótrúlegt hve mildu hann
hefur afkastað á þessu sviði þeg
ar iitið er á önnur störf hans.
Fyrstu bækur sínar samdi
hann á danska tungu, De gamle
fortalte, Ulveungens Broder, Öd
Strand og Börnene paa Grund,
tvær þessara bóka hafa verið
þýddar á íslenzku. Á íslenzka
liefur hann m. a. samið smásög-
ur .sem komið hafa út í bókinni
Níu systur og afstærriritverk
Námskeið í íslenzku fjTÍr
stúdenta frá Norðurlöndum var
lialdið í háskólanum dagana frá
22. júní til 24. júlí Alhs vora
á nániskeiðinu 12 st.údentar ,en
auk þess tók prófessor Otto
Springer frá Filadelfíu þátt i
því sem gestur.
um l Maðurinn frá Brimarhólmi
og Drottningarkyn. Mjög fer
því f jarri að með þessu séu talin
öll ritverk Brekkans, fjöldi rit-
gerða, þýðinga og annarra rit-
verka liggur eftir hann auk
þessa og tvímælalaust á hann
sæti á fremsla bekk meðal ís-
lenzkra rithöfunda, en það er
þá einnig rétt að notn þetta
tækifæri til að segja afdráttar-
íaust að Brekkan hefur ekki
hlotið þá viðurkenningu sem
honum ber sem skáldi og er það
bókmenntaþjóðinni sízt tii
sóma.
Þessar línur eru fj'rst og
fremst til þess skrifaðar aö
árna Brekkan og fjölskyldu
hans heilla á þes&um mei'kis-
degi og þakka honum fjTÍr að
hann hefur ætíð hlýtt þvi kalii
sem bauð honum að vinna fyrir
hugsjónir og hugðarmál þegar
brauðstriti dagsins lauk.
^Sigfús A. Sfgurhjartarson. -
Keimslu annaðist dr. Sveinn
Bergsveinsson, og fór hún fram
hvern virkan dag kl. 10 til 12.
Auk þesa fluttu kennarar há-
skólana fyrirlestra á námskeið-
inu og var öllum heuuill aðgan x
ur að þeim. Alexander Jóhannes
son prófcssor flutti fyrirlestur
um íslenzka tungu, próf. Þorkell
Jóhannesson um fjármálaþróun
íslands, dr. Steingrímur J. Þor-
steinsson um lslenzka skáld-
sagnagerð, dr. Jón Jóhannesso.i
nm landnám Islands, próf. Ein-
ar Ó. Sveinsson nm íslenzka
sagnaritun, próf. Jón Steffen-
sen nm uppruna Islendinga og
próf. Sigurður Nordal um þús-
und ára afmæli íslenfzkra bók-
mennta. Áuk þess las Lárus
Pálsson leikari kvæði eftir ýms
merk skáld og úr Gullna hlið-
inu eftir Davíð Stefánsson.
Um hverja helgi var farið í
ferðalag með þátttakendum
námskeiðsins, var farið að GulL-
fossi, Geysi, Hlíðarenda í Fljóts
hlíð, ó Þingvöll að Rej’kholti og
víðar.
Stúdentaráð háskólans bauð
einnig stúdentunum í ferðalag
til Þingvalla og gekkst fyrir
samsæti fyiir þá að Hótel Borg
★ Vísir birti í gær Ijósmyné
af manni, sem er að fást viff
liöggmynd af S.talín hinuro aust-
ræna. Stendur undir n-.ynclínni
að ríkisstjórn íslands hafi pant:
að þessa höggmj nd 1946 og ha8
hún átfc ax? vera á stöðugri sýn-
ingu í Reykjavík. Vísir ályktai
síðan.sem svo að meðal ráðherr-
anna sé „vart öðrum ti? að
dreibi en Áka Jakobssyni eðá
Brynjólfi Bjarnasýhi“, óg held-
ur áfram: „Áki hefur nú nóg á
sinni könnu um þessar rasmdir,
greyið, svo að líklega er óhætt
að skrifa listaverkið á reikning
Brynjólfs Bjarnasonar"!! Eða
með öðrum orðum, undanfarið
hefur verið ástundaður sv o mik-
ill söguburður um Áka að það
er ekki hægt að ófrægja hann
meira, þess vegna er nú bezt aí
snúa sér að Brynjólfi! Eftir
þessa sönnun fyrir þátttöka
Brynjólfs í þesu máli spj;r Vís-
ir hvaða heimild hann hafi haff
til að panta mynd þessa fyrir
liönd íslenzku ríkisstjómarmn-
ar, hvort hanu hafi greitt baiia
með ojiinberu fé, og hvar húa
sé niður koniin. Sú spurning et
síðan áréttuð með feitletraðrc
fyrirsögn: „Hvar er Stnlínmyn'l
ríkisst jórnarinnar ?“
★ Alþýðublaðið eiKlurtekin
að sjálfsögðu „frétt“ VísLs í gæc
og hefur einnig fyrir safct a?
Brynjóifur hafi pantað myncf
ina. „Máske honnm hafi. hug-
kvæmzt það að panta þessci
rnj-nd í nafni ríkisstjórnarinnaK.
af húsbónda sínum Stalín". Og
blaðið spyr með ákafa eins ol
Vísir: hvar er myndin af Stai-
ín? Sú spurning minnir mann
ósjálfrátt á aðra sem blöðia
hömpuðu mjög fyrir skömmu,
þótt hljótt sé orðið nm hans
núna: Hvað er í kassanum? Og
var þá átt \ið þann duiarfuíia
kassa úr Tröllafossi, sem kafari
var látinn leita að á hafsbotni
dag eftir dag! Er nú ekki ein
sætt að tengja þessar t\ :er s&g-
ur sainan og hafa fyrir satt aú
Stalín hafi verið í kassamini .1
Úr því gæti orðið hiu ágæfasta
saga, og skal því hér með Ij’si
yfir að AiþýðubLaðið og Vísir
n-.ega fá þá hugmynd tií frjáisra
afnota næstu daga.
★ Fróðir menn segja hir.s-
vcgar :vð Stalínsmjaid þessi hati
átt að vera hluti af mj'ncíasafn'
því, sem Óskar Haildórsson úf-
gerðarmaður ætlaði að Uont*
npp hér í Reykjavík í eina tícL
Sú sliýring er þó svo hver-
dagsleg og ieiðinleg að sjálfsasrí-
er að hafna heimi þegar í staft.
Trúum því heldur að BrvTtjólfitr
liafi pantað myiidina, en hú.t
hvíli nú á hafsbotni í kassís.
þelm hinum dularfulta se.ni kasfc-
að var út um kýrauga á Trölla-
fossi af „tveim stftTfsmönnum
kommánistallokksins" sæihiar
núuuingar.