Þjóðviljinn - 28.07.1948, Qupperneq 8

r
Síldarverhstniðjj an í Örfiriseyi

ir fcroni
t, 's.fi
lOÐVILJIIi
Ráðgerð 5 þús. mála afköst og stækkun ssðar í 20 þús. mál
— Byrjar væntanSega framleiðslu utu næstu áramét. —
ðttinn við ólykt talinn ástæðulaus
Viðshiptas&mningur rið
Frahhiand
Nýlega var undirritaður í París viðsldptasamningur milli
Gunnar Thoroddsen borgarstjóri og forráðamenn Kveldúlfs
skýrðu biaðamönmim í gær nánar frá síldarverksmiðju þeirri er
bærinn og Kveldúifur í félagi ætla að reisa í Örfirisey.
Byrjunarafköst verksmiðjunnar eiga að vera 5000 mál en
gert ráð fyrir að liægt verði að stæklca hana upp í 20000 máia
afköst. Ef ekkeit óvænt hindrar afgreiðslu á vélum og efni og
■ekki stendur á byggingarframkvsemdum eru góðar likur fyrir
því að verksmiðjan geti hafið vinnslu á þurrsíld fyrir næstu ára-
mót og framleiðslu á fullunriu mjöli og lýsi tveim mánuðum síðar.
Verksmiðjan á að starfa eftir nýjum framleiðsluaðferðum er
gefa margíalt verðmætari vöru og fullvinna hráefnið, þannig að
hún á að skila arði þegar verksmiðjur með gömlu aðferðinni eru
reknar með lialla, eins og Þjóðviljinn skýrði allýtariega frá s.l.
vetur. — Áætlað kostnaðarverð, iniðað við 5 þús. mála afköst
er 10—12 millj. kr.
Gunnar Thoroddsen borgar-
stjóri skýrði frá ráðstöfunum
bæjarstjórnar til þess að geta
hagnýtt Faxaflóasíldina, ef
hún skyldi koma aftur í liaust.
Bærinn gerðist aðili að h.f. Hær
ingi að Yi móti Síldarverksmiðj
um ríkisins, féiagi útgerðar-
manna og Óskari .Halldói’ssyni
og verður hlutafé 1 og Vi millj.
kr.
Þá gerðist bærinn aðili að
hinni nýju síldarverksmiðju í
Örfirisey ásamt Kveldúlfi.
Borgarstjóri ræddi allýtar-
lega að akki hefði fundizt heppi
legri staður fyrir verksmiðjuna
en i örfirisey, hér í nágrenni
Reykjavíkur og höfði lienni
verið valinn staður í Hvalfirði
hefði orðið að byggja þar hafn-
armannvirki fyrir margar millj.
króna.
Þá taldi hann að ótti manna
við óh'kt frá verksmiðjunni
væri með öllu ástæðulaus þar
sem hún vinnur með aðferðum
er útiloka með öllu þurrkara-
reykmn. T. d. eru síldarverk-
smiðjur starfræktar á vestur-
strönd Bandaríkjanna í álíka
fjarlægð frá hótelum og bað-
strönd eins og Örfirisey er frá
Reykjavík og án þess ólykt
spilli þar lofti.
Hér fer á eftir nokkuð af því
sem Sveinn Einarsson verk-
fræðingur Kveldúlfs sagði um
'hiiia nýju verksmiðju:
„Frá uppfyllingu þeirri, er
verksmiðjan verður byggð á, er
fyrirhugað að byggðar verði
ein til tvær löndunarbryggjur
úr tré, og geti 2 skip fengið
losun samtímis við hvora
bryggju.
Á bryggjunum verður kom-
ið fyrir fiskidælum af nýjustu
gerð, er dæla síldinni beint úr
lestum skipanna eftir lokuðum
stálrörum inn í verksmiðju-
bygginguna. Þar verðui- vatnið,
sem notað er til þess að fleyta
fiskinum, skilið frá síldinni og
hún mæld á venjulegan hátt.
Að mselingu lokinni veiður síld
in flutt í lokuðum sjálfvirkum
flutningatækjum út í geymslu-
þræmar.
Löndunarvatnið, er fyrr var
nefnt, rennur í þró i gólfi verk
smiðjubyggingarinnar og er
dælt þaðan út í skipin meðan
löndunin fer fram, en milli land
ana er vatnið geymt í þrónni.
í vatnið blandast smátt og
smátt allmikið af hreistri, fisk-
trefjum og uppleysanlegnm
efnum úr fiskinum. Verða efnr
þessi hreinsuð úr vatninu eins
og oft og þurfa þykir, á þann
hátt, sem lýst verður, liér á eft-
ir í sambandi við vinnslu á
blóðvatni úr þrónum. Er þetta
gert bæði af þrifnaðarástæðum
og með tilliti til betri nýtingar
á hráefninu.
Geymsla á síld í- þróm verð-
ur takmörkuð eftir því sern
kostur er á og oamrýmankgt
er góðum afgreiðsluskilyrðum
fyrir veiðiflotann. Með þeirri
vinnsluaðferð, sem notuð verð-
ur, er ekki hægt að salta síld-
ina í þrærnar. Er gert ráð fyrir
að síldin verði ekki geymd í
þrónum lengur en 4—5
sólahringa, enda ætti það að
vera nægileg þróarrými, til þess
að tryggja verksmiðjunni nægi-
legt hráefni í flestum gæfta-
leysistímabilum og gefa veiði-
skipunum færi á að losna við
aflann tafarlaust. Með hliðsjón
af síðustu vetrarvertíð má ætla
að veiðidagar á vetrarvertíö
verði allt að því 2 sinnum fleiri
en vænta má á góðum síldar-
vertíðum norðanlands, og verð-
ur þá ávinningur verksmiðjunn
ar af stóru þróarrými hlutfalls
lega minni, en fyrir sambæri-
lega verksmiðju norðanlands.
Geymluþrærnar verða af
nýrri gerð, byggðar sem lokað-
ir stálgeymar, líkt og olíugeym
ar, en byggðir á steinsteyptar
undirstöður. Þegar þrærnar eru
losaðar, verður síldinni hleypt
niður úr botni þeirra í lokuð
sjálfvirk flutningatæki neðan-
jarðar, er flytja hráefnið að
vinnsluvélum verksmiðjunnar.
Hver þró á að rúma ca.
10000 mál síldar. Standa þræm
ar í tveimur samhliða röðum
út frá verksmiðjugafli, og er
gert ráð fyrir að hvor þróarröð
verði notuð fyrir eina til tvær
5000 mála vinnslusamstæður.
Verði verksmiðjan stækkuð upp
í 20000 mála afköst, er gert
ráð fyrir allt að 10 þróm, er
mundu rúma um 100.000 mál
síldar.
Framhald á 7. síðu
íslands og Frakklands. Gildir samkomulag þetta til ársloka; 1948.
Samkvæmt samningi þessum
selja Islendingar Frökkum
frystan fisk, frysta síld, niður-
suðuvörur, þorskhrogn, þorska-
lýsi og síldariýsi. Er gert ráð
fyrir að afskipanir á freðfisk-
inum fari fram í júlí, ágúst og
september* þ. á. og að síldinni
verði afskipað eins fljótt og
verða má. Greiðslur fyrir þær
vörur, sem fluttai- verða út tii
Frakklands samkvæmt samningi
þessum fara inn á reikning i
Frakklandsbanka, sem stofnað
var til samkvæmt gVeiðslusamn-
ingi milli Islands og Frakklands
frá 15. júní 1946. Fjárhæðir
þær, sem greiddar verða inn á
þennan reikning má nota til
greiðslu á vörum, sem fluttar
eru frá frankasvæðinu til Is-
lands og til greiðslu á öðrum
kostnaði í því sambandi.
Ríkisstjóm Frakklands mun
athuga með velvild umsóknir
um útflutningsleyfi, sem henni
berast í þessu tilefni og þó sér-
staklega um þær vörur, sem
Gullfaxi
Gullfaxi, Skymasterflugvél
Flugíélags íslands, fór til Prest-
l
víkur kl. 8 og er væntanlegur
hingað aftur um kl. 7.
Síldarhrœðsluskipið
Híeringur
brýn þörf er fyrir á íslandi.
Ennfremur má selja þriðja landi
innstæður íslands í Frakklands
banka með samþykki réttra
franskra yfirvalda.
(Frá utanríkisráðuneytinu)
Fuisdur norrænna
bankastjóra
Hinn árlegi fundur seðla-
banka Norðurlanda var hald-
inn í Reykjavík dagana 26. og
27. júlí síðastl. í Landsbankan-
um. Þessir menn sátu fundinn •
Frá Danmarks Nationalbank:
C. V. Bramsnæs, þjóðbanka-
stjóri, Ove Jepsen, þjóðbanka-
stjóri og Svend Nilsen, vara-
bankastjóri.
Frá Finlands Bank: S. Tuo-
mioja, aðalbankastjóri, K. Kivi-
alho, bankastjóri og C. G. Sund-
man, bankastjóri.
Frá Norges Bank: Gunnar
Jahn, aðalbankastjóri, Arth. H.
Matliiesen ,bankastjóri og Fr.
Odberg, skrifstofustjóri.
Frá Sveriges Riksbank: Ivar
Rooth, aðalbankastjóri, Lennart
Hammérskiöld, bankastjóri og
Erik Westerlind, skrifstofu-
stjóri.
Frá Landsbanka Islands: Jón
Ámason, bankastjóri, Jón G.
Maríusson, bankastjóri, Svan-
bjöm Frímannsson, aðalbókaii
og Klemenz Trj-ggvason, hag-
fræðingur.
væntanlegt snemraa í október
Síhlarbræðsluskipið Hæringur
verður tilbúið til ferðar hingað
10. ágúst n. k. og fer skips-
höfnin vestur til að sækja það
á þriðjudaginn kemur. Heim-
ferðin mun talca 50—60 daga
og er ráðgert að bræðslan geti
hafizt á næstu \etrarsildarver-
!íð, að því er Jóhann Hafstein
;kýrði blaðamönnum frá í gær.
Skipinu hefur verið breytt í
fijótandi verksmiðju fyrir vest-
an að öðru leyti en því að véi-
arnar eru hér heima og verða
settar í skipið þegar það kemur
hingað. Mun niðursetning vél-
anna hér taka ca. tvo mánuði.
1 sambandi við ótta manna
við ólykt af síldarbræðslunni
sagði liann að ráðstafanir hefðu
verið gerðar til þess að eyða
henni, en ráðgert er að skipið
liggi við Ægisgai-ð í vetur. —
Skipstjóri á Hæringi verður
Ingvar Einarsson.
Eins og venja er á þessum
fundum, var af hálfu hvers þjóð
bankans flutt skýrsla um fjár-
liagsaðstöðuna í hverju landinu
um sig, og þá fyrst og fremst
um þróimina á sviði peninga-
mála og gjaldeyrismála.
Auk þessara skýraloa voru
tekin til umræðu nokkur mái-
efni, sem eru nú ofarlega á
baugi hjá þjóðbönkunum.
Ákveðið var, að næsti fimdur
norrænu þjóðbankanna skyldi
haldinn í Stokkhólmi á ári kom-
anda.
Síldarverksmiðja Sameignarfélags Reylcjavíkurbæjar og h. f. Kveldúlfs við Örlirisey, séð fn höfnínni og miðbænum. A miðri myndinni sjást tvær löndun-
arbryggjur, lengst til vinstri f* síldarþrær í röð, þá bygging fyrir forvinnslu og lolcs byggingar fyrir fullvinnslu á síldinni. I baksýu sjást reybháfar á
KetUhúsi. Byggingarnar lengst til hægri eru á hæð við hæstu hús í miðbæmim, (Arni Snævarr vcrkfræðingur gerði uppdráttinn).