Þjóðviljinn - 21.11.1948, Blaðsíða 6

ÞJOÐVILJINN
Sunnudagur 21. nóveœíier 1948.
. -p'"............... i ' —
74.
Gordott Schaffen
kafla, sem fjallar um réttindi og skyldur þjóðfélagsþegn-
anna. Persónulegt öryggi er tryggt með eftirfarandi
ákvæðum: „Persónur, sem sviptar hafa verið frelsi, eiga
rétt á að fá upplýst eigi síðar en næsta dag, hvaða yfir-
vald gaf út handtökufyrirskipunina og af hvaða ástæðu,
þær skulu einnig fá tsékifæri til að mótmæla handtök-
unni þegar í stað.“ í þessum kafla stjórnarskrárinnar er
síaðfestur rétturinn til vinnu, orlofs, og sjúkra- og elli-
bóta. Stjórriarskráin kveður svo á, að í héraðinu skuli
komið á samfelldu alþýðutryggingakerfi, er nái til allra
þjóðfélagsþegna, sé staðfest með lögum og sé stjórnað af
hinum tryggðu sjálfum.
Rétturinn til að mynda verkalýðsfélög og önnur sam-
tök og til að kjósa trúnaðarmenn er tryggður. Ennfrem-
ur er tryggt jafnrétti karla og kvenna, og körlum, konum
og unglingum eru tryggð sömu laun fyrir sömu vinnu.
Þeir kaflar, sem fjalla um landsþingið. ráðuneytið,
embættiskerfið, löggjöfina, fjármálakerfið, fræðslukerf-
ið og trúarbrögðin, eru í öllu, sem máli skiptir, sam-
hljóða stjórnarskrá Thiiringen. Sama máli gegnir um
kaflann um efnahagsmálin, en þar er þó í stjórnarskrá
Sachsen-Anhalt grein með víðtækari ákvæðum. I 73.
grein segir: ,,Ö11 einokunrarsamtök einstakra manna,
svo sem samsteypui’, keðjur, hringir og þeim skyld sam-
tök, sem miða að auknum gróða með samningum um
f.amleiðslu, sölu eða verðlag, eru bönnuð.“
,.Landið“ Sachsen samþykkti stjórnarskrá sína 28.
febrúar. 1947. Hún er í meginatriðum samhljóða stjórn-
arskrám Thiiringen og Sachsen-Anhalt, en gengur þó
lcngra í að framfylgja nokkrum af grundvallarsjónar-
miðúnuöi. Réttpr verkamanna og starfsmanna til að taka
þátt í framleiðsluþróuninni á jafnréttisgrundvelli er
siaðfestur í sérstakri grein. Ákvæði er um, að karl og
kona séu nákvæmlega jafnrétthá innan hjónabandsins.
Skylda ríkisins til að veita mæðrum sérstaka aðstoð er
einnig staðfest í stjórnarskránni, og giftir og ógiftir
hafa að öllu leyti jafnan rétt.; Það er lýst ólöglegt að
láta börn vinna og bannað að láta unglinga innan 16
ára aldurs vinna næturvinnu. Þeim greinum, sem fjalla
u.m réttindi þjóðfélagsþegnanna, er ekki hægt að breyta,
nema tveir þriðjuhlutar atkvæða fáist með breytingunni.
Stjórnarskráin heimilar, að vissan hluta þeirra grund-
vo.Harréttinda, sem þjóðfélagsþegnunum eru tryggð, megi
skerða með lögum, sem sett eru með tilliti til þess sér
síaka ástands, er ríkir eftir hrun nazismans, en hún veitir
landiþinginu rétt til að ákveða eftir 1950, hvort þessi
lög skuli vera lengur í gildi.
Sí.jórnarskrá Sachsen er að líkindum hin eina í heimi,
auk stjómarskrár Sovétríkjanna, sem tryggir pólitískum
f'ctfcamönnum hælisrétt. Þessi réttindi eru veitt flótta-
riönnum frá þeim löndum, er búa við réttarfar sem ,,er
í mótsögn við þau borgararéttindi, sem tryggð eru í þess-
ari stjórnarskrá." Auk þessa er ákvæði um, að lands-
þingjé hafi rétt til, þegar nauðsyn ber til, að samþykkja,
aó ríkið skuli taka í sínar hendur framleiðslutæki til að
nr.’-a framleiðsluna eða hindra misnotkun.
Mecklenbúrg-Pommern, sem til 1945 liafði verið aftur-
hnlclssamasta héraðið í öllu Þýzkalandi, samþykkti sína
203. ÐAUGR.
næst eins og hún hefði aldrei verið nema fjarstæð-
ur kunningi.
Þegar hún fór að róast blygðaðist hún sín og
sagði við sjálfa sig að fyrir ári hefði hún aldrei
lítillækkað sig á þennan hátt eða hugsað svona
spilltar hugsanir; en hún vissi einnig að fyrir ári
hefði liún ekki getað ímyndað sér slíka ástríðu
og þrá afbrýðissemi, vegna þess að þá hafði hún
ekki verið ástfangin af honum. Það var ekki fyrr
en eftir að hann hafði verið elskhugi hennar að hún,
Panney Towner, hefðarkona en engin dækja, hafði
orðið blygðunarlaus og yfirgefin og vesæl. Henni
var sama um allt. Plún gæti gert hvað sem væri til
að ná honum aftur. Hún skyldi fara út á götuna.
Hún skyldi þýðast hvern þann sem hefði girnd
til hennar. Og þá fann hún aftur til þeirrar skelf-
ingar sem hafði gripið hana þegar hún sat hjá hon-
um í bílnum. Var hún að verða eins og Mildred
frænka Savínu sem reyndi til við þjóna og bílstjóra ?
Hún hlaut að vera orðin brjáluð, sagði hún við
sjálfa sig. Hún hlaut að vera slæm manneskja og
sjúk.
Hún reyndi í sífellu að sannfæra sjálfa sig um að
það væri Melbourn sem hefði gert hana þannig. Það
var hann sem hafði eyðilagt hana Hann bar
ábyrgð á sál hennar, og nú var hann farinn burt
og hafði skilið hana eftir eins og hún væri skítur
undan skóm hans. Og síðan lifði hún upp aftur í
huganum allt samband þeirra, kafla fyrir kafla,
síðan þau hittust fyrst, og henni hafði virzt hann
vera aðlaðandi og athyglisverður maður sem gæti
gert boðin hennar skemmtilegri. Hún reyndi að
sannfæra sig um að það hefði ekki verið hún sem
var ástleitin í byrjun, en hún vissi að hún hafði
elt hann frá því fyrsta. Hún sá að í fyrstu hafði
hún ekki elskað hann fremur en hún elskaði Jim
eða hvern annan karlmann. Það var ekki fyrr en
eftir fyrsta launmótið að hún fór að líða slíkar
kvalir. I fyrstu var það aðeins forvitni og kæru-
leysi og leiðindi sem höfðu stjórnað henni. Allt í
einu sá hún fyrir sér óhugnanlega glöggt allt
kvöldið sem varð upphaf sambands þeirra. Hún sá
herbergið aftur og jafnvel mynstrið á veggfóðrinu,
og veiðimyndirnar og sirzgluggatjöldin, og hún lifði
aftur þessa einkennilega æsandi kennd sem fylgdi
því að hætta að vera heiðvirð kona, og taka sér
fyrsta elskhugann, og endurminningin um það dró
úr henni allan mátt.
Hún minntist, jafnvel enn greinilegar, atlota
hans, og þeirrar uppgötvunar að hún hefði í'rauft-
inni aldrei verið elskuð fyrr en þá, «g að allt líf
hennar með Jim hefði verið vélrænt og ómerkilegt
og saurugt, án ástríðu og rómantíkur — og hvað
hana snerti aðeins uppspretta ógeðs og þjáningar.
Hún minntist hinnar einkennilegu æsandi kenndar,
samblandaðrar afbrýðisemi og óeðlilegrar ánægju,
D A V / £>
við vitundina um að hann hlyti að hafa elskað aðr-
ar konur á undan henni, og að hún nyti ,alls. þess
sem þær hefðu veitt honum.
Eftir þennan dag var það orðið ástríða. Hún gat
fitkki hugsað um neitt nema hann. Hún gat ekki
þolað að hann liti á nokkurn annan kven-
mann. Hún gat ekki setið í sama herbergi
og hann án þess að horfa á hann, enda
þótt hún vissi að ekkert féll honum ver. Hún gaf
sér lausan tauminn í æði holdlegra hugsana, og
boraði fingrunum niður í silkihægindín, og langaði
til að hlæja æðislega þegar hún mirintist þeirrar
kjánalegu litlausu kenndar sem hún háfð; einu
sinni haldið að væri ást, og í næstu andrá fann hún
til trylltrar gleði af þeirri vissu að þi'átt fyrír allar
þjáningar, hefði hún fengið vitneskju um hlúti sem
annað kvenfólk þekkti ekki. Hún sá skyndiléga að
karlmenn höfðu fengið meira gildi fyrir hana en
verur sem hægt væri að kókettera við. Hún sá þá
fyrir sér á nýjan hátt, sem elskendur. Þegar
myndarlegur maður yrði á vegi hennar myndi hún
uppfrá þessu ævinlega sjá hann í nýju ljósi.
ffi9Hiisiiiiiiiiimiiiii!mimiiiiiiiiiiiii(iiiiiiiiiiiiimmi!iuiEiii
límiimiiinimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimmimHiiiiiii'iiM
tJnglingasaga um Hróa hött og
félaga hans — eftir
GEOFREY TREASE
Hins vegar ráðguðust félagarnir um,
hvað til bragðs skyldi taka. Þeir voru
komnir heim til síns gamla aðseturs og
höfðu kveikt eld að nýju. Þeir ræddu
um, hvort þeir skyldu hefja hér loka-
baráttuna við þetta þrefalda öfurefli.
„Við höfuð herklæði falin hér,“ sagði
Litli-Jón. „Svo getum við fellt okkur
tré hér og reist vígi —“
„Þá er'VÍst að við deyjum-með vopn í
hönd,“ sagði annar. „Eitt sinn skal hver
deyja, og enginn dauðdagi væri' okkur
betri.“ ■ ■'
„Bíðum sem snöggvast,“ greip Hrói
fram í brosandi.
„Ósköp liggur ykkur á að deyja. Það er
þó miklu meira um vert að lifa, ekki
aðeins okkar sjálfra vegna, heldur einn-
ig vegna hinnar starfandi alþýðu, sem
vonast eftir hjálp okkar,“
„Hvað er annað til bragðs að taka?“
„En því ekki, sem svo oft áður, að láta
herklæði og vígi eiga sig, en treysta
græna skógarbúningnum og langbogan-
um! Hvað kallar alþýðan okkur, félagar?
Skugga skógarins! í dag verðum við
skuggar — skuggar dauðans.“
Tíminn var dýrmætur og hann flýtti
sér að skýra þeim félögum frá fyrírætl-
un sinni, sem allir féllust á umsvifa-
laust. Konur og börn leituðu hælis lengst
inni í klettagöngunum. Þangað var ótrú-
legt, að neinn leitaði. Tíu bogskyttur
földu sig í t rjánum í grennd. Þeir áttu