Þjóðviljinn - 20.01.1950, Side 6

/ €
ÞJÓÐVILJINN
Föstudagur 20. janúar 1950.
V enusmyndin
Framhald af 3. síðu.
'í klæðinu, sérlega svæflinum,
iog mönnunum tveim í bak-
grunninum“.
Hér lýkur ,,analýsu“ listfræð-
ingsins og er ekki örgrannt
;um það, að mcr finnist rök
hans fremur fáskrúðug. Hvergi
er gægzt inni iistaverkið sjálft.
1 rauninni hvergi leitað að
meistaranum Titian í því. Held-
•ur reynt að sanna, með veikum
tourðum þá, að mótíf myndar-
innar sé svipað öðru í öðrum
myndum hans. En slíkt er
ekki háttur góðra listfræðinga.
í sögu myndlistarinnar ei tal
að um Feneyska'kólann. Fyrsti
. jöfur þess skóia, sem alvarlega
eftirtekt vakti var Giovanni
Bellini (ca. 1428—1516). Hann
tileinkaði sér hma akademísku
tradisjón 14. aldarinnar, en
.endurskapaði hana í ríkara
form, sem ianihélt þáu megin
einkenni er síðar komu fram í
verkum Giergione, Titians og
‘ Tintoretto3. Stærsta og veiga-
•mesta framlag Bellinis, og um
leið Feneýja skólans var á
sviði lita (color). Feneyski
skólinn, ólíkt hinum flóran-
tínska, sem fékkst að mestu
leyti við efni trúarlegs
eðlis, færði sig nær jörðinni, ef
svo rriætti segja, og lét sig
meiru skipta umhverfi sitt,
mannfólkið og það sem það að
hafðist í sínu dagléga lífi. Þeir
höfðu skynjað náttúruna, og
um leið mátt litarins.
ilustað á umræðux á
: siúdenlaí élagsfundí
Framhald af 3. síðu
útlenda orð „pólitík" sé orðið
okkur íslendingum jafn hættu-
leg Grýla og t. d. orðið komm-
únisti, og er þá langt jafnað.
Það er ekki einleikið hvað
sumir menntamenn okkar. eða
svokallaðir „akademiskir borg-
arar“ eru haldnir af ótta við
það, sem okkur, hinum óaka-
demisku, þykir varða mestu í
lífi okkar, því — hvernig mál-
lum okkar er stjórnað, þ. e hver[
afstaða stjórnmálamanns (Poli-j
tikers) er til lífsafkomu okkar
allra!
Þess er einnig skemmst að
minnast að einn okkar ungu
prófessora og stjórnmála-
manns! að auki, fannst það
„hryllilegt" að börnin í Sovét-
ríkjunum skyldu vera frædd
/um stjórnarh$etti'> ættlands síns.
Ef til vill er þessi hryliingur
og ótti við „pólitik" eða stjórn-
mál einhver „akademiskur"
ikvilii?
Þegar uppeldisfræðingur finn
ur hvöt hjá sér að koma fram
fyrir alþjóð og lýsa því með
mörgum raunhæfum dæmum,
að islenzk æska sé á miklum
háskaleiðum stödd , — hlýtur
þes.si spurning fyrst og fremst
að vakna í huga hvers for-
eidris, — er ekki eitthvað rotið
við það stjórnarfar, sem leiðir
af sér jafn misheppnuð uppeldis
íkilyrði, sem uppeldisfræðing-
urinn lýsti fyrir okkur i út-
fvaipserindum sínum?
þ Ah.
Ef staðfæra skal verk mál
ara hlýtur það að vera fyrsta
sporið að heimfæra það í þann
„skóla“ sem vitað er að málar-
inn tilheyrði, sem haldið er að
hafi málað það. I þessu til-
felli Titians, og þessvegna Fen-
eyjaskólans.
Hvað viðvíkur „Venusmynd'
þeirri sem nú gistir Rvík, hef
ur slík „analýsa" ekki átt sér
stað, að minnsta kosti ekki
opinberlega og má merkilegt
heita. Við íslendingar munum
eiga að státa okkur af tveim
listfræðingum. Annar sleppir
sér út í „emotional“ rugl um
eina þá lélegustu „collection“
sem ég hefi séð. Hinn hreyfir
hvorki hönd né fót, virðist
ekki koma þetta við, eða vera
sammála „collega“ síniun(?).
Málverk þetta, sem er hið
herfilegasta, vantar allan
þann kraft, glóð og grósku lit-
arins, sem var svo einkennandi
fyrir Feneyjaskólann. Til dæm
is skarlatsrauða klæðið, sem
Bjöm fer svo lofsamlegum
orðum um, virðist mér ámát-
legasta tákn skilningsleysis á
Titian. Hér er klæðið málað
með vissri rauðri málningu og
þar sem birta fellur á fellingu,
fer á einfaldan hátt látin hvít
málning saman við þá rauðu
Og þá varð ljós (!!).
Þannig er myndin öll tákn
sóðaskapar á meðferð lita.
Slík vinnubrögð er hin frek-
legasta móðgun að bendla við
Titian og 'Feneyjaskólann.
Má vera að myndin hafi upp
runalega verið eftir Titian, en
síðari tíma menn hafi málað
yfir hana, um það get ég að
sjálfsögðu ekki sagt Til að upp
lýsa það þyrfti vélræna rann-
eókn, röntgenmyndun, gegn-
umlýsingu og fleira, sem feng-
izt hefur með nútíma tækni og
nqtað er til að staðfæra vafa-
söm málverk.
En sú málning sem hylur
yzta borð myndarinnar í dag
er ekki komin úr pensli Titi-
ans og þessvegna ekki úr
vinnustofu hans.
Jóhannes Jóhannesson.
Prastskosning
í Reykfavík
5900 á kföxskrá. —
Kosningaréti hafa safn-
aðarmenn 15 ára og eldri
Næstkomandi sunnudag verð-
ur kosinn prestur fyrir Fri-
kirkjuíöfnuðinn í Reykjavík.
Þessir verða í kjöri: Séra
Árelíus Níelssón, Eyrárbakka;
Emil Björnsson, cand. theol.,
Reykjavík; séra Ragnar Bene-
diktsson, Reykjavík, og séra
Þorsteinn Björnsson, Þingeyri.
Kosið verður í Fríkirkjunni
og hefst kosning kl. 10 árdegis.
Á kjörskrá eru um 5900 manns.
Kosningarétt bafa allir safnað-
armenn 15 ára og eldri. Kjör-
skrá liggur frammi í verzlun
Kristjáns Siggeirssonar, Láuga
vegi 13.
FRAMHALDSSAGA:
E F T I R
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Mignon G. Eberhart\
HBBUUIIUiaiHaimHHMUIMIID
64. DAGUR.
■
■
niniaiguH
hádegisverðinn. Eg sagði honum að ég þyrfti
að fá skrifaða erfðaskrá — ráðstafa eignum
mínum, í sem stytztu máli en þó sem nákvæmast,
aðeins á einni pappírsörk. Hann hafði engan.
tíma til þess að gera sundurliðaða skrá yfir allar
eignir mínar, en gat þó haft erfðaskrána nægi-
lega ljósa.“
„Á eina örk?“ sagði Picot.
„Já, auðvitað," sagði Eric. „Hann náði í stóra
örk, og ef þér viljið vita hvers vegna, þá var
það af því að ég kæri mig ekki um neitt kák. Ef
blöðin eru mörg er enginn vandi að falsa sum
þeirra. Nei, þökk fyrir. Um slíkt kæri ég mig
ekki. Ekki ég,“ sagði Eric yfirlætislega. „Ekki
svo að skilja að ég óttist nokkuð af hálfu systra
minna, en ég er bara —“ hann brosti svolítið
„ég er svo varkár að eðlisfari, og ég vildi tryggja
konu mina sem bezt. Eins og ég tók fram, þá
á allt að renna til hennar . .. . “ Hann beindi
dökku köldu augunum að Róní og síðan aftur
til Picots. „Eg undirskrifaði og við náðum í vitni,
Magnolía undirritaði strax. Það var um klukkan
þrjú til fjögur síðdegis; ég sendi eftir Turo þeg-
ar er hann var kominn úr borginni. Hann undir-
skrifaði fyrir kvöldverð. Eg gekk frá erfða-
skránni og geymi hana enn. Meira hef ég ekki
um þetta að segja. Eg fæ ekki séð að þetta
komi á nokkum hátt við leit yðar að Lewis
Sedley.“
Catherine sagði skyndilega: „Það vildi ég að
þeim tækist að finna Lewis. Haldið þið að hann
geti ennþá verið hér á næstu grösum?“ Hún leit
órólega út að skógarjaðrinum og það fór hroll-
ur um hana. '
„Vertu óhrædd, Catherine,“ sagði Eric hratt.
Picot ætlar að láta nokkra lögregluþjóna vera
hér á verði í nótt. Er ekki svo? Haldið þér ekki
að réttast væri að frú Sedley hefði sérstakan
vörð ?“
Picot leit brúnum augunum á Róní. Svo sagði
hann kurteislega. „Þó það nú væri, herra Chat-
onier; og frú Charonier sömuleiðis, ef þér óskið
þess.“
„Róní!“ Eric leit upp undrandi. „Eg held ekki
að Róní þurfi varðmann. Ó, ég skil — það er
vegna þess sem fyrir kom í nótt. Eg hafði
gleymt því. En ég held að enginn þurfi að hafa
áhyggjur af því. Eldingunni slær aldrei tvisvar
niður í sama stað.“
Stuart stóð snöggt á fætur. Það var reiðisvip-
ur á honum. ,,Eg ætla að fara að ganga frá b^n-
um,“ mælti hann ögrandi röddu. Eric leit undr-
andi upp og Catherine hrökk við og sagði: „Guð
minn góður. Hvað er að, Stuart? Mér varð svo
hverft við að ég hrökk í kút.“
„Alls ekki. neitt“, sagði Stuart. „Ekki aririáð
en það, að við borð lá að kona þín væri myrt
í nótt, Eric. Ef einhver þarf að hafa um sig
vörð er það fyrst og fremst hún.“
„Þekkið þér nokkuð til báta, frú Chatonier?“
sagði Picot. „Eg býst við að svo sé.“
„Hvað, já — dálítið,“ sagði Róní. Það varð
stutt þögn. Hún veitti því eftirtekt að Stuart gaf
Picot nánar gætur. Catherine horfði líka á hann
með athygli, þó að hún léti sem svo væri ekki.
Hún gaut til hans'hornauga. Eric athugaði gaum-
gæfilega handfangið á blævængnum.
Róní fannst ákaflega erfitt að skýra mál sitt,
en gat þó enga ástæðu fundið til þess. Hún sagði:
„Þegar ég var lítil dvaldi ég oft við ströndina í
leyfunum. Eg kann nógu mikið til þess að halda
mig í miðjum bátnum, ef ég er í kanó; ég býst
við að ég gæti ráðið við lítinn seglbát, ef á lægi
I sæmilegu veðri. Það er allt og sumt. Allir
kunna á árabát,“ „Hm-m“, sagði Picot blíðlega
og góðlátlega.
Catherine sagði hvasslega: „Þetta er það sem
þér spurðuð mig um og ég svaraði alveg eins.
Allir geta farið með árabát.“
„Já,“ sagði Picot. Mergurinn málsins er sá
að við þurfum að leysa úr imdarlegri gátu. Hún
minnir mig á gátuna um refinn og gæsirnar þrjár.
Munið þið eftir henni? Maður nokkur átti þrjár
gæsir og tóu. Hann þurfti að koma þeim öllum
yfir á, en báturinn var svo lítill að hann tók
ekki nema manninn, refinn og eina gæsina í
einu. Nú þorði hann ekki að skilja refinn og
gæs eftir á bakkanum á meðan hann væri að
sækja hinar tvær. Það endaði því með því að
hann fór yfir með refinn og eina gæsina, skildi
svo gæsina eftir en tók refinn með sér til baka
ög sótti næstu gæs og eins þá þriðju. Refurinn
var þannlg aldrei látinn vera einn hjá gæs.
Eric strauk blævængnum yfir andlitið og geisp-
aði. En um leið brá fyrir á andliti hans þessum
fjarræna, hugsandi svip sem Róní var farin að
þekkja; svip sem virtist langt frá tíma og um-
hverfi — kominn að landamærum annars heims,
ískaldur og ógnumhlaðinn. Picot hélt áfram:
„Gátan sem fyrir okkur liggur er nokkuð lik.
Árabáturinn var ekki nema einn. En þó reri
dómarihri ura borð í skútuna, morðinginn reri um
borð í skútuna, frú Chatonier reri um borð í
skútuna, Buff Scott reri um borð í skútuna.
Enginn nema Lewis Sedley —og það er alls ekki
fullvíst — reri í land frá skútunni.
Aftur varð þögn. Þá sagði Eric ólundarlega:
„Eg kem ekki auga á neitt sameiginlegt þessu
tvennu.“
„Ekki það?“ sagði Picot. „Nú — jæja, köllum
morðingjann refinn og frú Chatonier og Yarrow
dómara gæsimar."
„Eg er engu nær“, sagði Eric.
„Nú — auðvitað kemur það ekki eins út —
þáð er ranghverfan, okkar lausri er öfug við
hina. Refurinn var skilinn eftir éinri* með gæs.
Það getur því verið að Yarrów dómafi hafi órðið
morðingjanum samferða rim borð. En það er þó
ÐAVÍÐ