Þjóðviljinn - 28.06.1950, Blaðsíða 3

í'?
MiSvikudagur: 28. júni 1950
ÞJÓÐVÍLJINU

----~ UJ
itftf
FESKULY-QSSÍÐHN

- -»■ • iTÍBÉÉlÉMMfP~Tgr^
Kreppuíhaldíð ætlar að grafa
æskuna lifandi
Æska .jíetri66 borgara íær vinnu* verkalýðsæskan
skilin utundan
Sú viima, sein ihaldsmeiri-
Wuti bæjai'stjórnarinnar hefur
látið hefja á veguin bæjarins.
nægir tæplegu til að koina
allri æsku „bet.ri" borgara í
starf, þ. e. a. s. þeim iiluta
af æsku „betri'1 borgaranna,
,sem nonnir aS taka til her.di.
Hin efnalitla æska úr verka-
lýðsstéttinnl, sem mesta þöif
hefur fýrir suitóaœtarf skil-
in útundan. Það er. ekki pláss
fyrir hana við þær litlu fram-
kvæmdir, sem bæjaryfirvöldin
kalla eflaust ,-ráðstáfánir-“ gegn
atvinnulevsi. æskulýðsins. Á-
byrgðartilfinnmg potentátanna
nær ekki nema til æsku- „bet.ri"
borgaranna. gæðiiiganna. Öll
vinnumiðlxm í sámbandi við
sumarvinnu handa æskuimi hér
í bæ, fc-r frarn ;gegnum argasta
klíkuskap. Og ailir vita livernig
aðstaða verkaiýðsæskunnar ,er
gagnvart ráðandi klíkum í. þess
um málum,
Aðíerð fceirra.
Aðferðin lijá klikunum er
þessi: Betri borgari hringir í
réttan aðila og segir: „Blessað-
ur kondu stelpunni minni (eða
stráknum mínum). 'i eitthvað
dútl. Ég veit ékkert hvað ég
á við hana (hann) að gera.
Það þarf uka meiri vasapeninga
ef þa.ð er iðjulaust". Hinn rétti
aðili svarar: „Þetta er erfitt,
en ég ska! ge:-a það :sem ég
get. Þú. átt höiik upp' í bakið
á mér fyrir greiðann síðan um
daginn.“ Og hinn rétti aðili
kvittar fyrir greiða með því, að
láta pilt eða stúlku, sem nauð-
Sjml. vantar vinnu ti! að geta
framfleytt sér, vex-ða af starfi.
Þannig er vinnumiðlun Reykja-
víkurbæjar ! framkvæmd.
Verkalýðsœ-skan má, fyrir þess
um herrum, dragast upp í at-
vinnulevsi. Það glæpsamlega
athæfi, að láta stóran hluta af
Reykjavíkuræskunni rangla
iðjulausa yfir sumarmánuðina,
verður skrifað á reikning bæjar
stjómarmeiriWutans í Reykja-
vík.
it .
6
r 6
Sumarieyfisferð
IfR.
.. ^UÍW***^ -
r ™
T----
Æ. F. R. á Þórsmörk
verður farin laugardaginn 1. júlí. Farið verður vestur
á Snæfellsnes og slegið upp tjöldum að Búðum. Þar
verður aðalviðlegustaður, því að skilyrði eru óvíða betri,
unaðslegur baðstaðiir og Búðahrav-i naeð hinum fjöi-
skrúðuga gróðri (shr. T andafr. Karls Finnbogasouar).
Frá þeini stáð vérð'e.r síðan fárið í lengri og styttrl-
ferðlr o« getigið á háa ov: iága- staði í, hlnu óviðjafnah-
lega landsiagi Snæfe'IsnéRs. — Þettr> <s- fyrri saraar-
leyfisferð Æ.FJl. í surasr og ein-s- og áð-.ir heínr vferið
auglýst steudur hún yj'ir frá 1. tii 8. júlí. Þáiitaken.ðúr
gefi sig Vrain á skrifstofunni fyrir fimmtudagskvöld,
en þa,r .eýp- .y.gijtár allar uánari nppþfsingar.
Æska Ungverjalands sæk-
ir frani til sósíalismans
Allar dyr til æðri menntimar opnar
alþýðuæskunni
Tillagan frá Sigurði
Guðgéirssyni.
Vegna hins mikla átVinnu-
leysis skólaæskunnar og fram-
ferðis íhaldsins í iriiðluninni á
þeirri litlu vinnu sem æskan í
Reykjavík á kost á, flutti Sig-
urður Guðgeirsson forseti Æsku
lýðsfylkingarinnar ' eftirfarandi
tillögu á síðasta bæjarstjórnar-
fundi:
„Bæjarstjórn telur brýna
nauðsyn til bera að fjölga til
mikilla muna í unglingavinnú
bæjarins, vegna þess almenna
atvinnuleysis, sem unglingar á
aldrinum 12—16 ára éiga nú
við að búa, og felnr bæjarráði
að hafa forgöngu um að sem
allra flestir atvinnulausir ung-
lingar á þessum aldri geti átt
þess kost að komast að í ung-
lingavinnnnni.
Jafnframt samþykkir bæjar-
stjóm að fela Ráðningarskrif-
stofu bæjarins að aúglýsa eftir
nmsóknnm að unglingavinn-
unni, eins og venja hefur verið,
svo allir sem hlut eiga að máli
hafi sem jafnasta aðstöðu til
þess að koma umsóknum sínnm
á framfæri, og til þess að fá
yfirlit um raunverulega at-
rinnuþörf unglinga I bærinm.“
Bæjarstjórnin vill
ekki auglýsa eítir
umsóknum um
unglingavinnuna.
Þessari tillögu vísuðu Sjálf-
stæðismenn í bæjarstjórn frá
og sögðu hana óþarfa. Það er
eftirtektarvert, að bæjarstjórn-
in vill ekk;, að áuglýst sé eftir
umsóknum um þessa vinnu, en
á þann hátt er hægt að fá ó-
yggjandi upplýsingar um, hve
víðtækt atvinnuleysi ungling-
anna er í Reykjavík. Auk þess
væri með þessum hætti hægt
að tryggja fólki sem jafnasta
aðstöðu til þess að koma um-
sóknum sínum á framfæri eins
og segir í tillögunni.
Þið getið farið í
landbúnaðarvinnu.
Morgunblaðið reyndi að af-
saka þetta afrek aðstandenda
sinna í bæjarstjórn daginn eft-
ir. Taldi blaðið, að hinir at-
. vinnulausu unglingar gætu snú-
ið sér að landbúnaðarstörfum.
Þetta er haldlaus vísbénding.
Því að allri eft'irspurn bænda
Hátíðamót heimssamtaka lýð-
ræðissinnaðrar æsku, haldið í
Búdapest síðastliðið sumar,
vakti athygli á æsku Ungverja-
lands sem átti 50 þúsund þátt-
takendur á mótinu, fulltrúa 350
þúsund æskumanna.
Samtökum ungverskrar æsku
iverður bezt lýst með því að
vitna í ræðu er aðalritari Æsku-
sambands Ungverjalands, Er-
win Hollós, flutti nýlega. Hann
ræddi þar starfið sem unnið
hefur verið síðustu árin til ein-
ingar ungverskum ungmenna-
félögum og hefur borið þann
árangur að öll æskusamtök
landsins hafa nú samfylkt und-
ir merkjum MINSZ, Æskusam-
bands Ungverjalands, samtök
ungra verkamanna, stúdenta-
félög, ungherjar (arftakar
skátanna) og ungmennafélög
sveitanna. Hafa æskusamtökin
mjög látið að sér kveða við
endurreisn landsins, m.a. mj-nd-
að sjálfboðasveitir sem unnið
hafa að gróðursetningu trjáa
í þorpunum, vegabótum og
vegagerð, byggingum félags-
heimila og íþróttasvæða. Um
100 þús. imgherjar tóku þátt
í samkeppni um námsafrek.
Innan stúdentafélaganna starfa
4500 námsflðkkar, og kepptu
þar 30 þúsund stúdentar um
6300 verðlaun „fyrir árangurs-
ríkt nám“, sem úthlutað var við
lok skólaársins. Siðustu fimm
mánuðina voru stofnuð 300 ný
félög ungra verkamanna og
1300 ungmennafélög í sveit.
En stjóm Æskusambandsins
ætlar sér meiri hlut og stuðla
að stofnun slíkra félaga í
hverjum bæ og hverri sveit. Nú
þegar eru að starfi innan sam»
bandsins 1100 söngkórar, 150
eftir verkafólki hefur verið full
nægt í vor. Vei-a má, að blaðið
hafi haldið þessu fram gegn
betri vitund í rökþrotum sínum,
en að öðrum kosti er þessi mál-
flutningur blaðsins sönnun fyr-
ir vanþekkingu þess og áhuga-
leysi á atvinnumálum unga
fólksins.
Minnist nú nokkur þess, að
Sjálfstæðisflokkurinn væri kall-
aður flokkur æskunnar í Morg-
unblaðinu ?
Engin afsökun.
Bæjarstjói-narmeirihlutinn á
sér enga afsökun. Það eru til
nóg verkefrii að vinna. Það eru
til fleiri tegundir starfa handa
æskunni en garðyrkjustörf til
skreytingar borginni. Það er
hægt að láta æskuna fá nóg
að gera við arðskapandi garð-
yrkju, rækta kartöflur t.d. En
pótentátarnir munu auðvitað
Framhald á 7. síðu.
hljómsveitir, 3500 leikhópar,
1800 listdanshópar. Af 327
þúsund íþróttaiðkendum tóku
154 þúsund þátt í íþróttakeppn-
um (þar með taldar skákkeppn-
ir). í þrjátíu sumartjaldbúð-
um hittast 8000 æskumenn.
Aflvaki þessara árangra hef-
ur verið Verkamannaflokkur-
inn, sem lætur sér mjög annt
um æsku landsins og framtíð, í
hinni nýju stjómarskrá Ung-
verjalands er grein sem kveður
á um rétt æskunnar til náms,
vinnu og þroska, til sömu launa
fyrir sömu vinnu og fullorðnir
vérkamenn. Stjórnarvöldin auð-
velda unglingum nám, starfs-
getu og hvíld með náms-
styrkjum, ókeypis eða lágleigu
húsnæði, námsheimilum, hvíld-
arheimilum, sumartjaldbúðum
og fleiri ráðum. Árangurina
hefur þegar sýnt sig. Áður fyrr
áttu böm úr alþýðustétt mjög
óhægt um framhaldsnám, heita
mátti að æðri skólar væru þeim
lokaðir. Nú streyma synir og
dætur verkamanna og bænda I
æðri skólana tugþúsundum sam-
an, og hefur orðið að fjölga
framhaldsskólum. Nefna má.
sem dæmi að áður fyrr voru að-
eins 2—4% stúdenta við Búda-
pestháskólann frá alþýðuheim-
ilum, en nú innritast þar stúd-
entar úr alþýðustétt sem nem-
ur 50% læknadeildar, 35 %
verkfræðideildar, 50% hag-
fræðideildar, 35% heimspeki-
deildar og 30% náttúruvísinda-
deildar háskólans.
Framtíð \mg\-erskrar æsku
er bjartari en nokkurrar kyn-
slóðar hérlendrar áður. T8.
framkvæmdar fimm ára áætlun-
inni þarf sæg af sérfræðirig-
um. Um það segir verkalýðs-
leiðtoginn Rakosi: „Auk 300
þúsund nýrra verkamanna þurf-
um við hundruð þúsunda sér-
fræðingá á ýmsum sviðum,
þeirra meðal 10 þúsund verk-
fræðinga, 10—12 þúsund kenn-
ara og fagkennara, til landbún-
aðarvélastöðva ríkisins einna
þarf 60 þúsund nýrra starfs-
krafta, auk þess 13 þúsund há-
skólamenntaðra landbúnaðar-
kandidata og 25 þúsund bú-
fræðinga".
1 landi á leið til sósíalismans'
eru aldrei of margir sérfræðing-
ar. Hvar annars staðar á æsku-
fólk slíkar framtíðarhorfur? I.
löndum á leið til sósíalismans
er uppeldi æskunnar beint að
skyldurækni, friðarstörfum, að
reisn sósíalismans, að vemd,
ættjarðarinnar og sigri verka-
lýðshreyfingarinnar.
(Höfundur greinarinnar Þaule
Balkányl er kunnur ungverskur
esperantisti; greinin er lausl. þýdÆ
úr esperanto),