Þjóðviljinn - 12.12.1950, Blaðsíða 1

r~
15. árgangur.
Þriðjiulagur 12. ilesember 1950.
279. tölublað.
Laugarnesdeild ]
Sósíalistfélagsins:
Fundur í kvöld á venjuleg'um
stað kl. 8,30
DAGSKRÁ: Félagsmál, erindi,
o.fl. —- Félagar fjölmennið.
Stjórnin. j
Ríkisstjérnin þorir ekki að útvarpa umræðatn um
friðarmálin — Ötvarpsráð neitar að útvarpa af fundi
Manntjón innikróaða liðs-
ins í Kóreu yfir 30%
Stúdentaféfags Rsykjavíkur
S.l. vetur tók Stúdentafélag ReykjavUtur upp þá ný-
breytni að halda fundi um ýmis mál sem efst voru
á baugi, og útvax-pa þeim umræöuin. Mætti þetta óskipt-
um vinsældum meðal útvarpshlustenda.
Stúdentafélagið hugðist halda þessu áfram i vetur,
og átti fyrsti fundurinn að vera um friðarmálin, en okk-
ar litla íriðclskandi íslenzka þjóð hefur nú yfir sér ríkis-
stjórn sem ekki þorir að upp séu teknar opinberar um-
ræður mn friðarmálin, og felldi útvarpsráð gegn atkvæði
Sverris Kristjánssonar eins, íulltrúa Sósíalistaflokksins,
að leyl'a að útvarpa af íyrirhuguðum fundi Stúdentafé-
lags Reykjavíkur.
Jóhannes úr Kötlum, sem vera átti annar frámsögu-
maður fundarins, sendi Þjóóviljanum í gær eftirfarandi í
tilefni af banni ríkisstjórnarininnar á ilmræðum um frið:
1 fyrravetui' tók Stúdentafé-
lag Reykjavíkur upp þann hátt
að stofna til opinberra umræðu
funda um ýmis tímabær mál-
efni með tveim framsöguerind-
um gagnstæðra sjónarmiða og
voru síðan erindi og umræður
fluttar af stálþræði í Ríkisút-
varpinu við fyrsta hentugt tæki
færi. Þótti alþýðu manna þetta
hin ágætasta. nýbreytni og
munu flestir hafa verið félag-
inu, og einnig útvarpinu, harla
þa/fcklátir fyrir svo frjálsmann
lega tilraun til hóglegra rök-
ræðna um hin þýðingarmestu
vandamál.
Fyrir nokkru sneri formaður
Stúdentafélagsins, hr. Friðjón
Þórðarson, sér til mín og bað
mig að taka að mér aðra fram-
söguna á umræðufundi um frið
armál sem í ráði væri að halda
snemma þessum mánuði.
Féllst ég á þetta fyrir mjög
eindregin tilmæli lians. En þá
er að ráðgerðum fundartíma
líður á formaður aftur tal við
mig og lætur mig vita-að fresta
verði fundinum nokkuð, að mér
skildist aðallaga vegna húsnæð-
isörðugleika. 1 dag hringir hann
svo enn og tilkynnir mér að
hinn fyrirhugaði fundur muni
- 'Verða að falla algerlega niður,
með því Útvai'psráð hafi þver-
neitað að ley.fa upptökuflutn-
ing frá honum í Ríkisútvarpinu,
en þegar svo var komið hafi
hinn framsögumaðurinn, Gylfi
Þ. Gíslason prófessor, ekki séð
sér lengur fært að flytja er-
indi á slikum fundi.
I tilefni af þessu þykist ég
hafa nokkra ástæðu til að taera
fram eftirfarandi fyrirspurnir
til háttvirts lítvarpsráðs:
1. Telur ráðið að fyrri fund-
ir Stúdeutafélags Reykjavík-
ur hafi reynzt á þá lund að
nauðsyn bæri til að bregða
fæti fyrir þennan?
2. Er það skoðun ráðsins
að samanburður ólíkra sjón
arrniða brjóti, í bága við
menniugarlegar skyldur Rík
isútvarpsins ? ,
3. Er ráðið ef til vill sér-
staklega mótfallið umræðum
um frið?
4. Óttaðist ráðið að eitt-
hvað kynni að koina fram
á fuiulinum sem almenningi
væri hættulegt að heyra ?
5. Þykir ráðinu sem neit-
un þess samrýmist því frelsi,
og þá sér í lagi málfrélsinu,
sem stjórnarskrá ríkisins
kvéður á um?
6. Hvað telur ráðið sig
liafa víðtækan rétt til vald-
beitingar um útilokun alhliða
málflutnings í ltikisútvarp-
inu?
Þessum spurningum vænti ég
að Útvarpsráð svarí lið fyrir
lið liér í blaðinu hið bráðasta.
En fari hinsvegar svo að ráð
ið treysti sér ekki til að svara,
vil ég beina þessari einu spurn
ingu til almennings og þá ekki
sízt til hvers einasta. stúdents
í landinu: Getið þér látið sem
ekkert hafi gerzt þegar opin-
berir'trúnaðarmenn við eina
helztu menningarstofnun yðar
loka henni þannig fvrir umræð
um um eitt hið djúptækasta
vandamál líðandi stundar?
Hveragerði 8. des. 1950
Jóhaunes úr Kötlum.
BfSðliinsartilIaga AsSiirik|—
anna ensi # i tleiglisisial
Fulltrúar 13 A&'u- og Arabaríkja á þingi SÞ héldu
1 gær áfram undirbúningi miöl-unartillögu í Kóreudeilunni
Búizt va*r við að tillngan yrði
lögð fram í gær en af því várð
ekki vegna þess að fiutn ngs-
ríkin höfðu ekki orðið ásátt um
ýmis atriði he.nnar. Ákveðið cr,
að tillagan kvéði á um voþría-
hlé í Kóreu en hætt hefur vev-
ið við að koma upp óvígbún-
svæði um 38. breiddarbaug milli
herjanna.
Fulltrúar Asíuríkjanna voru
ekki á eitt sáttir um, hyaða
ríki skyldu eiga sæti í sátta-
nefnd til að leysa, Kóreudeil-
una; stórveldin ein, stórveldin
og nokkur Asíui'íki eða ríki,
sem engan hlut eiga að deil-
unni. Einnig eru skoðanir skipt
ar um hvoi't nefnd þessi skuli
éinungis fjalla um Kóreu eða
hvort valdsvið hennar eigi líka
að ná til Taivan málsíns og
hver fara skuli með umboð
rulltrúa Kína hjá SÞ.
Búizt er við að Rau, fulltrúi
Iudlands, eigi eun einn fund
með Vú, fullti’úa alþýðustjórn-
ar Kína, áður en ályktim verð-
ur lögð fram.
stöðvan og verð-
r
I
" 9‘> f
Truman Bandaríkjaforseti
hefur stefnt forystumönnum
beggja þingflokka á fund smn
á mprgun. Vitað er, að hann
mun kvnna þeiin ráðagerðir um
að hann lýsi
yfir neyðará-
Standi í Banda
ríkjunum, sem
annars er ekki
gert nema á
stríðstímum.
Stjórnin er
sögð hafa á
prjónunum
ráðagerðir um
takmarkaða
Bandaríkjunum.
T R U M A N
skömmtun í
bann við kauphækkunum og
verðlagseftirlit. Munu ráðstaf-
anir þessar verða sagðar nauð-
synlegar vegna hervæðingarinn-
ar.
Leifarnar af yfi-r 15000 manna brezku og bandarísku
liði hafa brotizt úr herkví til strandar í Noröaustur-Kóreu
Liðið, sem undan komst, var
mjög illa til reika eftir þrettán
daga bardaga. Herstjórn Banda
ríkjanna. játar, að yfir 30%
af liði hennar, sem í herkvínni
lenti, hafi fallið, særzt eða
týnzt. MacArthur yfirhershöfð
ingi heimsótti vígstöðvamar í
Kóreu í gær og var hinn borg-
inmannlegasti yfir frammistöðu
manna sinna.
Meginher Bandaríkjamanna
heldur enn áfram undanhaldi
á vesturströnd Kóreu og sögðu
fréttaritarar í gær, að nokkuð
af lionum að minnsta kósti
væri komið suðurfyrir 38.
breiddarbaug.
Nú eru aðeins
dagar þangað til dregið
verðui- í happdrætti
Sósíalistaflokksins.
,ÆtIi ég kaupi ekki nokkra
miða ^ í viðbót“.
Iíim Ir Sen, forseti Kóreska
alþýðuríkisins, heiur tilkyimt,
að öil Norður-Kórea sé nú
frjáls. Hann segir óviiiina þó
ekki gersigraöa og ln etur inenu
sír.a til að gefa þehn enga
hvíld.
ágæfur friðar
íslenz'-ca fríðarnefndin hélt
ágætan. fnnd á sunnudaginn í
Áusturbæjarbíói og var húsið
næstum fullskipað þrátt fyrir
vonzkuveður. Þórbergur Þórð-
arson flutti þar eicindi um stríð
og frið. Deildi hann á stríðs-
æsingaöflin af slíkum eldmóði
og rökvísi að áheyrendum mun
sbint úr minni líða. Jónas Árna
son sagði frá förinni á friðar-
þingið og lýsti þeim áhrifum
er hann vaið fyrir við komuna
til Varsjárborgar. Ennfremur
las Lárus Pálsson upp tvö
kvæði eftir Davíð Stefánsson
af sinni alkunnu snild, og Guð
mundur Jónsson söng nokkur
lög við ágætar undirtektir og
Framhald á 2. síðu.
pgre
ar óeirðir I
13 ára stúlku
Aö minnsta kosti tveir menn biöu bana og yfir 60
særöust í óeiröum í brezku nýlendunni Singapore á Mal-
akkaskaga í gær.
Óeirðirnar hófus”t, er reynt
var að dreifa þúsundum inn-
fæddra múhameðstrúarmanna,
sem safnast höfðu saman úti-
fyrir dómhöllinni í Singapore
þegar hæstiréttur nýlendunnar
tók til meðferðar mál hollenzku
stúlkunnar Berthu Hertog.
Saga málsins er sú, að móð-
ir stúlkunnar, sem nú er þrett-
án ára gömul, afhenti hana inn-
fæddri fóstru- hennar, er Jap-
anir hernámu Malakka. Óist
Bertha upp í múhameðstrú og
er gift 22 ára innfæddum kenn-
ara. Fóstran segir móðurina
hafa gefið sér barnið algerlega
en móðirin reynir nú að fá um-
ráð yfir Berthyi og féll dómur
í yfirrétti henni í vil. Stúlkan
vill ekki heyra móður sína né
sjá.
Óeirðir voru í Singapore í
allan gærdag og fram á nótt.
Bret.ar kvöddu herlið til að
skakka leikinn. Var ráðizt á
Bi-eta og aðra hvíta menn hvar
sem þeir fóru. Hæstiréttur hef-
ur frestað að kveða upp úr-
skurð í máli Berthu.
83
Isfaflokksins til útsöliHnaiiisa
15. þ. m. veröui' dregiö í happdrættinu.
Fyrir þann tíma veröur aö hafa borizt
uppgjör frá umþoösmönnum happdrætt-
isins, eöa tilkynning um aö óseldir miöar
hafi veriö póstlagöir.
ATHUGIÐ: MIis: miðar sem ekki hefur bosizt til-
kyiming um fyrir 15. des. skoðasf seldir. ^ ^