Þjóðviljinn - 21.12.1950, Page 8

MMIMiN tfSr Ktmban
veiðar félaiefkrif LeikféEagsms
Jólaleikxit Leibfélags Reybjavíbar veroJr Marmari, eftir
Goðinund Kamban. Verður íruiiisýning leibsins 29. [).rn., þ.e.
þá verður ebbi aðeins frumsýiiing hér á la.idi heldur fyrsta
hídii sem leikritið hefur nokkurstaðar verið sýnt.
Með því að rácast í sýningu þessa stóra leikrits hefur
iÆikíélag Reykjavíbur sýnt að það er staðráðið í að halda merki
leikJistarinnar hátt.
Kamban mun hafa skrifað
leikritið 1917 og kom það út
1918. Hlaut það mjög lofsam-
lega dóma, meðal þeirra sem
hrósuðu því mjög var Georg
Brandes, einn kunnasti bólc-
menntamaður Norðurlanda á
sinum tima.
Glæpur og reísing
Leikurinn fjallar um refsiiög-
gjöfina og afstöðu einstakling-
anna og þjóðfélagsins til hegn-
inga. Inntak leiksins er að af-
nema refsingar þvi þær bæti
menn ekki.
Stærsta verb Kambans
Einar Pálsson skýrði frétta-
mönnum í gær frá væntanlegri
oýningu á Marmara. Kvað hann
marga telja áð í þessu leik-
riti hefði Kamban risið hæst
Hátíð barnanna —
Hátíð okraranna
, . ■ .« c/ Jl ■I f
Talsvert mun hafa að því
kveðið að fólk hafi komið til
verðgíézlustjóra. og kvartað yf-
ir röngu verði á greni sem það
heíur keypt.
Máli^ gengur einfaldlega
þannig fyrir sig: Verðgæzlu-
stjórj auglýsir hámarksverð á
greni. Einhver hluti grenikaup-
endanna athugar þegar heim
kemur að verðlagsákvæ'ðin hafa
verið að engu höfð og þeir
sviknir á kaupunum. Nokkrir
þisirra tilkynna verðgæzlustjóra,
aðrir nenna ekki að rekast í
því. Verðgæzlustjóri kærir fyrir
verðlagsdómi, og meðan verð-
lagsdómur athugar kærurnar
er haldið áfram að selja grenið
á röngu verði, líklegt að sal-
an. verði Öll um garð gengin
þegar dómurinn hefur afgreitt
kærurnar.
Okrararnir hafa fengið sitt,
þrátt fyrir öll verðlavsákvæði.
Sjálfsagt fá þeir einhvern dóm
og einhverjar sektir, — en halda
gróðanum af sölunni til þeirra
manna sem ekki kærðu.
Þetta má þó sízt verða til
•þess að draga úr því að menn
tilkynni grunsamlegt verð.
Okrið á greninu er aðeins
lítilfjörlegur liður í öllu því
okri sem á sér stað í sambandi
vsS jólin. Jólin hafa löngum
verið nefnd hátíð barnanna, há-
tíð Ijósanna. Þessari hátíð barn-
anna' hafa fégráðugir einstakl-
ingsframtaksmenn breytt í há-
tið nkraranna. Jólamánuðurinn
er orðinn einn helzti uppskeru-
tími allskonar svindlara. Þeir
sem hafa okrað á greninu und-
aníarna daga eru smáskítlegir
kallar i samanburði við þá fínu
herra í lykilstöðunum er halda
f hendi sér einokunarþráðunum
í því allsherjar svindilfyrirtæki
«em núíínoa auðvaldsþjóðfélag
or.
sem skáld. Kamban hefði einn-
'f>. s.iálfum þótt vænzt um þstta
leikrit sitt. Kvað hann Leikfé-
laginu mikinn feng að fá Gunn-
ar Hansen, sem var náinn sam-
starfsmaður Kambans um
margra ára skeið, til þess að
vera leikstjóri í fyrsta sinn
sem leikurinn er sýndur.
30 hiutverk
Það sem staðið hefur í vegi
fyrir að Marmari væri sýndur
hefur verið hve leikurinn er
umfangsmikill, krefst mikilla
sviðsbreytinga, svo og leik-
endafjölda, en hlutverk eru um
30 og alls koma fram í leikn-
um um 40 manns.
Gunnar Hansen hefur nú
dregið leikritið nokkuð saman
til að auðvelda sýningu þess.
Hann skrifar ennfremur um
Kamban í leikskrána.
Helztu Ieibendur
Leikarar sem fara með helztu
hlutverkin í leiknum eru: Þor-
steinn Ö. Stephensen, sem fer
með aðalhlutverkið, leikur dóm-
arann; Brynjólfur Jóhannes-
son, Einar Pálsson, Hauk ir
Óskarsson, Gunnar Bjarnason,
Guðjón Einarsson og Steindór
Hjörleifsson. Kvenhlutverk eru
ekki stór í leiknum, en þessar
leika: Sigrún Magnúsdóttir,
Elín Ingvarsdóttir, Emilía Borg
og Anna Guðmundsdóttir.
29. desember
Frumsýning á Marmara hef-
ur verið ákveðin 29. desember,
en ekki annar í jólum, einsog
venja hefur verið um jólaleik-
rit. Er það m. a. gert til þess
að frumsýningar á Marmara og
Söngbjöllunni rekist ekki á á
sama degi. — Þess má vænta
að a'ðsókn að Marmara verði
mikil. Skálholt eftir Kamban,
sem Leikfélagið sýndi 1945 var
þá sýnt við metaðsókn.
Elsku Ruth verður einnig
sýnd áfram eftir nýárið, hefur
þegar verið sýnd 15 sinnum,
ævinlega fyrir fullu húsi.
Næstu verkefni
Næstu verkefni Leikfélagsins
hafa verið ákveðin: Anna Pét-
ursdóttir, eftir H. Wiers-Jensen,
drama, og Dr. Knock, eða sig-
ur læknislistarinnar, gamanleik-
ur. — Einar Pálsson kvað Leik-
félagið þakklátt Alþingi fyrir
að liafa viðurkennt starf þess
me'ö því að veita því áfram
styrk eins og undanfarin ár.
Jólafagnaður
aðkomusjómanna
Sjómannastofan heldur jólaiacfn-
að fyrir aSkomusjómenn í Injfólfs-
kaffi á aðfantfadaK jóla. Hefst
me3 borðhaldi kl. 12 á hádepl.
Síðar um dacinn verður kaffl-
drykkja og einhver skcmmliatriði.
Páll Zóphóníasson
handfeggsbrofnar
1 fyrrakvöld, milli kl. 7 og 8,
var bifreið ekið á J?ái Zophanías-
son búnaðarmálastjója fyrir fram-
an húsið númer 7 við Sóleyjar-
götu. Páll féil á gangstéttina við
,áreksturinn en stóð brátt á fætur
aftur og talaði við manninn sem
ók bifreiðinni. Sagðist Páll vera
ómeiddur og ók maðurinn ’þá sína
leið. Brátt kom í ljós að meiðsli
Páls voru alvarlegri en hann
hugði og reyndist hann vera tví-
brotinn á handlegg. Liggur hann
nú rúmfastur á heimili sínu.
Rannsóknarlögreglan biður bíl-
stjóra þann, er hér á hlut að
máli, að koma til viðtals hið allra
fyrsta.
Ekið á hest
1 fyrradag ók sendiferðabifreið
á hest á Mosfellssveitarvegi lítið
eitt fyrir ofan Brúarland, með
þeim afleiðingum að drepa varð
hestinn. Dimmt var orðið er þetta
skeði og hálka mikil á veginum.
Eigandi 'hestsins var Gunnar
Guðnason bifreiðastjóri hjá Ferða-
pkrifstofu ríkisins. Hestur þessi
var úrvalsgripur að sögn.
Þrjár bækur
frá Arnarfelli
Komnar eru út á vegum Arnar-
fells 3 nýjar bækur: Svo líða lækn-
is dagar, ævisaga læknisins George
Sava, höf. bókarinnar Skriftamál
skurðlæknis, ævintýrið Rósalind,
óg drengjasagan A valdi Róm-
verja.
Hefur Andrés Kristjánsson þýtt
tvær hinar fyrsttöidu, en þá síð-
astnefndu hefur Tryggvi Péturs-
son þýtt.
Hve margir !
skyldu þakka guði
sínum að þeir voru
;i ekki þessi eini sem i
komst upp um?
j; Það fór eins og Þjóðvilj- 1
í; inn sagði í gær: Alþýðublað- ji
;l ið, flokksblað verðgæzlu-;;
!; stjóra, birti nafn mannsins
i; er falsaði innkaupareikning- ji
;j inn og ætlaði a'ð draga sér 93 ;;
;;þús. kr. — og í gær var held-;!
;! ur ekkert því til fyrirstöðu;;
J; að birta nafnið þótt rann-!;
!; sókn málsins væri ekki lokið!;!
;! — Hann heitir Eirikur Sig-1;
!;urbergsson og er framkvstj.!!
j! heildsölufirmans Fransk-ís- j;
;jlenzka verzlunarfélagið. !;
!;» Vafalaust stendur ekki á?
því að menn hallmæli þess- J;
?um eina svindlara, sem var!;
s'vo óheppinn að upp um
;jhann komst og hann stend-1
!; ur bersyndugur eftir, hans:
jjnafn á allra vörum. !;
En hvað skyklu þeir veral;
;jmargir okrararnir og svindl-!;
ararnir sem í dag ganga um;j
; með virðuleikasvip niáttar-
; stólpans og' göfugmennisins,;!
!; þakkandi sínum guði fyrir J;
j að þeir voru ekki |)essi cini íl
1; stéttinni sem varð fyrir því
j! slysi að það komst upp um !;
shann! s
PJOÐVILIINN
--------------\
í lil mmsta keríi af spil -
„Allir fá þá eitthvað fallegt
— í það minnsta kerti og spil“.
Þessi ljóðlína hefur verið
rauluð við islenzk börn um
áraraðir. Inntak hennar er það,
að hve fátækir sem menn ann-
ars séu geti þeir glatt böru
sín á jólunum með kertum og
spilum. Svo liefur líka ætíð
verið þar til nú.
Nú er sá lúxustími liðlnn.
Nú er ekki lengur hægt að
gleðja íslenzk börn með kert-
um og spilum.
Þau mega híma í
myrkrinu
Kerti eru ófáanleg. Orsökin
að sjálfsögðu sú að ríkisstjórn-
in hefur ekki leyft innflutning
á hráefni tii kertagerðar. Hún
henti i sjóinn gjaldeyrinum
fyrir jólakertunum, þegar hún
hatt togarana við bryggju i
sumar.
Rikisstjórnin Ieyfði hinsvegar
innflutning á svokölluðum jóla-
tréssettum, raflýsingu á jóla-
tré, fyrir efnafóik. Börn auð-
stéttarinnar eiga að dansa
kringum raflýst jólatré. Börn
almúgans geta hímt í myrkr-
inu. Handa þeim er ckki einu
sinni til kertisbútur.
V__________________________
AlþýðuMaðssaiin-
leikur nm
hjúkrunarvörur
Alþýðublaðið sagði þá frétt
á þriðjudag að „kommúnistar
vilja ekki hjúkrunarvörur til
landsins“, og má ráða af klaus-
unni að þessir vondu „komm-
únistar“ séu þingmenn Sósíal-
istaflokksins.
Þetta er Alþýðublaðssannleik
ur, öðru nafni tilhæfulaus lýgi.
Enginn þingmanna Sósíalista-
flokksins greiddi atkvæði gegn
tillögunni sem Alþýðublaðið
segir frá, um 500 þús. kr. fram
lagi til ráðstafana vegna ófrið-
arhættu.
Þingfréttaritari Alþýðublaðs-
ins ef, samkv. blaðhaus þess,
Helgi Sæmundsson.
436 beiðnir
Vetrarhjálpinni höfðu borizt
436 hjálparbeiðnir í gærkvöld.
Þá höfðu verið afgreiddar 336
þeirra með kr. 74.280.40 í mat-
vælum og mjólk, og verið var
að afgreiða þær 100 beiðnir,
sem eftir voru.
Skátar söfnuðu í Vesturbæn-
um í fyrrakvöld kr. 11.138,75
og hafði Vetrarhjálpinni þá bor-
izt alls 32.613,75 i peningum
auk annarra gjafa.
Þeir sem ekki voru heima,
en hafa hug á að gefa eitthváð
eru beðnir að hringja til Vetr-
arhjálparinnar og verður þá
sent til þeirra.
Skátar eru beðnir áð mæta
við Skátaheimilið kl. 7 í kvöld.
84,10
Spii eru einnig ófáauleg. —
Ver/.lanir þær sem undanfarin
ár liafa ætíð haft spil verða
nú að svara viðskiptamönmim
sínuni: Ekkl til. Sumar hafa
fengið örfá stykki til sölu.
KRON fékk einhvern sultar-
píring sem skipt var niilli fé-
lagsmanna o g seldlst upp á
2 tímum þótt menn acttu að
velja á milli að fá kakó, te
eða kerti. Gat því ekki nema
örlítið brot af féiagsmönnum
KRON fengið spil til jólanna.
Birgðir Bókaverziunar Sigfús-
ar Eymundssonar af kertum á
kr. 10 seldust upp á klst.
Ritfangaverzlun Isafoldar
hafði um tíma spii i ieður-
niöppum á kr. 64,10, tll að
handleika á finna manna borð-
um. Lika þau eru uppseld.
I*eir, sem við síðustu kosn-
ingar glæptust til að kjósa
stjórnarflokkana ættu að at-
huga það á þessum jólum, að
þeir kusu sjáifir yflr sig
stjórnina sem svipti þá jóJa-
kertunum, spilunum, já jafn-
vel jólakaffinu. Reynslan ætti
að gera -þá hyggna.
Vill ekki Gunttar
Thoretcfissn beita
þá hina stóru
slíkum aðferðum?
Fyrir nokkru fór maður héð'-
an úr bænum út á land. Meðan
hann var á íerðalaginu komu
rukkarar Gunnars Thoroddsen
heim til hans til að kref ja hann
um útsvar. Þegar maðurinn var
ekki heima ætluðu þessir hús-
bóndahoilu menn að brjóta her-
bergi mannsins upp, en lniseig-
andinn kom í veg fyrir það.
Það sem innheimta átti var
þriðjungur útsvarsins, hitt
hafði hann greitt á réttum
gjalddögum, jafnvel fyrirfram.
Upphæ’ðin var um 500 krónur.
Væri ekk rétt fyrir Gunnar
Thoroddsen að beita slíkum að-
ferðum við þá hina stóru skuidu
nauta og hóta þeim innbroti
ef þeir ekki greiði útsvar sitt
upp á stundinni?
Sækið vinningana
Eftirtalinna vinninga í happ-
di-ætti Sósíalistaflokksins hefur
enn eigi verið vitjað:
Nr. 85410 Stofusett
— 63849 Stofuskápur
— 32683 Þvottavél
— 61807 Kaffistell 12 manna
— 13429 Gólfteppi
— 54881 Verk Kiljans
— 721 Hrærivél
— 61543 Hrærivél
Eigendur þessara miða eru beðn-
ir að vitja vinninganna að Þóis-
götu 1.