Þjóðviljinn - 30.06.1951, Qupperneq 6

6); — -ÞJö L;VÍLJIHN — Laugardagur 30. júiií 1951
Fékk 200 iunnm
Framhald af 8. slðu.
og erfitt fyrir skipin að at-
hafna sig.
Síldarleitarskipið Fanney
fékk 200 mál í gær og fyrradag.
— Júlía María var að síldarleit
út af Snæfellsnesi í gær. Hafði
hún énga síld séð, er síðast
fréttist í gærkvöldi.
Saittvi'imutiyggmgai
Framhald af 8. síðu.
sem mest þeirri áhættu, sem
tryggingarfélögin taka á sig,
Þess vegna endurtryggja félög-
in hvert hjá öðru.Á íslandi hag-
ar þannig til, að tryggingarupp-
hæðirnar eru óvenju háar og
verða innlendu tryggingarfé-
lögin að endurtryggja hjá er-
iendum félögum en það er gjald
eyriskostnaður. Það er því þýð-
ingarmikil þróun í tryggingar-
málunum að stofnað skuli vera
til gagnkvæmra endurtrygginga
í stórum stíl hjá erlendum
tryggingarfélögum.
Folksam er eitt af stærstu
tryggingarfélögum Svíþjóðar,
og er tala slysatryggðra hjá fé-
3aginu 1.400.000, tala bruna-
tryggðra nærri 600.000 og líf-
tryggðra 480.000. Heildarupp-
hæð greiddra iðgjalda á árinu
1950 komst yfir 200.000.000.—
ísl. króna,en samtals nema sjóð-
ir félagsins 800.000.000 kr.
Pidttlaiai sem'ja
Framhald af 8. síðu.
brúnaruppbót fengist á kaup,
frá 1. júlí að telja, en samn-
ingar framiengdust í staðinn til
1. október 1952.
Allmiklar umræður urðu um
málið og báru sameiningarmenn
fram tillögu um að viðhöfð yrði
allsherjaratkvæðagreiðsla í fé-
laginu svo mönnum gæfist kost-
ur á að gera sér fullagrein fyr-
ir þessari mikilvægu ákvörðun
um kjör stéttarinnar. Sú tillaga
var felld með jöfnum atkvæðum
í sveinadeild, 42:42, en tveir
seðlar voru auðir.
Því næst var samþykkt með
nokkrum meirihluta að ganga
til samninga með þessum kjör-
um, en tillaga stjórnarinnar um
að gildistíminn yrði til 1. okt.
1952 var felld. I staðinn var
samþykkt tillaga sameiningar-
manna um að samningar gildi
til l.-júní næsta ár, til sam-
ræmis við flest önnur verka-
lýðsfélög í Reykjavík.
Skotlaeds-
7. jólí
Ennþá geta nokkrir farþegar
komizt með í 13 daga orlofs-
ferð til Skotiands á vegum
Ferðaskrifstofunnar. Lagt verð-
ur af stað með Gullfossi 7. júlí
og kómið til baka þann 19. 1
Skotlandi sjálfu verður dvalizt
í sjö daga. Verður þar skoðuð
Edínborg en siðan ferðast víða
um Skotland til ýmissa feg-
urstu og sögufrægustu staða
þar í landi.
Fy?sla Þórsmsjlmrlerð
í dag
í dag kl. tvö verður hin
fyrsta af hinum vinsælu Þórs-
merk'urferðum Ferðaskrifstof\
unnar,
Keppuitt I Oslffl
Framhald af 1. síðu.
ast til fullrar frjálsíþrótta-
keppni. .
I lok keppninnar á Biglet
leikvanginum í Oslo var islenzki
þjóðsdngúrinn leikinn og mann-
fjöldinn hrópaði húrra fyrir Is-
lendingunum.
Landsleikuritttt
Framhald af 1. síðu.
Isl. sá maður sjaldan það var
meira kraftur og harðfylgi,
þár sem Ríkharður var miðdep-
iil þess sem var að gerast, enda
gekk ieikurínn oftast upp
miðju vallarins því báðir út-
herjarnir voru slappir, sérsták-
lega Gunnar. Bjarni var betri
en búast mátti við er á leið leik-
inn, án þess áð standa sig vel.
Þórður var ágætur og beinn
þátttakand í 3 mörkum Rík-
harðs. Þó Sæmndúr hafi oft átt
betri leiki þá lék hann sinn
bezta leik á sumrinu og slapp
vel frá honum. Hafsteinn var
líka góður. Bakverðirnir Haukur
og Karl áttu við erfiðustu menn
framlínu Svíanna, sem oftast
leiddu áhlaupin, en þeir leystu
það vel af hendi og sama er að
segja um Einar.
Bergur í markinu stóð sig
eins og hetja og varði það sem
varið várð. Að vísu hélt hann
knettinum ekki vel, en það kom
aldrei að sök.
Bezti maður Svíanna var
Rune Emanuelsson, vinstri
framvörður. IJtherjarnir K.
Kristensson og S. Jakobsson
voru líka góðir.
Liðið sem heild féll ekki eins
vel saman og búast mátti við
og þó virtist manni þeir vera
leiknari bæði rmeð skalla og ná-
kvæmari í spyrnu og fljótari til.
Á undan leik vóru leikúir
þjóðsöngvar Islands og Svíþjóð-
ar.
Áhorfendur voru um 5000. —
Guðjón Einarsson dæmdi og
gsrði það vel.
Undir eilí Iðorsli ör num
Eftir A. J. Cronin 'j
DAGUR
Jack hljóp upp tröppurnar og sneri sér að
mönnunum. Yfir dyrunum var rafmagnsljósker,
sem varpaði sterku, gulleitu ljósi á hörkulegt,
rólegt aedlit hans. Annars var dimmt og skugga-
leggt, götuljósin spegluðust dauflega í pollun-
um.
Andartak stóð Jack ög horfði á mennina sem
stóðu í myrkrinu fyrir neðan. Áfengið logaði í
Lonum og örvaði beizkju hans eins og eitur
í blóðinu. Æðar hans þrútnuðu. Honum fannst
stundin vera að nálgast, sú stund sem hann
hafði þjaðst fyrir, sú stund sem hann var fædd-
ur til að notfæra sér. Stundin sem hann hafði
beðið ef lir, beðið og beðið og beðið....
,,Félagar“, hrópaði hann. „Við höfum allir
heyrt fréttina. Við höfum verið blekktir, þeir
hafa svikið okkur og sagt skilið við okkur,
alveg eins og Heddon; þeir hafa selt okkur eins
og vanalega, þrátt fyrir öll fögru loforðin".
Hann dró andann ótt og títt og augu hans log-
uðu. „Þeir vilja ekki hjálpa okkur. Enginn vill
hjálpa okkur. Enginn. Heyrið þið þáð. Enginn.
Við verðum að hjálpa okkur sjálfir. Ef við gerum
það ekki, þá kömumst við aldrei upp úr þessu
pestarbæli, sem auðvaldið hefur ætlað okkur.
Piltar, sjáið þið ekki að þetta þjóðskipulag er
rotið og fúlt. Þeir eiga auðinn, bílana, glæsilegu
húsin. gólfteppin, og það erum við sem höfum
sveitzt í bióðinu við að' þræla fyrir þá. Við
þrælum og stritum, já. Og hver eru okkar lauii?
Hvað berum Við úr býtum, spyr ég? Ekki einu
sinni mat ofan í okkur, piltar, að ég nú ek^i
tali um hita, þokkaleg föt og skó handa börn-
unum okkar. Um leið og eitthvað ber út af, er
okkur sagt upp. Þá megum við éta brauð og
makarín af favo skomum skammti að það nægir
ekki handa konum okkar og 'börnum. Þið skuluð
ekki segja að engir peningar séu til. Landið er
bólgið af auði, bankarnir eru að springa utanaf
peningunum, milljónum og aftur milljónum. Og
þið skuluð ekki segja að enginn matur sé til. Þeir
fleygja fiskinum aftur í sjóinn. brenna kaffi
— og hveitiuppskerunni, slátra grísunum og láta
Lræin rotna raeffan við erum að svelta í hel. Ef
þetta er heiðarlegt og réttlátt þjóðskipulag, þá
falli ég dauður niður á þessari stundu“. Hann
dró djúpt andann og gaf frá sér ekkastunu. Svo
hækkaði hann röddina: „Við gátum ekki skilið
þetta' þegar slysið varð hér í Neptúnnámunni og
hundrað menn létu lífið. ,Við gátum ekki skilið
það í styrjöldinni þegar þeir myrtu milljónir
manna. En nú skiljum við það. Og við getum
ekki sætt okkur við það, piltar. Við verðum
að gera eitthvað. Við verðum að sýna þeim hverj-
ir við erum og hvað við viljum. Heyrið þið það.
Við verðum að géra eitthvað. Við: erum neyddir
til þess, skal ég spgja ykkur, neyðin og eymdin
neyða okkur til þess. Ef við gerum ekkert, getuih
við eins lagzt fyrir í hálminn heima hjá okkur
cg rotnað lifandi“. Rödd hans varð að skerandi
öskri.
„Ég ætla aði hafast að, piltar. Og þeir sem
vilja mega koma með, það er öllum frjálst. En
það verður að gerast strax, undir eins. Við er-
um búmr að 'bfða nógu lengi. Ég skal sýna þeim
hvar báðir bræður mínir voru drepnir. Já, ég
skal sýna þeim það. Eg skal eyðileggja fýrir
þeim namuna, piltar. Ég skal borga fyrir mig.
Viljið þið koma með eða ekki?“
Skerandi óp kváðu við. Orð hans æstu þá upp.
þeir umkringdu hann og fylgdu fast á eftir
honum niður eftir götunni. Sumir læddust ótta-
slegnir heim í námuhverfið. En 'á annað hundrað
I '
DAVÍÐ
menn fylgdu Jack. Þeir hlupu í áttina að nám-
unni, rétt eins og mannfjöldinn hafði hlaupið
heim að búðinni hjá Ramage fyrir tuttugu ár-
um. En þetta var stærri hópur, langtum stærri.
Náman hafði meira aðdráttarafl en verzlun
Ramage. Náman var ímynd óréttlætisins. Allt
l.atur þeirra og reiði beindist að henni. Hún var
vígvöllurinn. Hún var lauguð svita og blóði og
þar var hin eilífa barátta háð um líf og dauða,
vinnu og brauð.
Menmrnir streymdu inn í námugarðinn og
Jaek Reedy var í broddi fylkingar. Allt var
autt og tómt, skrifstofurnar voru lokaðar og
’.iámuopiö gein við dimmt og skuggalegt, eins og
inngangur að undirheimum. Enginn var niðri —
i.ú var aðeins unnið á daginn. Jafnvel uppi
á yfirborðinu var engan að sjá; vörðurinn, dæiu-
mennirnir tveir, Jói Davis og Hugh Galton, voru
fataddir i vélarúminu. Galton, roskinn gráskegg-
ur, heyrði fyrstur hávaðann. Hann rak höfuðið
út um gluggann, sem stóð alltaf opinn, til a'ð
hleypa Ut hitanum og olíustybbunni.
Mannfjöldinn var nú kominn heim að véla-
húsinu c.g stóð þar þögull eins og marghöfðuð
ófreskja sem horfði hundrað fölum andlitum á
Galton i glugganum.
„Hvað er á seyði?“ hrópaði Galton.
Jack Reedy varð fyrir svörum:
„Komið þið út. Við viljum fá ykkur út“.
„Hvers vegna?“ spurði Galton.
Jack endurtók ógnandi röddu:
„Komið út, segi ég. Komið út, svo að ykkur
verði ekki gert neitt“.
Galton hvarf úr glugganum og skellti honum
aftur. Það varð andartaks þögn og ekkert heyrð-
ist nema þungur, hægur slátturinn í dælunni,
svo rak Cha Leeming upp öskur og fleygði múr-
fateini. Glugginn fór í þúsund mola og glamrið
í glerinu yfirgnæfði suðið í vélunum. Það reið
baggamuninn. Jack Réedy hljóp upp tröppurn-
ar og Lemming og tíu eða tólf aðrir fylgdu á
eftir. Þeir ruddust gegnum dyrnar inn í véla-
rúmið. Þar var mjög heitt og bjart. Loftið var
þykkt af olíustybbu og titraði.af vélaskrölti. -
„Hvern fjandann á þetta að þýða“, sagði Jóx
Davis. Hann var maður um fertugt í bláum sam-
festing, með uppbrettar ermar og tvistfiyksu.
im hálsinn.
Jack Reedy leit á Jóa Davis út undan húfu-
skyggninu og sagðib
„Við höfum ekkert illt í hyggju gagnvart ykk-
ur tveimur. Við viljum að þið farið út. Ú-t,
skiljið þið það“. v
„Fjandakornið sem þið viljið“, sagði Jói Davis.
Jack færði sig skrefi nær. Hann horfði fast 'á
Jóa Davis og sagði:
„Þið farið. Fólkið vill það, skiljið þið það“.
„Hvaða fólk?“ spurði Jói Davis
Þá réðst Jack á Jóa Davis og greip um mittið
á honum. Þeir tókust á og slógust skamma
stund og allir horfðu á með eftirvæntingu; í
'áflogunum veltu þeir olíubrúsanum. Það var
gríðarslór brúsi, og olían rann yfir alla ristina.
og niður í kassann með tvjstinum; enginn tók
eftir því nema Slattery, allir hinir einblíndu á
bardagann, og ósjálfrátt tók Slattery sígarett-
una út úr munninum og fleygði henni niður í
kassann Hún lenti í miðjum kassanum. Enginn
tók eftir því nema Slattery, þvi að um leið skrik-
aði Davis fótur og hann datt og Jack ofaná
hann. Mennirnir köstuðu sér yfir þá eins og
hundar, gripu Davis, réðust síðan á Galton og
drógu báða mennina út úr vélahúsinu.
Svo ætlaði allt um, koll áð keyra. Hver gerði
'bvað? Það vissi enginn. Allir voru samsekir.
iðhöld, verkfæri, skrúflyklar, járnsterigur, þung-
) ur námuhamar, já, jafnvel pimpsteinsdós flaug
Igegnum Íoftið og lenti í vélunum. Það var eigin-
'lega námuhamarinn sem kom öll'u af stað. Hann
(lenti með miklu afli á aðalgufustrokknum og
) þaðan niður á öxulinn; það hvein og surgaði í
löllu. Allt þetta nákvæma vélakerfi titraði og
> skalf og stanzaði svo allt í einu. Óhugnanleg
jþögn tók við.
Svo hrópaði Slattery eins og hann hefði gert
jmikla uppgötvun:
„Það er kviknað í. Sjáið þið. Það er kviknað
jí þarna“.
Allir litu á kassann með tvistinum, sem stóð
j í björtu báli. Þeir horfðu á eldinn og þeir horfðu
stirðuaðar, iimlestar vélarnar. Svo ruddust
) þeir allir til dyra gripnir stjórnlausri skelfingu.
) Jack Reedy var einn eftir. Jack var aldrei ráða-
: laus. Hann gekk að olíutunnunni og tók tappana