Þjóðviljinn - 05.02.1952, Blaðsíða 6

6) _ ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 5. febrúar 1952
Stærsfa spoíið
Framhald af 5. siðu.
vöru bæði í hagsmunabaráttu
og stjórnmálabaráttu, þá er
vöidum þeirra hætt, er nú njóta
þeirra í skjóli sundrungar
þessara stétta.
Það er þegar lcomið að því,
að það má ekki dragast öllu
lengur ,að bændur, verkamenn,
sjómenn, iðnaðarmenn og hvers
konar millistéttarfólk taki sam-
an höndum um að skapa þá
stjórn á atvinnu og efnahags-
'lifi þjóðarinnar, sem vendir
af þeirri helstefnu, er rikt hef-
ur hér undanfarin fimm ár,
og nú er að leiða sínar ægi-
legu afleiðingar yfir þjóðina,
i formi kreppu, atvinnuleysis
og örbirgðar fjölda fólks. Og
jafnframt þessu á þjóðin meiri
framleiðslutæki en nokkru sinni
fyrr og næga markaði fyrir
framleiffsluna.
Það er sannarlega komið mál
tíl að gera hugmyndina um
bandalag vinnandi stétta að
veruleilía. Á. S.
Getiaunir 09 vísindi
Framhald af 3. síðu
part af eðlilegum áhuga fyrir
velferð þessarar ágætu mennta-
stofnunar, og öðrum þræði vinn-
ingsvon.
IþTÓttamenn hafa ekki sett fram
þá kröfu að þeim væri afhentur
ákveðinn hluti af tekjum Há-
skólahappdrættisins. Það er
ekki vegna þess að þörfin hafi
ekki alltaf verið brýn, heldur
hinu að þarna var framtak Há-
skólans að verki og því varla
eðlilegt að íþróttamenn sérstak-
lega nytu þar tekna.
Nú má líka benda á, að há-
skóli eða háskólar í Noregi hafa
ekki hliðstæðan tekjustofn fyrir
eig og Háskólinn hér hefur. Það
er því ekki sanngjarnt að bera
eaman ísland og Noreg í þessu
efni.
Það eðlilega hefði því verið að
hluti af ágóða Happdrættis Há-
ekólans hefði nú hér eftir runn-
ið til vísinda sem enginn efar
að búa við þröngan kost, og
stúdentafélagið í Noregi hefði
lagt það til, en ekki að svo
stöddu „skorað eindregið á ís-
lenzk stjómarvöld að taka til
alvarlegrar athugunar að skipta
getraunagróðanum milli vísinda
og íþrótta eftir norskri fyrir-
mynd.“
Krossgáta
1 járnkarlar — 4 gat — 5 iSk
— 7 dýfing — 9 pest — 10 kraft-
ur — 11 tímabils — 13 keyr —
15 tími — 16 dýrum.
Lóðrétt:
1 tveir eins — 2 fugl — 3 kný
— 4 fórna — 6 óskar að kaupa
— 7 vínstofa — 8 framganga —
12 droll — 14 íþróttafélag — 15
fljótum.
Lausn 18. krossgátu.
Lárétt:
1 kennari — 7 11 — 8 áfir —
9 áli — 11 ask — 12 ná — 15
baki — 17 hr. — 18 ösp — 20
hálfsúr.
Lóðrétt:
1 ferju — 2 ell — 3 ná — 4 afa
— 5 risi — 6 irkir — 10 ina —
13 áköf — 15 brá — 16 iss — 17
hh — 19 pú.
92. DAGUR
svo að hún ákvað að veita honum enga athygli. Hann var of
auðsigraður.
„En frú Griffiths hafði ekki búizt við þessari heimsókn, og
hún var dálítið gröm yfir því að Bella skyldi koma með vin-
konur sínar, þegar svona stóð á, því að það varð að gera þeim
ljóst, hver staða Clydes í þjóðfélaginu var. Hún sagði: „Vilj-
ið þið ekki leggja frá ykkur yfirhafnirnar og fá ykkur sæti?
Ég skal láta Nadínu leggja á borð fyrir ykkur. Bella, þú getur
setið hjá föður þínum.“
„Nei, þökk fyrir,“ og „Nei, ómögulega, við erum einmitt á
heimleið. Ég verð að flýta mér,“ sögðu Sondra og Bertína. En
þegar þær voru hingað konmar og Clyde reyndist vera svona
álitlegur, voru þær báðar sjúklega ákafar í að komast á snoðir
um, hvers virði hann var í samkvæmislífinu. Þær vissu báðar,
eð Gilbert Griffiths var engan veginn vinsæll — þeim var
tkki um hann, þótt þær væru vinkonur Bellu. Þessar tvær sjálf-
elsku fegurðardísir álitu hann allt of yfirlætisfullan og óað-
gengilegan. Aftur á móti virtist Clyde miklu meðfærilegri, eftir
útliti að dæma. Og ef hann reyndist vera úr þeirra stétt eða
Griffithsfjölskyldan héldj vemdarhendi yfir honum, var ugg-
laust hægt að nota hann. Að minnsta kosti væri fróðlegt að vita
hvort hann væri ríkur. Eln næstum samtímis leysti frú Griffiths
úr því fyrir þær með því að segja af ásettu ráði við Bertínu:
„Herra Griffiths cr frændi okkar að vestan. Hann er kominn
hingað til að athuga, hvort hann getur skapað sér atvinnu i
verksmiðju manns míns. Hann er ungur maður sem verður að
vinna fyrir sér á eigin spýtur, og maðurinn minn var svo góður
að gefa honum tækifæri hjá sér.“
Clyde roðnaði, því að þetta átti bersýnilega að vera bending
til hans um að hann stæði bæði þeim og þessum stúfkum langt-
um neðar í þjóðfélagsstiganum. Hann sá líka að svipurinn á
andriti Bertínu Carston breyttist úr forvitni i kæruleysi, þvi að
hún hafði engan áhuga fyrir ungum mönnum, sem hvorki höfðu
auð né metorð. Aftur á móti var Sondra Finchley ekki eins
séð í þessum sökum og vinkona hennar, þótt foreldrar hennar
væru bæði auðugri og mikilsmetnari í samkvæmislífinu en for-
eldrar hinnar — og hún leit aftur á Clyde og í svip faennar mátti
lesa greinilega vorkunnsemi. Hann sem var svo álitlegur.
Samúel Griffiths leizt vel á Sondru en miður á Bertínu og
sama var að segja um frú Griffitfas, sem fannst hún alltof
ísmeygileg. Nú kallaði hann til Sondru: „Sondra, bittu nú hund-
inn þinn við einn borðstofustólinn og komdu og seztu hjá mér.
Legðu kápuna þína á einhvern stól. Það er nóg rúm fyrir þig.“
Hann benti henni að koma.
„En ég get það ekki, Samúel frændi,“ kallaði Sondra kumpán-
lega og dálítið tilgerðarlega, eins og hún vildi koma sér í mjúk-
inn hjá honum. „Við erum orðnar svo seinar. Og Bissell er
ómögulegur. Við Bertína erum á heimleið, það er alveg satt.“
„Já, heyrðu pabbi,“ greip Bella fram í. „Hesturinn hennar
Bertínu féfck nagla upp í fótinn í gær og í dag er hann haltur.
Og hvorki Grant né pabbi hennar eru heima. Hana langaði til
að spyrja þig um, hvort þú gætir nokkuð ráðlagt henni.“
„Hvaða fótur er það ?“ spurði Griffiths fullur áhuga, en Clyde
hélt áfram að virða Sondru fyrir sér, þegar hann fékk tækifæri
til. Honum fannst hún yndisleg — nefið lítið og hafið að framan
— og efri vörin vissi dálítið upp i áttina að nefinu.
„Það er vinstri framfótur. Ég reið cftir East Kinston Road í
gærdag. Jerrý missti undan sór skeifu og hlýtur að hafa fengið
flís upp í fótinn, en John getur ekki fundið hana.“
„Reiðstu lengi með flísina í fætinum ?“
„Svona tvær mílur á að gizka — alla leiðina heim.“
„Þá ættirðu að láta John bera smyrsl á fótinn og vefja hann
og kalla svo á dýralækni. Ég ér viss uffl að hann jafnar sig.“
Þær sýndu ekki á sér neitt fararsnið, og Clyde var látinn eiga
sig í bili og hann var að hugsa um, hvað þessi heimur hlyti að
vera dásamlegur — þessi heimur fyrirfólksins. Þetta fólk hafði
engar áhyggjur. Þau töluðu um hús sem verið var að byggja,
reiðhesta, vini og kunningjafólk, fyrirhuguð ferðalög. Og Gilbert
var nýfarinn að heiman — og ætlaði í ökuferð með fleiri ungum
mönnum. Og Bella frænka hans flögraði um með vinkonum sínum
sínum á milli hinna glæsilegu húsa við þessa götu, en sjálfur
hímdi hann í óvistlegu herbergi á þriðju hæð hjá frú Cuppý og
átti ekkert annað athvarf. Og hann átti að lifa á fimmtán doll-
urum á viku. Næsta morgun átti hann aftur að fara að vinna í
kjallaranum, meðan þessar stúlkur nutu frjálsræðisins. Og í
Denever voru foreldrar hans, leigðu út herbergi og stjórnuðu
trúboði, sem hann þorði varla að minnast á á þessum stað.
Allt í einu sögðust stúlkurnar tvær verða að fara, og gerðu
alvöru úr því. Og hann var einn eftir með Griffithsfjölskyldunni
— og honum fannst hann einmana og utanveltu, því að Samúel
Griffiths, kona hans og Bella og jafnvel Myra, virtust álíta, að
með þessu væri honum allra náðarsamlegast veitt leyfi til að
gægjast inn í veröld, sem hann átti annars engan aðgang að;
og gæti aldrei fengið aðgang að fyrir sakir fátæktar — hversu
mjög sem hann þráði að umgangast svona glæsilegar stúlkur.
Og hann varð dapur í bragði — mjög dapur — augu hans urðu
dimm og liann varð svo þungbúinn, að bæði Samúel Griffiths,
kona hans og Myra tóku eftir því. Ef hann gæti með einhverju
móti komizt inn í þennan heim. En áf þessu fólki var það Myra
ein sem gizkaði á að hann væri einmana og þunglyndur. Og
þegar allir risu á fætur og gengu aftur inn í stóru dagstofuna
(Samúel ávítaði Bellu fyrir að koma ævinlega of seint), þá var
það Myra sem nálgaðist Clyde og sagði: ,,Ég býst við að yður
geðjist betur að Lycurgus, þegar þér hafði verið hér lengur.
Það eru margir skemmtilegir staðir hérna í nágrenninu — vötnin
og Adirondaeks eru hérna rétt fyrir norðan. Og í sumar þegar
við flytjum upp til Greenwood, þá er ég viss um að mamma og
pabbi bjóða yður til okkar endrum og eins.“
Hún var alls ekki viss um að þetta væri satt, en engu að
síður langaði hana til að segja það við Clyde. Og eftir það leið
hónum betur í návist hennar, og hann talaði eins mikið við hana
og hann gat án þess að vanrækja Bellu eða foreldrana. En klukk-
an hálftíu fann hann sárt til einmanaleiks síns og hann reis á
fætur, sagðist verða að fara, því að hann þyrfti að fara snemma
á fætur. Og Samúel Griffiths gekk með faonum til dyra og opn-
aði fyrir honum. En eins og MjTa hafði hann tekið eftir því að
Clyde var mjög aðlaðandi en yrði þó sennilega vanræktur héðan
af vegna fátæktar sinnar og hann sagði vingjarnlega og næstum
huggændi: „Finnst yður ekki býsna skemmtilegt hérna úti?
Wykeagy Avenue er ekki búin að búast sínu bezta skrúði, en
—oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo—
BARNASAGAN
Brjáms saga
1. DAGUR
Það var einu sinni, að kóngur og drottning réðu
fyrir ríki sínu; þau voru rík og voldug og vissu
varla aura sinna tal. Þau áitu eina dóttur; hún ólst
upp sem flest önnur söguböm. Þar bar hvorki til
titla né tíðinda, frétta né frásagna um þann tíma,
nema logið væri. Karl og kerling biuggu í garðs-
horni; þau áttu siö syni og eina kú til bjargar; hún
var svo væn, að hana þurfti að mjólka þrisvar á
dag, og gekk hún sjálf heim úr haganum um mið-
degið.
Það var einu sinni, að kóngur reið á dýraveiðar
með sveina sína. Þeir riðu hjá nautaflokki kóngs,
og var kvr karls þar saman við. Kóngur mælti til
þeirra: ,,Væna kú á ég þarna." „Ekki er það yðar
kýr, herra," sögðu sveinarnir, „það er kýr karls í
koíinu." Kóngur mælti: „Hún skal verða mín." Síð-
an reið kóngur heim; en er hann var setztur til
drykkiu, minntist hann á kúna og vildi senda menn
til karls að fala hana fyrir aðra. Drottning bað
hann að gjöra það ekki, því þau hefðu ekki neitt
annað til bjargar. Hann hlýddi því ekki og sendi
þrjé menn að fala kú karls.
Karl var úti og börn hans öll. Þeir skiluðu frá
kónginum, að hann vildi kaupa kú karls fyrir aðra.
Karl mælti: „Mér er ekki mætari kýr kóngs en mín"
Þeir leituðu fast á, en hann lét ekki af, þangað til
þeir drápu hann. Tóku þá gll börnin að gráta nema
elzti sonurinn, er hét Brjám. Þeir spurðu börnin,
hvar þau hefði tekið sárast. Þau klöppuðu öll á
brjóstið nema Brjám, sem klappaði á rass sér og
glotti. Drápu þeir þá öll börnin, er á brjóstið klöpp-
uðu, en kváðu það gilda einu, þótt hitt greyið lifði,
því hann væri vitlaus. Kóngsmenn gengu heim og
leiddu með sér kúna, en Brjám gekk inn til móður
sinnar og sagði henni tíðindin, og bar hún sig illa.
Hann bað hana að gráta ekki, þ,ví þau tækju ekki
mikið upp á því; hann skyldi bera sig að og gjöra
svo sem hann gæti.