Þjóðviljinn - 05.06.1952, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJLNN — Fimmtudagur 5. júní 1952
Elnahagnr — dýriíð
Framhald af 3. síðu.
lok síðasta stríðs var þaö sýni-
3egt að ný viðskiptakreppa
myndi skella yfir hinn vest-
ræna heim ef ekkert yrði að
.gert. Nú var viðskiptakreppa
ekkert nýtt fyrirbrigði því að
hún var búin að herja heim-
inn í mörg ár fyrir strið og
höfðu Bandarikin ekki farið
varhluta af henni. Auðhring-
ar þeir er mestu ráða í Banda-
ríkjunum hugðust því velta
þessari væntanlegu kreppu yfir
á Evrópuþjóíirnar. Og minn-
ug þess að „sú borg er auð-
unnin þar sem asni klyfjaður
gulli kemst inn um borgarhlið-
in“, útbjuggu Bandaríkin svó-
kallaða Marshallhjálp í þeim
tilgangi að fá Vestur-Evrópu
til að hirða offramleiðslu þeirra
burt séð frá hvort Evrópuríkin
gætu framleitt viðkomandi vör-
ur sjálf. Síðan var hafinn upp
lofsöngur um hin ríku göfugu
Bandaríki, sem buðust til að
gefa vesiings* Evrópu nokkrar
milljónir til uppbyggingar
efnahagsins eftir hörmungar
stríðsins.
Það þurfti raunar talsvert
ímyndunarafl til að sjá fyrir
hvaða hörmungar við Islend-
ingar þurftum að sætta okk-
Ur við, því að við vorum ný-
búin að lifa mesta blómatíma-
bil sem yfir þetta land hefur
komið, m.a. búin að eignast
svo stórvirk atvinnutæki að
um annaðeins hefur víst fáa
dreymt í svo náinni framtíð
fyrir fáum árum síðan. En
hvað um það, Marshallhjálpin
var þegin með þeim afleiðing-
um sem svo mjög hafa verið að
bitna á okkur síðan: Markaðir
sem nýbúið var að afla í
Austur-Evrópu glötuðust, og
útgerðin komst af þeirri ástæðu
á þá heljarþröm sem hún hef-
ur hangið á síðan og hvert ó-
yndisúrræðið hefur rekið ann-
að síðan undir því yfirskini
að verið væri að bjarga henni:
fyrst söluskattur, þá gengis-
lækkun og síðast bátagjaldeyr-
ir. Allar þessar ráðstafanir
verkuðu sem lymskulegur nef-
skattur sem seilist ofan í vasa
hvers einstaks manns í hækk-
uðu vöruverði og aukinni
•dýrtíð, án þess þó að vera
nokkur varanleg hjálp til
handa útgérðínni, því að þar
stendur hnífurinn í kúnni í
byrjun hverrar vetrarvertíðar
um hvort bátaútvegurinn stöðv
ist eða ekki þrátt fyrir þessar
ráðstafanir. Þá höfum við orð-
ið að flytja inn í landið full-
unnar iðnaðarvörur jafnhliða
því sem ekki hefur fengizt
innflutningsleyfi fyrir hráefni
handa samskonar iðnaði inn-
lendum og hann því eðliíega
dregizt saman. Iðnaðarvörur
þessar eru sem kunnugt er
flestar svokallaðar Marshall-
gjafir, en andvirði þeirra er
lagt í sérstakan sjóð hér sem
að vísu er ætlaður fil eyðslu
hér innanlands en ekki má
ráðstafa eyri úr án samþykkis
Bandaríkjanna og heyrt hefi
ég því fleygt að okkur- mu’ii
ætlað að taka úr honum til að
standa straum af framkvæmd-
uip hersins hér en ekki veif ég
neinar sönnur á því máli og
sel það ekki dýrara en ég
keypti það. Þannig hafa Bnnda
ríkin teygt klærnar í fjárhags-
kerfi Vestur-Evrópu og fer þá
að minnka göfugmennskan sent
á bak við Marshahhjáipina
átti að liggja. Af ölhvm þess-
um aðgerðum hefur seo leitt
að hér hefur skapazt atvinnu-
leysi og sívaxandi dýrtíð eftir
því sem kaupmáttur 'auna hef-
ur minnkað án þess að þau
hækkuðu um leið. Þetta er
sem sagt allt afleiðing af í-
tökiun Bandaríkjanna hér.
M. I>. (Framh.)
178. DAGUR
hafði borizt undanfarna daga, svo að hann hafði mjög mikið
að gera. Allt var óbreytt. Hann reyndi eftir megni að leggja
fyrir peninga í ákveðnu augnamiði, sem hún kannaðist. við,
en annars hafði hann ekki áhyggjur af neinu — og hún mátti
ekki hafa það heldur. Hann hafði eklki skrifað, af því að hann
hafði svo mikið að gera og hann átti ekki auðvelt með að skri'fa
— en hann saknaði þess að geta ekki hitt hana á gamla staðn-
um og hlakkaði til að sjá hana aftur innan slkamms. Ef hún ætl-
aði að koma í nágrenni Lycurgus eins og hún sagði og hafði á-
huga á að hitta hann, þá var auðvitað hægt að koma því í kring
— en var það nauðsynlegt? Hann var svo störfum hlaðinn og
hjóst við að hitta hana von bráðar.
En á sama tíma skrifaði hann Sondru, að hann kæmi áreið-
anlega og heimsækti hana þann átjánda eða helgina þar á eftir.
Og vegna iþessara undanbragða og afsakana, sem stöfuðu af
þrá hans eftir Sondru og óheilindum hans gagnvart Róbertu og
erfiðleikum hennar, átti hann þess kost að hitta Sondru og vera
samvistum við hana í umhverfi, sem hann hafði eklki fyrr átt
kost á að sjá hana í.
Þegar hann kom að bátaskýlinu við Sharon, sem va'r fyrir
neðan svalimar á veitingahúsinu við Tólfta vatn, tók Bertína,
bróðir bennar og Sondra á móti honum, og Sondra hafði komið
í vélbát Grants til að sækja hann. En hvað vatnið í Indian Chain
var fagurblátt. Hávaxin, dökkgrænn grenitrén prýddu bakkana
báðum megin og vörpuðu mjóum skuggum út á vötnin að vestan-
verðu. Lítil og stór, hvít, rauð, græn og brún landsetur voru
á báða bóga og bátaskýþ hjá. Baðhótel við ströndina. Á stöku
stað voru langar bryggjur byggðar út í vatnið, sem tilheyrðu.
glæsilegustu landsetrunum, sem voru í eign Cranstonfólksins,
Finchieyfólksins o.s.frv. Grænir og bláir bátar og vélbátar.
Glæsilega hótelið og baðhótelið við Pine Point hafði ógrynni af
dvalargestum sem komu snemma árs. Og svo kcm bryggjan og
bátaskýlið hjá Cranstonlandsetrinu; tveir rússneskir úlfhundar,
sem Bertína var nýbúin að kaupa, lágu í. grasinu við ba,kkann og
biðu heimkomu hennar, og þjónninn John — einn þeirra tíu
eða tólf sem stjönuðu í kringum heimilisfólkið — beið þess að
taka við töskum Clydes, tennisspaða hans og golfkylfum. En
hrifnastur varð Clyde af hinu umfangsmikla og glæsilega húsi,
gangstígunum brydduðum geraníum, stórum svölunum með
brúnu tágahandriði og hinu glæsilega útsýni yfir vatnið, bílunum
og hinum tignu gestum, sem sáust á reiki í golf-, tennis- eða
sumarfötum.
Eftir beiðni Bertínu fór John stnax með hann upp í rúmgott
herbergi sem sneri út að vatninu; þar varð hann þeirra réttinda
aðnjótandi að mega fara í bað og fara í tennisfötin til að geta
leikið við Sondru, Bertíntu og Grant. Og Sondra, sem snæddi
miðdegisverð hjá Bertínu, skýrði honum frá því, að á eftir ætti
l'ann að koma með þeim í Kasínóið, þar sem hann yrði kynntur
fyrir helzta fólkinu. Þar átti að dansa. Á morgun, eldsnemma ef
honum sýndist svo — átti hann að ríða út með henni, Bertínu og
Stuart eftir dásamlegri leið gegnum skógana sem lá til Inspir-
ation Point. Og nú fékk hann að vita að skógurinn var illfær
mönnum, að undanskildum nokkrum götuslóðum. Og honum var
sagt að án fylgdarmanns eða áttavita væri hægt að villast um
skóginn og jafnvel verða úti — svo erfitt var ókunnugum að
rata. Eftir morgunverð og sund í vatninu ætlaði hún ásamt Ber-
tínu og Nínu Temple að sýna leikni sína á vatnasleða Sondru.
Síðan var hádegisverður, tennis eða golf og tedrykkja á kasínó-
inu. Og eftir miodegisverð átti að fara til Brookshaw fólksins
frá Utica hinum megin við vatnið, og þar átti að dansa.
Klukkutíma eftir komu Clydes, sá hann að búið var að ráð-
stafa hverju andartaki af tíma hans. En hann vissi vel að hann
og Sondra fengju áreiðanlega tækifæri til að- hittast ein. Og þá
kæmist hann að raun um hvaða fagnaðarefni hin síbreytilega
lund hennar hefði búið honum. Þrátt fyrir áhyggjurnar í sam-
bandi við Róbertu, sem hann gat varpað frá sér þessa daga,
fannst honum hann vera í paradís.
Og á tennisvelli Cranstonfjölskyldunnar var Sondra fjöriegri,
yndislegri og hamingjusamari en nokkru sinni fyrr, í stuttu,
hvítu tennispilsi og blússu, með gul- og brúndröfnóttan klút um
hárið. Og brosið sem lék um varir hennar. Og fagnaðarleiftrið
í augum hennar jægar hún leit á hann. Og þegar hún hljóp til
var eins og hún svifi um völlinn — spaðinn á lofti og það var
eins og hún snerti jörðina aðeins með blátánum, höfðinu hallaði
hún aftur á bak og brosið vék ektki af vörum hennar. Og fram-
koma hennar og tilsvör tóku af öll tvímæli um það, að hún var
hans, svo framarlega sem hann var frjáls. En á milli þeirra var
múrveggurinn svarti, sem hann hafði sjálfur hlaðið.
Og þ^ggj fegurð, þegar sólin hellti geislum sínum yfir grænar
flatirnar, sem lágu frá teinréttum furutrjánum niður að silfur-
tæru vatninu. Og úti á vatninu blikaði á mjallhvít seglin —
hvíta, græna og gula díla, þar sem bátar báru fólk sem unnist
yfir kyrran vatnsflötinn. Sumar — hvíld — hiti -— litskrúð —
frelsi — fegurð — ást — allt sem hann hafði dreymt um sum-
arið áður, þegar hann var svo einmana.
Stundum fannst Clyde sem hann ’hlyti að sligast undir þeim
fögnuði sem fylgdi því að allar óskir hans virtust vera að ræt-
ast; þess á milli (þegar umhugsunin um Róbertu nísti hjarta
hans) fannst honum ekkert ömurlega, hræðilegra og óbæriiegra
en þessi voði sem beið hans. Þessi hræðilega frásögn af vatninu
og fólikinu sem drukknaði. Og líkurnar til þess að þrátt fyrir
allar ráðagerðir sínar yrði hann eftir örfáar vikur að segja skilið
við alla dýrðina að eilífu. Allt í einu áttaði hann sig á því að
hann fylgdist alls ekki með leiknum — að (Bertína, Sondra eða
Grant kölluðu til hans: „Clyde, um hvað ertu eiginlega að
hugsa?“ Og ef hann hefði átt að svara, hefði hjarta hans
hrópað: „Um Róbertu.“
Sama kvöldið var álitlegur hópur samankomin hjá Brookshaw
fólkinu. Á dansgólfinu rakst hann á Sondru, hýra og brosleita,
og vegna foreldra sinna lét hún sem hún hefði eúiki rekizt á
Clyde fyrr.
„Ert þú hérna? Það var prýðilegt. Hjá Cranstonfólkinu? Það
var gaman. Það er næsta hús við okkar. Við eigum áreiðanlega
eftir að sjást. Hvað segir þú um að ríða út í fyrramálið fyrir
sjö? Við Bertína gerum það á hverjum morgni. Og við ætlum
út á vatn á morgun ‘ef allt fer að skilum á árabátum og vél-
bátum. Það skiptir engu máli þótt iþú sért óvanur að sitja hest.
Bertína. getur lánað þér Jerrý — hann er bljúgur eins og lamb.
Og þú þarft engar áhyggjur að hafa af fötum. Grant á ósköpin
—oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oO:>— —oOo—•
BARNASAGAN
Töfrahesturim
9. DAGUR
niður með hann, ]iá hvarí og sólin sjónum hans,
og geroist niðamyrkur í kringum hann. Yar nú
ekki til bess að hugsa, að hann gæti sáð sér út
hentugan stað til að íara aí baki, heldur varð hann
að gefa hestinum lausan tauminn og breyja þolin-
móður, þangað til hann stæði kyrr, þó hann væri
bálfhræddur um, að hann kynni að setja sig niður
í óbyggðir, vetnsföll eða regindjúp hafsins.
Hesturinn staðnæmdist nú loksins, og var þá lið-
ið af miðnætti; fór kóngsson af baki, og var næsta
máttlítill, því hann hafoi einkis neytt síðan daginn
áour. Fór hann nú að skyggnast eftir, hvernig um-
horfs væii, þar sem hann var niður kominn, og sá
hann, þó myrkt væri, að hann var kcminn niður á
flatþak glæsilegrar hallar, en handrið af marmara
var allt umhverfis. En er hann hafði kannað stað
þenna betur, urðu fyrir honum dyr, og þrepstigi inn-
ar af niður í höliina; var hurðin opin í hálfa gátt.
Mundu fáir aorir en Fírus, hafa verið svo áræðnir, að
fara ofan þrepstigann í myrkrinu, þar sem óvíst var,
hvort vinir eða óvinir yrðu á vegi hans; en hann lét
það ekki aftra sér. „Ég ætla ekki að gera neinum
mein”, hugsaði hann með sér. ,,og þeir, sem fyrst
sjá mig svona þreyttan og vopnlausan, munu þá lík-
iega láta sér fara svo mannlega, að veita mér á-
heyrn áður en þeir ráðast á mig". Lauk hann nú
hurðinni upp til fulls og fór sem hljóðlegast, gekk
síðan gætilega ofan cg .varaðist að láta sér verða
fótaskort, svo að enginn skyldi vakna. Þegar ofan
kom, urðu fyrir honum opnar dyr að stórum vel upp-
lýstum sal, og heyrði hann þaðan hrotur margra
manna, er lágu í fasta svefni. Gekk hann inn í sal-
inn, og sá að þetta voru svartir geldingar, og lá hver
þeirra með skínandi sverð við síðu. Mátti af því ráða,
að þeir mundu vera verðir einhverrar drottningar
eða kóngsdóttur, eins og líka raun varð á. Svefn-
herbergi kóngsdóttur var næst við salinn, og stóðu
dyrnar á því opnar; fortjald hékk fyrir dyrum úr fín-