Þjóðviljinn - 03.08.1952, Side 3

Þjóðviljinn - 03.08.1952, Side 3
- Sunnudagur 3. ágúst 1952 — ÞJÓÐVIUINN HENNTI Ur sovézkum bókmenntaheimi 1 Sovétríkjuniun eru bók- ineniitir atkvæðameiri þáttur í lífi fóíksins en annarstaðar í hei’ninum. Þar er þjóðin sjáif lietja. . skáldsögunnar, upp- spretta ljóðsins, þungamiðja sjónleiksins. Líf hversdags- mannsins' er kjarni bókmennt- anna, og þessi maður hefur á- huga fyrír því hvernig starf hans og ævi er túlkað í list- inni. Aðsókn að leikhúsum er miklu, meiri en hvarvetna nnn- arstaðar, ekki fyrir tízku sak- ir héldur af þvi að fólkið nýt- ur þess að sjá sjálft sig. í spegli leiksviðsins, ésamt von sitmi og draumi; auk þess sem manneskjan er í eðli sínu hneigð-fyrir list og ráðstjómar- skipuiagið hallkvæmt listnautn. Skáldið er ráðsmaður þjóðfé- lagsins., Undir .ráðstjóm eru skáldsögur ræddar hvar sem menn .hittast, ekki eingöngu í háskólum og á stúdentafund- um, heldur einnig í kaffistof- um verksmiðjufólks og monn- ingarhöllum þess, á heimilum alþýðunnar, í fundarsölum sam- yrkjubúa.nna, í sæluhúsum hjarðmanna. Skáldið er verk- fræ'ðingur sálarinnar, höfðingi landsins. í vetur vom liðin hundrað ár frá dauða Gógóls, eins hinna stóm rússnesku rithöfunda á 19. öld. Af því tilefni var efnt til stórlcostlegra hátiðahalda um gjörvöll Ráðstjómarlýðveldin, svonefndra Gógóldaga. 1 33 há- skólum vom haldnir mimiing- arfundir þar sem lærðustu menn og fremstu leikarar ræddu og flUttu verk þessa höfundar. IJm 40000 áhugaleik- flokkar sýndu leikrit hans, eða þætti úr þeim, og sýnd voru ■ I Einnig ég er Ameríka". I iANG-STON HUGHES (f. 1002) er óumdeilanlega fremsi.- ur ljóðskálda af negrakyni í Kandaríkjum. Hann er raun- sær og byltingarsinnaður. Ljóð hans loga af tilfinningu, mann- legum virðuleik og sjálfs- öryggi, sem ýmsum af kyn- bræðmm hans i skáldatölu hcfur reyny.t erfitt að varð- veita og mjög að vonum. Hann er einn þeirra gæfumanna, sem gefið hafa öilúm þjóðum ævai-ahdi dýrgripi — og einn þeirra sem trauðla fengi oð- gang að Hótel Borg. — (l>ýð.) Tvö ljóð eftir Langston Hughes * Einar Bragi þýddi BLÖKKUMAÐUR TALAR UM FLJÖT , Jté fþót: »• Tftx>n on frarxr pnil pntn r>nrváv Eg þekkl fljót eins forn og heimuriím, eldri en fljótið rauða sern remiur í mannamia æðurn. Sál mín er orðin eins djúp og fljötin. t árdaga gekk ég til laugar í Efrat. Ég gerði mér kofa við Kongó, og fljótið sönj^-- Ég horfði útyfir íííi og relsti píratnídana á hakka heniuir. _____ ___ ... . . Ég lrlýddi söngunt Missisippi, þegar Lineoín lagðl af stað til New Orleans, 1 og ég hef séð leðjubrjóst fljótsins loga sem gull • rið sólarlag. Ég þeklsi fljót, myrk ævaforn fljót. Sál rnín er orðin eins og fljótin. EINNIG EG Éinrtjg ég syng Ameríka. Ég er svarti bróðirinn, seni þeir relca fram ! eldhús, þegar ókumiugir koma. En ég Iilæ að því og ét af lyst: og ég \erð stór og sterkur. Á morgun skal ég sitja við sama Vrorð og þeir, þegar gesti ber aö garði. Engirtn skal áræöa ;tð segja við mig: „Farðu fram i eldhús“ franiar. ,'Og Jm: Þeir skuiu fá að sjá, hve lallegur ég er. og fyrirverða sig. Einnig ég er Ameríka. þar að auki um.-150 leikrit er samin hafa. verið út af sög- um hans, að ógleymdum mörg- um kvikmyndum. Þá var haldin sýning á hinum ýrnsu útgáfum verka hans, bæði gamlar og nýjar útgáfur á rússnesku og öðrum timgiunálum ráðstjórn- arþjóða; einnig fjöldi erlendra útgáfna frá mörginn löndum og ýmsum .tímum. Þár gaf einn ig að líta frumhandrit hans nokkur, ljósmyndir af höfund- imun og , teikuingar. Þúsundir fýrírlestra voru haldnir í verk- smiðjum, skólum og samyrkju- búum, stofnanir og stræti end- urskírð í höfuð meistarans. Ó- taklar eru allar þær ritgcrðir sem birtust um skáldið, eða þær styttur sem voru afhjúpáð- a.r, að ekki sé minnzt á hinar fjölmörgu útgáfur verka hans sem birtust þessa daga vítt og breitt um Ráðstjórnarlýðveldin. Á minningarkvöldi um Gógól, höldnu í Moskvu, héldu nokkrir fremstu rithöfundar Ráðstjóm- arlýðk’eldanna erindi og ávörp. Framhald á 6. síðu. Aitierfiskir sendflierrar Það vakti mikla athygli blaðamanna, ljósmyndara, ferðaskrifstofustjóra og Ann- arra opinberra aðila í Dan- mörku um daginn, hvernig Danny Kaye klifraðist upp í styttu H. C. Andersens í Kaup- mannahöfn og beit þar í nefið á henni, hvemig hann kastaði sér upp í hið foma rúm skálds- ins í Odense og spretaði þar löppunum upp í loftið með regn hlíf- vfir hinu listfenga höfði sínu, hvernig hann reif upp hattöskju ævintýrahöfundarins mikla og spurði hvar hclvítis hatturirm væri er hann grcip í tómt, hvemig hann sparkaði sér svo kvað við í þiljunum, og sér sv.o kvað við þiijUnum; og hvernig hann skmmskældi sig í framan. Hið danska föruneyti ameríkanans liafði aldrei vitað jafnfrjálslegan mann og féll í stafi af stórri forundran. Loks- ins liafði amerísk menning eign azt vcrðugan sendiherra. Og ■forsætisráðherrann tók á móti honum í eigin persónu. Þegar litla stúlikan í ævin- týri Andersens lýsti því yfir í einfeldni hjarta síns að keis- arinn væri í engum fötum, þá fór það eins og eldur í sinu um allan bæinn. Hvér einasti maður sá eigin augum að þetta var heilagur sannleikur. Það urðu sömu endalokin í ævintýrinu um Danny Kaye. Einhyer sagði; við erum liöfð að fíflum, og þetta er trúður. Og á samri stundu sáu allir að maðurinn var í engrum fötum, hann var nakið skrípi. Nú hlæja öll Norðurlönd að þessu fífli í sendiherralíki. Ameríka verður að gera betur. En heima fyrir hefur hann fyrir iöngu verið tekinn i guðatölu. Vanmat dönsku þjóðarinnar á goði þessu verður löndum hans enn ein sönnun þess hve þjóðir Vesturevrópu eru lítilsigldar, ekki síður í menningu en morð- gleði. 1 Þjóðviljanum á föstudag birtist hörmulég lýsing á því sam’lífi og ósóma sem dafnar í skjóli bandarískra herstöðva í Bretlandi. Skækjulifnaður, svartimarlcaðiír, hverskyns smygl og okur eru trúir fylgi- fiskar bandarískrar hersetu hvar í heimi sem hún viðgengst, einnig hér á íslandi. Sá ráð- herra amerískur sem „hefur umsjón með flugbækistöðmm Bandaríkjanna“ var á ferð á Is- landi einmitt um sama leyti og Danny Kaye í Danmörku. Hann var liingað kominn til að kynn- ast hermannalífinu á Hóteí Borg, næturgleðskapnum ogeit- urlyfjunum suður í Keflavík, hinum þægilegu íbúðum sem hermenn hans liafa tekið á leigu hér í bænum og eru síðan miðstöðvar einkennilegs menn- . ingarlífs, einkum um nætur. Hann var kominn til að leggja blessun sína yfir þann árangur sem soldátar hans hafa náð í margvíslegum greinum þann Framhald á 6. síðu. SKÁK Ritstjóri: Guðmundur Arnlausrsson Stotkólympía í Helsingfars Um aðra helgi hefjast ólymp- íuleikar á ný í Helsingfors, skákmenn 30 þjóða mætast til kappleikja.. Fjögurra manna sveitir keppa um farandgrip Hamilton-Russels, sem Júgó- slavar hafa geymt síðustu tvö ár, eða frá skákólymþíunni í Dobrovnik sumarið 1950. Þótt sveitirnar'séu fjögurrá lúanna, tír gert ráð fyrrr að hver þjóð- sendi sex menn. Kappleikarnir standa röskar þrjár vikur og eru svo erfiðir að nauðsynlegt er að geta skipt um menn. Þótt einhverjar af þeim þjóð- um, er boðað hafa þátttöku sína, lieltist úr lestinni, má gera ráð fyrir að þetta verði fjö’mennasta skákólympía, sem lia'din hefur verið. Til gamans má nefna síðustu skákólympí- urnar, fjölda þátttökuþjóða og efstu þjóðir í hverri: VARSJÁ 1935, 20 þjóðir. Bandaríkin — Svíþjóð — Pól- land — Ungverjaland. MONCHEN 1936, 21 þjóð. Ungverjaland — Pólland — Þýzkaland — Júgóslavía. — I Miinchen kepptu 8 manna sveitir, og er það í eina skiptið, sem það hefur verið reynt. STOKKHÓLMUR 1937, 19 þjóðir. Bandaríkin — Ung- verjaiand — Argentína — Pól- land. BUENOS AIRES 1939, 27 þjóðir. Vegna mikillar þátttöku fóru fyrst fram undanrásir, en síðan var teflt í tveimur flokk- um: A. -fl. Þýzkaland — Pólland —- Eistland — Svíþjóð, B. -fl. ísland — Kanada — Noregur — Uruguay. -DMBROVMK 1951, 16 þjóð- ir. Júgóslavía — Argentína - Vestiir-Þýzkalaiid — Bandarík- in. SÚ ólympia, er nú fer í hcuui,, er að því leyti merkileg, að nú senda Sovétríkin í fyrsta sinni sveit til leikanna. Vonir standa einnig til að Bandaríkin sendi sitt sterkasta lið og verður fróðlegt að sjá, hvernig þessar sveitir standa sig. Mörg ríki önnur senda sigurstranglegar sveitir: Argentína Júgósiavía, Vestur-Þýzkaland, svo að full- víst er að keppnin vei'ður hörð og spennandi. Skaákþraut nr. 22. Sjá lausn á 4. síðu. A B C D E F G H 00 Wxíí', Wm; m' ÍÉÉ |g| 'JL ! fM. í |gj & 'fm' 'wm, ' fffl / //, Éll wllS km m iH Iivítur á að máta í 2. leik. sýna mismiminn greinilega, ör- yggi Reshevskys er ótrúlejgt, enda kallar Chess Review hann „the miracle match player“. Éeslievsky tefldi nokkru síðar tvær skákir við Gligoric, hinn viðkunna júgóslavneska skák- meistara, er teflt hefur í Banda ríkjimum og í Havanna að und anförnu. Reshevsky vann fyrri skákina, en hin síðari varð- jafntefii. .... • F>Tr á árinu fór Reshevsky sýningarferð um Bandaríkin. Á því ferðalagi tefldi hann iun; 600 skákir samtals og tapaði ekki nema tveimur. Or þeirri för er skákin, sem hér fer á eftir. Hún er tefld sem hrað- skák með 15 sek. umliugsun- artíma á hvern leik, og Res- hevsky teflir án þess að sjá borðið og mennina, en ekki verð- ur þess vart að það hafi nein áhrif á taflmennsku hans. Mmðskák - og blindskák Það má kalla að Reshvsky setti skákheiminn á annan end- ann með sigri- sinum á Najdorf í vor. Þessir tveir menn höfðu skipzt á um að sigra á þeim mótum, er báðir tóku þátt í og almennt var talið nokkuð jafnt á með þeim komið. Svo þegar fyrstu skákunum í einvígi þeirra lauk þannig að Reshev- sky vann 6, 2 urðu jafntefli, en Najdorf var ekki farinn að vinna skák, voru fáir sem trúðu sínum eigin augum. Naj- dorf, rétti hlut sinn að vísu nokkuð, en sigur. Reshevskys að, en 6 jafntefli. Skákirnar 26. Dg4—f5 mát. GRONFELDS Reshevsky. 1. d2—d4 2. c2—c4 3. Rbl—cS 4. Rgl—13 5. Ddl—1)3 6. c4xd5 7. e2—c4 8. Bcl—e3 9. Hal—dl 10. Bfl—e2 11. Db3—c2 12. 0—0 13. b2—b3 14. a2—a4 15. Hdl—cl 16. Dc2xe2 17. a4—a5 18. Rc3—d5 19. Be3—f4 20. Hcl—al 21. Rd5xe7t 22. Rf3—g5 23. Hal—bl 24. Rg5xf7t VÖRN. Chappuis. Rg8—f(» g7—g6 d7—d5 B18—g7 . c7—c6 Rf6xd5 Rd5—b6 0—0 Dd8—o7 Bc8—e6 Hf8—<18 Be,6—c4 Bc4—a6 Rb8—<17 Ba6xe2 Ha8—c8 Rb6—a8 Dc7—<16 Dd6—a3 Da3xb3 Kg8—h8 h7—h6 Db3—c3 Ivg8—h~>-; tÖ. *' i

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.