Þjóðviljinn - 14.08.1952, Qupperneq 8

Frábær kennari
Þó að það sé máski að bera
í bakkafullan lækinn, finn ég
mig samt knúinn til að senda
Einari Olgeirssyni litla kveðju
á þessu merkisafmæli hans.
Afmæliskveðju þessa sendi ég
ekki vegna persónulegra
kynna, þau eru því miður lítil,
heldur vil ég með henni tjá
honum þa'kkir mínar fyrir frá-
bæra kennslu í pólitískum
fræðum; ég vil þakka fyrir
þann mikla fróðleik sem hann
hefur miðlað okkur nemend-
um af óþrjótandi þekkingu
sinni. Þeir eru áreiðanlega
margir sósialistarnir orðnir
sem E. O. hefur leitt inn á
brautir hinnar vísindalegu fé-
iagshyggju, sósíalismans, og
hafa þá fyrst undir hans leið-
sögn öðlazt réttan skilning á
þessu þjóðfélagskerfi. Svo
gott vald hefur Einar á þessu
víðfeðma viðfangsefni, svo lif-
andi verður verkefnið og
kennslan í höndum hans, að
unun er á að hlýða. Þegar
þjóðfélagsfræði þessi eru
numin hjá Einari skynjar
maður sannindi þeirra svo
auðveldlega, að allt annaðsýn-
ist hjóm. Kennsla hans verður
svo einstaklega lífræn, dæmi
tekin frá líðandi stund þjóð-
málabaráttunnar, innanlands
sem utan, málstaðnum til
staðfestingar. Sambandið
milli Einars og nemandanna
er svo óþvingað og alúð-
legt; framkoma hans ber
merki hins gagnmenntaða
manns; þurrleika á hann ekki
til; fyrir honum er sósíalism-
inn lifandi sannindi, er þjóð-
in mun fyrr eða síðar fá rétt-
an skilning á.
Þá er komið er að lokum
hverrar kennslustundar Ein-
ars finnst manni varla trúan-
legt að timinn skuli vera lið-
inn, — slík eru tök hans á
námsefninu; svo ljóslifandi
orkar það á mann — að aðeins
er hægt að bíða í tilhlökkun
eftir næstu kennslustund í
þeirri von að fá að sjá Einar
birtast glaðan og reifan, til-
búinn að miðla okkur nemend-
um sínum af sínum mikla
fróðleik.
Það er f jarri tilviljun að E.
O. skuli vera forystumaður
flokks sósíalista á Islandi
dag. Sósíalistísk sannfæring
hans jafnframt menntun og
trú á íslenzkri alþýðu og landi
hennar, — hvílir á svo traust-
um grundvelli, að glæsilegri
maður verður vart fundinn til
að veita Sósíalistaflokknum
forystu, og er þó innan vé
banda hans úr miklum f jölda
mætra manna að velja.
Það er því engin furða þó að
um E. O. leiki ljómi í hugum
ísl. sósíalista. I öðru ljósi er
ekki mögulegt að sjá fortíð og
nútíð Einars í stjórnmálunum,
sístarfandi mann í þágu ísl.
verkalýðs, ætíð reiðuöúinn að
veita þeim loddurum sem
þessu landi stjórna, — og allt
troða í svaðið, efnahag sem
sjálfstæði landsins, — þá á-
drepu sem Undan svíður; ætíð
reiðubúinn að boða ísl. alþýðu
þann sannleik sem mestu
skiptir, — sannleikann um
vitjunartíma alþýðumannsins
í baráttunni fyrir lifsafkomu
sinni og frelsi, baráttunni
gegn hatursmönnum lífsins á
jörðinni.
Þessvegna er þessi afmælis-
dagur E. O. hátíðisdagur isl.
alþýðu, þvi að hann og alþýða
lands okkar eru tengd órjúf-
andi böndum, sem aldrei verða
slitin.
Samherjar E. O. munu í dag
minnast liðins tíma, hinnar
erfiðu baráttu ísl. þjóðarinnar
fyrir mannsæmandi lífskjör-
um gegn innlendu sem erlendu
auðvaldi og afturhaldi, en í
Deirri baráttu hefur E. O.
staðið fremstur í fylkingu
síðustu tvo áratugina og vegið
af einurð — gegn grímulausu
íhaldi og dulbúnumþ jónum
þess og falsspámönnum, kröt-
unum, sem undir yfirskyni al-
þýðunafnsins sitja á launráð-
um við verkalýðshreyfinguna
og neyta hvers tækifæris til
þess að svíkja hana í hendur
auðvaldinu með fyrirlitlegu
makki sínu við þennan höfuð-
óvin vinnandi fólks.
Ég veit að margs er að
minnast og vafalaust hlýnar
mörgum samherjanum um
hjartarætur við umhugsun
þeirra endurminninga, sem
tengdar eru E. O. á liðnum ár-
um; hvort sem það eru
ingar um verkalýðsbaráttuna
norðanlands fyrrum, hina ör-
uggu baráttu Kommúnista-
flokksins á árunum eftir 1930,
baráttuna 9. nóvember 1932,
stofnun Sameiningarf lokks al-
þýðu — Sósíalistaflokksins
1938, handtöku Einars og
þeirra félaga af brezka herlið-
inu 1941 — og ótal fleiri at-
burði sem óþarfi er að þylja
hér.
Ég veit að ég mæli fyrir
munn allra nemenda Einars
Olgeirssonar í sósíalistiskum
fræðum, þegar ég færi honum
innilegustu þakkir mínar fyrir
frábæra kennslu, — um leið
og ég óska honum til ham-
ingju með fimmtugsafmælið
ásamt þeirri von að alþýða Is-
lands megi njóta traustra
starfskrafta hans um langan
aldur enn.
E. K. L
Fimmtudagur 14. ágúst 1952 — 17. árgangur — 180. tölublað
Ylnnitnfii sté'ttip
SmitrÍMÍKÍ jfeyti
thslili
Straamhvörf í spí»«»sk*B
íiirjiii }i|8iÉtií }jítfflJi8s.;l»«rgarastýrjeldlMn!?
ALZ íSÍTSÍ 1 ZOS22 i *air r«. * «n„»
*t*4A /rWU«W*'W«»,KiwA; _
f • . ;k . „ ^ í »V!a rúðnra nú yrír tolduaura hrrnaÖar-
kw/.a'* ««• ■■.MVit. . .•»> «:>xíxi •' ««>. :xt: ' tHDntlVrö
<«*»>,/V.-X >•>•, >.t*. ' tf*<t <•»>»•«•» ®T *•«•! >«•. j
h*&.
«<*o« «», jor:
«•<> -jK'-íiV,* •.yv?.
; ríjo. 'M&p: *í »;■**• : (**>•••> trí SfMÍnt frj •JfcKða ; M<k <x

MSf> W<-t»
• r., -»:-*<<» trV.T flrW. r- > ••>»/» o».
: <vr» fc*j><N<»- ■ bx-:»x ý;v* : «x<oó>. oo » ><••»
} W *».♦» •■»> < »•*'•>»’<* frHno
' b<*4. ■íoi lM'jo- •'.1 h'o'- ? r.S, yktrr.lor* tx
1 v<» t»í>yx' f >*:•. íOoonv jpr*;. j ffa.tc.iXiA tiJM'.a
't 4 AVcWtyoV ’lx . >£o» ' <(^*e<.:t íy:<it<<r-:<xs N *>■'-'
; SMt. .<* ■;.<•/&**& tor.vtf MSRit
f. fvM&K <..*»;> i ní.i; lit *4 )>*.•».
í: :-**• £.<*>•*<;*>,}(*k ;*yy .
t *>..<*• >*» «* »'->«'*:< > í n»o<<w<>: >-<»> t»»\- >•■•
: '.<»*.:«>.•.«• **<■/• 4+WAÍ. ; M/»y.<
j ,< m > Hx>y .‘ <4«- . .•'
{■: ' U-'-ih '-noíÖWc ': lx«. SSW'tw í >0 »«» •>»
t f.i-.i' HMÍfc tUi ’c+H* X> : /strt *»:»
• otW» <«<3*-*>:M fc-** ; iJíO* 4 : >x *>■» •»
[ »<*> Wir iw/MVod'lM:-- . ':.>»■.<>■>>> í.'-.••.•:• V.:. **•<•:*■
; >.::>.:• itw fc>í j :*.<(?• «4 : >x<'y>.:•>.», -,<-« /fc* <-*fc
: VAity Ui»: :■ * ■tr.yn^ yx ;.tv*.t« owU m
! .þ'M víá- .'.o'/íw V>í< -/.<f<j*>: > í*lo»: < ,* *•-(
: > Sonijí Wí Wci<<>>:;w^ CVo-.>«-
| *»•:'. •• • •«.". Js-XvífíW «&Í4»--.HoI'-Xm W:'-. sV/í.nN«
AiHýöuBa!»bamlsj>!ngið selt ’
i:?3 fultlrúm frá i<>rki)»)sfáfog»im 02
Kf futUrtúr frá 9 þifnaðafrmmfwféktgmri,
,i»K.y4ov»irt>o<<«< '«>- .: (■‘rt rmt -»n
||j4 ^.npp...
! ■mjWh^'í Mst o *(j<Vn»ft^r*M0s r*ÍxJt<-ro *oo4'< ( sU«
4*. <rmr|i *U VMJ v.-t4»<u nó *8 ccxtg- j
ObbU »»<» V*8 <44u»> 0» yf«<- roitinffuœ fcrctv
*"ýf *->»r<eVJao>. ífcM4» or I<r»o4f«t». J>*»»o<bM»
•óibtM. Ko t>*A <H« »y*>x »4<«8ogoI» <W<
þ>«V*r oR *4knioi»l eíilr. H*<)akf>t njak
f-oift IR nVrrxr f>a«o «'««'«■
VKfkrrt-M
______. . ......t'/ >>«.••>*•> :
lírfti ioíííð roeö tígrl í V«J4:Ó9V>jco. íy.»'<vy.-r -«■ ■.
■ ■ 'fJAA ■MA'jrÍM/lJ »0 vfcwoo ;
m/ní S! t«M l»( *<'-*•>!»*»- x*> ;
r.pkíity.ttKÍ < í»:»*i»W4,: :
{*:-->»<•* . .
< «■

fow.. SVirtýr •Mfctór.oiíoo. i
A>-/.|>y >Vi*o*-/-», a-.-osfcrK* :
'MóttÁ5> .»* £»««*::jSÓjUrÓMn í .
----------------------------Hann alaakar
Eidrvnðí á 8eyðú :: ajk- *ioor-vv.
1« W.siflíwi.
ojðfcaír ohahrlnganna.
fíxði. * kyr og 1 <**
■ heúur br<enna Tnni
V Jou-'o :
! »K «»«* > I
*..; JýKxOnvnW/ f >tín4'.*» >m< • "«*
>• í kortV; Moíftöé H JoooXBt. «. j Xi**0y
«• : «#■.*■ •«SMrt*ú.K«il!wr?á!0' : 1
<- j !«»». JvkovíiJx' fksojfcj:#*. ,j <*><> «•/*>, “
• • K.rto;<»: IWvfjWl 0»4», WiO' ; ***1» “•'*« *■
« ; hyKtv. i>< J**)»of, j
' ! X-;ýy*',.<v*ri*i»/»< SafHÖMW I •«*»'
• ' <*vo. n*x :f M«n j ‘X *
i :»r fcifrvi'itMOi. íttvrþím 4 t *«*«»
*■ : i >•(**:<■/•
•« ; mo)> >.<-> •*< i>. o, (>. v r.».
*• > --l® vl-lí* *»/•>
I í/ -vti-iBfaxt'tAoM 4*B*<
•> j !*»< n«4t b«fc* »&!«««
« : ,(Vííl>»r •.■codjyXi</**< »:•»-
“• < otio&rtjxOMw •,*«:.
( bpa'ot *rn. • • «4iUf ■JU’fr
J *•« -<»r> Jvbws **»x baajór-
>-4 »*:•>. S/»oio' «o »n>*ibrt »R
••>.,: -■-'boli v-N'
K- btk*' * <«*> *«»'■
/-!•> «.rí l.nojr-Ayio *<> »*• /4
»«wx1y/». «.k >Xr /-««< ,
í-o»»a f ti'Jpk y.;y-A,./<<-*
sina
Undir ritstjórn Einars Olgeirssonar hóf Þjóðviljinn göngu
11. október 1936. — Þetta er fremsta síða fyrsta tölublaðsins.
Einar Olgeirs-
SOIl liiYiin-
íugur
Framhald af 4. síðu.
svik síðustu ára, hið nýja her-
nám og landsalan. Þar var
snert á viðkvæmasta strengn-
um í sál hans. Lífshugsjón
Einars Olgeirssonar, þjóðfé-
lagslegt og þjóðlegt frelsi ís-
lenzkrar alþýðu, var selt í er-
lendar hendur. En ef nokkur
skyldi halda, að Einar Olgeirs
son láti æðrast, þótt nú syrti
að, þá ættu menn að lesa þessi
orð, sem hann skrifaði fyrir
skömmu: „íslenzk alþýða
mun varðveita lífsafkomu og
atvinnuöryggi sitt, eins og
það bezt hefur orðið, meðan
þjóðin réð ein landi sínu, — og
þótt um tíma takist að ræna
atvinnu, káupi og eignum af
alþýðu manna með sameinaðri
árás amerísks og íslenzks auð-
valds, þá skal barizt fyrir aö
afla þess aftur og meira en
glataðist, — og meðan barizt
er af fullum kjarki og heilum
hug, er enn ekkert glatað að
fullu.“
Um leið og ég óska Einari
Olgeirssyni til hamingju og
þakka honum fyrir allt starf
hans og stríð, vil ég kveðja
hann með orðum norska
verkamannaskáldsins Rudolf
Nielsen. Þau gætu verið ort
Einar Olgeirsson heldur ræðu 16. maí 1951 á mót-
mælafundinum gegn bandaríska hernáminu.
Fimmtugskveðja til
Einars Olgeirssoear
Nótt leysir lykil tungls Ber hann viS brtin
af belti sér, f>ar er bjarmadauf
lœtur opin hlið skima kviknar
að heimi drauma yfir klungurásum,
og vil og dul lotinn, langþreyttan,
á vald seldan leiSbrjólanda —
einn á krossgólum öldung aS einu
óskasvein. og allra tima barn.
Vtðar hillir firrðirnar Veit f>aS ósagt
fram í grcnnd, er hann vildi tjáS:
skœrum skiptandi Einn á örSugkleift
skuggsjármyndum, OvarSur grunnr,
seiði kli'ðandi lýSa harma
sœlum viS eyra: sá er lyftir byrSum
Alls áttu kostar; fryngstum á för
— kjóstu mig! ■ .' Aíœla svo rómi til hins þreySa lands.
En af þeim dreyra,
hins rauSa máíms er f>ar draup í spor,
hefS og hrós, veit sér óskasveinn
allt er h'órund lystir, örlög kjörin;
glýja og. glaumsœld og af f)tim sveini
á gótum rósa — sorgagestur
eiga þœr aS hjórtum lífs og giftu
auStrylldan leik. liSsemdar von.
Lita má f>ó skýrt Kennir og öld,
gegnum leiSsludóf sií er ægum slær
fangi furSu, leifturrooa,
fÓlva sleginn, risin yfh dröngum,
alls andvari, sinna sólar,
ills óndverSur, silfurháran,
gest hiS nœsta; björgum byltandi
ginning f>okar fjær. á brautu fram.
fyrir munn íslenzkrar alþýðu:
Gi mig de brendende hjerter,
som aldrig gir tapt for tvil,
som aldrig kan kues af
mismot
Þorsteinn Vaidimarsson.)
og trues af sorger til hvil,
men möter hver seier, hvert
nederlag
með det samme usárlige smil.
Sverrir Kristjánsson.'