Þjóðviljinn - 28.12.1952, Síða 5

4) Ci?l>jÖftVllJlNN'-^ 'SiiiahUdá^«.,';-33,.i!aéSéöltíáííl952
þióoymiNN
Útgefandi: Sameiningarfíokkur aiþýSu — Sósialistaf'okkurinn.
Ritstjórar: MagnÚ3 Kjartans3on (áb.), Siguríur Guðrnundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Slgurjónsson, Magnús Torfi Ólafsson,
GuSmundur Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 1$
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Alla tíö síöan Ster'án Jóhann Stefánsson myndaöi stjórn
sína 1947 hefur hið opinbera stefnuski’áratriði allra
stjórna verið eitt, aðeins eitt: að lækka dýrtíðina, draga úr
verðbólgunni. Fleiri ræöur hafa ekki verið haldnar um
nokkur önnur nauðsynjaverk, loforðin um tafarlausar
athafni-r eru jafn óteljanleg og sandkorn á sjávarströndu.
Og þótt stjórnmálamenn hjúpuðu önnur fyrirheit sín
tvíræðum orðum, svo aö bakdyr svikanna stæðu jafnan
ólæstar, voru loíorðin um lækkandi dýrtíð og minnkandi
verðbólgu jafnan skýr og tvímælalaus.
Og samt voru þau ailtaf svikin, hver e.'nasta ræða
reyndist fals, sérhvert loforð varð hjóm. Fyrst kom fóiki
þetta nokkuð á óvart, það hafði ekki fundið neina smugu
í ræðunum, ekkert lát á fyrirheitunum, en senn fór þetta
allt að verða hversdagslegasta kérfi: Og þar kom að allir
vissu að þegar haldin var ræða um dýrtíðina myndu ein-
hverjar vörutegundir hækka næsta dag og þegar komu
fyrirheit um að draga úr verðbólgunni myndu iagðir á
nýir tollar og skatiar við fyrsta hentugt tækifæri. Stað-
reyndirnar birtust einfaldlega með þvi áð smúa ræðum
ráðamannanna við og finna þveröfuga merkingu fyrir-
heitanna.
Af þessum ástæðum er árangurinn af verkfalli alþýðu-
samtakanna einstæður ósigur rikisstjómarinnar. Sjálfur
rauði þráðurinn í stefnu hennar hefur verið slitinn með
samtökum alþýounnar. Það hefur allt í einu verið neydd
merking 1 ræð'ur og fyrirheit stjórnarliösins, ráðherrarn-
ir hafa verið kvaldir til að framkvæma sín eigin „stefnu-
mál“! Mennirnir sem ár eftir ár og síöast á þinginu ‘í
haust fsildu allar tillögur sósíalista um lækkun á dýrtíö
og hagsbætur handa vinnandi: fólki, neyddust til að slaka.
á andstöðu sinni eftir 19 daga verkfall og framkvæma
að nokkm .leyti tillögur þær sem þeir voru að ljúka við
að fella.
Af þessum ástæðum hafa úrslit verkfailsins oröið jafn
pólitísk og verkfallið sjálft, uppreisn þjóðarinnar gegn
rikisstjórninni. Venjulegast eru verkföll ágreiningur laun-
þega og atvinnurekenda, en ríkisstjórnin stendur utan og
ofan við sjálf ágreinimgsmálin, a. m. k. formlega. En í
þetta sinn varð ríkisstjórnin beinn aðili að verkfallinu, og
hún bognaði að lok'um, þótt hún hefði fengið að beygja
sig dýpra ef ekki hefðu komið til svik á úrslitastund. Og
öll þjóðin fagnaði ósigri1 ríkisstjórnarinnar og jþakkaði
verkalýðssamtökunum baráttu þeirra.
Svo rík var samúð allra stétta með ysrkfallsmönnum og
baráttu þeirra að eftirmæli stjórnarblaðanna hafa orðið
msð allt öðrum blæ en venjulega.1 Ævinlega undanfar'ö
hafa afturhaldsblöðin reynt að leiða verkamönnum fyrir
sjónir eftir á Iiversu fánýt barátta þeirra hafi verið, hversu
miklu þeir hafj fómaö o. s. frv. En nú kveður viö nýjan
tón. Nú flaðra stjómarblöðin eins og vel baröir rakkar og
flytja stanzlaus þakkarávörp: Þakka ykkur fyrir að þið
kúguöuð okkur meö 19 daga allshsrjarverkfalii og leidd-
uð okkur á rétta braut; það liggur við að ráðherrarnir
sárbæni um að verða barðir meir.
Og þsir munu verða barðir meir. Eins og sýnt liefur
ver.'Ö fram á hér í blaðinu eru öll atriði hinna nýju kjara-
samninga þingmál og þau 'hafa meira ao segja öll veriö
borin fram af sósí'aiistum á þiiiginu í haust. Ef meiri:-
hluti þings hefði verið skipaður full.trúum alþýðunnar
eöa a. m. k. mönnum. sem töldu sér ráðlegast að taka
tillit til almonnings heföi'Ýer'ö hsegt'að samþykkja alla
samningana á einm dagstund á-þing:': án þess að til nokk-
urra átaka hefði komið. Þess vegna verður vérkfalls-
baráttaa einkar Ijós sönnun þess aö kjarabarátta og
stjórnmá'abarátta eru hliðstæður að næsta sumar gefst
tækífæri, til að halda verkfallsbaráttunni áfrsm cg beygja
stjórnarflokkana enn betur en nú voru töfe.á.
Sunnudagur ;28. d.esember 1952,p* ÞJÓÐVILJINN — (5
Kóngar og ráðherrar
ÞAÐ var endur fyrir löngu,
að einhverjum snjöllum ná-
unga datt það í hug, að leiðin
til þess að þekkja dýr væri
sú að hafa þau í stofunni
hjá sér. Þannig urðu til hin-
ir ,,útstoppuðu“ fuglshamir
sem við þekkjum svo vel úr
skólastofunum.
Enn öðrum náunga datt það
einhvemtlma í hug að gera
nafn sitt ódauðlegt með því
að fá einhvern þjóðhaga til
þess að festa ásjónu sína á
myndflöt eða í stein. Þannig
hafa mörg meistaraverk orð-
ið til, svo að hégómagirnd
hefur ekki alitaf orðið til
einskis.
★
EN svo varð það löngu seinna
að einhverjum datt í hug, lí'k-
lega með tilliti til hinna út-
stoppuðu fugla, að teiknuð
bílæti gerðu ekki sómasam-
lega skil ásjónu merkra
manna. Hvað skyldi nú gera,
ekki var vel hægt að fara
út og skjóta konunga, ráð-
herra og fræga glæpamenn
til þess að ná af þeim hamn-
um og stoppa hann út, þótt
þetta væri kannski mögulegt
með glæpamennina. En hug-
vitssemi hins vestræna kúltúrs
lét ekki að sér hæða frekar en
fyrri daginn. Að gera myndir
úr vaxi var næstum eins gott
og að ná af mönnum bjórn-
um, og hin frægu vaxmynda-
söfn urðu til og njóta mikilla
vinsælda, svo mikilla, að nær
hvarvetna eru þau miklu bet-
ur sótt heldur en söfn þar
sem myr.dir eru gerðar með
gömlu aðferðinni, að teikna
og mála bílæti af einhverri
óþarfri sköpunargleði. Nútím-
inn krefst raunsæis, útstopp-
aður hamur af fugli er betri
en máiaður fugl.
Að vísu var það haft eftir
kunnum lækni í Reykjavík að
líkönin af þjóðkunnum mönn-
um í safni þjóðarinnar minntu
sig á 10 aaga gömul lík, en
líklega hefur hann ekki verið
nógu raunsær.
★
ÞAÐ er haft fyrir satt að fyr-
ir andvirði vax þess sem þeg-
ar er komið í Þjóðminjasafn-
ið héfði einu sínni mátt fá
all nokkuð safn af radering-
um eftir Rembrandt. Nú geng-
ur sá or'ðrómur að það eigi að
f jolga í líkhúsinu.
Er tímar líða verður and-
virði vaxins kannski nóg til
þess að kaupa málverk eftir
Rembrandt, en enginri skyldi
þó ætla sér þá dul að selja
það jafn dýrt og það var
keypt.
★
HJÁ Madame Tussaud í Lon-
don hafa þeir það fyrir sið
að bræða- ráðherra og kór.ga
jafnskjótt og þeir eru gleymd-
ir og gera af vaxi þeirra nýja
ráðherra og kónga. Vonandi
verður sú aðferð tekin hér.
B.B. SKRIFAR: Einhver geð-
illur fauskur sem þykir viss-
ara að kalla sig konu, og
meira. segja „Sveitakonu“,
tekur til máls í Bæjarpóstin-
um nýlega út af útvarpssög-
unni Désirée; og þykist ná
sér heldur betur niðri með
því að skrifa nafnið Dieriéié-
i-é. Það er óvenju velheppn-
uð réttritun! Annars leikur
honum sýnilega hugur að slá
sér upp í menningarlegu til-
liti með þyí að sparka í sög-
una ,og ma vel vera að hon-
um veiti ekki af einhverri
menningarlegri upplyftingu.
Vegna vinnu minnar gat ég
ekki hlustað nema örsjaldan
á flutning sögunnar í útvarp-
inu, en mér þótti gott að
hlusta í þau fáu skipti sem
ég gat komið því við. Auk
þess var hún prýðilega fiutt,
og þurfti ekki lengi að hlusta
til að finna að bæði málið og
stíllinn á sögunni er með
menningarblæ. Þar að auki
hef ég nýlega flett henni í
bók. Ég hygg að sjaldan hafi
Framhald á 2. síðu.
* Um BÆKUR og annaS *
Rivera gengur aftur í Kommúnistaflokk Mexíkó.
Nikolaéva skrifar grein um ísland.
Diego Rivera
D iego Rivera, Mexikan-
inn, einn mesti listmálari þessarar
aldar hefur sótt um inntöku í
Kommúnistaflokk Mexíkós. Hahn
var áður féiagi í flokknum en
sagði skílið við hann á árunum
fyrir styrjöldina og gekk i lið
með Trotskí. 1 yfirlýsingu sem
hann hefur sent blöðum Mexíkó
harmar hann þau mistök sin og
skorar á alla „menntamenn í
Mexíkó og öllum heiminum að
ganga í þar.n eina flokk, sem
herst fyrir mannréttindum og
sigri sósíalismans og friðarins".
1
mikill fengur að þeirri góðu land-
kynningu, sem felst í greinum
Nikójaévu og annarra þeirra
ágœtu sovétlistamanna, sem hér
hafa verið á vegum MÍR.
Iræðslu-, visinda- og
menningarstofnun Sameinuðu
þjóðanna, UNESCO, virðist varla
munu lifa af þann álitshnekki,
sem stofnunin varð fyrir, þegar
fulltrúar hinna vestrænu stór-
veida opnuðu dyrnar fyrir Francó-
fasistum. Enginn, sem heldur full-
um sönsum í þeim tryllta áróð-
ursdansi sem nú er stiginn á
Vesturlöndum, getur skilið hvar
sambandið er milli menningar og
fasisma. Ríki sósíalismans hafa af
þeim ástæðum sagt sig úr stofn-
uninni. Fjöldi fulitrúa Vestur-
Evrópulanda hjá henni hefur sagt
af sér störfum sínum. Frá Noregi
berst t. d. sú frétt, að dr. Ellen
G'.editsch, rithöfundurinn Hans
Heiberg og Einar Skavlan, rit-
stjóri Dagbiadets í Osló hafi beð-
ið um lausn frá þátttöku í lands-
nefnd UNESCO í Noregi vegna
upptöku Spánar.
Ht
in víðkunna sinfóníu-
hljómsveit danska ríkisútvarpsins
er nýkomin heim til Danmerkur
eftir að hafa ferðazt þvert og
endilangt um Bandaríkin og hald-
ið þar hljómleika. Hljómsveitinni
var, einsog við mátti búast, hvar-
vetna ágætlega tekið. Hitt kom
hljómsveitarmönnum nokkuð
spánskt (hér ætti bandarískt bet-
ur við) fyrir sjónir, að þeir máttu
ekki leika fyrir fólk af ættum
Afríkumanna, Alls staðar í Suð-
urríkjunum var dökku fólki bann-
aður aðgangur að hijómleikasöl-
unum. Hinir dönsku músikantar
kunnu þó ráð við þvi, kvartett
úr hljómsveitinni hélt í fristund-'
um hljómleika fyrir það fólk, sem
hefur bjárgað bandarísku þjóðinni
frá þeirri einstæðu smán að
standa uppi tónlistarlaus og verða
þannig að viðundri í augum
heimsins. Þessir dönsku menn fara
heldur ekki dult með, hvar þeir
fengu beztu viðtökurnar.
Án þekkingar þráfsl enginn félagsskapur
- án félagsskapar er lífið undirlægjulíf
Fyrir réttum fjörutíu árum
—' sunnudaginn milli jóla og
nýárs 1912 — flutti Þorsteinn
Erlingsson skáld hina kunnu
ræðu sína um verkamannasam-
tökin á fundi í verkamannafé-
lagieiu Dagsbrún. Eins og al-
kunnugt er var Þorsteinn einn
af fyrstu brautryðjendum
verkalýðshreyflngarinnar hér á
landi og studdi hana með ráð-
um og dáð meðaia honum
vannst aldur til. Ræða hans í
Dagsbrún sýnir vel hug hans.
Hún er heit hvatning til auk-
innar samvinnu og samheldni
og eindregin áskorun til verka-
manna að efla menntun sína og
þekkingu. Þjóðviljanum þykir
rétt að minnast þessa merka
atburðar í sögu Dagsbrúnar
með því að birta kafla úr ræðu
Þorsteins, en boðkkapur hans
á enn erindi til Dagsbrúnar og
alþýðusamtakanna. Hann hóf
máls á þessa leið:
„I þingfrjálsu löndunum
hugsa iðnaðarmenn og alþýða
nú orðið hátt, þótt íslenzku
blöðin geti ekki um það. Jafn-
aðarmetm úr öllum ríkjurn
Norðurálfunnar áttu nýlega
fund í Basel í Sviss. Og fund-
arefnið var eigi minna en það,
að leita úrræða til þess að fá
enda á Balkanstríðið, sem um
tíma leit út fyrir að mundi
kveikja í stórveldmium.
Þetta sýnist nú nægilegt
fundarefni og hátt siglt, en þó
hugsuðu þessir menn hærra.
Þeir réðu ráðum sínum um það
í fullri alvöru, að koma í veg
fyrir öll stríð framvegis. Þá er
í mi'kið ráðizt, og vera má að
ýmsum hafi þótt þetta bros-
legt, og telji það aðeins bama-
skap fyrir félitla mena og lít-
ilmagna, að ætla sér að halda
höndum á þjóðhöfðingjum og
stjórngörpum Norðurálfu, með
10 þús. milljóna fjármagni til
herbúnaðar að baki sér.
En þjóðveldismenn í Sviss
brostu ekki. Þessum mönnum
var fagnað þar, sem alvarleg-
um erindrekum mannúðar og
menningar. Þessum jafnaðar-
mönnum, sem andstæðir eru
allri lögbundinni trú, og telja
sig naumast kristna menn
margir þeirra, var boðin dóm-
kirkjan í Basel — fornheilagt
musteri — til að halda fund
sinn í. Og litið svo á, að þeir
væri að hlaða það vígi, sem
Jesús frá Nazaret ætlaði sínum
mönnum að byggja og verja.
En kristnin hefur ýmist látið
það vaðast út í hirðuleysi,
horft á aðgerðalaus að brot-
ið væri og oft hjálpað til sjálf
að rífa niður í fávizJku sinni,
— eða til að þóknast húsbænd,-
um sinum.
— En er þetta ekki allt þýð-
ingarlaust tleipur og mest i
muaninum, eins og fundir okk-
ar hér flestir, svo að stjórnir
og höícingjar fari sínu fram
eftir sem áður?
Nei, þá tækju ekki merkir
alvörumenn við þeim með feg-
inleik og fögnuði, eins og bjarg
ráðamönnum, þegar slík hörm-
ungamótt var að færast yfir,
sem í væudum virtist.
Þeir vita það vel sjálfir jafn-
aðarmennirnir — daglauna-
beitt lengi og kunna vel með
að fara, en það er kosningar-
réttur þeirra. Hann er dýrasta
eignin, það vita þeir vel, ecida
meta þeir hann beztan í eigu
sinni, næstan lífinu. Og þess
eru ekki fá dæmi, að menn
hafa svipt sjálfa sig lífiou,
þegar þeir gátu ekki unnið fé-
lögum sínum gagn með kosn-
ingarréttinum, en nutu styiks
frá þeim. Um það get ég sjálf-
ur borið vitni, og gæti nefnt
dæmi, sem gerðist nálægt mér.
Með þessu vopni hafa þeir unn-
ið margan frægan sigur og
konungar og keisarar óttast nú
ekkert annað meira en að þeir
vinni undan sér löndin og
þjóðirnar".
armálum líka. Ég man ekki eft-
ir ueinni hugsjón, sem hún
hafi barizt fyrir eða styrkt til
sigurs, eða fyl'kt sér um nokk-
ur málefni, svo að þess hafi
sér nokkurn stað. Ég hef aftur
á móti séð föringja stjórnmála-
flokkanna tefla verkamönnum,
sjómönnum, lausamcnnum og
smábændum fram eins og peð-
um. Ekki til þess að máta neinn
ykkar óvin, heldur aðeins til
þess að máta þann óvin, sem
þeir voru að keppa við í þanri
svipinn, og vildu fella, ekki
ykkar vegna, heldur vegna
sjálfra s'o. Og svo tvístraðir
hafið þið verið hér í höfuð-
staðnum, að nálega enginn
flokkur hefur tekið til ykkar,
Boðskapur Þorsteins Erlingssonar,
skálck
sgslírimarmanna árið 1912
Þorsteinn Erlingsson
menn, iðnaðarmenn og sjómenn
— að þeir eiga tvö sverð og
bíta hvorttveggju vel. Þeir eru
svo meantaðir og svo vel að
sér, að fjöldi hefur bundizt
föstum samtökum í iöndunum
um að standa saman eins og
bræður til verndar hag sínum,
hvaðan sem háska er von. Og
þeir hafa jafnvel tengt bönd
milli ríkjanna, ti-1 þess að koma
í veg fyrir blóðugar styrjaldir,
sem sprottnar eru af metnað-
arhug stjórnmálamanna ' og
herstjóra, og taumlausri fjár-
muna- og valdagræðgi hinna
ráðandi stétta. Þær troða al-
múgann undir fótum, og banna
þeim rúm við borð náttúrunn-
ar — jörðina.
Félagsskapur og samvinna
eru því fjTStu aðaivopn al-
múgamaiana gegn þessum að-
förum og órótti. Ríkisstjómir
og ráðandi stéttir þjóðanna
vita þetta og óttast aðfarir al-
þýðu sins eigin lands, engu
síður en vopn og liðsveitir ó-
vina sinna. Nú viroist mest
hætta á, að þjóðirnar hleypi
til skipbrots upp á líf og dauða,
áður en jafnaðamienn ná full-
um yfirtökum — að valdsmenn
og hernaðarvargar viiji svala
þorstaaum og taka úr sér
glímuskjálftann, áður en hinir
geta flett þá vopnum.
Jafnaðarmenn eiga ennfrem-
ur annað vopa, sem þeir hafa
Næst vék Þorsteinn að ís-
lanai og benti á að hér væri
að mörgu leyti góð aðstaða til
að tryggja baráttu alþýðunn-
ar sem mestan framgang.
Hann hélt áfram:
„Þótt við værum nú ekki
jafnokar þessara manna að
ýmsu leyti, þá stöndum við á
margan hátt þeim mun betur
að vígi en þeir, að við alþýðu-
menn — verkameno, iðnaðar-
menn og sjómenn —• ættum að
vera að öllu einráðir í bæjar-
stjórhum öllum og víðast í
sveitarstjórnum. Langsterkasti
flokkurion í þinginu, og ein-
valdir þar að öllu leyti, ef við
hefðum hagað okkur eitthvao
svipað og þeir. Landstjórn og
flokkaforingjar kæmi þar engu.
fram, nema að fá til þess sam-
þykki fulltrúa alþýðunnar. Og
það sem alþýðuflokkurinn væri
búinn að ræða, undirbúa og
samþykkja til þess að láta full-
trúana flytja — það hefði allt
framgang og flest viðstöðu-
laust. Þeir mundu læra af
reynslunni, verða svo víðsýnir
að hafa hag alls landsins engu
síður fyrir augum en sinn eig-
iri. Og þjóðin í heild sinni (öll
alþýðan) mund vænta þaðan
hygginda og réttlætis. Líta
vonglÖð og örugg til framtið-
arinnár með alþýðufulltrúana í
fararbroddi — og væntalega
síðar með stjómartauma i
höndum.
En þessu er r.ú ekki hér að
heilsa; því er ver og iriiður.
I stjórnmálum og landsmál-
um hefur alþýðu — verka-
manna, iðnaðar- og sjómanna
— lítið gætt, og jafnvel í bæj-
atjana Nikolaéva, lista-
konan góða, sem var hér á ferð
í haust á vegum MÍR hefur skrif-
að grein um -ferðina í liið viö-
lesna sovéttímarit Nýir tímar,
sem gefið er út á öilum helztu!
þjóðtungum. Hún ber Is'andi og'i
Islendingum mjög vel söguna, hún!
hefur hrifizt bæði af vinalegu við-{
móti fólkins og stórbrotinni feg-
urð landsins. Nokkurra smávægi-
iegra. missagna gætir í greininni,
einsog verða vill, þegar fljótt
er farið yfir og líti'l timi er
til að kynnast neinu nema yfir-
borðinu. Þær skipta ekki máii,
hinsvegar er okkur Islendingum
en látið ykkur elta sig simi í
hverja áttina, og hver um sig
búizt við einhverju hrafli af
ykkur á eftir sér.
Ég get búizt við, að þessi
ummæli mín þyki móðgandi, og
þætti mér leitt, ef að þau
meinuðu ykkur að hafa það
litla gagn af orðum mínum,
sem þig gætuð annars haft. En
óg tel það ósamboðið virðingu
minni og ykkar, að standa hér
frammi fyrir ykkur og þegja
um höfuðatriði málsins, eða
segja það hér, sem við vitum
allir að ekki er satt“.
Þá vék Þorsteinn að ýmsum
verkefnum sem alþýðumenn
ættu að sameinast um og
tryggja framgang. Nefndi hann
sem dæmi ellistyrk, slvsatrvgg-
ingar, veikindatryggingar og
atvinnuleysistryggingar. Þvi
næst spyr hann hvers vegna
Islendingar séu eins miklir eft-
irbátar annarra’ þjóða í þessari
baráttu og raun sanni og svar-
ar neitandi spurningum um
hvort það sé viljaleysi,
heimska., ófélagslyndi, fátækt
eða fámenni. Síðan helaur
hann áfram:
„En fyrst það er hvorki
skortur á félagslyndi, heimska
né féleysi, sem hrindir okkur
niður í vesaldóminn fremur en
hinum — hvað í ósköpunum er
það þá?
Ég fullyrði ekki að óg hitti
á rétta svarið Ea ég skal segja
ykkur það samt. Fyrir mér er
það ékkert vafamál — það er
skortur á menntun, sem mest
ber á milli — beinlínis skortur
á þekkingu.
Talið þið við verkamenn og
iðnaðarmenn í Daamörku eða á
Englandi. Það þarf ekki langt
að leita til þess að finna þá
menn þar, sem eru betur að
sér í félagsfræði og skilja at-
vinnu- og viðs'kiptalífið stórum
betur en þeir menn flestir hér
á landi, sem lærðir eru kallað-
ir (Einn ólærðan mann gæti ég
undanskilið, Benedikt frá
Auðnum í Þingeyjarsýslu, og
fleiri samherja hans í því hér-
aði). Og hvernig ætti annað
að vera? Erlendis hafa verka-
menn blöð sín og tímarit til-
tölulega góð og ódýr og fjölda
smábæklinga, sem fræða þá og
koma þeim í skilning um orsak-
ir þess, sem gerist í kringum
þá á félagslífs- og vi'ðskipta-
sviðinu — hvað veldur dýr-
leika á nauðsynjum þeirra,
gróðafýka og samtökum auð-
manna og óframsýni og sam-
takaleysi á hinu leitinú-.
Fræða þá um hvað veldur at-
vinnuleysi o. s. frv. Það eru
jafnan sömu meinsemdirsiar.
Fólkið lærir því að skilja, að
þesskonar geti ekki lagazt
fyrr en alþýðan sjálf só orðin
svo menntuð að hún geti tekið
að sér alla framleiðslu og vöru-
skipti, og hafi fyrir augum
allsherjargagn, en ekki gróða-
græðgi eiastakra manna. Að
þessu stefna þeir — að mennta
Framhald á 6. síðu.
Hvað er að gerast....?
Verðirnir skriðu fram og aftur um stétt-
ina, önnum lcafnir við að safna silfrinu.
Hodsja Nasreddín kastaði enn einni har.d-
fylli, og- smaug síðan óséður gegnum hiiðin.
Hin persr.esltu teppi,
skóhljóð hans — gæz
þykk og rnjúk, doyfðu Gu'lsjana heilsaði horiuni með heitum kossi,
umennirnir sváfu allir. 0g þrýsti líkama sínum þétt að Jionum.
Það gerist svo margt í þessu
okkar kæra landi uppá síðkast-
ið sem við, þú og ég, vitum
lítið um.
Þú hefur kannski veitt því
athygli að á hverjum morgni
koma tveir menn ókunnugir i
eitt af stóru húsum ríkisins
og hverfa inní eitt af herbergj-
um hússins, þar sem þeir sitja
niðursokknir í línurit allan
daginn. Það fer ekki mikið
fyrir þeim, það mega þeir eiga
mannagreyin. Og það gegnir
næstum furðu ef þú rekst á
þá, jafnvel þó að þú vinnir í
sama húsi, nema ef vera kynni
á morgnana og kvöldin þegar
þeir koma og fara.
Og hverjir eru svo þessir
tveir menn? Það vinna svo
margir í þessu húsi, að þú veit-
ir því varla athygli þó að ný
andlit séu á gangi. Og þessir
menn eru ekki á teljandi hátt
frábrugcnir hverjum öðrum i
klæðaburði eða hátterni. Þeir
eru að mestu óaðfinnanlegir ' í
framkomu og hvcrsdngsum-
gengni allri. En leggðu nú
heilann í bleyti og 'réyndu að
j m.una. HefurSu okki séð þess:
! andlit áður? Jú, ekki er þa '
fráieitt, en hv.ar?
Eitt kvöldið, þegar þú geng-
ur frá vinriu mætirðu þeim á
göngunum. Og þig hefur lengj
lángað að gefa þig á tal við
þá, og. þú segir alveg óhugsað;
Getið þér: sagt mér hvað klukk-
. O A-

What dit you say? Þér fellur
allur ketill í eld. Er maðurinn
að gera grín að þér, eða þykist
hann hafa lært svo mikið í
öðrum málum að hann hafi
efni á að gleyma sínu eigin?
Eða hvað ? Er orcið tvíbýli í
þessu stóra húsi ríkisins?
Og allt í eiriu rennur ljós
upp fyrir þér. Það var dag
nokkurn í haust eða sumar að
þú sást þessa sömu menn hér
í þessu húsi, þá ekki í fötum
eins og þú og ég göngum í
daglega. Nei, þá voru þeir í
hinum fyrirmanniegu herbún-
ingum, nú hafa þeir skipt um
kiæði, en eru eigi að siður að
vinna sín þýðingarmiklu störf,
fyrir sitt ríki í húsi okkar rik-
is. Og þú segir við sjálfan.
þig: Þeir eru aðeins tveir í dag.
En eiga þeir ekki eftir að
verða fjölmennari?
Og hvað eru þeir að gera?
Þú veigrar þér við að spyrja
þá sjálfa, því að þér finnst
þú eigir þetta hús, en þ'g
grunar að einhverji:; a!rir,
sem einn'g þykjast eíga þctta
hús 'hafi þpðlð útlendingunum
verustað hér.
Eftir miklar -vífilengjur ' og
útúrsnúninga færðu ao vita hjá
einhverjum þjóðhollum staris-
mannl oickar rikis, að h. mr
tveir útlendu menn r/'v. aðe:n3
a'ð vinna úr línurlti.ri rsni
okkar starfskraftar leggja
upþí hendurnár á þUrn. Það