Þjóðviljinn - 04.01.1953, Blaðsíða 1

Sunnuðagur 4. janúar 1953
— 18. árgangur
— 2. tölublað
Pritt sýkn
Hæstiréttur í brezku nýlend-
unni Kenya í Austúr-Afríku
hefur sýknað hinn kunna
brezka lögfræðing D. N. Pritt
af ákæru um lítilsvirðingu við
dómstól þann, sem fjallar um
mál skjólstæðinga hans, sex
leiðtoga Afrikuinanna.
Kína og Indland verSa brátt í hópi
SjálfstœSisbarátta nýlenduþjóSanna i Asiu
og Afriku er ósigrandi
Eítir einn til tvo áratugi munu Kína og Indland
haía úrslitaáhrif á valdajafnvægið í heiminum að
dómi Jawaharlal Nehrus, forsætisráðherra Indlands.
1 ræðu í gær benti Nehru leiðtogum kristinna kirkna
á, hvílíkt úrslitavald hið nýja Kína væri þegar orðið
um mál Austur-Asíu.
I ræðu á fundi framkvæmda-
stjórnar Heimskirkjuráðsins,
sem nú stendur yfir í Lucknow
í Indlandi, gerði Nehru einkum
að umtalsefni þær öru breyting-
ar, sem orðið hafa á sviði heims-
málanna síðustu áratugi. Hann
tacnti á, að þróun síðustu þriggja
hefði
á þá lund
nú væru að-
tvö raun-
veruleg stór-
veldi í heirnin-
um, Sovétríkin
Bandaríkin.
þeim einum
ríkja færi
saman mikill
mannfjöldi og
c, N*hn« • háþróað at-
vinnulíf. Við til-
komu þessara tveggja regin-
stórvelda fór valdajafnvægi
nítjándu aldarinnar gersamlega
lir skorðum.
Hervald bugar ekki
nýléndluþjóðiriiar
Vék Nehru síðan að baráttu
nýlenduþjóðaima fyrir sjálf-
stæði sínu og ræddi einkum
um þjóðfrelsisvakninguna, sem
nú fer sem sléttueldur yfir
Afríku. Sagði hann að ekkert
ríki þyrfti lengur að ætla sér
að drottna yfir öðrum þjóðum
og undiroka þær. Allir herir í
heimi megna ekki að kæfa
þjóðernisvitund fólksins, sagði
indverski forsætisráðherrann.
Nokkuð ræddi Nehru um til-
í vetur. Hann kvað tillöguha
hafa áorkað því að friðarhorf-
ur i Kóreu hefðu ekki versn-
að. Við framkomu tillögunhar
hefði vaknað öflug hreyfing
innan SÞ fyrir því að vinna
af alefli að friói í Kóreu.
Verkloll
i New York
Vinna lá í gær niðri á 60
af 143 bryggjum í höfninni í
New Yörk vegna verkfalls á-
hafna á dráttarbátum. Verk-
fallið hefur breiðzt út til hafn-
anna í Boston, Philadelphia og
Baltimore.
Starfsmenn við strætisvagna
í New York, 8000 að tölu, eru
einnig í verkfalli. Vegna þess
verður hálf fjórða milljón borg-
HlekkjaSlr Kíkújúmenn
lögu þá um lausn fangadeil-i arbúa, sem daglega nota vagn-
unnar í Kcreu, sem fu’lltrúar j ana, að ganga eða kaupa sér
Indlands báru fram á þingi SÞ i leigubila.
Egypzkir ráðamerai hóta
Bretiim skæruhernaði
Afríkumenn af Kíkújúþjóðinni í bre/.ku nýlendunni Ker.ya í
Austur-AfrJku bíða þess hlekkjaðir að verða fluttir í fangabúðir
nýlendustjórnárinnar. I gær var það aðalfrétt bre/.ka útvarps-
ins að tvær bre/.kar konnr í Kenya befðu skotið þrjá Afríku-
menn til bana og sært þann fjórða.
Brezkur liðsioringi veginn á Súessvæðinu
Tveir af nánustu samstarfsmönnuni Naguib, forsætis-
i’áðherra í Egyptalandi, hafa hótaö Bretum skæruhernaði
ef þeir sleppa ekki tangarhaldi sínu á Súesskuröinum.
Kina vex ásmegin.
Nehru kvað tvö önnur ríki,
Indland og Kína, vera enn fólks-
fleiri en Sovétríkin og Banda-
ríkin og eftir einn eða tvo
áratugi, þegar atvinnulíf þeirra
hefði máð að þróast, myndu
þau háfa úrslitaáhrif á valda-
jafnvægið í heiminum.
Benti Neliru áheyrendum sín-
um á það, live Kína væri orðið
öflugt aðeins þrem árum eftir að
slcitulausri fjörutíu ára borgar-
styrjöld lauk í landinu. Kvaðst
ihann vilja biðja þá að gera sér
grein fyrir því, að Kína ætti
eftir að eflast jafnt og þétt og
vaxa að áhrifum.
Nasab ofursti, sem á sæti í
ráðgjafarnefnd Naguib um ;her-
mál, sagði nýlega að skæru-
hernaður yrði hafinn ef Bretar
neituðu að yfirgefa Súes með
góðu. Blöð Vafdflokksins hafa
tekið undir þessi ummæli og
einn af ráðherrunum í stjórn
Naguibs hefur gert þau að sín-
um og sagt að þau túlki afstöðu
allra þjóðrækinni Egypta. Stev-
enson, sendiherra Breta í Kairó,
mótmælti hótunum þessum í
gær við Mahmoud Fawsi utan-
ríkisráðherra.
I gær fannst brezkur flugliðs-
foringi stunginn til bana í út-
hverfi borgarinnar Ismailia við
Súesskurð, þar sem átökin urðu
hörðust milli Breta og Egypta
i íyrravetur.
Syndaregisiur
McCarthys
Nýkjörið Bandaríkjaþing
kom saman í gær. I fyrrad. kusu
republikanar í öldungadeildinni
einróma Robert Taft formann
þingflokksins. Eftir að Eisen-
hower tekur við forsetaembætt-
inu verður hann því að snúa
sér til þessa keppinauts síns
um forsetatignina með öll lög-
gjafarmál.
Undirnefnd öldungadeildar
Bandaríkjaþings hefur falið
deildinni að fjalla um ásakanir,
sem fram hafa komið gegn
Joseph McCarthy öldungar-
deildarmanni um meitisæri, vís-
vitándi blekkingar og svik. Mc-
Carthy er frægastur fyrir her-
ferðir sínar gegn „erindrekum
lcommúnista“ en til þeirra telur
hann m. a. Acheson utanríkis-
ráðherra.
Meirihluti republikana í öld-
ungadeildinni kæfði í gær í
fæðingunni tilraun til að tak-
Framhald á 8. síðu.
Ræður Bandaríkjastjórn siarfs-
maniiaráðBÍRguin hjá Eimskip?
Dettifoss fór af stað héðan til New York í gærkvökli.
Nýlega Iiafði verið ráðinn nýr starfsmaður á Dettifoss,
en iþó inaður er áður hefur starfaff hjá Eimskipafélaginu,
og áður en Dettifoss fór var farið með nrnnn þenna í
skrifstofu baiularíska sendiráðsins á Laufásvegi og Jiar
kveðinn upp sá úrskurður að máður Jiessi nuetti ekki
sigla til Bandarikjanna. Var þá fenginn annar maður í)
haiis stað og einnig farið með liaini lii BandaríJija-
maniia á Laufáswginum og eltir nokkra athngim var
þeim niann'i sagt að hann mætti sigia til Banilaríkjanna.
Ekki er annað \ itað en stjórn Sjóinannafélags Reykja-
víkur láti sér slilcar aðfarir vel l(ka. Og fáir iminu ætla
núverandi ríkisstjórn þann manndóm aff inótmæla sMkuni
aðförum. Flatmagandi auðmýkt ríkdsstjórnarinnar fyrir
húsbænduni síimm í Bandaríkjunum kemur nú frani í
sináu sem stóru, jaínvel þvi að ékki má ráða sjómenn á
íslen/.k sldp nema með náffarsanilegiistu leyfi Banda-
ríkjastjórnar.
Jótar að hafa borið ijúgvitni
gegn Rosenberghjónunum
Eitt af aöal vitnum bandaríslca ákæruvaldsins gegn
Rosenberghjónunum, sem ákveöið hefur verið aö lífláta í
rafmagnsstólnum í Sing Sing aö viku liöinni, viöurkennir
aö hafa borið ljúgvitni gegn þeim.
Ljósmyndarinn Ben Schneid-
er, sem í réttinum benti á Et-
hel og Julius Rosenberg og
kvað þau hafa látið sig taka
af sér vegabréfsmyndir, hefur
nú játað að daginn fyrir vitn-
isburð sinn hafi starfsmenn
FBI bandarísku leynilögregi
unnar, laumað sér inn i rétt-
arsalinn og sýnt sér sakborn-
ingana svo að liann gæti
,,þekkt“ þá daginn eftir. Á
vitnisburði Schneiders hvíldi sú
staðhæfing ákæruvaldsins, að
Rosenberghjónin hefðu verið í
þann veginn að flýja land er
þau voru handtekin.
Hjónin voru dæmd fj’rir
kjarnorkunjósnir í þágu Sovét-
ríkjanna. Þau neituðu öllum
sakargiftum og voru dæmcþtil
dauða eftir framburði manna,
sem játuðu að þeir hefðu sjálfir
verið njósnarar, og sluppu með
tiltöli’llega létta dóma fyrir
,,samvinnu“ sína við ákæru-
valdið gegn hjónunum.
Sprenging varð á nýársdag 5
vopnageymslu í borginni Val-
pariso í Suður-Ameríkuríkinu
Chile. Höfðu 48 lík fundizt í
gær en um 100 manna var
saknað og búizt við að þeir
lægju undir húsarústum. Yfir
300 særðust, 70 þeirra alvar-
lega. Þjóðarsorg hefur verið
fyrirskipuð í Chile.
Þrátt fyrir játningu Schneid-
ers hefur hjónunum vei’ið neit-
að um nýja upptöku máls síns.
Víða um heim er risin mót-
mælaalda gegn dauðadómnum
yfir þeim, sem allir, sem til
þekkja, segja stafa af stjórn-
málaskoðunum þeirra og kyn-
þætti en þau eru róttæk í
skoðunum og gyðingar. Kröfur
um náðun streyma hvaðanæfa
að til Trumans forseta.
Þungar horfur
fyrir Mayer
René Mayer, sem nú reynir
að mynda stjórii í Frakldandi,
hefur fengið loforð um stuön-
ing síns eigin flokks, róttækra,
kaþólskra og íhaldsmanna. Vill
hann þó ekki biðja þingið um
heimild til stjórnarmyndunar
nema gaullistar veiti honum
einnig stuðning. Þeir hafa hins-
vegar frestað lolcaákvörðun úm
afstöðu sína til Mayers fram
á þriðjudag og þykir vafasamt
að Auriol gefi honum svo lang-
an frest til að svara af eða
á um hvort hann taici að sér
stjórnarmyndun.