Þjóðviljinn - 11.02.1953, Qupperneq 4

'4) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 11. febrúar 1953
Gerum 12. kosningasigur Sigurðar
Guðnasonar að miklum sigri
sbrunarmanna
Hinn árlegi kosningafundur í Dagsbrún var haldinn í
Iðnó í fyrrakvöld, en þar ræða Dagsbrúnarmenn störf og
stefnu fólags síns. Fundurinn í fyrrakvöld sýndi enn
einu sinni að Dagsbrúnarmenn treysta engum betur til
forustu fyrir félagi sínu en Sigurði Guðnasyni, — sem
nú verður kosinn formaður félagsins í 12. sinn í röð —
og samstarfsmönnum hans. — Hér fer á eftir útdráttur
úr framsöguræðu Eðvarðs Sigurðssonar ritara Dags-
brúnar, framsögumanns lista Dagsbrúnarmanna, A-list-
Að þessu sinni eru tveir list-
ar við stjórnarkjör í Dagsbrún.
A-listinn, listi Dagsbrúnar-
manna, borinn fram af uppstill-
ingarnefnd og trúnaðarráði fé-
lagsins, og B-listinn sem ber
öll höfuðeinkenni kratanna, en
með slangur af Framsóknar-
mönnum og öðrum afturhalds-
mönnum í félaginu. .
B-listamennirnir hafa staðið
íyrir miklum skrifum undanfar-
ið. en áður en þau eru athuguð
«kulum við líta svolítið á á-
standið almennt og lista þenn-
an sérstaklega.
Hverjir neyddu verkamenn
út í verkfallið?
Verkalýðurinn er nú nýkom-
inn úr víðtækasta verkfalli sem
iháð hefur verið á Island. Það
var háð vegna síversnandi lífs-
kjara, vegna þess að dýrtíðin
Ihafði magnazt svo að verka-
menn gátu ekki lengur við un-
að. Verkfallið var bein afleið-
ing af ráðstöfunum ríkisstjórn-
Á aðalfundi Fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna fórust frá-
farandi formanni, Sæmundi Ól-
afssyni, orð á þessa leið: Fram-
kvæmdastjóra ASÍ var falið að
skrifa bréf til félaganna og
lagði óg á það mikla áherzlu að
hann hvetti félögin til að segja
upp. Hafi hann gert það er víst,
Úr ræðu Eðvarðs SigurSssonar
á Dagsbriuarfunðinam í fyrrakvöld
arinnar, sem hefur fjötrað okk-
ur í efnahagssamvinnu við
kreppulöndin í Vestur-Evrópu,
helztu samkeppnislönd okkar.
Alþýðuflokli'urinn er
jáThsekur.
Alþýðuflokkurinn er í mála-
myndaandstöðu við ríkisstjórn-
ina. En liann er henni hjartan-
lega sammála um utanríkis-
stefnuna, einmitt þá stefnu sem
er orsök lífskjaraskerðingarinn-
ar og ástandsins nu. Alþýðu-
flokkurinn styður þá stefnu.
Með hverjum vinnur Al-
þýðuflokkurinn í verka-
lýðssamtökunum ?
f verkalýðssamtökur/um vinn-
ur Alþýðuflokkurinn fyrst og
• fremst með ríkisstjórnarflokk-
unum, þeim flokkum sem bera
ábyrgð á því live alþýðan býr
nú við þröngan kost, og fyrir
náð ríkisstjórnarinnar liefur
hann völdin í Alþýðusamband-
inu.
Þar sem B-listinn í Dagsbrún
er fyrst og fremst listi Alþýðu-
sambandsstjórnarinnar er nauð-
synlegt að athuga störf hennar
nánar, þá sést bezt hvað þessir
menn raunverulega vilja..
Afstaða ASf-stjórnar-
innar til kjarabaráttunnar.
Það var almennt talið þegar
ASl-stjórnin sendi út bréfið til
verkalýðsfélaganna í ágúst sl.
4im uppsögn samninga,. að ætl-
nnin væri fyrst og fremst að
fá tromp á hendina í kosning-
nnum og til að geta sagt: „við“
hvöttum til uppsagnar. Við höf-
nm nýlega fengið staðfestingu
á'þessari skoðun.
að félögin taka ekki mikið mark
á þeim manni, því fá félög sögðu
upp og félag framkvæmdástjór-
ans sjálfs sagði ékkr upþ ög
neitaði að gera samúðarvinnu-
stöðvun.
Á sameiginlegum fundi
stjórna félaganna er sögðu upp
samningum reyndu fram-
kvæmdastjóri og forseti ASÍ að
koma í veg fyrir það samstarf
félaganna sem var hafið, enda
sagði fprmaður Fulltrúaráðsins
S. Ó. um þann fund: Þar gerði
framkvæmdastjórinn ítrekaðar
tilraunir til þess að .eyða mál-
inu, en tókst það ekki.
Skemmdarstörf sem ekki
er hægt að afsaka.
Þannig var undirbúningur
sambandsstjórnarinnar og í
verkfallinu voru unnin skemmd-
arstörf sem ekki er hægt að
afsaka. Aðalkrafa okkar til Al-
þýðusambandsstjórnarinnar —
löngu fyrir verkfall — var ao
ekkert benzín úr Hvalfirði yrði
flutt ina á okkar verkfallssvæði.
Hver var reynslan ? Benzínið
var flutt þaðan í stríðum
straumum. Alþýðusambands-
stjómin svaraði því að þeir 1
Hvalfirðinum fengjust ekki til
að stöðva.. Það var ekki fyrr
en Dagsbrúnarstjórnln sendi
menn uppeftir að þetta var
stöðvað, og þá kom í ljós að
Alþýðusambandsstjórr.in hafði
ekkert gert til að koma í veg
fyrir þetta.
bræðrafélaganna, sem verkfalls-
nefndin ákvað að leita til. Fram-
kvæmdastjóri ASÍ, sendi aldrei
skeytin til þeirra. Hann var á
fundiiaum er samþykkti að
senda þau og sagði ékki orð, en
setti sig svo yfir vilja allra
þeirra félaga sem verkfallið
háðu!
Hinn 30. des., 10 dögum eft-
ir að verkfallinu lauk, eftir að
skeyti hafði borizt frá Vín um
að Alþjóðasamband verkalýðs-
félaganna væri reiðubúið til að
senda fjárhagslega aðstoð til
verkfallsmanna, þótt verkfall-
inu væri lokið, fékk samninga-
nefnd félaganna fyrst að vita
að 18. des. barst framkvæmda-
stjóranum skeyti frá Alþjóða-
sambandi frjálsra verkalýðsfé-
laga um að það hefði sent 500£.
•
Hefðu skilað verka-
mönnum arði. .
Höfuðaðferð andstæðinga
verkalýðsins var að reyna að
svelta hann til hlýðni, þess
vegna var peningahjálp svo
mikilvægi. Hefði samninganefnd
verkalýðsfélaganna vitað um
þessa peningasendingu .þegar
hún gekk að samnihgaborðinu
síðustu nóttina myndu samn-
ingarnir hafa orðið aðrir. Þá
hefðu þessi 500 sterlingspund
ávaxtazt í höndum samninga-
nefndarinnar og skilað verka-
fólki um land allt miklum arði.
En framkvæmdastjóri ASÍ
hélt skeytinu leyndu fyrir
samninganefndinni!
Slíkir menn eiga ekki
að koma nálægt málum
verkalýðsins.
Stærsta hagsmunamál verka-
manna nú er að skipta um for-
ustu í Alþýðusambandsstjórn-
inni og að því mun Dagsbrúnar-
stjórnin vinna. Að kjósa B-list-
ann, lista Alþýðusambands-
stjómarinnar er beinlínis að
styrkja Alþýðugambapdsstjórn-
’_}.ina_til að vinna_gegn hagsmun-
nm verkálýðsins. Það er kald-
hæðni örlaganna að Alþýðufl.
fól Jóini Sigurðssyni að halda
Fjölbreytni í upplestri — Eínilegum
söngvara fagnað
í TILEFNI af bréfaskiptum
Þ.A, og MOSS út af lestri út-
varpssögu, hefur Moss sent
Bæjarpóstinum langt bréf sem
svar til Þ.A. -— Þar segir m.
a.:
„Með leyfi að spyrja —
hvaða kröfur gerir þú til góðs
útvarpsupplesara ? Gerirðu
þá eina kröfu, að hann hafi
það skýran ta'landa, að skilja
megi harmkvælalítið það sem
hann les? Er þér sama þó
hann nauði allt í sama tónin-
um, eins og brúklegur gramm-
ófónn, sem spilar sjálfkrafa
þær plötur, sem látnar eru á
hann — allt í sömu tónteg-
undinni, passíusálmana, Sturlu
í Vogum, Heljarslóðárorrustu
og Einræður Starkaðar, svo FRÁ HINNI sólbjörtu Italíu
eitthvað sé nefnt? Gerir þú sögufrægðar og fomrar og-
margt fleira þarf, til að út-
varpslestur verði það sem
kalla mætti góður ..........“
Þannig farast Mo'ss orð. Þeg-
ar bréf hans barst mér í hend-
ur, datt mér í hug smáatvik,
sem kom fyrir mig eitt kvöld-
ið. Eg sat i leigubíl, og út-
varpið var í gangi, það var'
framhaldssagan. Engin orð,
fóru milli mín og bílstjórans,
fyrr en hann spyr: „Eftir
hvern er þetta, sem verið er'
að lesa? „Það er Sturla í Vog-
um eftir Hagalín“, anzaði ég.
„Alveg rétt, já. En mikið .er
Hagalín annars farinn að lesa
vel upp.......“
engan greinarmun á kínverska
næturgalanum, sem fór sjálf-
krafa í gang, þegar stutt var
á takka undir stélinu á hon-
um, og litla lifandi næturgal-
anum, sem söng í trénu sínu,
þegar andinn inngaf?
★
NÚ SKAL ÉG segja þér,
hvaða kröfur ég geri til góðs
útvarpsfyrirlesara: 1. Skýr
talandi. Hvorki skrækur né
draugslega dimmur. 2. Að
röddin sé „lifandi“, eins og ég
leyfi mér að kalla það. 3.
Að lesturinn sé í einhverju
svolitlu samræmi við efnið,
sbr. það sem áður er sagt.
Þetta eru aðeins grundvállar-
atriði fyrir góðum lestri, en
eru enganveginn einhlít, því
ræðu um lærdóma verkfallsins.
Einn af aðallærdómum verk-
fallsins var sá að slíkir menn
eiga ekki að koma nálægt hags-
munamálum verkamanna.
Féllihylnriifn .frægi varð að
meðvindi fyrir and-
stæðinginn.
Það eru til menn sem segja:
Pramhald á 11. síðu.
nýrrar menningar berast okk-
ur nú á nokkurra vikna fresti
hver söngvarinn af öðrum.
Þetta eru ungir og efnilegir
menn, sem koma me'ð sumar-
gleði og fyrirheit hingað norð-
ureftir í vetrarríkið og eru
lifandi vottar hinnar beztu
gróandi í þjóðlífi okkar. —
Um síðustu helgi gafst Reyk-
víkingum kostur á því — í
rauninni fyrir tilviljun — að
heyra í einum þeirra, Jóni Sig-
urbjörnssyni leikara, sem kom
óvænt fram í hlutverki Har-
alds í ,,Skugga-:Sveini“. Það
mun óhætt að segja, áð leik-
húsgestir hafi ekki orðið
fyrir vonbrigðum. Á eftir
hverju lagi sem hann söng,
dundi lófatakið, svo að
leikendur komust ekki að með
replikurnar fyrr en seint og
síðar meir. Þeir sem bezt
þykja hafa vit á þessum efn-
um telja, að mikið söngvara-
efni sé í Jóni, og á undan-
förnum árum höfum við kom-
izt að raun um ágæta hæfi-
leika hans á sviðinu. Það eru
því miklar vonir tengdar við
þennan unga listamann, og
honum er fagnað innilega." —
x.
Kórónan á svikum fram-
kvæmdastjórans.
Líklega er þó verst af öllu
ÞEGAR þeim óx fiskur um
hrygg' i Dagsbrún, róttækum
verkamönnum og sjálfstæðis-
verkamönnum, sem sáu að
ekki mundi vera hjá því kom-
izt að breyta um stefnu, brjóta
einokunarfjötra AB-Iiðsins og
., - skapa stéttareiningu Dagsbrún-
hvernig stjorn ASI hagaðl ser , arverkamanna, — þá hófu þeir
varðandi hjálparbeiðnir til
A MEÐAN AB-menn réðu
Verkamannafélaginu Dagsbrún
mátti enginn maður koma þar
nærri trúnaðarstarfi nema
hann væri Alþýðuflokksmaður.
— Að lögum þeirra var blátt
bann t. d. við því að kjósa
nema Alþýðuflokksmann á
sambandsþing, í fulltrúaráð o.
s. frv. — Þessa flokkspólitísku
einokun ráku þeir AB-menn
svo heiptarlega að ef t. d.
sjálfstæðisverkamaður dirfðist
að leggja eitthvað til mála á
félagsfundi fékk hann ekki
hljóð fyrir ruddalegum frammi-
tökum og hrópyrðum AB-
manna. — 1 félagslífi Dags-
brúnar hafði hann þann eina
rétt að greiða félagsgjöld og
kjósa AB-menn i trúnaðarstöð-
ur.
APLEIÐING sundrungarstefn-
unnar varð vanmáttug verka-
lýðssamtök og léleg iífskjör
verkamanna m. a. sú staðreynd
að í tvo áratugi mátti svo heita
að Dagsbrúnarkjörin stæðu í
stað.
AB-menn hinar pólitísku of-
sóknir i Dagsbrún fyrir alvöru
og ráku úr félaginu þá verka-
menn er mestur veigur var í til
forystu.
ÞAÐ VAR þ>Á að róttækir
verkamenn, sjálfstæðisverka-
menn, vinstri Alþýðufiokks-
verkamenn og óflokksbundnir
í Dagsbrún og víðar tóku hönd
um saman: viku hinum flokks-
póiitísku einokunardrjólum úr
veginum, knúðu fram skípu-
Iagsbreytingu í Alþýðusam-
bandi tslands og fengu vöfdin
í hendur sameiningarmönnum
í Verkamannafél. Dagsbrún
sem og fleiri félögum og í Al-
þýðusambandinu. Fyrst þá öð’-
uðust sjátfstæðisverkanienn
jafnrctti í Dagsbrún.
Á VEGI stéttarlegrar einingar,
undir forystu sameiningar-
manna þ. e. verkamanna úr
ýmsum flokkum unnu verka-
lýðssamtökin s'na mestu sigra,
með Dagsbrún fremst allra fé-
laga. — Þetta var 1942—1948
þegar stéttarleg eining verka-
manna ríkti undir heiðarlegri
forystu í heildarsamtökunum.
HAUSTIÐ 1948 komst til valda
í Alþýðusambandinu eining af
öðrum toga. Það var í raun-
inni samblástur atvinnurek-
enda og þjóna þeirra í þremur
stjórnmálafiokkum með rikis-
vald fjárplógsmanna og einok-
unarafla að baki sér gegn
verkalýðnum. Þá gekk i garð
tímabil mestra hagsmunaósigra
í sögu íslenzkrar verkalýðsbar-
áttu. — Þetta var afleiðing af
yfirráðum atvinnurekenda og
þjóna þeirra í verkalýðssamtök- !|
unum.
AULAN þennan tíma óvina-
fagnaðar í heildarsamtökum ís-
ienzkrar alþýðu hefur Verka-
mannafélagið Dagsbrún undir
forystu Sigurðar Guðnasonar
og sameiningarmanna staðið
eins og klettur úr hafinu. Á
henni hafa s. 1. 4 ár framar
öllum öðrum einstökum verka-
lýðsfélögum brotnað ó'ög geng-
islaga, dýrtíðar og kaupráns
í ýmsum myndum.
B-LISTINN, sem þeir AB-menn
eru nú skrifaðir. fyrir, við
kosningarnar í Dagsbrún að
þessu sinni er listi sam-
biásturs atvinnurekenda og
fjárplógsmanna flokksklíkn-
anna þriggja, sem núverandi
ríkisstjórn styðst við bæði
leynt og ljóst, listi þeirra sem
vilja, Dagsbrún sömu örlög ög
Alþýðusambandi Islands.
.A-LISTINN er listi allra Dags-
brúnarverkamanna, hvar sem
þeir telja sig í pólitík, allra,
sem vilja heill sjálfra sín og
stéttar sinnar. — xx
i