Þjóðviljinn - 03.03.1953, Qupperneq 5

Þriðjudagur 3. marz 1953
ÞJÓÐVILJINN —(5
& '
Áírýjunardcmsíóll Bandöríkjdirna ógildir laga-
álcvæði sem ekld Ssala verið haisskvæmd
Áfrýjunardómstóll Bandaríkjanna hefur úrskuröaff, að
veitingahúsum í Washington sé heimilt aff neita svert-
ingjum um veitingar.
Löggjafarsamkunda Coium-
biufylkis samþykkti árin 1872
og 1873 lög, sem banna mis-
munun kynþátta. á opinberum
veitingastö&um í fylkínu, en
þar liggur Washington eins og
kunnugt er. Fjórir svertingjar,
sem neita'ð var um veitingar
árið 1950 á veitingahúsi í
Washington, ákváðu að höfða
mál gegn veitingahúsinu á
grundvelli þessará laga en
fylkisstjómin tók að sér að
höfða málið fyrir þá.
Framltvæmd laga kölluð
lagasetning
I úrskurði áfrýjunardóm-
stólsins segir, að í fyrsta lagi
háfi löggjafarsamkundan ekki
haft heimiid t.il að setja þessi
lög og í öðru lagi verði að
telja að þau hafi fallíð úr
gildi, þarsem þau hafi aldrei
komið til framkvæmda í öll
þéssi 80 ár, sem liðin eru frá
setningu þeirra. í áliti meiri -
hlutans (úrskurðurinn var
gerður með 5 atkv. gegn 4)
segir, að þarsem „kynþátta-
njismunun sé gamall siður i
fýlkinu, sé sú ákvörðun fylk-
iástjórnarinnar að framkvjoma
10gin“ í rauninni í ætt við laga-
setningu og það sé réttast ? að
sjálft Bandaríkjaþing annist
glíka hluti.
Óvíða meiri kynþáttamismunun
i Washingtonborg heyrir ekki
beint undir fylkisstjórnina í
Columbiu, heldur er benni
stjórnað af
nefnd, sem er
skipuð af
Bandaríkja-
| þingi. Sú nefnd
er ekki kosin
af íbúum bæj-
arins, þeir
hafa engan
kosningarétt.
Óvíða í Banda
Bunch« ríkjunum er
kynþáttamismununin meiri en í
sjálfri höfuðborginni. Þeldökku
fóiki er bannaður aðgangur að
gisti-, veitinga- og samkomu-
búsum, það fær ekki að ferð-
ast með sömu vögnum og ann-
að fólk, sérstök salerni eru
handa því osfrv.
Hafnaði ráðherrastöðu
Þetta hefur hvað eftir ann-
að valdið alþjóðiegum hneyksl-
um, ekki sízt vegna þess að
margir hinna erlendu sendi-
manna hjá Bandaríkjastjórn í
Washington eru af dökkum
kynþáttum og hafa ósjaldan
orðið fýrir barðinu á kynþátta-
hatrinu. Hér um árið, þegar
stjórn Trumans þóttist vilja
sýna frjálslyndi sitt með því
að bjóða svertingjanum dr.
Ralph Bunche, sem hlaut frið-
arverðlaun Nóbe’'s fyrir a(5
miðla mátum í Palestínudeil-
unni, embætti aðstoðarutaní'ik-
isráðherra, hafnaði hann boð-
inu með þeirri skýringu, áð
hann gæti ekki hugsað sér- að
setjast að í Washington.
I»ríliyrsit
Tveir sænskir arkitektar hafn
gert uppdrátt að húsi, sem er
nokkuð frábrugðið öðrum hús-
um, — það hefur aðeins þrjú
horn.
Húsið er átta hæða íbúðar-
hús, sem reist verður í Korte-
dala við Gautaborg. Þetta hús
er sagt hafa ýmsa kosti fram
yfir venjulega gerð sambýlis-
húsa.
15 000 manns fórust ? Banda-
ríkjunum á síðasta ári ac völd-
um siysa' við vinnu sína, en
meira en 2,000,000 urðu sa.ni-
tals fyrir slySum á vinnpstað.
84000 urðu öryrkjar að ein-
hverju leyti, og 1500 þeirra
fyrir lífstíð.
jónagróði á skcmmdn
Iweiti frá Bandaríkj unum
Himdmð þústmdis lesta aí hveiti, ó-
hæíu fiil maimddis, selt fil mazsjalllauda
Bandarískir hveitiútflytjendur hafa rakað saman gróða
á nýrri tegund hveitis, sem háttsettur embættismaður í
landbúnaðarráðunéyti Eandaríkjanna, Stephen B. Sarra-
pede, hefur gefið nafnið „drýgt hveiti“.
Lokið við uppkast
Nefnd ríkja þeirra, sem
mynda hina svonefndu „Litlu
Evrópu“ hefur lokið við að
semja uppkast að lögum um
stofnun sambandsþings þess-
ara ríkja, sem eru Frakkland,
Vestur-ÞýzJkaland, Italía og
Beneluxlöndin, Samkvæmt því
eiga 70 fulltrúar frá Frakk-
landi að sitja í neðri deild sam-
bandsþingsins, 63 frá Vestur-
Þýzkalandi og Italíu hvoru um
sig, 30 frá Hollandi og Belgíu
og 10 frá Luxemburg.
Þessi nýja tegund er ekki
til orðin vegna neinna nýrra
uppgötvana eða vísindarann-
sókna, heldur aðeins fyrir
slægð og óskammfeilni kaup-
sýsiumannanna. Þannig er mál
með vexti, að í Bandaríkjunum
er heimila’ður ótakmarkaður
innf'utmngur frá Kanada á
skemmdu hveiti sem eingöngu
má nota til skepnuíóður3. —
Þetta hveiti er eðiilega miklu
ódýrara en venjulegt hveiti til
manneldis og auk þess mjög
lágtollað. Útflytjendurnir hafa
fært sér þetta í nyt, flutt þetta
hveit.i inn í stórum stíl, bland-
að því saman við óskemmt
hveiti og selt það svo til þeirrn
landa, sem notið hafa banda-
rískrar efnahags,,aðstoðar“.
Milljónagróði
Þetta upplýstist 29. janúar
sl. í vitnisburði embættismanns
landbúnaðarráðuneytisins fyrir
landbúnaðarnefnd öldungadeild-
arinuár. Hann skýrði frá því
m.a., að eitt félag útflytjenda.
Tranoit Grain Co., hefði selt
um 27,000 lestir af þessu
„drýgða hveiti" til Vestur-
þýzkalands og Indlandg og
haft sem svarar um 100 millj.
kr. hagnáð af þeirri sölu um-
fram þann gróða sem það hefði
haft af óskemmdu hveiti.
Lester Pearson ,utanríkisráðherra Kanada, er meðal þeirra
stjórnmálamanna, sem hafa gagnrýnt stríðsundirbúning Banda-
ríkjamanna. á hendur kínverska aiþýðuríldnu. Hanu er for-
inaður 'sendinefndar Kanada á þingi SÞ, sem nú stendur yfir
í Nevv Yoik og er hann af sumum álitinn líklegur eftirmac'ur
Trygvre Lie sem aðalritari SÞ, en Lie sagði því starfi af sér
í haust. Pearson sést hér á myndinni (til hægri) ásamt Krishna
Menon, sendiherra Indlands í Moskva, sem verið hefur formaður
indversku sendinefndarinnar hjá SÞ.
Fimmti hver verkamaður
atvimrníaus í Dansnörku
Fjöidi afivinnuleysmgja nálgast nú
tölana Irá vesstu kieppuámstsiH
Fimmti hver félagsbundinn
verltamaður í Damnörku geng-
ur nú atvinnulaus.
í skýrslu dönsku hagstof-
unnar segir, að 125.210 félags-
bundnir hafi verið atvinnulaus-
Þéifiist ekkesfi vita a! því að utamíkis-
táðhenann væsi exlendls
Forsætisráðhetrra Pakistans, Nazimuddin, komst í klípu
fyrir skömmu, þegar bandarískur flotaforingi skýröi frá
því, að hafnar væru viðræður um þátttöku Pakistans
• „varnarbandalagi Miðausturríkjanna“.
ímíisiM í Maff
-Það kom fyrir nýlega á síid-
veiðum um fjögurra tíma sigl-
ingu frá Álasundi í Noregi, a'ð
síldartorfa togaði nótabátinn á
kaf og björguðust mennirnir
á honum nauðulega um borð
í síldarskipið. Síldartorfa hafði
verið umkringd með snurpi-
nót, en skyndilega fór hún í
kaf og áður en mennixnir
fengu að gert, hafði hún dreg-
ið bátinn með sér. Beðið var
klukkustundum saman eftir því
að báturinn flyti upp, en ár-
angurslaust. Tjóniö var reikn-
að 50,000 n. kr. fyrir nótina
og bátinn, en 40.000 fyrir tap-
aðan afla.
Flotaforingjamir, Wright að-
míráll, kom til Karachi, hcf-
uðborgar Pakistans í janúarlok,
og skýrði þar umbúðalaust frá
því, að umræður stæ'ðu yíir
milli stjórna Pakistans og
Bandaríkjanna um þetta mál.
Stjórn Pakistans hafJi áður
margsinnis borið til baka frétt-
ir þess efnis. Þessi yfirlýsing
fliotaforingjans kom þvi al-
menningi í landinu mjög á o-
vart:
Komst í kl.ipu
Blöðin spurðu forsætisráð-
herrann, hvaið hæft. væri í
þessu. Hann átti óþ.ægt um
svör, þor'ði ekki að ganga i
berhögg við hinn bandaríska
aðmírál, en vildi þó ekki við-
urkenna að stjóm hans hefði
verið i leynimakki við Banda-
ríkin. Hann greip til þess ráðs
að sogja, að sér væri a.m.k.
ókunnugt um þessar viðræður,
en allt' um það gætu þæ.r samt
hafa farið fram, þvi utanríkis-
ráðherrann væri erlendis og
gæti hafa rætt þetta mát án
þess að skýra sér fi'i því.
★
Þessi frétt er annars gott
dæmi um þá breytingu sem
orðið hefur á merkingu land-
fræ'ðiheita á siðustu áruin. —
Hingaí'til hafa menn haldið, að
það sem kallað er „miðav.stur-
lönd“ ætti við löndin fvrir
botni Miðjarðarhafg og þannig
hefur heiti'ð iðulega verið um-
skrifað á íslenzku, ekki sizt í
sambandi við hið fyrirhugaða
„varnarbandalag". En því ætti
Miðjarðarhafið ekki eins geta
flætt að strönd Indlands, eins
og Atlanzhafi'ð að Tyrklands-
strönd.
ir um miðjan janúar. Við þetta
bætast svo um 40.000 verka-
menn sem ekki eru í félögum
og njóta því ekki atvinnuleys-
isstyrks. Atvinnuleysið hefur
aukizt mikið frá því á sama
tíma í fyrra og fjöldi atvinnu-
leysingja er ekki langt frá því
sem var 'á verstu kreppuár-
untini fyrir stríð.
Einnig í Austurríki
I lok janúar voru skráði:- at-
vinnuleysingjar í Austurríki
285,318 og hafði þeim fjö'lg-
að um 36.000 frá því í des-
ember. Frá því á sama tíma
í (fyrra .hefur atvinnuleýaið
aukjzt um 100.000, og er nú
meira en nolckru' sinni síð-
an stríðinu Iauk.
Austurríki er eitt þeirra
landa, sem notið hefur mar-
sjaFaðstoðar.
sviptnz þlnglielgi íyrir
a5 méegrs pálaim
Italski kommúnistaþingmað-
urinn Marió Montagnana hef-
ur verið sviptur þinghelgi svo
hægt sé að lögsækja hann fyr-
ir tímaritsgrein, sem hann
skrifaði fyrir mörgum árum.
Ákæruvaldið sakar hann um
að hafa í grein þessari móðgað
páfann og látið í ljós fyrirlitn-
ingu á hinni kaþólsku klerka-
.stétt. Samkvæmt lögum frá
stjórnarárum Mussolinis, sem
enn eru í gildi, liggur allt að
átta ára fangelsi við slíkum
móðgunum.