Þjóðviljinn - 04.03.1953, Qupperneq 6

6) _ ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 4 marz 1953
tilÓfiiyíUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Magnús Torfi Ólafsson,
Guðmundur Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviijanc h.f.
íslendingar smánaðir
Frétí sú sem Þjóðviljinn birti s.l. laugardag hefur að
vonum vakið m.kla athygli. Ólafur Thórs hefur gefið út
reglugerð ,:um eftirlit með iskipum og öryggi þeirra“ og
er ætlazt: til að reglugerð þessi hafi lagagildi. í Í95 grein
þesarar reglugerðar er komizt svo að orði:
..Ef á skipi eru saman að staðaldri hvítir menn og
menn af öðrum kynstoínum, skulu, ef ástæða þykir til,
vera sérstakir svefnkler'ar handa hvorum, einnig skulu
þeir vera sér um salcrni. Ef þeir sem ekki eru hvítir mat-
reiða fyrir sig sjálfir skal þem ætlaö sérstakt eldhús“. *
Og það er ekki að undra þótt þessi frásögn Þjóðviljans
nafi vakið miklo athygli. íslendingar hafa alla tíð haft
sérsíaka andstyggð á kynþáttaofsóknum og hafa ævin-
iega talið þaö aðalsmerki sitt að berjast gegn því sið-
leysi, þar sem þeir hafa haft aðstööu til.
Og svo er allt í einu komið inn, í reglugerð með laga-
gildi ákvæði um meöferð á „annarra kynstofna fólki“ og
hún er greinilega samin eftir ákvæðum þeim sem tíðkast
í Bandaríkjunum og vakið hafa viðbjóð allra siðaðra
manna.
Það er augljóst mál að ákvæði þetta er þannig til komið
að Ólafur Thórs og samstarfsmenn hans hafa gert sér
hægt um vik þegar þeir þurftu að fjalla um „eftirlit með
skipum og öryggi þeirra“ og þýtt bandarískan lagabálk
um sama efni. Hitt er þó fráleit kenning að þessi grein
. um kynjþáttakúgunina hafi villzt með; þótt vinnubrögð
kunni stundum aö vera kynleg í stjórnarráðinu hljótá
einhverjir skynibornir menn að lesa yfir reglugerðir áður
en þær eru sendar út. Greinin hlýtur því aö Vera höfð
með í reglugerðinni af yfirlögðu ráði.
Ástæðurnar til þessa eru auðsjáanlega tvennar:
1. Bandaríkin eru jafnt og þétt, dag frá degi, að vinna
að því að breyta íslandi í bandaríska nýlendu. Einn liður
í þeirri sókn er aö sjálfsögðu aö breyta íslenzku stjórnar-
fari 1 þá átt, sníða íslenzk lög og reglur eftir bandarísk-
um fyrirmyndum. Hitt lítur herraþjóðin á sem algera
móðgun ef agentar hennar hér fella niður lagagreinar
sem eru taldar hafa að geyma einn meginkjarnann í
bandarískri lífsskoöun — the american way of life. Og
hver er Ólafur Thórs að hann veki reiöi yfirboðara sinna
a bann hátt.
2. Það virðist ekki fyrirsjáanlegt á næstunni að erlend-
?.r sjómenn veröi ráðnir á íslenzk skip og því ekki líkur á að
ákvæði þetta komi til framkvæmda á þann hátt um sinn.
Hins vegar eru Bandaríkin, svo sem alkunnugt er, að
sölsa undir sig æ víötækari_ yfirráð yfir öllu efnahagslífi
íslendinga, og eru nú m.a. að ráögera aö koma hér upp
stóriðju. í sambandi viö það er mjög líklegt að þeir láti
'skrá skip sin hér á landi til þess að annast flutninga í sam
bandi við þessar framkvæmdir. Og þá þurfa íslenzk lög
og reglugeröir að vera í samræmi við vilja þeirra og
þarfir.
Þetta er eitt dæmi af mörgnm um alveg furðulegan
undirlægjuhátt íslenzkra stjórnarvalda fyrir bandarískum
vaidboðum. íslenzkir ráðherrar virðast líta á sig sem lið-
ugustu sendla og þeim virðist ekki ofbjóða neitt. Það hafa
að vísu gerzt langtum stórfelldari atburðir í þeirri ömur-
legu sögn en þetta reglugerðarákvæði Ólafs Thórs, en þó
er fátt sem sýnir eins fullkomlega algera niðurlægingu
stjómarvaldanna.
Islendingar hrukku við þegar Þjóðviljinn birtir fréttina
um kynþáttaákvæðiö. En það er ekki nóg að hrökkva við.
Nú þarf að hefja nýja samstillta sókn gegn niðurlæging-
unni og smáninni. Tækifærið 'er framundan, kosningarn-
ar í voi>: ‘En' tikþess að ná árangri sem um munar þurfa
allir þeii’ sem ekki vilja láta erlendan her og erlenda ráða-
menn vaða uppi á íslandi að sameina,st í eina fylkingu
til varnar heiðri íslands og frelsi þjóðarinnar. Allir heiðar-
legir menn verða að taka höndum saman og snúast gegn
þeiiri hættu sem er öllum öðrum meiri og afdrifaríkari
lyrir þjóðina.
Á innlendum slóðum
Sunnudagur vfð höfnlnei
Á aðra viku hefur látlaust
verið unnið að uppskipun við
Reykjavíkurhöfn. Matvælum,
bygígingarefni, vörubílum, alls-
konar vélum og einhverjum af-
ardýrmætum varningi, sem
ekki ósjaldan er merktur „high
explosive'V hefur verið lyft
upp á bafnarbakkann úr mikl-
um og glæsilegum hafskipum.
UNÐARLEGT FÓLK,
ÍSLENDINiGAR
Síðustu viku hafa reykvískir
verkamenn yfirleitt ekki þurft
að eyða tímanum við seigdrep-
andi rölt um hafnarbakkann í
leit að vinnu. Dag eftir dag
núg að gera við að skipa upp
vörum. Hvílíkir gleðidagar
hljótá þetta að hafa verið! Og
þó 'hefur furðumargur verka-
■maðilrinn verið undarlega ókát-
ur á svipinn.
Undarlegt fólk, íslendingar.
HVAÐ ÆTTI AÐ VERA
FEGURRA?
Já, þeir hljóta að hafa verið
undarlega gerðir verkamenn-
irnir, isem ekki hló bugur í
torjósti við að handleika dag
eftir dag allt það byggingar-
efni sem lyft var úr lestum
skipanna fraimmi Undan Eim-
skipafélagshúsinu. Það margir
þeirra eiga heima í lékgum
vistarverum víðsvegar um toæ-
,inn. Sumir búa í brcggum, iaðr-
’ir í skúrum. Hvað skyldi vera
íegurra í augum húsnæðisiauss
manns en byggingarefni? Næst
því að sjá iglæsilegar íbúðir
rísa af grunni. Loks myndi
draumurinn um mannsæmandi
íbúð rætast!
MYND FYRIR RIT-
■STJÓRA DAGS
Hvílík gleði hlýtur að háfa
gripið öll þau hundruð manna
sem dreymir um að byggja sér
,,smáíbúð“ þegar þeir fréttu um
allt þetta byggingarefni. Sunnu-
daginn 22. febr. kom ég í smá-
rbýðahverf ið. Það voru öðru
hvoru útsynningsél, en þar
voru m. a. tvær konur klædd-
ar vinnubuxum að moldarverk-
um við hlið karlmanna. Þann
dag handléku þær skóflur en
ekki saumnál, hjólbörur í /stað
útsaums. Hve dásamlega mynd
hefði ég ekki getað sent rit-
stjóra Dags á Akureyri Hann
■hefði ekki þurft an.nað en setja
undir hana að myndin sýndi
hve imiskunnarlaus væri þræl-
dómur ikonunnar í Sovétríkj-
unum, þrældómur, sem ekki
þekktist á vesturlöndum!
EKKI í SMÁÍBÚÐIRNAR
iNÉ NÁTTÚRUGRIPA-
SAFNIÐ
Stundum gleymum við því
að við búum ekki einir í þessu
landi og höldum því að allar
vörur sem skipað er á land í
Reykjavík séu ætlaðar okkur.
En það er fánýtt að fagna
'by'ggingarefninu sem skipað
var upp frammi undan Eim-
'skipafélagshúsinu í vikunni
sem leið: Það átti ekki að fara
í smáiþúðii nar, ekki heldur
náttúrug'i'ipasafn íslenzka ríkis-
ins né .ráðhús höfuðborgarinn-
ar. Þetta byggingarefni var
flutt jafnóðum burt úr toæn-
um, suður með sjó og inn fyrir
gaddavírsgirðinguna i Miðnes-
heiðinni, þar sem erlendir varð-
menn standa með marghleypu
á huppnum.
■ SÓLSKIN OG HVÍLD
VIÐ KÖFNINA
,En nú er sunnudagur, sól-
skiiþ — og vafalaust hvíld við
höfnina. Lítill snáði hefur tog-
;• aði mig niður á Amarhólstún.
Það er svo gaman að hnoða
meyran snjóinn. Hurðin undir
Ingólfi feílur ekki að stöfum
og út um rifuna berst ómur af
einum þessara fösjtu sunnudags-
funda.
Sundin eru tola, Esjan hvít,
Innan frá AKraíjalli ligg'ur
dökkur skýjastrengur lárétt yf-
ir grábláan himininn unz
hann ihverfur í óendanleikann
í 'vestri. Fyrir neðan Arnar-
hólstúnið blikar á þök Hreyf-
ilsbíla sem bíða eftir farþeg'-
um, er koma tregt. Og það er
margt flutninigaskipa í höfn-
inni; svo margt að stóru flutn-
ingaskipi hefur verið lagt utan
á annað meðan það bíður eftir
plássi.
FEDUR OG SYNIR
Það er jafnfallinn snjór á
Amarhólstúninu, kramur af
sólskini, hrein gullnáma fyrir
þann aldursflokk mannsævinn-
ar sem telur snjóbolta eina
stærstu gleði lífsins. Snáðinn
sem dró mig hingað er tekinn
til óspilitra málanna. Og það
eru fleiri slíkir komnir til að
hnoða snjó. Þeir eru flestir á
þeim .aldri þegar þeim er ekki
slepp.t fylgdarlausum. Einhverra
' hluta vegna virðast eintómir
feður stunda bamaigæzlu hér í
dag. Aumingja feðurnir. Þarna
istan.da þeir óþolinmóðir, tví-
stíigandi og fýldir meðan syn-
ir.nir hnoða snjó og ljóma jaf
ihaimingju! Loks kemur ■ kona.
Hún er með hóp með sér. Og
■af því það situr karlmaður á
suðurbekknurev tekur hún sér
stöðu við hornið á norður-
bekknum.
SVIPURINN ÞEGAR
MENN SNERTA
1 ÓÞVERRA ,
Kliður gláðra bama sem
hnoða snjó ýfirgnæfir nú bíla-
skröltið niðri á Hverfisgötunni.
Það er .gott að hlusta stundar-
korn á þennan vorþyt mann-
lífsins — og láta sig dreyma
þegar maður var líka uingur
og hnoðaði isnjó. Allt í einu
er þessi bjarti kliður rofinn af
dimmri röddu: „Wbat is this?“
Að baki mér standa þrír „civil“
klæddir menn og teygja álk-
urnar móti spanskgrænni á-
sýnd Ingólfs Amarsonar. Þeir
ganga norður fyrir styttuna,
jórtrandi. Konan sem hafði
tekið sér stöðu á norðurhorn-
inu kemur-nú skyndilega suður
fyrir. iHún er á svipinn ein.s
og fólk verður oft þegar það
verður fyrir því slýsi áð koma
við óþverra. „Komið þið, krakk-
ár“, segir hún. En einn snáðinn
hennar ihorfir dolfallinn upp í
mennina sem glápa á Ingólf
Arnarson. Hann skilur jafnlítið
hvað þeir eru að segja og þeir
skilja lítið hvað Ingólfur Arn-
arson er. „Komdu strax!“ skip-
ar konan, og er höst.
KVEÐJUSTUND
Það eru mörg skip í 'höfn-
inni. Og sináðinn sem teymdi
mig niður á Arnarhólstún tog-
ar mig nú niðiur að höfn, —
„til þess að sjá skipin“.
Framiandi áherzlur, tungu-
mál talað út um nefið, fær mig
til að líta til hliðar í Try.ggva-
götunni. Það situr ung stúlka
inni í b'íl, en tveir menn standa
fyrir utan og kappræða eitt-
Framhald á 11. sí'öu.
.
Þessi mynd er frá því er birgðaflutningar til bandaríska liersins liófust. í síðustu viku kon#u þrju
slík bandarísk birgðaskip, — auk Tröllafoss er flutti sprengjur og skotfæri til hersins.