Þjóðviljinn - 20.03.1953, Blaðsíða 7

Föstudagur 20. .marz '1953 — ÞJÓÐVTLJINN — (7
Séra Jóhann Hannesson
hefur ekkl (lvalizt neins-
staðar í Kína undir al-
þýðustjóm. Engln frá-
sögn hans er byggð á
eigin reynslu. Heimild-
irnar eru teknar frá
landflótta auðmönnum í
Hongkong eða fasistum
Sjang Kaiséks á Form-
ósu. — Hins vegar hafa
aðrir ísiendingar gist al-
þýðuríkið Kína, íslenzka
sendinefndin sem þangað
fór í haust, og reynsla
hcnnar er öll önnur en
bergmál það sem séra
Jóhann flytur.
Hé.r gerir Nanna Óiafs-
dóttir grein fyrir hiimi
gerbreyttu aðstöðu kon-
unnar I Kína eftir al-
])ýðubyltinguna.
Af sinni alkunnu hófsemi
segja Kinverjarnir að ekkert
sé við því að gera ef fólk vill
ekki breyta til, hver ráði sér,
en jafnvrét sé hitt, að engum
sé leyft að hafa áhrif á líf og
■afkomu annajra með skilnings-
leysi sínu. Og það þarf mikla
árvekni og margvíslega starf-
semi - til þess að kenna fólki
hver réttur þess er eftir hin-
um nýju lögum og til þess að
koma í veg fyrir óhöpp þar
sem fólk vill halda í gamla
ástandið. Hin umfangsmikla
starfsemi að kenna fólki að
les.a og skrifa er talin íganga
framar öllum vonum, en sú
staðreynd að meiri hluti þjóð-
arinnar var vankunnandi í þess
ari undirstöðumennt þegar
stjórnarskiptin urðu, gefur
hugmynd um þá erfiðleika sem
stjórnarvöldin eiga við að etja
er þau brydda upp á slíkri ný-
lundu sem hjónabandslöggjöf-
inni og geta ekki notað hið
prentaða orð nema að litlu
leyti til að vinna umbótunum
fylgi meðal fólksins.
Nú er konan fjárhagslega
jöfn manninum, ekki aðeins-
hefur hún sömu laun fyrir
sömu vinnu, heldur er henni
líka úthlutað jafnmiklu landi
og honum við skiptingu jarð-
anna. Er foreldrum fæð.ist barn,
sonur eða dóttir, fær hinn nýi
borgari sinn landskika. Þetta
landrými var í Ta-tang Hsiang
í Kvantung í Suður-Kína 1.3
mou lands á einstakling, en í
Ya Men Kon þorpinu við Pek-
ing 2.4 mou lands. Það er því
ekki lengur fjárhagsleg byrði
að eignast dóttur og verður
náttúrlega til mikillar hjálpar
að vinna fyigi bændafólks við
þau laganýmæli sem breyta
stöðu konunnar i þjóðfélaginu.
Sveitakonan er lika miklu á-
h-ugasamari um þjóðfélagsmál
en borgarkonan. Hver áhrif
það hefur á konuna sjálfa að
standa nú allt í ein-u á eigin
fótum og geta hagað -lífi ■ sínu
iað vild, er ekki erfitt að geta
sér til um, en breytingin er
alhliða og stórkostleg, því að
samhliða réttindunum, sem
hún -hefur öðlazt, getur hún
starfað utan eða innan heim-
ilis, atvinnuleysi er ekki leng-
ur til og barnagæzlustofnanir
alls staðar tiltækar svo að
.börnunum sé borgið. Og þessar
stofnanir getur hún notfært
sér hvort sem hún vinn-ur utan
heimilis eða ekki. Vegna þess
hve mikil þörf er fyrir vinnu
kvenna í þágu framleiðslu og
Kínversbn Itonnn
heldur fram á leið við hlið mannsins
uppbyggingar, er mikill áróð-
ur rekinn fyrir þv'í, að þær
noti sér starfsemi barnastofn-
ananna og v.inni að störfum
utan heimilis o'g að þá sé heirh-
ilið sameiginlegt starfssvið
hjónanna. En með þeirtfi til-
högun er þess líka vænzt að
konan verði fljótari að losa si-g
úr viðjum hins gamla skipij-
lags og körlum verði auðveld-
ara að líta á konuna sem jafn-
réttháan starfsfé.laga. í sér-
Kínverska konan er fjárhags-
lega óháð manninum, eins og
áður segir, henni er try-ggt hið
efnahagslega iafnrétti, undir-
‘staða þess að geta notfært sér
önnur réttindi: menningarleg,
félagsleg, pólitísk o. s. frv.
Engin annarleg sjónarmið hafa
áhrif á hana, er hún velur sér
lífsförunaut. Grundvöllur karl-
ræðisins í hjónabandinu: hin
fjárhagslegu yfirráð, er ekki
til. En það skapar aftur þeim
Pekingborgar tjáði okkur að
þátttaka kvenna i opinberum
málum borgarinnar væri enn
lítil en hún færi ört v-axandi.
Hann nefndi í því sambandi að
í fulltrúasamkundum Peking-
borgar, 13 að tölu, vær-u 20%
konur, en í bæjarráðunum
voru konur rúmlega 12% 1950,
en 18% 1952. í sérhverju stræti
í Peking eru valdir fulltrúar
íbúanna gagnvart borgaryfir-
völdunum. Árið 1950 voru 22%
Barnaheimili eru meðal þeirra nýjunga sem cru að gerbreyta liögum kinverskra kvenna
h.verju fyrirtæki og verksmiðju
. er. sérstök kona, fulltrúi verk-
lýðssamtakanna, sem hefur
umsjón með að framfylgt sé
lögum um jafnrétti kvenna og
upplýsir konur um réttindi
þeirra á hinum ýmsu sviðum.
Um barnsburð hafa þær 56
daga frí frá störf-um á fullum
launum. Það fé er greitt úr
sameiginlegum sjóði verka-
fólksins við fyrirtækið og er
hluti -af ágóða Þess (fyrirtæk-
isins), hvort sem það er í
einkaeign eða ríkiseign. Ef með
þarf fá konumar lengri hvíld.
Sérstaka greiðslu til fata-
-kaupa á hvítvoðunginn fá þær
einnig. Eins og í öðrum ríkj-
um sósí-alis-mans njóta mæður
og þörn sérst-akrar verndar la-g-
anna. Fæðin-g barns er ekki
einkamál foreldranna, þjóðfé-
lagið viðurkennir skyldu sína
til að t-aka fullt ti.llit til þess
aukahl-utverks er konan hefur:
að fæða börnin. Og jafnframt
er viðurkennt, að svo sem það
er áhugamál íoreldranna -að
barnið verði nýtur þjóðfélags-
Þorgari o-g hæfileikar þess fái
notið sín svo sem efni standa
til, þá sé það hagsmunir þjóð-
félagsins sem hei-ldar að svo
verði og í samræmi við það
er höfuðáherzla lögð á sam-
starí foreldra og þjóðfélags um
andlegt og líkamlegt -uppeldi
æskulýðsins.
orðum gildi, að eingöngu gagn-
kvæm ást og virðing -bindi tvær
manneskjur í hjónaband.
Þetta efnahagslega jafnrétti
og þó einkum að afkoman er
tryggð með sameign á fr-am-
leiðslutækjanum, e-nnþá aðeins
-að vissu marki, og bættum
framleiðsluháttum, hefur af-
numið mestu viðurstyggð rnann-
féi-agsins, skækjulifnaðinn. Kon
ur vesturland.a hafa um lang-
an aldur barizt hetjulegri bar-
áttu gegn þessari fylgju auð-
valdsþjóðfél-agsins, en að von-
um árangurslausri. Það er sá
draugur, sem ekki verður kveð-
inn niður nem-a með afnámi
sjálfs auðskipnla-gsins. í lönd-
um sósíalismans er skækjulifn-
aður sjálfdauður, allar forsend-
ur hans úr -sögunni.
Eins og að líkum lætur vant-
-ar mikið á æskilega þátttöku
kvenna i opinberu lífi. Fyrir
ut-an að þaer eru alls óvanar
slíkri starfsemi, háir menntun-
arskorturinn. Hann háir að
vísu karlmönnunum líka. Það
er þó ;atriði sem ráðin verður
-að mes-tu bót á á næstu fimm
árum. í Peking t. d. eru um
500 þús. rnanns (af 2500 þús),
sem ekki kunna að lesa og
skrifa og hafa því ekki kosn-
ingarétt og í þessum hópi eru
margar húsfreyjur.
Einn af varaborgarstjórum
þessara fulltrúa konur, en árið
1952 vor-u þær 48% f-ulltrú-
anna. í miðstiórn Kínaveldi-s
er-u 60 konur í ábyrgðarstöðum.
Þessar tölur verðum við ;að
telja háar eftir atvikum aðeins
3 ár siðan alþýðulýðveldið var
stofnað.
í iðnaðinum vinna nú 990
þús. konur o-g er það 74%
auknin-g frá 1950.
Konur taka mikinn þátt í
landbúnaðarframleiðslunni, yf-
irleitt rúmlega 60% kvennanna,
en sums staðar yfir 90%. Þær
-eru um þriðji hluti í féiagssam-
tökum bændanna.
Samband lýðræðissinnaðra
kvenr-a í Kína hjálpar stjórn-
inni að framkvæma lög sem
sérstaklega varða konur og
tryggja réttindi, kvenna og
b-arna. Eru um 76 millj. kvenna
í þessum samtökum. Þau leggj-a
líka mikið starf af mörkum til
menntunar kvenna og sameina
þær í félög sem leggja ýms-
um þjóðfélagsmálum lið. Svo
að nefnt sé dæmi þá h-af-a kon-
ur í Kína lagt fram geysimikið
fé og vinnu til.styrktar kín-
versku sjálfboðaliðunum i Kór-
eu. Um það mál er öll þjóðin
samtaka og konur láta ekki
sinn hlut eftir liggj-a. T. d. v-ar
þess 'getið á sýning-u sem fjall-
aði um skiptingu stórjarða, að
á ákveðnu svæði í Mið-Kína
hefðu 70% Kóreusöfnunar kom-
ið frá konum. Þær gerast lí-ka
sjálfboðaliðar í Kóreu. Af striði’
og kúgun hafa kínversk-ar kon-
-ur fengið meir en nóg og því
fórna þær nú öllu sem þær
mega við sig losa, svo sem aðr-
ir, til hjálpar hinu lemstraðá
landi. Fórnfýsi þessa fólks er
tak-markaliaus og árangurinn
sést í gengisleysi Amerík-u-
mann.a í Kóreu. Hvíti maðurinn
er ekki svo vel kynntur í Asíu
og þá einkum Kina, -að honum
verði -bardagalaust hleypt þar
inn aftur, en um það er enginn
Kínverji í efa, að ef Ameríku-
maðurinn nær fótfestu í Kóreu
verði landið notað sem stökk-
pallur inn í Kín-a. Nú held-ur
Ameríkumaðurinn á atom-
sprengju í hendinni eins og
Bretinn sexhleypunni forðum
daga, 'en maður vonar ‘-að nú
sé komið að lokum hnefarétt-
ar hvíta mannsins.
Það er ekki undarlegt þó að
konur Kinaveldis fyl-gi stjórn
sinni af brenn-andi áhuga.
Henni eiga þær allt að þakka:.
frelsi úr ánauð o-g mannsæm- .
andi líf. Þær hlusta lík-a með
athygli á hvers konar ný.mæli
sem stjórnin boðar og eru ó-
þreyt-andi .að kynna þau al-
menningi fyrir -utan að starfa
að þeim siálfar. T. d. í heil-
brigðismálum. Kína er illa á
vegi statt með sjúkrahús, lækna
og hjúkrunarfólk og leggur því
mikla áherzlu á að fyrirbyggja
sj-úkdóma með samstarfi við
fól-kið cg það er m. a. gert
með ákaflega víðtækri hrein-
lætisstarfsemi. Eru áhrifin af
þessu svo ótrúleg, vegna þess
hve nákvæmlega er gengið til
verks, að kólera t. d. er afar
sjaldgæf á siðustu árum. t
hvers konar slíkri starfsemi eru
konurnar öruggir þátttakendur.
Við hitt-um eitt sinn konu
smáborgara í Peking á að gizka
25—27 ára gamla. Þau hjónin
fylgdu einum borgaraflokkanna
sem taka þátt i stjórn lands-
ins. Konan taldi líf sitt miklu
betra nú en áður, m. a. vegna
þess að nú þurfti hún ekki að
búa heim.a hjá tengdaforeldr-
unum. Slíkt þykir nú ekki til-
tökumál hér, þó að hvergi
nærri þyki Kað æskileg úi'-
lausn, en í Kína þýddi það al-
Framha’d á 11. síðu.

1 hinu snja’ia kvæði Jakobínu Sigurðavdóttur sem birt var
í blaðinu t gær varð ein meinleg prentvil'a, sem Þjóðviljinn
biðst afsökunar á. Rétt er fjórða erindið þannig:
Lít, hendur þínar og herra þíns! Sérðu ekki muninn?
Hver hefur lagt þessar götur, steypt þessa veggl?
Hver hefur byggt þessar brýr? Hver reis.t þessa skóla
börnum öklcar til mennta? Seg mér, hver glundi
viö Ægisdætur og lirifsaði úr helgreipum þeirra
hafd.júpsins gull? Hver barðist við drepsóttir,. eldgos
ög hailæri úm rétt simi til landnáms og lífs í sveltum
landslns okkar? l*ú! Og hver eru launin? '!