Þjóðviljinn - 31.03.1953, Page 7

„Enda þótt skipaskurðLr,
ræktun eyðimarka og raistöðv-
ar séu mikilvæg, þá er þó mað-
urinn dýrmætastur af öllu. Við
höfum ekki ráð á því að nokk-
urt mannsefxri glatist“.
Þetta sagðl roskinn skóla-
stjóri á samj'rkjubúi í Úkra-
linu við mig og leit yfir hóp
rösklegra drengja, sem unnu að
tómstundaiðju sinni í vinnu-
stofu skólans.
Það er einmitt þetta sjónar-
mið, sem er ríkjiandi i skóla-
iögjgjöf Ráðstjórnarrikjanna, að
ekkert mannsefni má glatast.
Það eru blátt áfram hagsmurmr
þjóðarheildarinnar, sem krefj-
ast vel menntaðrar æsku, allt
annað er sóun á verðmætum.
Það er ekki aðeins að vandað
sé til uppeldis og mehntunar í
skólum og bamaheimilum,
heldur eru þau öfl útiilokuð,
sem verka mundu siðspillandi
og afmenntandi. Þar sjást ekki
„hasarblöð'1 með myndskreytt-
um 'glæpasögum, og þar finnst
hverg'i sá úrgamgur amerískra
kvikmimda, sem hér er tíðast
á boðstólum fyrir börn og heilzt
mætti kalla kennslumyndir í
óknyttum. Einn af félögum
mínum komst svo að orði: Hér
gefst börnrmum ekkert tæki-
færi til að verða sktríiL
Áður en ég fór til Ráðstjóm-
larríkjanna var mér Ijóst að
þar voru merkiiegir hlutir að
igerast í skólamálum og það
var því með mikilli eftirvænt-
inigu að ég, ásamt félögum mín-
'Um fór í heimsókn í skóla nr.
613 í Moskvu, þ. 6. maí s. 1.
Þetta var telpmaskóli og skóla-
tíminn var 10 ár. Skóiakerfið
er að vissu leyti á tilrauna-
stig’i. Sérskólar drengja og
stúlkna eru nú i öllum stærri
borgum og fer fram athugun á
því hvort gefist betur.
Skólaskylda er 7—14 ára en
öllum stendur til boða að
sækja framhaldsnám, þrjá vet-
ur í sama skéla í viðbót eða
til 17 ára aldurs, og 85—90%
barniannia taka þann kostinn.
T'il lathugunar er að lengja
skólaskylduna upp í 10 ár.
Skólastjórinn, frú Sriptsénkó
sýndi oktour skóliann og' leysti
'greiðlega úr öllum spumingum
okkar. Ég spurði fyirst um
tungumálanámið. Hvert einasta
barn í Ráðstjói’n'arríkjummi er
skvlduigt til að læra eitt er-
lent mál. Þau byrja 10 ára
•gömul og halda áfram í 4—5
'ár, en læra laðeins eitt mál.
Þvi er hagað þannig að allir
nemendur sama skóia læra
sam.a málið og eiga ekki ann-
ars völ. í skóla nr. 613 var
kennd þýzka.
,,En setjum nú svo, að barn
langi tíl að læra ensku en ekkt
þýzku, hvað þá?“ spurði ég.
. „Þá er því ibarni heimilt að
skipta um skóla og fara ’pang
•að, sem enska er kennd Einu
óþægi'ndin, sem af því .eiða
eru dálítið lengri leið i skjl-
ann“.
Algengustiu málin eru ensk'i.
þýzka og fransba. Þó eru íil
skóliar, sem kenna önnur mál.
• Mér datt í hug sú óreiða, sem
níkir hér heima. Unglingar, sem
st'iinda eins eða tvéggja vetrii
fnamhaldsnám læra baróí er.sku
og dönsku, en hvorugt múhð
svo vel, að nokkurt verulegt
gagn sé að Eftir r'áein ár ér
þetta hrafl að ftrilu gleymt cg
þá hefur allt erfiðið verið til
Þriðjudagur 31. marz 1953 — ÞJÓÐVILJINN —(7

Böra viö efnafræðinám
Skólar í Ráðstjómarríkjunum
efiir Ragnar Þorsteinsson
einskLs. Með fjögurra til fim.n
vetra námi næst óefað æsk;’eg-
ur árangur ef .um aðeins eitf
mál er að ræða.
Mifcil félagsstarfsemi er
ödlum irússneskum skól'.im.
Börn á aldrinum 9—14 áia
mynda skólafélag með de.’cí í
hverjum bekk. Þau ka'.Ust
ungherj-ar og starfa 'ivipítð og
skátafélög á vesturlöndum, en
hafa auk þess öðru mik'lvregu
hlutverki að gegna. Þegar ]tau
enu 14 ára ganga þau flest í
KOMSOMOL, félag ungra
kommúnista.
í öllum skólum heims sæk’st
nemendum námið misjafnlega
vel. Allir kerjnarar þekkja
hversu miklu erfiði og áhyggj-
um það veldur, þegar oarn
dregst -aítur úr og g^'tur ekhi
fylgt eftir duglegum bekkjfé-’-
félögum, Bamið verður clrag-
bítair á bekkinn og verður oft
fyrir aðkiasti og lítilsvirðin j;u
félaga sinna. Það þarf aukm
umhyggju kennarans, jafnvel
aubakennslu. Allt þetta verður
til .að draga úr sjálfstrausti
hamsins. Það fer að trúa þvi
lað það sé „tossi" og leggur
gjarnan árar í 'bát. Það íyhist
hatri á náminu og skólanum og
verður erfitt á heimi’inu.
Ég held að Rússarnir hafi
fundið lafbragðsiausn á þessu
máii.
Stjórn hvers belckjiarfél'ags
ber skylda til 'að fylgjast vand-
lega með námsferli hvers barns.
Ef bami fer að ganga illa, tal-
ar stjói'n félagsins við það og
reynir að komast eft'ir hvað
sé ;að. Ýmsa.r orsakir geta legið
til grundvailar t. d. gáfna-
tregða, ileti, kæruleysi, ást-
vina'missir, ósamkomulag for-
eldra o. s. frv. Ef þett'a ber
ekki árarugur fær félagið d.ug-
legusíu bömin í bekknum til
þess að hjáJpa því við námið
og verður það undan.tekningar-
laust t'i.l 'góðs. Kennariamir
fylgjiast með gangi máisins en
forðast að grípa inn í. Að vísu
leitar ’stjórn féliagsins oft til
þeirra um ráð og leiðbeining-
ar, eem auðvitað eru fúslega
.Játnar í té.
Til þess að örf.a þessa hjáip-
larstarfsemi er komið á sam-
Iceppni í prófum milli bekkja
og milli skóla. Eiinn skóli skor-
ar á annan í Jceppni um meðal-
einkunn. Aftur á • móti er ; en fæst i kennslustundum skól-
keppni milli einstaklinga for-
dæmd og ekki talin sæma góð-
um skóiafélögum. Það verður
því sameiginlegt hagpmunamál
alls bekkjarins, jafnvel skólans
-
Ragnar Þorsteinsson kennari i
Ólafsfirði var einn af þátttakend-
unum í síðustu kynnisför lsrend-
inga til Sovétríkjanna. 1 þessari
grein lýsir hann lcynnum sínum
af barnaskólum þar í landi
í heild, að enginn dragist aftur
úr og lœkki meðaleinktmnina.
Öli þessi starfsemi miðar að
því að auka samheldni og heil-
brigðan félagsanda og er vissu-
lega. snar þáttur í uppeldi skól-
.ann'a. Það má nærri geta
hversu mjög það hvetur hinn
lélega nemand.a að fiiina að
velgengni bekkjarins í sam-
'keppninni hvílir á honum og
iað einnig hanii á þátt í sigrin-
um.
Frú Sriptsénkó sag'ði að ef
til viil væru það þó einxnitt
duglegu nemendurnir, sem mest
græddu á þéssari starfsemi gið-
ferðilega séð. Það er hollt við-
fangsefni hverjum æsk.umanni
að hiálp.a þeim sem mið.ur
igengur. Hjálpin við hinn veik-
iari bróður, se.m ltnúin er fram
af niauðsyn bakkjiarins verður
.að fagurri lífsvenju.
Annað verkefni ungherja Oig
Komisomol.£é]aiganna er að
iskipule.ggj.as námshringa, sem
starfa utan hins fasta skóia-
náms. Því er hagað þanfrig:
Setjiun svo að dálítill hópur
nemenda h.afi sérstakan áhuga
á landafræði. Þeir stofna þá
landafræðifélag og afla sér
meiri þekkingar í landafræði,
ans. Þama koma hin stóru og
ágætu bóloasöfn skólanna iað
góðu gagni. Landafræðifélagið
heldur svo fundi og börnin
flytja þar erindi, hvert um það
' land, er það hefur kynnt sér
sérstaklega. TaJa þessara les-
hringa, er legió í öllum hugsan-
.legum ,nám!sgreilnum. Oft er
þam.a lagður igrundvöllur að
framtíðarstarfi hins unga borg-
ai'a.
Við komum inn í þýzkutíma
í 15. belck. Ég hafði engin not
■af þýzkukunnáttu frú Sript-
sénfcó og varð því túlkurinn
okkar Ljuba Laaaréva að þýða
.allt okkar tal á ensku. Allt í
einu segir skólastjórinn: „Hér
er líklega ein dama, sem getur
talað við þig“. Síðan kallaði
hún eina telpuna til sín. Hún
kom og heilsaði mér á ensku,
feimin og rjóð út að eyrum.
Hún heitir T.atjana Bratkóva,
Ijómandl lagleg og varð býsna
kotroskin, þegar samtal okkar
var komið vel af stað. Við fór-
um út í horn, en Þorvaldur
Þórari.nsson fór að tala við
lxinar stúlkumar á þýzku.
Tatjana talaði ágæt.a ensku og
sagði mér ýmislegt um fjöl-
. sky’du sína og skófann. Allt í
einu datt ,mér í hug: Hafði
skólastýran. gabbað mig. Hún
Var nýbúin tað segja mér, að
þarna væri eingöngu kennd
þýzka. Ég sakleysinginn trúði
öllu, hún var líka svo einlæg.
og lalúðleg. Ég ákvað að spyrja
Tatjönu, en fara varlega að
lienni.
„Þú talar vel ensku“, sagði
ég. „Þú ert kannski ekki rúss-
nesk?"
„Jú, ég er rússnesk, fædd
og 'uppalin í Moskvú".
,Jívar lærðirðu þá að tala
ensku?" segi ég þá blátt áfram
eins og ekkert sé að.
„Hérma í skólianum", svarar
hún og er sakleysið sjáJít.
Jæja, þarna hafði ég séð við
þeim, önnur hver 'lriiaut að
■ skrökva.
„En er ekki eingömgu kennd
þýzka hér?" segi ég dálítið
hróðugur.
En sú stutta v,ar ekki alveg
af baki dottin.
„Jú, en ég læri ensku líka.
Þegar ég var Jniin að lænv.
þýzku einn vetuir,, fiann ,ég að.
þaðjXfar gaman að læna erlend
mál -og mér gekk ÍTeanur vel.
JÉg féJck þá nokkrair telpur í
lið mcð mér. Við stofhuðum
leshring í ensku og fengum þá
strax enskukcnnana. Ég er bú-
in að læra ensk.u í fjóra vetur
en þýzku í fimm".
Þam,a yar þá eitt dæmið um
ágæti leshringanna.
Ég var svo heppinn að sjá
einn þessara hópa að starfi í
sveitaskóla á samyrkjubúi í
Úfcraínu..
V'ið vorum . búiin. að skoða
miðlungsstórt samyrkjubú, það
voru um 5.000 marnis á því
heimili. Það var heitt í veðri,
félagiar mínir vonu þreyttir og
latir og lögðust í skugga
trjánna-við samkomuhús þorps-
ins, en ég laumaðist burtiu með
túlkinn til þess .að skoða skól-
ann. Skólastjórinn vissi ekkert
um komu okkar til þorpsins og
var ekki viðlátinn. Hann fannst
þó fíjótiegia og kom rennsveitt-
ur og moldugur í vimnufötum.
Hann hafði verið að vinna í
'giarðlnum sínium. Mér fannst
hanm líkari íslenzkum bónda,
en skólastjóra. Hann varð ekki
lítið undrandi er hann hitti
þarna manm kojmnn alla leið
frá íslandi og lét þess getið
að ég væri fyrsta sýnishomið
af þeirri þjóð, sem hann hefði
auigium litið. Hann var fús .að
sýnta mér skóiann cg veita mér
laiiar upplýsingar um liann, er
hann vissi erindi mitt.
Þarna var samskóli með 1100
nemendum, barmaskóli með
frambaldsdeild. Þess má get.a
að fyrir bylti'nguna voru lrér
80 börn í skóJia og tve'ir kemn-
■arar, en þorpið lrafði þá álíka
marga íbúa og nú. Þamia varð
að kcnna í fjórum húsum.
Þjóðverjar itorenndu flest hús
þorpsins en bygging skólahúss
Framh. á 11. síðu
Börn við landafræðinóm