Þjóðviljinn - 19.05.1953, Síða 4

4) _ ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 19. maí 1953
Þjóðareining gegn her í landi
nlstndur okluir
Tileinkaö og gefíö andspyrnuhreyfingunni
gcgn her á íslandi.
glyngi?
HvaS mun dreyma dögg á grasi og
Vel að svala sœlum gráðri,
sóley bjartri, fjólu bljóSri,
öllu lífi að yrkja þrótt.
Engan her, — ekkert Ijótt
dreymir morgundögg á grasi og lyngi.
HvaS mun dreyma geisla sumarsólar?
Frjálsa menn á miSi og velli,
móSurgleSi, hæga elli,
barnaavsl og œskuljóS.
Engin vopn, — ekkert blóS
dreymir hlýja geisla sumarsólar.
HvaS mun dreyma brúSi elds og ísa?
Börn, sem gullna hlekki hata,
heill og rétti aldrei glata,
trúa á lífsins lausnarorS.
Ekkert stál, — engin morS
dreymir hvita brúSi elds og ísa.
HvaS mun dreyma barn meS bros í augum?
MóSurhönd, sem vonum vaggar,
veróld sólar, gróSurs, daggar.
Barnsins draumi leggjum liS.
Ekkert stríS, — aSeins friS
dreymir saklaust barn meS bros í augum.
Jakobína Sigurðardóttir.
Af hinum mörgu ljóðum til
andspyrnuhreyfingarinnar,
sem mér hafa borizt, ætla ég
nú að birta það, sem mér
barst síðast í hendur, en það
er yndisljóðið, sem unga skáld-
konan í Mývatnssveit sendi
mér. Ég þakka öllum skáldun-
um og öllum bréfriturum, sem
' hafa veitt skilning á starfi
okkar og lýst sig reiðubúna
til þess að gerast samherjar
okkar og vinna að málstað
íslands í anda Þveræings. Inn-
an skamms hefjum við útgáfu
ýmissa rita, sem nauðsynlega
þurfa að berast út til þjóðar-
innar. Hið fyrsta kemur vænt-
anlega út skömmu eftir hvíta-
sunnu. En okkur langar til að
gefa út ljóð andspyrnuhreyf-
ingarinnar, fyrsta hefti, þann
17. júní n. k. Ég segi fyrsta
hefti, því að það er sannfær-
ing mín og vissa að Ijóðin
halda áfram að streyma fram
eins og tærar lindir landsins,
þau eru innlegg í baráttu okk-
ar fyrir endurheimt sjálfstæðis
landsins og boðskapur til nú-
tíðar og framtíðar. Sú þjóðar-
vakning um málstað íslands,
sem nú fer eldi um landið og
þá allra helzt um hugi unga
fólksins, leiðir fram í dags-
ljósið allt það bezta, sem til
er í þjóðlífinu.
Þetta ljóð, sem í senn er ein-
stætt í fegurð og látleysi, en
þó háleit og sterk skírskotun
til hins göfugasta sem með
hverjum manni býr, er dýr-
gripur til þjóðarinnar, sem
jafnframt sannar, að okkur
hefur hlotnazt sú hamingja að
helga okkur hugsjón sem
stefnir til farsældar fyrir land
og lýð og ber fram til sigurs.
Þó að þetta ljóð sé í ástúð
sinni rammíslenzkt og muni
vinna ómetanlegt gagn í ís-
lenzku þjóðlífi, þá er það í
rauninni hafið yfir eitt land
og eina þjóð og á erindi til sem
flestra jarðarbúa, enda mun ég
gera ráðstafanir til þess að
Ijóðið verði mjög bráðlega þýtt
á erlendar tungur og sent út
um lönd til þess að vinna á
hinum víða vettvangi. Kæru
samherjar, þetta ljóð eigum
við að læra og flytja hverjum
þeim, sem vill veita okkur
tómstund til að hlusta á okk-
ur. Þegar þetta ljóð er orðin
eign alþýðufólksins, — hafið
það til marks, þá er sigur okk-
ar skammt undan.
G.M.M.
Það mun þykja fara vel á
því, að andlegleiki Útvarps-
ins koðni að sama skapi og
vorið endurfæðir yfirborð, loft
og liti fósturjarðarinnar. Þætt
irnir um íslenzkt mál og Hver
veit? hafa lagzt í sumardval-
ann hvort sem þeir eiga það-
an báðir afurkvæmt með
næstu vetumóttum eða ei. Bn
á vordögum líta íslendingar
björtum augum til framtíðar-
innar. Sturla í Vogum er kom
inn í stað þáttamia um ísl.
mál, og mun það vera gert
til að undirstrika byltingareðli
vorsins, svona geta hlutirnir
gersamléga endasteypzt. Góð-
gjarnir menn telja, að Út-
varpsráð leggi nú áherzlu á að
koma þessu óféti sem mest
frá, meðan fæstir hafa tíma
til að hlusta, bændur við
sauðburðinn og bæjarbúar öll
kvöld í görðum sínum. Auk
þess er Andrés nú farinn að
sleppa úr heilum köflum, og
til þess velur hann þá sóða-
legustu, þó að þeir séu eigin-
lega heilsteyptustu kaflar bók
arinnar. En með þessum að-
gerðum mætti vænta að enda-
leysa þessi tæki einhvern tíma
enda, og er það vel. Þriðju-
dagskvöldið var undarlega
skemmtilegt. Þá hélt Jónas
Jónsson áfram hugleiðingum
sínum um skólamál. Þótt er-
indið væri frá upphafi til
enda ergelsismas gamals
manns, sem kominn er úr öll-
um tengslum við þróutiina,
hættur að skilja þær geysi-
legu breytingar, sem orðið
hafa í þjóðfélaginu og hefur
því enga möguleika til að
skilja erfiðleika, sem þær
breytingar valda á ýmsum
sviðum þjóðlífsins og ekki
sízt í uppeldismálunum, þá tel
ég alveg rétt af Útvarpinu
áð gefa svona mönnum kost
á að koma að hljóðnemanum.
Jónas á það skilið fyrir merki
legt starf í skólamálum þjóð-
arinnar, þótt einhliða væri og
af seyrnum rótum runnið, og
það gerir enginn framar kröfu
til þess, að liann fari rétt með
staðreyndir, og hvorki Útvarp
ið né aðrir geta tekið ábyrgð
á. því, hvað hann kann að
segja. Síðan kom Júlíus Hav-
steen með hvali í búri. Frá-
sagnargleðin hjá Júlíusi, þeg-
ar hann segir frá merkileg-
um og sjaldséðum hlutum
gefur máli hans alltaf við-
felldinn blæ, þrátt fyrir all-
mikið af óþarfa málalenging-
um, sem spilla í Útvarpi, þótt
skemmtilegar geti verið í sam-
kvæmigleðskap. Miðvikudagur-
inn var valinn til hins lög-
skipaða hneykslis. Fyrst var
það * Sturla, svo kom Pétur
Sigurðsson. Það er aldeilis
furðulegt, hvað sá maður get-
ur verið leiðinlegur, og alveg
sérstaklega átakanlegt, þeg-
ár hann tekur til að flytja á-
róður fyrir málum, sem
manni eru hjartfólgin. Og svo
kom Ólafur sálfræðingur og
fer ört versnandi. Það var
aldrei von á góðu i sambandi
við Arnulf Överland. Það var
nokkur vandi að ræða um Öv-
erland sem merkan samtiðar-
mann yfir okkur Islendingum,
— manninn, sem sagði okkur,
að okkur bæri heilög skylda
til að láta land okkar af
hendi sem vighreiður og mætt-
um ekki mannkynsins vegtia
horfa í það, þótt það kostaði
líf og tilveru þjóðarinnar. Þó
hefði verið hægt að ræða um
þann mikilhæfa mann á við-
eigandi hátt, hefði til þess
verið fenginn hæfileikamaður
um mannasiði. Ólafur hefur
aftur á móti þann skepnulega
kæk pólitískra beinatíka að
draga inn í mál sín alþjóðleg
deiluefni í því Ijósi, er fjendur
mannkynsins hafa yfir þau
varpað. Slíkir starfshættir eru
alveg öruggir með að gereyði-
leggja þennan útvarpsþátt,
sem sannarlega var þó ástæða
til að gera sér miklar vonir
um. — En svo kom blessun-
inn hann Ámi Friðriksson og
fór með mann til Brazilíu, og
á þeim ferðum getur maður
aldrei þreytzt. — Fimmtudag-
urinn fór líka stígandi. Séra
Magnús Runólfsson ræddi’ um
konungdóm Krists. Fádæma
finnst mér það mikill óþarfi,
þegar útvarpað er messum,
oftast tveim, á hverjum ein-
asta helgidegi, að verið sé að
Framh. á 11. síðu.
VEGFARANDI skrifar: — „Ó-
líkan blæ setja vorið og sum-
arið á bæinn þeim, sem vet-
urino. setur. Öll þekkjum við
þann mun. Einnig utanveltu-
böm bæjarfélagsins taka að
ýmsu leyti upp aðra lifnaðar-
hætti, og myndi ég þó alls
ekki hafa farið að skrifa um
það ógæfusama fólk hér, ef
ég hefði ekki haldið, að búið
væri að „hreinsa" miðbæiem
af þeirri stétt, sem kallast
rónar. Mig minnir, að ein-
hvemtíma í fyrra hafi veriö
látið í veðri vaka, að þeir
hefðu verið fjarlægðir og séð
fyrir mannsæmandi samastað
og umönnun. En því er ekki
að heilsa. Minna ber á þeim
yfir veturrnn. En þegar vorar
og hlýna tekur í veári, eru
þeir vanir að láta sjá sig
mjög á almannafæri, sér og
öðrum til minnkunar og leið-
inda. — Þegar ég átti um dag
inn leið þvert yfir Arnarhól,
naætti ég þeim reikandi norð-
Bætast nýir menn í hópinn við bárujárnið? — Sæl-
gætisát barna
ur undir bárujárnsgirðinguna,
sem kölluð hefur verið ýmsum
nöfnum, svo sem Grand Hótel.
o. s. frv. — Þar sátu nokkr-
ir fyrir og staupuðu sig. Eða
voru þetta kannske ekki
menn, sem hægt er að kalla
róna? Voru þetta einhverskon
ar nýliðar? Eg veit það ekki.
En sé svo, þá er það þjóð-
félagsins að sjá svo um, að
ekki bætist fleiri í þann hóp
en þegar er. Það er alltaf
auðnuleysislegt — og hlýtur
að vera leiðinlegt — að
drekka brennivín úti undir
bárujámsgirðingu. Þáð er eitt
hvað meira en lítið bogið við
menníngarástand og drykkju-
fyrirkomulag í því landi, þar
sem menn neyðast til að neyta
víns á slíkum stöðum. En
hvað um rómantíkina? spyrja
menn. —- Já, ef það er „róm-
antik“ áð staupa sig af stút
á almannafæri, þá veit ég
ekki hvað rómantík er. —
Vegfarandi".
★
HÚSMÓÐIR skrifar: — „Kæri
Bæjarpóstur. Mig langar til
að biðja þig um að minnast á
það, hvað óhollt er fyrir börn
að leggja í vana sinn að borða
sælgæti. Allt er bezt í hófi.
En ég er þeirrar skoðunar,
áð flest sælgæti, sem selt er í
búðum og ,,sjoppum“ hér sé
óhollt, að jafnvel lítil neyzla
þess geti skaðað heilsuna.
Ekki hvað sízt veldur það
tannskemmdum í bömunum
og svo magakvillum, og hef
ég hvao eftir annað tekið eft-
ir iþessu. — Allt þetta sælgæt-
isát barnanna er að miklu
leyti foreldrunum að kenna.
Þeir „KAUPA“ börnin með
loforði um sælgæti til
að skreppa eitthvað fyrir
sig eða gera annað
það sem hvert gott og hlýð-
ið bana gerir fyrir enga
borgun. — Nú er meira sæl-
gæti á boðstólnum en nokkru
sinni fyrr, og þótt kaupgeta
fólksins sé áð sama skapi lít-
il, þegar nóg er til af vör-
um, eins og oft vill verða, þá
er eins og furðu mörg börn,
jafnvel frá fátækum heimil-
um, hafi ráð á þvi að ná sér
i sælgæti. Lakkrísinn er aftur
kominn til sögunnar, en af
honum sást ekki snefill árum
saman, sem betur fer. Svo eru
það gosdrykkirnir. Eg hef séð
fullorðið fólk koma með lítil
böm inn á veitingahús og
rétta að þeim kókakólaflöskur
méð ,,strái“ upp úr til að
sjúga, rétt ehis og mæðurr.ar
rétta pelana að börnum sin-
um í vöggu. Og krakkaang-
arnir taka þessu fegins hendi,
því þetta er svalandi og ekki
sem verst á bragðið. En hvé'r
er næringin? Og væri ekki
eins gott að verja peningun-
um í þarflegri og hollari fæðu
tegundir? — Eg beini orðum
mínum til þess fólks, sem ekki
hefur mikil auraráð: Leggið
með öllu niður þann vana að
láta bamið fá sælgæti fyrir
að vera gott og þægt. Og fái
bamið peninga í hendur, þá
sjáið svo um, að það verji
þeim til annars en sælgætis-
kaupa. — Húsmóðir."