Þjóðviljinn - 30.05.1953, Síða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Laugatdag'ur 30. niaí 1S53 -—— ■■■
; - t ' • .
Við flytjum ekki út stjórn-
málaskoðanir okkar
— en við flytjMin gjarnan út timbor, kornvömr og fóð-
, orvörar til Iivers þess lands sem vilt skipta við okkur
r-00••••ooooee•••••••»•••••••••••••
• Á kynningarfuníli MIB •
; 1 Gamla bioi 1 fyrra- •
« kvöld fluttu rithöfund- ;
• urinn Boris Polevoj og
; jurtafræðingurinn Núz- ;
• din ræður. Hér er birt •
O O
; ræða Boris Polevoj, en ;
S á morgun verður greint J
• frá ræðu Núzdíns. •
• •
• •
CI* *Ontt*IMIðð*ðM«« •••••••••••••
Háttvirti formaður, kæru
gestir!
Ég vil hefja mál mitt á því
að flytja ykkur sem hér eruð,
og fyrir ykkar milligöngu, allri
hinni fámennu en ágætu, at-
orkusömu, stoltu og frjáls-
huga íslenzku þjóð innilegustu
kveðjur Sovétþjóðanna.
Lönd okkar eru fjarlæg hvort
öðru, en þið Norðurlandaþúár
eigið málshátt, sem ég heyrði í
Svíþjóð og Noregi: „Vináttan
þekkir engar fjarlægðir og veit
ekki af landamærum". Þannig
er þessu varið, kæru áheyrend-
ur. Ljóst dæmi um sannindi
þessa máltækis er einmitt það
hvernig vinátta íslenzku þjóð-
arinnar og sovétþjóðanna, sem
eru aðskildar af fjöllum, ám,
úthafi og landamærum margra
annarra ríkja, hefur vaxið fyr-
ir tilstuðlan ykkar.
Við þekktum til íslenzku
þjóðarinnar áður en við kom-
um hér. I toarnaskólanum lás-
um við um hina hrikalegu og
stórbrotnu náttúru íslands, eld-
fjöll og hveri eylandsins ykkar,
og við urðum gagntekin virð-
ingu fyrir hinni ötulu íslenzku
þjóð, sem háði .harða baráttu
við óbliða náttúru fyrir lífs-
gæðum sínum.
Þegar við á æskuárunum lás-
nm hinar dásamlegu sögur ykk-
ar, sem voru gefnar út á rúss-
nesku þegar fyrir þyltinguna,
og kynntumst stórbrotnu efni
þeirra og lifandi framsetningu,
fylltumst við ást til þeirrar
þjóðar, sem hafði skapað svo
frábær og fullkomin listaverk
á morgni sögu sinnar.
Og nú um síðir, þegar bein-
um kynnum hefur verið komið
á með þjóðum okkar, þegar
sendinefndaskipti og gagn-
kvæm kynning hefur hafizt,
styrkist þessi vinátta með
hverju ári, sem líður og tekur
á sig æ fastari mynd.
Þær tvær sovétsendinefnd-
ir, sem hafa heimsótt ykkur,
skoðað sig um í landi ykkar og
kynnzt hinni ágætu þjóð sem
Boris Polevoj.
hér býr, hafa skrifað margar
greinar í blöð okkar og tíma-
rit am ferðir Sínar hingað og
sagt frá þeim í fjölmörgum
ræðum og samtölum í verk-
smiðjum og vinnustöðum, í
klúbbum rithöfunda, vísinda-
manna, listamanna, og fleiri,
og allir hvöttu þeir til eflingar
vináttu þjóða okkar. O.g í öll-
um ræðum sínum og skrifum
hafa þeir sagt frá hinu árang-
ursríka og göfuga starfi fé-
lagsins . .MÍR, frá starfi ykkar,
áheyrendur góðir.
Nöfn stofnenda og forvígis-
manna þessa félagsskapar njóta
óskoraðrar virðingar hjá okkur
sovétborgurum. Og ég hygg að
viðstaddir meðlimir í íslenzku
sendinefndinni sem nú er ný-
komin heim frá Moskvu muni
eftir því, þegar drukkin var
skál Halldórs Laxness, Þór-
bergs Þórðarsonar, Kristins
Andréssonar og konu hans og
annarra meðlima félagsins MÍR
í veizlunni-fyrir erlendar sendi-
nefndir, sem haldin var á hó-
telinu Metropol í Moskvu. Vin-
átta þjóða okkar eflist og tek-
ur á sig æ fastari mynd. Ég
gladdist yfir að sjá í gluggum
bókabúða hér í Reykjavík bæk-
ur sovétrithöfunda. Og mér er
ánægja að segja ykkur frá því
að bráðlega koma út hjá okk-
ur í nýrri þýðingu beztu sovét-
rithöfundanna safnrit íslend-
ingasagna og Eddanna.
Það er ,mér einnig ánægju-
efni að skýra ykkur frá því,
að innan skamms koma út hjá
einu bezta útgáfufyrirtæki Sov-
étríkjanna bækur hins ágæta
íslenzka starfsbróður míns
Halldórs Laxness, toækurnar
„Sjálfstætt fólk“ og „Salka
Valka“. Og þetta er aðeins byrj-
unin, áheyrendur góðir.
Það er ekkert því til fyrir-
stöðu að þessi vinátta okkar
sem byggist á jafnrétti og gagn-
kvæmum skilningi, sívax-
andi skilningi, meg; styrkjast
dag frá degi í fr.amtíðinni.
Við sovétborgarar elskum
ættjörð vora framar öllu. En
ein af þýðingarmestu grund-
vallarreglum okkar er tak-
markalaus virðing fyrir rétti
þjóðanna að mynda sér skoð-
anir og velja sér stjórnarfyrir-
komulag.
Við flytjum ekki út stjóm-
.málaskoðanir okkar, en við
.flytjum gjarnan út timbur,
kornvörur og fóðurvörur til
hvers þess lands, sem vill eiga
viðskipti við okkur.
Við erum ekki á þönum í
Pramhald á 9. síöu
Hanrs v<
hann er
Bergur Sigurbjörnsson, for-
ingi Frjálsrar þjóðar,' játar í
gær að hann hafi 1951 þegið
fjögur „rís“ af pappír, að verð-
mæti samt. 112 kr., af birgðum
Sigurðar Jónassonar, „og hef-
ur mér aldrei komið til hugar
að sýna Sigurði Jónassyni þá
ókurteisi að greiða þann papp-
ir“. Er þá þetta litla mál skýrt
af hálfu Bergs, og fagnaðar-
efni að hann greip ekki til þess
ráðs og sverja við áru sína.
E.n þetta litla mál var aðeins
tekið sem skopleg dæmisaga hér
í tolaðinu til að varpa ljósi á
stærra svið: Hverjir eru hinir
raunverulegu ráðamenn Frjálsr
ar þjóðar? Hefur verið bent á
að þetta skelegga blað lét al-
gerlega hjá líða að skýra frá
olíuhneyksli Vilhjálms Þórs og
félaga hans, þótt það mál
spegli í sér alla hernámsspill-
inguna, eh sú þögn er mjög
skýrt dæmj þess hverjum öflum
Bergur Sigurbjörnsson og fé-
lagar hans þjóna.
En nú þarf rausiar ekki að
draga ályktanir af olíumeng-
uðum pappír og lærdómsríkri
þögn; staðreyndirnar blasa við
hverjum manni. Framboð
Frjálsrar þjóðar eiga sér einn
og aðeins einn tilgang: að
sundra andstöðunni geg«i her-
náminu, og hafa verið sérstak-
lega valin úr þau kjördæmi þar
sem andstæðingar hernámsins
standa nærri því að vinna ný
þingsæti. Hver maður veit að
Þjóðvarnarflokkurinn svonefndi
getur hvergi fengið nema ör-
lítið brot af því sem þarf til
þess að tryggja sér sæti á
þingi, -og því fara öll þau at-
kvæði sem á hann falla til ónýt-
is að iþví leyti. En þau gera
hernámsflokktnuun þremur
fyllsta gagn — og til þess eins
hafa Bergur og félagar haas
verið spanaðir upp í klofninginn
af valdamiklum baktjaldamönn-
um.
Í!g veit að ýmsir heiðariegir
menn hafa laðazt að Frjálsri
'þjóð í góðri trú, en aðstæðurn-
ar eru nú óðum að skýrast fyr-
ir þeim. Ég hitti einn af flokks-
mönnum Þjóðvarnarflokksing á
götu fyrir nokkrum dögum, ein-
iægan og drengiiegan andstað-
ing hernámsins. Hann kom með
þá skýringu á óheillaþróun
Þjóðvarnarflokksin,s að Bergur
Sigurbjörasson væri heltekinn
mikilmennskubrjálæði. Ekki
skal ég draga í efa að sú sjúk-
dómslýsing sé rétt, enda bera
skrif hans það með sér en þó
hrekkur hún ekki til sem skýr-
ing. Bergi Sigurbjörnssyni er
teflt fram af hernámsflokkun-
um og erlendum yfirboðurum
þeirra til þess að reyna að
sundra íslendingum, einmitt
þegar þjóðareining gegn her í
landi er brýnust . nauðsyn, og
hann veit hvað hann er að gera.
M.K.

Hinn svonefndl Pjóðvarnar-
flokltur býður fram tvo menn í
Vestmannaeyjuni. Annar er fyrsti
stofnandi flolcksins, Arthúr nokk-
ur Alexander, og fer hann fram
fyrir L,ýðveldisflokkinn! Hlnn er
Alþýðufloisksmaðuriim Hrólfur
Ingóifsson og er talinn frambjóð-
andi Þjóðvarnarfiokkslns! Virðist
þetta vera framkvæmd á því ný-
stárlega stefnuatriði flokksins, að
koma ölium fylgismönnunum í
framboð.
★ Vísir bivti í gær bæði hljóm-
listardóm og leiðara um sovét-
listamennina, og á ekki til nægi-
lega fögur orð til að lýsa sniiid
þeirra, þótt sýnu orðvarari um-
sagnir Þjóðviljans séu raunar kall-
aðar „tilbeiðsla“. — En eflaust
hafa einhverjir lesendur blaðslns
rifjað upp, þegai- þeir sáu þetta
í gær, að áður en fyrsta sovét-
sendinefndin kom liingað lýsti Vís-
ir yfir því að frá því landi gætu
engir listamenn komið; list gæti
ekki skapazt í ófrjálsu þjóðfélagl.
Má telja fullvíst að ráðamenn
Vísis liafi nú endurskoðað afstöðu
sína til Sovétríkjanna eftir þá
reynslu sem þeir liafa öölazt af
þjóðfélaginu gegnum listina.
A-X skrifar: „Enihverntíma
hefði þótt ótrúlegt að hér á
landi væri hægt að flytja heila
óperu við þau skilyrði sem til
þarf, og með þeim glæsibrag,
sem vera ber. En nú hefur
þetta gerzt og er að gerast.
Fyrsta flokks listamenn eru
fúsir að koma hingað og lofa
okkur að njóta listar sinnar,
ekki hvað sízt síðan Þjóðleik-
húsið komst upp. Hér er nú
staddur einhver bezti söngvari
Evrópu, Armeníumaðurinn Lís-
itsían. Fjölmargir Reykvíkingar
hafa þegar heyrt hann og hínn
ágæta píanóleikara, Krav-
tsenko, o.g mun seint gleymast
þeim, sem þess hafa notið. En
hvernig væri nú, að Þjóðleik-
húsið og þeir, sem að óperunni
þar standa, bjóði Lísítsían að
syngja eitt eða tvö kvöld í
„La Traviata"? — Með því
móti gsefist okkur kostur á að
heyra a. m. k. enn einu sinni
í þessum dásamlega söngvara
Lísítsían í Þjóðleikhúsið! — Nöín sendanda á bréfum
— Herliðið í leikhúsinu. — Hversvegna er skál
í Snæfellsjökli?
— og vlð þau skilyrði, sem
hæfa honum öllu betur en
pallur í kvikmyndahúsi. — Það
eru vinsamleg tilmæli mín, að,
þetta verði athugað sem allra
fyrst, því tími sá er takmark-
aður, sem söngvarinn má vera
að því að dveljast hér, og tæki-
færið gengur okkur óðfluga úr
greipum, ef við notum það
ekki. — Sem sagt: Lísítsían á
svið Þjóðleikhússins! — A-X“-
★
PÓSTMAÐUR hefur sent eftir-
farandi: „Rvk. 28. maí. — Eg
sá hjá kollega mínum, Bæjar-
póstinum, nýlega þá áskorun
til fólks að setja upp nafn-
spjöld sín á dyrnar. — Það voru
orð í tíma töluð, og óg er ekki
frá því, að þetta hafi borið
.nokkurn árangur. En nú lang-
ar mig að bæta öðru við, sem
eiginlega er nauðsynlegt, að
fólk taki upp. Það er .að setja
nafn sitt (sendandans) aftan á
þau sendibréf, sem það skrif-
ar. Það ætti að vera föst regla
manna, þegar þeir skrifa sendi-
bréf, .að setja nöfn sín aftan á
umslagið, ásamt heimilisfangi,
þvi að oft e.r erfitt að koma
bréfum til réttra hlutaðeigenda
ýmissa hluta vegna. Þetta gild-
ir einkum um þau bréf, sem
send eru til útlanda, en einnig
um innanbæjar- og önnur inn-
anlandsbréf. — Póstmaður“.
*
FRÁ LEIKHÚSGESTI: „Síðast-
liðið fimmtudagskvöld fór ég
í Þjóðleikhúsið sem oftar. —
Þar var sýnd La Traviata, og
hvert sæti skipað. Brátt varð
ég þess var, að mikið var um
herlið í húsinu,. margir óein-
kennisklæddir, en einnig nokk-
uð margir í einkennisbúningum.
Það er hvimleið sjón á göng-
unum í hléinu, þar sem þetta
flækist fyrir manni. Mér er
.spurn: Eru ekki fyrirmæli um
það, að hermenn séu utanhæj-
ar eftir yissan tíma á kvöldin?
— Nærvera þessara ógæf u-
sömu manna minnir mann ó-
þægilega á það, í sjálfu Þjóð-
leikhúsinu, hversu tilgangslaus,
óþörf og óholl hingaðkoma
þeirra er. iOg ég held — án
þess mér sé nokkuð illa við
þessa pilta persónulega — fið
bezt væri, að þeim væri haldið
í sæmilegri fjarlægð frá leik-
húsi þjóðarinnar. Þeir eru þar
eins og illa gerðir hlutir. Þetta
hljóta þeir líka að finna sjálf-
ir, ef þeir eru ekki gjörsneydd-
ir mannþekkingu og sjálfsvirð-
ingu. — Leikhúsgestur".
it
VITIÐ þið af hverju ,,skálin“
er í Snæfellsjökli? Um það má
lesa í Þórðar sögu Geirmundar-
sonar eftir Ben. Gröndal, en
þar stendur: — „Leið svo fram
undir kvöld; þá vaknar Þórður
og segir sér sé batnað, „vil ég
nú halda áfram til höfuðborg-
arinnar; er eg ekki verr til
fara en þá er eg var heima
hjá mér, og hirði eg ekkert um
hvernig eg lít út er eg kem til
borgar þessarar“. „Þá vil eg
ekki fara með þér“, mælti Egg-
ert og tók á sig arnarham og
flaug yfir á Snæfellsjökul og
hlassaðist þar niður; er þar
skál' í jöklinum síðan, og sést
hún vel frá Reykjavík".