Þjóðviljinn - 25.08.1953, Síða 6

jg) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 25. ágúst 1953
lllÓOVIUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb'.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig.
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Friðarhugsjónin ein er raunhæf
' Fátt hefur verið hernámsblöðunum íslenzku meira
tilefni aðhláturs og spotts árum saman en friðarhug-
Kjónin. Óteljandi eru háðgreinar þeirra blaða um bar-
áttuna fyrir friði, fjölbreytileg fúkyrði þeirra, ekkert hef-
tir þeim fundizt jafn hjákátlegt og „friðardúfurnar“,
það fólk sem haldið hefur fram hugsjón friðarins í
trylltu glamri vaxandi vopnaframleiðslu. Þessi áróður
hefur verið svo magnaður aö margir hafa bognað fyrir
honum hér á landi, þar sem hugsjón friðarins hefur þó
átt að vera öllum í blóö borin. Því er það mikið fagnaðar-
efni að sjá loks grein í íslenzku hernámsblaði, þar sem
rætt er um þessi jmál af alvöru, en það mátti sjá í for-
ustugrein Alþýðublaðsins í fyrradag.
Forustugrein Aiþýðublaðsins nefnist: „Er friðarhug-
Bjónin óraunhæf?“ og þótt þar komi fram ýms annarleg
sjónarmið er niöurstaðan jákvæð. Þar er rakið hversu
geigvænlegt er vígbúnaðarkapphlaup stórveldanna og
hversu hættulegt öllu mannkyni: „Tortiming menningar-
verðmæta um aldaraðir — tortíming heilla þjóða — jafn-
vel tortíming mannkynsins blasir við.“ Það er bent á
hversu tilgangslaus er sú „vemd vopnanna" sem hefur
verið hin opinbera stefna íslenzkra stjórnarvalda undan-
farin ár: „Það er ekki annað sýnilegt í dag, en að víg-
búnaður allra annarra þjóða en Rússa og Bandaríkja-
maxma — svo mjög ,sem þessar þjóðir bera ægishjálm
yfir allar áðrar þjóðir — sé vita tilgangslaus. Sé vonlaus
sem varnartæki. Hlægileg í sóknarskyni. — Og hví þá
að sveitast blóðinu í hervæddúm heimi og verja þriöja
eða fjóröa part allra þeirra verðmæta sem vinnan skapar
til vígbúnaðar og hernaðarþarfa í stað þess að hefja
nýja þróttmikla sókn til æðri menningar og meiri fram-
íara.‘! Og niðurstaða blaðsins er sú — dálítið óljóst oröuð
að vísu — að þjóðunum beri aö ganga friðarhugsjóninni
á hönd heilum huga, smáþjóðunum beri að ganga á
undan, leggja fram alla orku sína til friðsamlegra samn-
inga í stað vopnaviðræðna, leggja sig í líma til að brúa
andstæðurnar og tryggja afvopnun. Þetta á ekki sízt við
um íslendiinga sem eiga „engan óvin meðal allra þjóða
heims“ eins og komizt er að oröi í forustugrein Alþýöu
blaðsins saim lengi vel hefur þó aðstoðað við þá kenningu
að Sovétríkin væru erkióvinur íslendinga og vildu um-
fram allt leggja landið undir sig.
En það er vissulega ástæða til að fagna þeim megin-
sjónarmiðum sem birtast í þessari grein; þau eru í sam-
tæmi við þá stefnu sem tryggt getur hagsmuni og fram-
tíð íslenzku þjóðarinnar. ísland er nú hernumiö land,
handarískur her býr hér um sig æ tryggilegar og hyggur
á langdvalir, kallaður hingað af mönnum sem gerðu ís-
land að þátttakanda í vígbúnaðaræöinu. Það er nú að
skýrast fyrir æ fleirum aö sú „vernd vopnanna“ sem
hernáimið átti að tryggja er engin og langtum verri en
engin, að sú óvinaþjóö sem átti að verjast er ekki til.
Það eitt hefur unnizt að ísland var gert að ósjálfstæðu
peði í skák bandaríska auðvaldsins; allar þessar fram-
kvæindir eru miðaðar við að stríðið skelli á og stuðla aö
vaxandi hei-væðingu og úlfúð þjóðanna.
Sú stefna ein er í samræmi við hagsmuni íslendinga
og framtíð þjóðarinnar að berjast fyrir friöi. Þótt rödd
íslands sé ekki steik myndi hún jx> öðlast skæran hljóm
ef hún flytti boðskap friðar og sátta og afvopnunar í
heiminum. Því yrði veitt athygli um allan heim ef ís-
Iand hafnaði bandarísku hernámi og lýsti yfir óbifanlegri
írú sinni á friö og vilja sínum til að stuðla að friði. Þessi
stefna ein er raunhæf.
Með slíkri stefnu myndu íslendingar öðlast þann stuðn-
ing og öryggi sem mikilvægast er. Þeir myndu fá til
fylgiis við sig friðsama alþýðu um allan heim. Sívaxandi
sókn friðarhreyfingarinnar hefur sérstaklega einkennt
þróunina í alþjóðamálum undanfarin ár, hinar óbrotnu
kenningar henna.r hafa orðið sameign almennings allra
landa og birtast nú í æ ríkara mæli í ræöum borgara-
legra forustumanna um alla Vesturevrópu. Vaxandi fylgi
iriðarstefnunnar eru lífshagsmunir íslands, en íslending-
um ber þá einniig að leggja fram allt sem þeir mega
henni til stuðnings.

BRÉF fra hornafirði
Og þó éta hundarmr mola
falla af borðum húsbænda
þá sem
þeirra
Undanfarnar vikur hefur ver-
ið unnið að því að leggja for-
láta góðan veg af þjóðveginum
undir Almannaskarði og út að
Horni, já og einnig út á Stokks-
nes þar sem vitinn er. Á undan-
förnum árum hefur nokkuð ver
ið unnið að vegagerð á þessum
slóðum, en vinnubrögðin gengu
líkt 'og hjá Æra-Tobba forðum,
þegar smátt vildi ganga smíðið
á. Féð sem veitt var til þeirrar
vegagerðar var jafnan lítið, og
því var ekki von að hratt gengi.
Á síðastliðnu hausti mátti þó
segja að ekki Vantaði nema
herzlumuninn á að bílfær vegur
væri kominn út að Horni. En
þessi vegur var gerður á sama
hátt og margir þeir vegir á landi
hér, sem af vanefnum eru gerð-
ir; hann var þrælslega hlykkj-
óttur sumsstaðar, hann var víða
svo mjór að illmögulegt mátti
teljast að mætast á honum.
Honum var að því leyti líkt
komið og sagt var um veginn
„sem liggur í bugðum til lífsins
heim, það þarf lag til að mætast
á veginum þeim“. En þessi veg-
ur var þó talinn forsvaranlegur
til umferðar ekki göfugri mann-
tegund en við íslendingar erum,
það var vist ekki gert ráð fyrir^.
að aðrir slæddust á þær slóðir.
En svo kom hljóð úr horni. Úr-
valslið mannkynsins taldi sig
þurfa að geta með hægu móti
komizt á þessar slóðir, og slík-
um mönnum var Hornsvegurinn
sannarlega ekki bjóðandi. Öll
þau tæki til vegagerðar, sem
hér eru í Hornafirði og allur sá
liðskostur sem fáanlegur var,
allt var þetta sett í að betrum-
bæta Hornsveginn. Og nú var
ekki verið að spyrja um hve
, mikið hefði verið veitt til þessa
vegar, úr því að herrar vorir
þurfa að fara þennan veg, þá
verður að sýna þeim þann
sóma að hafa veginn í svo góðu
lagi sem íslenzkt verkvit getur
bezt í té látið. Allt annað má og
verður að sitja á hakanum. T. d.
var talsverð upphæð veitt til
vegagerðar á Lónsheiði, en þar
verður ekkert unnið í súmar,
Hornsvegurinn sogar til sín all-
an vinnukraft. Eg sé nú r^ynd-
ar í Tímanum að fréttaritarinn
á Djúpavogi hafi skrökvað því,
að talsvert sé unnið á Lónsheiði,
en trúlegt er að Eysteinn hafi
skrökvað þessu að fréttaritar-
anum. Það er nefnilega svo und-
arlegt með suma menn í Álfta-
firði og á Djúpavogi, að Ev-
steinn getur skrökvað að þeim
hverju sem hann vill og þeir
trúa honum alveg formálalaust.
Hann gæti t. d. sagt sumum þar
að þeir væru grasbítir og gengju
á fjórum fótum, og þeir mundu
trúa honum. En þetta var nú út-
úrdúr, og farinn til þess eins að
finna ástæðu fyrir skröksög-
unni um vegavinnu á Lóns-
heiði.
En þessi ágæti vegur að
Horni, er sannarlega ekki það
eina sem unnið verður að vega-
bótum hér í sumar. Vegurinn af
Höfn og að Almannaskarði skal
líka lagfærður, hann þarf að
verða breiðari en þeir inn-
fæddu hafa notazt við að þessu,
óg hann má ekki vera hlykkj-
óttur. Sem dæmi má nefna það,
að austur undir Almannaskarði
er lækjarspræna; þar sem farið
var yfir þann læk, var kröpp
beygja á veginum. Þessi beygja
var meinlaus áður en bílar
komu, en eftir komu þeirra varð
hún varasöm, einkum þó ef kom
ið var að austan. Því var það,
að bílstjórar óskuðu þess oft að
þetta yrði lagfært, en alltaf var
það talið nógu gott. Svo kom að
því að renna var sett á þessa
sprænu, þá bjuggust nú víst
flestir við að hættunni yrði
bægt frá, enda mun hafa verið
farið fram á það, en enn var
það nógu gott. Og svo komu í
sumar fulltrúar frá húsbænd-
unum og skoðuðu veginn, og nú
skal líka hlykkurinn fara. —
Annað dæmi má nefna. Á leið-
inn út á Höfn, var á einum stað
varasöm beygja. Þess var oft
óskað að hún yrði lagfærð, og
loks var það gert. Á beygjunni
var vegurinn breikkaður svo
vel, að ef bílstjórar gæta þess að
halda sig á réttum kanti, þá er
ekki minnsta hætta á árekstri.
En húsbændum vorum er þetta
ekki nóg, þeir vilja að beygjan
verði látin hverfa og vegurinn
gerður beinn þarna. Og beinn
skal hann verða, því orð hús-
bændanna eru lög í landi.
En er nú ekki þetta allt sam-
an gott og blessað? Er það ekki
gott fyrir alla sem um vegina
fara að brautimar séu gerðar
beinar? Er það ekki gott fyrir
Hornsmenn að fá góðan veg
heim til sín í staðinn
fyrir vondan? Og er það ekki
gott fyrir vitavörðinn á Horni
að hafa nú þennan indælis veg
út á Stokksnes, í stað þess að
vasla yfir leiruna þegar fara
þarf í vitann? Já, megum við
ekki verða guðsfegnir öllum
þessum umbótum, sem við nú
verðum aðnjótandi? Og svo öll
vinnan, er hún ekki líka nokk-
urs virði?
Sjálfsagt munu margir fús-
lega svara þessu öllu saman
Framliald á 11. síðu.
Hvor fór með rangf mál í út-
varpinu, Jón eða Benedikt?
Blaðinu barst fyrir helgina
svohljóðandi bréf frá „Hlust-
anda“:
Tveir fyrirlesarar útvarpsins
hafa nýlega rætt um verkföll-
in í Frakklandi, — Benedikt
Gröndal fyrir nokkrum dögum
í þættinum frá útlöndurn og
Jón Magnússon í fyrrakvöld í
erindinu frá útlötidum. Mokkuð
ber á milli í einu atriði, sem
hér er borið fyrir hlustendur,
og ættu þó báðir, Benedikt og
Jón, að geta aflað sér réttra
lieimilda í því efai. Jón sagði,
að verkalýðssamböndin, sem
standa að verkföllunum væru
verkalýðssamband kommíinista
sem hefði um 2 rmlljónir fé-
lagsmanna, sambana kaþólskra
með 800 þusund og Sambaad
jafnaðarmanna með álíka
fjö’.da. Be-aedikt sagí'í, að
verkalýðssamb., sem væru aðil-
ar að verkföllunum væru
kaþólskra, kommúaista og jafn-
aðarmanna, og af þeim cr sam-
band jafnaðarmanna lang-
stærst, sagoi hann, og le; adi
sér eéki áherzlan. Vilja nú
ekki Jón og Benedikt ræða
saman um þetta og birta út-
varpshlustendum hið rétta í
þessu máli, þ.e. réttu töluna í
verkalýðssámböndunum, sem
þe.ir ræddu báðir um. Jcn segir
verkalýðssamband kommúnista
langstærst með 2 millj. félags-
mánna. en samband jafaaðar-
maiina urn 800 þús., en það
samband segir Benedikt lang-
stærst. Annarhvor fer með
rangt mál. Er hér um áróður
að ræða frá annars hendi?
Útvarpinu ber skylda til að
leiðrétta þetta samstundis.
Því miður hefur Þjóðviljanum
ekki tekizt að afla sér upplýs-
inga um, hvaða heimildir Benedikt
,S. Gröndal þykist hafa fyrir því,
að vcrkalýðssamhand franskra
sósíaldemókrata, Force Ouvriere,
sé „langstærsta" verkalýðssam-
bandið þar í landi. Slíkt er þvílík
fjarstæða, að maður á bágt með
að trúa því, að B.S.G. hafi komizt
þannig að orði. Klofningssam-
bandið FO, sem var stofnað árið
1947, hefur aldrei haft nema lít-
inn hluta fransks verkalýðs innan
sinna vébanda og hann hefur þó
frekar minnkað en vaxið. Sam-
kvæmt brezku uppslátta^bókinni
Europa, var talið að fé’agatala FO
væri á að gizka 1,500,000 um mitt
ár 1951. Á sama tíma voru taldir
um 4,000 000 félaga í CGT, en um
1,000,000 í kaþó’ska sambandinu,
CFTC. Þessum töium ber þó að
taka með nokkurri varúð, þær
sýna ekki raunverulegt fylgi :sam-
bandanna meðal verkalýðsins. 1
kosningum til trúnaðarmannaráða
á vinnustöðvum um gervallt
Frakkland, sem frarn fóru á
þessu ári, hlutu frambjóðéndur
CGT um 90% alira greiddra at-
kvæða.
Jón Magnússon, fréttastjóri Rík-
isútvarpsins, upp'ýsti í símtali i
gær, að heimild hans fyrir fjölda
félaga í frönsku verkaiýðssambönd
unum hefði vorið bandaríska blað-
ið New York Times. Enda þótt
þær tölur komi ekki heim við
upplýsingar Europa, eru h'utföll-
in milli sambanda.nna þó mjög
svipuð og' þar segir.
Það er því augljóst, að sé rétt
hermt eftir B.SiG., þá hefur hann
í þetta skipti, eins og reyndar oft
áður, brugðizt þeim kröfum, sem
útvarpshlustendur hljóta að gera
til manna, sem veljast til að
skýra eðli þeirra atburða, sem
gerast á erlendum vettvangi. — ás.