Þjóðviljinn - 08.09.1953, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 08.09.1953, Blaðsíða 7
Þriðjudagur 8. september 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7 hverjar svo sem pólitískar skoðanir bans væru. Aðeins 58 manns voru meðlimir Æsku- lýðsfylkingarinnar og meira en helmingur hópsins var ófélags- hundið æskufólk. Engum ein- asta manni var neitað um að fara, sem tikyniiti þátttöku sina fyr;r 1. júlí. III. Diaglega í mörg ár ihefur les- endum Morgunblaðsins verið INGI R. HELGASON: Breiðgata í Búkarest, sem kennd er við Nic-Balcescu, kunnan rithöfund og foringja í byltingunni 1848. I. Morgunblaðið hefur að und- anfömu skrifað ýmislegt um 'Búkarestmótið, ferðalag okkar íslendinganna þangað og um lífskjör manna og afkomu í Rú- meníu. Œíafa tolaðamenn 'þess skrifað mest frá eigin brjósti en að auki stuðst við viðtöl við 2 Búkarestfarana, Magnús Valdemarsson og iGuðmund H. Einarsson. Ég hef ekki iagt það 5 vana minn að elta óliar við skrif Morguntolaðsins, en í þetta skipti ætla ég að gera þau liítil- lega að umtalsefni, enda er mér málið skylt. Ég hafði raunar ákveðið að skrifa lí Þjóðviljann frásagnir úr Búkarestferðinni og hlutlægar upplýsingar um ástand og þróun mála í Rú- meníu og iþað efni verður uppistaðan í þessum greinum minum en tækifærið notað um leið til að leiðrétta missagnir Morgunblaðsins og athuganir gerðar á afstöðu nokkurra manna til sannleikans. — Rógs- iðjan um lönd sósíalismans hef- iur í háa herrans -tíð verið sér- grein Morgunblaðsins undir ör- nggri stjórn Valtýs Stefánsson- ar en vinnukonurnar í kapitul- anum um Rúmemíu eru iblaða- mennirnir Þorsteinn Thoraren- sen og Matthías Jóihannessen. II. ■Öllum landslýð er nú kunn- iugt, að 214 manna sendinefnd fór á Búkarestmótið frá íslandi. Þetta var hlutfa'lslega fjöl- mennasta sendinefnidin á mót- inu, einn fuiltrúi fyrir hverja 700 ítoúa landsins. Hverjir voru þessir íslending- ar? í sendinefndir.ini var ungt fólk viðsvegar að af landinu og fáeinir gestir þess. 138 voru bú- settir í Reykjavík en 76 annars staðar. 68 stúlkur voru í ferð- inni en 146 piltar. ófaglærðir verkamenn voru 38, skrifstofu- og afgreiðsilufólk 26, háskóla- stúdentar 18, sjómenn 9, kenn- arar 8, bílstjórar 5, skipasmiðir 3, saumakonur 6, ibókbindarar 3, preníarar 2, o. s. frv. að ó- gleymdum Magnúsi Valdemars- syni, sem lét skrifa ,í passann sinn, að hann væri „business- maður“. 'Hverjir völdu þetta fólk til fararinnar? Það valdi sig sjálft, því a? öíam var heimil þátttaka gegn greiðslu fargjalds. Hver sem vildj fara og gat farið, átti trygga vegalbréfsáritun fyrir [Þýzkaland, Tékkóslóvakíu, Ungverjaland !og Rúmeniíu, Morgunblaðsins um Austur- Evrópurlikin betur en Magnús Valdemarsson. Hann tilkynnir þátttöku sína lí tæka tíð og þegar hann útfyllir umsókn- areyðuiblaðið stendur skýrum stöfum að hann sé meðlimur Heimdallar. Þegar hann fær vegabréfsáritunina austur fyr- ir tjald er hann ekki spurður um pólitískar skoðanir, og ihonum eru ekki sett nein skil- yrði eða takmarkanir. Þegar austur kemur er hann að öllu leyti frjáls ferða sinna, engir njósnarar, lögregluþjónar eða túlkar elta hann á röndum, ihann getur tekið ljósmyndir af hverju sem hann vill. Honum er ekki fyrirskipað að sjá eitt eða neitt og fararstjórnin set- ur ‘honum engar hömlur. Hon- um er aðeins tooðið upp á allt það .bezta, góðan mat, húsnæði og. aðgöngumiða að öllu sem fram fór á mótinu. í viðtali hans við Morgun- blaðið eru ályktunarorð hans eftir ferða’agið austantjalds þessi meðal annars: „Ég hafði ekki gert mér 'grein fyrir þvi áður en ég héit til Búkarest (hvers virði það frelsi . . . er, sem við búum við á íslandi í dag. — Okikur finnst sjálf- hendur um það hvað þeir skoði og hvert Þeir far'? Ég hef lagt ýmislegt á mig til að Heimdellingurinn Magn- ús Valdemarsson gæti ferð- azt .að vild li Rúmeniu og Austur-Þýzkalandí og sé ekki eftir því, en kært þætti mér að eiga þess kost .að taka þátt í kynnisferð Heimdallar til Bandaríkjanna ásamt 200 manns héðan, icg ef Magnúsi eða stjórn Heimdallar tækist fyrr eða síðar að efla svo virð- ingu Bandarikjastjórnar fyrir hinu margloifaða og dásamaða ferðafrelsi, að unnt værj að skipuleggja slíka ferð, væri ég þeim þakklátur og sendi þeim hér með mína þátttökutilkynn- ingu. Meðan ég toið eftir svarj get ég í góðu tómi borið saman ferðafrelsið austur á bóginn og vestur á bóginn. IV. Og svo eru það folómin. Ég sagt, að austur fyrir tjald kæmust engir nema kommún- istar, að þar ríkti myrkur og leynd. iMargir hafa trúað þessu. iEn nú sannast álþreifanlega á miðju sumri 1953, að þetta er ibaugalygi. 214 manna hópur getur fyrir sjálfs sín ákvarðan- ir og greiðslu lítils fargialds far ið austur fyrir tjald, ferðazt um 4 aiDþýðuríki, dvalizt um kyrrt i einu þeirra í 4 daga, dvalizt ií öðru í hálfan mánuð, farið út um allt, skoðað allt, talað við alla og gert allt, sem hugsazt getur innan takmarka almenns velsæmis og kurteisi. Og enginn afhjúpar níðskrif sagt, að sérhverjum manni leyfist .... að ferð’ast- eftir vild“. Ut af þessum samanburði vil ég leyfa mér að spyrja .eftir- farandi spurninga: 1. Fengi ég. meðlimur í Æskulýðsfy k'r.gumi í Reykja- vík nr. 482 að ferðast til Bandaríkjanna upp á sömu býti og Magnús hefur ferðazt með okkur? 2. Treystir Heimdallur sér til að efna tl kyr.nisferðar 200 íslenzkra ungmenna fyrir lítinn pening 11 Bandaríkjanna og tryggja það, að kommún- istar sem aðrir geti komizt með og menn hafi frjálsar var j óða önn að útvega far- kost fyrir Búkarestfarana til meginlandsins þegar ég las 8. júlí s-1. þriggja dálka fyrir- sögn I Morguntolaðinu svolát- andi: „Blómin við járnbrautar’in- una eiga að blekkja gest- ina“. Og í greininni gat að lesa: „Nú á síðustu dögum hefur iblómum verið plantað með- fram allri járnbrautarlínunni til Búkarest . ■ ■ Nokkur tilhlökkun gerði að vísu vart við s:e en ég het því að láta Rúmenana ekki blekkja mig á svo e’ntaldan hátt að planta bara b'ómum meðfram járnbrau u i rlínuhn i og svo var um ílairi. Oll scndinefndin hafði vakandi auga með því h.'or' ekki væri blómum plantrð e-nhvcrs rtað- ar rneðfram bnunni cg ef e:n- •hver sæi hlótp átti hann að láta mannskapinn r.ta. Fn eng:n bló„i voru sjáaulegl Þetta voru bara veniulegar Morgunblaðsblekkingar. 3. Og enn er mér spurn Magnús minn: varstu ekkert spurður um blóin'n, bcgar þú komst ,heim? Búmenskir ungherjar ganga inn á hátíðarsvæðið. V. Nokkru seinna færa blaðe- menn Morgunblaðsins sig upp á skaftið. Hinn 18. jú!í s 1. segja þeir feitu letri. „Skæð- ur mær.Uvei'kifaraldur i Rú- meniu“. Og ií greininni segir: „... sagt er, að rúmensk yfirvöld kosti kapps um að fregnir um veik- ina toerist ekkí úr landi, því að nú stendur fyrir dyrum al- þjóðlegt mót kommúnistiskrar æsku í Búkarest." Það er hægt að brosa að lyg- inni um tolómin, en þetta með mænuveikisfaraldurinn er nokk uð annars eðlis, enda birtist sú lvgafregn í öllum borgara- blöðunum hér og var ættuð úr bandaríska sendiráðinu er. aumingja Tító bor'nn fvrir henni. Þessi fregn átti cinn tilgnng: ‘hún átti að skapa ótta meðal þátttakenda og aðstandenda þeirra, hún átti að fæla fólk frá iþví >að taka iþátt í ferðinni. - Svipaðar ástríður lágu að takl þessari fregn og þeirn lyga- fregnum Morgunblaðsins 1951, frá Berlínarmótinu að hinir erlendu mótsgestir væru að- framkomnir úr hungri. Fáir virtust 1eggja trúnað á Morgunblaðið að þessu sinni, a. m. k. pkk; beir félagar Magnús Vialdemarssoti og Guð- mundur H. Einarsson stud. med., þv,í að engan bilbug var á þeim að finna þrátt fyrir þessar mænuveikisfréttlr. Eftir að ég kom ti! Búlcarest var það eitt af míriuæ fyrstu verkefnum að rannsaka msh'ð. Enginn mænuveik'sfaraíidur geisaði í Rúmeníu og einskis mænuvejkistilfellis varð várt meðal hinna tæp’cgi 49 þús- und erlendu gesta, sem mótið sóttu. 4. Og aftur er mér spum, Magnús minn: varstu ekkert spurður um mæuuveikina, \r g- ar þú komst heim? VI. En hvað sem öllum tolómum líður og mænuveiki er uppi- staðan í níðskrifum Morgun- blaðsins um Rúmeníu viðtölin, sem höfð eru við Magnús Valdemarsson og Guðmund H. Einarsson. Mér komu iþessi við- töl ekkí á óvart. Ég þeklíl Magnús, ihann var búinn að setja upp M'orguntolaðsg'leraug- un áður en hann fór og Guð- mundur ‘H. var alltaf með fýlu- svip í Búkarest. Á ihinu átti ég (hinsvegar ekki von, að þeir mundu launa hinnj geðþekku rúmensku þjóð gestrisni henn- iar og rausnarskap á þann hátt að lána nöfn s<ín undir aðra eins lygi og þvætting . og þessi viðtöl voru. Ég mun á næstu greinum mínum rekja þessi við töl lið fyrir lið, ræða nokkuð um iheimildarmenn þeirra fé- laga, en til morguns æfcla ég að leggja .fyrir 'þá eina litla krossgátu. Bajði viðtö’in eru birt sama daginn hinn 28. f. m. Sinn hvor blaðiamaður v'rðist taka við- tölin og færa þsu i stílinn. Mn ’nús Valdemarsson er snurður um kosnlngarnar í Rú- meníu og hann svarar: ,Þingkosningar eru nú hreir.n skríp-4 eikuv. — KjÓEandinn fær prentaðan seðil með nöfn- nm frambjóðendanna, sem bam brýt.ur síðan saman og st'ngur í kassann. Engánii Uross er gerður og eugin leynd hvílir yfir kosnin,gunum.“ Guðmundur H. Einarsson stud. med. er spurður um Framliald á 11. síðu

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.