Þjóðviljinn - 29.09.1953, Side 11

Þriðjuda.gur 29. september 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (11
R i d d a r a 1 i ð 1 s í a n d s
Framhald af 7 síðu.
milli 190 og 200 manns skyldu
tilnefndir í riddarasveitina á
umræddum fyrstu 8 árum lýð-
veldisins. Og þó að orðið ridd-
ari hafi aðeins verið notað um
karla, þá minntust' koriur þess
að skjaldmeyjar komu við sögu
á vettvangi riddaranna. Þær
sögðu, að þótt þær i engu vildu
brjóta hefð hinna valinkunnu
karla, þá mundi það í engu
spilla áliti þjóðárinnar1 erlend-
is þó að ein skjaldmær vær; i
framvárðarsvéitinrii á ; móti
hverjum 14 körlum. Þótti þettá
ekkj nein goðgá og var sam-
þykkt að 14 konlir skyldu
verða í 200 marina liðinu.
Gengu þá fram hinar fyrstu 6
skjaldmeyjar: Ásta ríkisféhirð-
ir, Theodóra matreiðslukona,
Guðrún ijósmóðir á Akranesi,
Laura sendiherrafrú, Soffía
húsfrú á Kiðjabergi og Amdís
leikkona.
Allmargar stéttir, áuk þeirra,
sem hér hafa nefndar verið,
ráðguðust um að senda 6 ridd-
ar.aefni, en sá var hængur á,
að sumar vantaðl fjölmennið,
t. d. hæstaréttardómarastétt-
ina. Var þá rætt um að taka
alla stéttina inn, en af kurteisi
voru aðeiris tekni'r 4 af 5 og
mættu i stafrófsröð: Árni,
Gizur, Jónatan, Þórður. Sömu-
leiðis var rætt um að taka alla
bankastjóra landsins inn, þar
með ekki taldir útibússtjórar,
en að fyrirmynd æðstu dóm-
énda'Íandsinsýsendu þeir einn-
ig 4d hr. Viðar, hr. Áínaso'nýhr:
•Maríassori og hr. Stefáhsson.
Komu þá fúlltrúar frá enn
öðrurn hópum, flestir á strjál-
ingi. Fyrir rithöfunda lands-
ins mættu 3: Ásgeir frá Got-
torp, Ingunn frá Kornsá og
Sigurbjörn Sveinsson. Þá var
ágreiningslaust álitið fullnægj-
andi að aðeins mætti einn
fulltrúi fyrir nokkra hópa, sem
ekki þóttu sérlega riddaraleg-
" ir, en það voru skáld iands-
ins, ilyfsalar, tollverðir, vél-
stjórár og tóriskáld. Skáidákyn-
slóðin send; Davíð frá Fagra-
skógi, lyfsaiar Mogensen, toll-
al óbreyth'a sjórnanna, í hveiri
verstöð landsins. Orðunefnd
bað þá bíða utan dyra meðan
hún hugle:ddi ináiið. Lagðis-t
nefndin þögui n’ðúr og breiddi
feld yfir nöfuð sér að dænii
Ljósvétningagoðans En full-
trúar sjóm. skiptu vöktúm að
sjómannasið meðán á biðirini
stóð, og stóðu til skiptis löngú-
v.aktina, kviildvákt'na, huridá-
vaktiria, þristinn ag mo’guri-
vaktina. Liðu þanriig þríi- sól-
arhringar. í byrjun löngúvakt-
ar hinn fjórða sólarhring birt-
ist formaðúr orðuriefhdar í
dyl-um og mæiti: Það er erfitt
að íeys-a þetta varidámál sjó-
mánna. Þið éruð Í0—15 þúS-
und ’ ókompásiáárðir sjóniénn
Hinsvegar höfum við aðe ns
einn skipulagsstjóra. Þar get-
um við gert hreint fyrir okkar
dyrum. Við höfúm valið Hövð
skipulagsstjóra í riddaraliðið,
og væntum jafnframt, að þér
gleðjizt af þeirri fregn, að vér
höfum valið einn sjómann fyr-
ir ykkar þúsundir. Það er
hann Sigurður Sigurðsson i
Reykjavík. Sjómannanefndin
þakkaði með mörgum fögrurn
orðum. Síðan var Sígurði veitt
landvist.
Þegar verkafriannástéit
landsins fregnað; þennan he:ð-
ur, er sjómörinum var sýndur,
brugðu þeir til sömu ráðr. og
fóru nokkrar þúsundir verka-
karla og kvenna í fánum
skreyttri fylkingu, syngjandi
lyftingárljóð hins f.^rsta, kjmna
"Þingvaltáitöids: Sji. hin ung-
borna tíð, -— og þvinæst’ .Sja,
roðann í austri. Eo söngurinn
og gangtakturinn barst inn i
húsin og fólk þusti út' til að
sjá. Safnaðist á stétt:r aiiar
múgur manns, svo að fra land-
námstið hafði þar eigi sézt
jafnmikið fjólmenni. Héit lylk-
ingin á fund orðunefndar og bar
foringinn fram þá ósk að hátt-
virt nefnd liti með þeim skiln-
ingi á störf verkalýðsins i þágu
lands og þjóðar og einstaklings-
framtaksins og samvinnunnar,
að einn verkamaður vrði val-
inn í riddarasveúina, — einn
verðir Þórð í Kaupinhafn, vél- verkamaður fyrir 20 þusund
stjórar Hallgrím á Gullfossi
og tónskáldin Thorsteinson.
Sömuleiðis skyldi masta einn
riddaralegur fyrir hverfulustu
stétt landsins, ráðherr.astéttina,
og varð án mótmæla íyrir val-
inu hæstvirtur B. Benedikts-
son. Honum fylgdi einn aðal-
ræðismáður, Hálfdán. í Gen-
ova, sendiherrafrú Laura, Al-
þmgisforsetinn Jón Pá og al-
þingismaðurinn fyrrv. Sigurjón
A., einnig dr. Þórðarson fyrrv.
forsetaritari Og tveir vígslu-
biskupar, Rafnar 'Og B. Jóns-
sön.
stéttarbræður. Orðúnefnd bað
lýðinn hinkra við og skau: á
fundi. Leið svo 1il miðal'tans.
Birtist þá íormaður orðunefnd-
ar og ávarpaöi mannfjöldann.
Kaylmenn allir stóðu berhsíð-
aðir meðan bann talaði. —
„Vér höfum hus’e'tt malið“.
mælti fonnaðurinn. -- „1
fyrstu grem fyrirmæla um vai-
ið í riddaraliðið stendur, að
þeir einir skulu valdir ser.r
„öðrum fremur hafa eflt hag
og heiður fósturjarðíinnnar
eða, unnið afrek i þágú mann-
kvrrsins". Vér höfun hvergi
Þegar valið hafði verið úr séð þess getið. ?.ð þér haiið
enn öðrum sléttum, svo að
jöfn.uður > var'- orðinn mikillv
mannval ágætt og sveitin þvi-
nær fullskipuð, skeði sá ó
vænt; atburður, aö ..hetvur
hafsins" (samanber ræðu; á
Sjómannadaginn) gerðu út
sendinefnd á fund oiðúnei'ndar
cg fóru syngjandi Farisar her-
gönguljóð, en þar er þetta
stefið: ,,Þér eruð þræ’.ar'*. oss
var kveðið. „Vér «rum her-
menn", sögðum vér Og lauk
söngnum með. .gr£júnujp; ,9'?.
sigursveig oss vinnum. Kváð-
usl þeir haia ridJaraefnj með-
eflt 'hág og beiður , fósturjarð-
arinnar, þaðan af síður að þér
hafið unnið afrek í þágu íriann-
kynsins. Lagafvrirmæ’i getuir.
vér eigi brotð t:l þe=„; ;,ð
verða við ósk yðar. Eða gefð
þér sjálfir bent á nokknð. er
réttlæíi það. að' stétt yðar sé
heirnfærð undir táða '.aga-
greirir
Verkamönnum vnrð
svarafátt. Sett'u kariar upp höf-
uðföt sin, gengu hljóðir heim á
leið, hlustuðu á útvarp um
lj;(völdið. Þáð var í þann piund.
er forsæt'sráðherra heið'rað:
verkalýðinn á hans hátíðis-
degi með ræðu. Það var á-
minningarræða. ■—- Þér hafið,
mælti hann, í tíma og ótíma
fyrri hluta þessarar aldar þrá-
sungið: Siá roðarin í austri.
Vér væntum Þess, að síðari
helming .aldarinnar takið þér
upp hinn göfuga söng: Sjáið,
hvar sólin hún hnígur, — og
vendið ásjónum yðar i vektur.
— Daginn eftir tóku verkamenn
haka sína og skóflur, grúf«ðu
sig yfir vinnuna og horfðú inn
að miðdepli jarðarinnar som
fyrr. Þeir voi’u dæmdir úr
riddaraleik.
Er nú ekki að orðlengja það,
að ýmsar hinar fyrrgreindú
stéttir héldu áfrám að senda
fram riddaraefni, þar til hinní
tilskildu tölu var náð og
sveitin fullskipuð. í sveitinni
var þá eítirgreint úrvalslið:
Verandi embættismenn 18,
fyrrverandi embættismenn 15,
skipstjórar 15, konur 14, bænd-
ur 11, prestar 11, prófessorar
6, forstjórar 10, iðnaðarmenn
9, skrifstofustjórar 8, leikarar
6, læknar 6, skólastjórar fram-
haldsskóla 5, kennarar mennta-
skóia 5, sýslumenn 5, hæsta-
réttardómarar 4, bankastjórar
4, pólitískt nefndarkosnir 4,
„Gerfistyrjöld44
Framhald af 4. síðu.
lýsa fjöldann' um þeésa’ ‘hlúti!
Þekking almennings' á'••þeirrí
er bezta tryggingin fyrir ör-
uggum friði.
Engin.n veit það béfur 1 eh
stjórn Bandaríkjarina, - að húþ
er ekki að bjarga mannkyn-
inu undan kommúnisma. —
Styrjaldirnar 1870, 1914 og
1939 voru allar meira og
minna undirbúnar af her-
gagnaframleiðendum. Einnig
styrjöldin miíli Japans og
Kína 1932. Þá sögðu blöð
kapítalistanna í Bandaríkju.n-
um, og létu básúna til Jap-
ans, að það væri leikur einn 1
fyrir hina stolt.u og þrótt-
miklu japönsku þjóð, að
leggja undir s’g hina lötu kín-
versku þjóð. Eða var kannski
verið a'ð frelsa ma.nnkynið
undan kommúnisma 1870 og
1914? Það var hægt að
blekkja borgaraoa með þess-
háttar bulli 1939- En það eru
takmörk fyrir því hversu
lengi er hægt að blekkja fólk
með sömu lygunum. Stjórn-
málasamtökin, sem eiga sér
stað í Vestur-Evrópu sanna
það, að Vestur-Evrópu þjóð-
irnar hafa lært talsvert, þó
að hluti þýnku þjóðarinnar
hafi ekkert lært síða.n 1933
eins og glöggiega kom fram
í semustu kosnrngum þar í
landi-
Og nú eru borgara.legir
sagnfræðinga’’ komnir á þá
skoðun. að eft’r miðja s’ð-
ustu öld cigi hergagnafram-
leiðendrir og clíuhringarnir
meifi þátt í.að koma a.f stað
styrjö'.dutn en raenn héldu í
fyrstu. Fyrir þessu éfni eru
til öruggar sannan'r á verzl-
’ unarskýrslum, bréfum og
plöggum stjórnmálamanna.
Hver sá, sem trúir því.
að Bandaríkin berjist fyrir
hugsjón og ætli sér a& bjarga
mannkyninu er heimskingi.
Og sú þjóð, sem trifr á hern-
aðarbrölt Bandaríkjanna og
bullið frá Washington er eins
iila stödd; óg ; óbóiusett. þjóð
þar sem. drepsóttir geisa.
E. K.
kermarár ýmsír, þar af einn
söngkennari 3, ilistamenn (mál-
arar og myndh.) 3, kaupmenn
3, alþingismenn 2, bygginga-
meistarar '2, forsetar íélaga 2,
söngstjórar 2, söngvar.ar 2, rit-
höfúndar 3 (þar af ein kona),
lögfræðirigar 2, vélstjóri 1, al-
þingisforseti 1, skrifstofumað-
ur' 1, verkfræðingur 1, sendi-
herra 1, ráðherra 1, fræðimað-
ur 1, skáld 1, tónskáld 1, sjó-
maður 1, lyfsali 1.
Þeim, sem frekar vilja lesa
um hina ágætu riddarasveit
lýðveldisins, er bent á að fletta
upp i Ríkishandbók íailands
bls. 48—67 og Stjórnartíðindin
1950—’51 og ’52.
G. M. M.
i..
Tökuni að’ okkur bílamálun og bilaréttingar
Skoáavsrkstæðið
við Suðurlandsbraut (fyrir ofan Shell), sínii 82881.
«
' •
SENDtSVEINN
Unglingspiltur óskast nú þegar til sendi-
ferða í skrifstofu vorri.
Skipaútgerö ríkisins.
,-...UndkTitpð olíufélög .yilja hér með beipa athygli -
: þein-a? seni’taka ,0stl8tot|4>p. olíukynding'u á kom- í
andi- vetri, aö því,„ia:6:n'ii.klu!liagk'V8emara-væri að • í
setja olíugeymana niöur áöur en jörð fer að
frjósa. -
Væntanlegir viðskiptamenn eru því vinsamleg-
ast beðnir að panta geyma sem fyrst, en greiösla
á þeim fari fram um leiö og olíuviðskipti hefjast.
OLÍUVEHZLUN ÍSLMDS H.F.
H. F. „SHELL" Á ISLÁNDI
;%VW.VAV^V.WAWÍV
upp um neigmaj
úrval aí
gangaiörapum, skrifborðs-
og teikniborðslömpnm,
alabast borð- og ilravafnsiörapum.
Gjörið svo vel og lítið í gluggana.
KIFOlKi
Vesturgötu 2. Sími 80946
Utför fööur míns og.tengdaföður,
ÁSMUNDAR ÓLAFSSONAR, .
fer fram rrfiövikudaginn 30. september frá P’oss-
vogskirkju og hfefst kl. 1.30.
Ernil Ásmundsson. .
‘ I i - j ' » t
Jonma Guðmundsdóttir.