Þjóðviljinn - 28.11.1953, Page 5

Laugardagur 28. nóvember 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Heimsfriðarþing á næsta óri
Laxness situr fund HeimsfriSarráSsins i Vin
Á mánudaginn kom Heimsfriöarráðið saman á fimmta
fund sinn í Vínarborg. Fundinn sátu um 30 fulltrúar og
áheyrnarfulltrúar frá fjölda landa.
I setningarræðu sinni sag'ði
forseti ráðsins, franski eðlis-
fræðiprófessorinn og Nóbels-
verðlaunamaðurinn Fréderic
Joliot-Curie, að þessi fundur
væri einn hirin þýðingarmesti
sem ráðið hefði haldið. Rás
atburðanna frá síðasta fundi
þess í Búdapest í sumar sýndi
að á Heimsfriðarhreyfingunni
hvíldi sívaxandi ábyrgð á varð-
veizlu friðarins í heiminum.
Ætti þetta ekki sízt við um
baráttuna í nágrannaríkjum
Þýzkalands gegn þýzkri end-
urhervæðingu, sem myndi vekja
tá ný þýzkan hemaðaranda-
Heimskunn nöfn
Fundinn í Vín sátu ýmsir
heimskunnir men.n. Má þar til
nefna ítalska sósíalistaforingj
ann Pietro Nenni, Josef Wirth
fyrrum kanslara Þýzkalands,
sovétskáldin Ilja Ehrenburg og
Nikolaj Tikhonoff, kínversku
rithöfundana Maó Don og Emi
Hsiao, tyrkneska skáldið Nazim
Hikmet, "brezka lögfræðinginn
D. N. Pritt, dr. Hewlet Johnson
dómprófast af Kantaraborg,
forseta Sambands lýðræðissinn-
aðra kvenna Eugenie Cotton,
brasilíska rithöfundinn Jorge
Amadp, tékkneska guðfræili-
prófessorinn Hromadka og kan-
adiska trúboðann. dr. Endicott.
Fulltrúar frá Norðurlöndum
Halldór Kiljan Laxness, sem
er á heimleið úr ferð til Sovét-
ríkjanna, sat fundinn í Vínar-
borg. Frá Danmörku komu
Grethe Forchammer, formaður
1 Studentersamfundet og séra
Uffe Hansen sóknarprestur í
Ubberup, frá Svíþjóð dr. Andr-
ea Andreen og Bengt Gunnás
ritari sænsku friðamefndarinn-
ar, frá Noregi Grörvik ritstjóri
og tónskáldið Kjell Bæckelund
og frá Finnlandi Meltti lands-
höfðingi, Felix Iversen prófes-
sor og séra Evert Evalds.
118 tollþjónar fengu 1.7o7.ooo
sígarettur og 4.753 vínflöskur
Umfangsmikið tollsvikamál fyrir
dönskum dómstóli
Réttarhöldum er lokið í einu mesta tollsvikamáli, sem
komizt hefur upp um í Danmörku.
Viðriðnir má'.ið voru 118
tollþjónar og forstjórar far-
þingsalnum.
LANIEL
Framh. af 12. síðu
skrefum út úr
Strax kom upp sá kvittur, að
hann hefði sagt af sér embætti,
og sÖgðu sumir fréttaritarar áð
hann hefði. afhent Laniel skrif-
lega afsögn sína. Þetta var þó
borið til baka eftir að þeir
Laniel höfðu ræðzt við í ein-
rúmi en viðurkennt að þeim
hefði orðið sundurorða. Ástæð-
an var ekki tilgreind.
Fkki langlíf úr þessu.
Klukkan rúmlega fjögur
hófst atkvæðagreiðslan um
traustsyfirlýsinguna. Klukku-
stund síðar var ljóst, að stjórn
Laniels hafði fengið gálgafrest.
Um s.iöttungur þingmanna,
flestir úr flokki gaullista, sátu
hjá við atkvæðagreiðsluna, en
þeir, sem höfðu líf stjórnarinn-
ar í hendi sér, höfðu ákveðið
að leyfa henni að lafa við völd,
fyrst um sinn, a.m.k. fram yfir
Bermúdaráðstefnuna. Öllum ber
saman um, að úr þessu verði
hún ekki langlíf.
Bækur Laxness á sýningu
1 sambandi ;við þennan fund
er haldin; sýnipg á bókum þeirra
rithöfurida og verkum mynd-
Iistarmanna, sem 5 ár fengu
verðlaun heimsfriðarhreyfing-
arinnar. Meðal þeirra er Lax-
ness og eru bækur hans þrí á
sýningunni. Ætlunin var að
fá bækur hans, sem voru á
íslenzku bókasýningnnni í
Stokkhólmi, til Vínarborgar.
Stórveldaviðræður
Á dagskrá fundar Heimsfrið-
Laxr.ess í ræðustól á norrænu
friðarþingi í Stokkhóhni.
arráðsins voru tvö mál. A.nn-
að er lausn deilumála mil'i
ríkja með samningum en hitt
tillaga um að nýtt Heimsfrið-
arþ'xig komi saman á næsta ári.
Prófessor Joliot-Curie sagði
í setningarræðunni að han.n á-
liti að Heimsfriðarþingið ætti
eingöngu að fjalla um ráð til
að draga úr viðsjám á alþjóða-
vettvangi. Sína skoðun kvað
hann vera þá að þýðingarmesta
viðfangsefni fundarins í Vín
væri að komast 'að niðurstöðu
um á hvern hátt Heimsfriðar-
hreyfingin fái bezt stuðlað áð
fundi þeirra fimm stórvelda,
sem mestu ráða um þróun
heimsmálanna, Bandaríkjanna,
Bretlands, Frakklands, Kína og
Sovétríkjn.nna. Ekki þýddi að
vænta lausnar allra vandamála
á slíkum fundi en þar væri
hægt að leggja grundvöll að
raunhæfum aðgerðum til að
gera SÞ starfhæfar-
gagnaverz’.unarinnar Oscar Rolffs
Eftflg. Forstjóramir voru sakað-
ir um að hafá selt eða geflð toll-
þjónunum , 1.707.000 sígarettur
og 4.753 f öskur af víni, sem
enginn tollur hafði verið greidd -
ur af.
Þetfa var gamall slður
I réítinum skýrðu forstjórarn-
:r frá því, að það hefði verið
ciður, frá því að þeir tóku við
fyfrtækinu, að starísmenn toíl-
1-j ítiustunnar gæfu keypt ótollaða
mvraðarv'jru til eig.n afnota.
Jáfnframt fengu þeir og aðrir
starfsmenn við höfhina ckeypis
í staupinu, er þeir vildu.
Þar kom að þetta var svo dýrt,
segja forstjórarnir, að f.vrirtækið
tók að selja vöruna á kostnaðar-
verði, sígaretturnar á 5 aura
stk. og v'nfiöskurnar á-4 kr.
Mál tollþjónanna 110 var ekki
lagt fyrir dómstólana. Tollyfir-
vÖIdin gengu sjálf frá þe'rra
málum, rák-u suma, ’ækkuðu
suma í tign, en gáfu öðrum á-
minningu.
Sk@yf áreng
í stað refs
Jörgen Sörensen í Rönbjerg í
Danmörku lá á dögunum fyrir
tófu. í morgunskímunni sá hann
eitthvað hreyfast, hé’.t það vera
uebba og skaut. Peter Andreas
Möller, sonur nágrannans, sem
hafði verið á !eið í skólann,
hné niður með 50 högl í líkam-
anum. Til a'lrar hamingju reynd-
ist ekkert þe'rra hafa hitt hin
viðkvæmari líffæri.
50 hungruðir shógurbirnir
gerðu aðstíg að einmatm
fjölskgldu í skógum Konadu
Friðarvonir glæðast
Mátti ékki
nefffiSBst siasii
eigiia nalni
Mikið uppnám varð í laga-
nefod SÞ skömm.u fyrir helgina
vegna mótmæla bandaríska
fuiltrúans gegn því, að formað-
ur nefndarinnar, pólski fulltrú-
km dr. Katz-Suchy, kallaði
fulltrúa Sjang Kajséks jafnan
hans eigin nafni, dr. Sjúsí Sú,
í stað þess að ávarpa hann
sem fulltrúa Kína.
Dr. Katz-Suchy hélt því fram
að hann hefði heimild til að
ávarpa fulltrúana á þann hátt
sem hann vildi og benti á, að
onda þótt hann væri formaður
nefndarinnar, væri hann jafn-
framt fulltrúi Póllands, sem
ekki viðurkenndi aðra stjórn í
Kína en alþýðustjórnina í Pb
king.
Haustið hefur verið óvenju-
lega hlýtt í Kanada og ein af-
leiðing þess -er að skógarbirriir
hafa ekkí getað lagzt í hiði á
venjulegum tíma fyrir hlyrnd-
um. Hafa þvi glornungraðir
birnir streymt 'iorðan úr skóg-
unum suður í byggð Sumir hafa
verið unnir á götiim bæja og
borga.
Brutust inn i bjálkakofami
Finnskur innflytiandi, IlelIeS
Forsmann, flýði um daginn með
konu sína og tvær dætur ur
bjálkakofa þeirra i skógunum við
Grimshaw Inlet í British Col-
umbia á Kyrrahafs jtvönd Kan-
ada til borgarinnar Van'ouver.
■Áður hafði hann barizt látlaust
vikum saman við 50 birni, sem
sátu um kofann.
Dýrin voru svo -oltin að þau
brutust hvað eftir annað inn í
kofann. Forsmann skaut einn
bjöminn í eldhúsinu þar sem
hann var. að gæða sér á bjúgum
og í annaðskipti skaut hann þrjá,
sem brutust inn í kofann.
'fóku að elta börnin
Forsmannhjónin tóku umsát
bjarnanna með ró þ^pgað til
birmrnir tóku að elta -tvíbura-
s.vstur sem þau eiga. Þá yfir-
g.úu bau he'.mili sitt og vinnu,
sem var að líta eftir verkfærum
og birgðum í bækístöð skógar-
höggsmanna.
Framhald af 1. síðu
staða hennar gegn fyrirætl-
unuiium urn V-Evrópuher
mótist af því, að hún álíti
hann stofna öryggi allrar
Evrópu í hættu. Er þar að
sjálfsögðu átt við hervæð-
ingu Vestur-Þýzkalands.
Sovétstjómia segist fús að
gera gagnkvæma öryggissátt-
mála við öll lönd Evrópu. Sam-
eiginlegt átak allra Evrópu-
landanna mundi geta tryggt
þeim varanlegan frið og sovét-
stjórnin segist fús að leggja
þar hönd að verki.
FAGNAÐ í V-EVRÓPU.
Þetta er megininnihaldið 5
orðsendingu scvé tst jóraarinn.
ar, sem birt var í Moskva í gær.
Orðsendingin er nú til athugun-
ar hjá stjómum Vesturveld-
anna, og hafa borizt ummæli
um liana frá Wasíiington,
London og París. Talsmenn
brezku og frönsku stjórnarinn-
ar, þ.á.m. Bidault og Lariiel,
hafa lýst yfir ánægju .sinni
með orðsendingmia.
VONERIGÐI
I WASHINGTON.
Talsmaður bandaríska utan-
ríkisráðuneytisins Sagði hins
vegar, að efni Orðsendingarinn-
ar hefði valdið vcabrigðum í
Washington.
Foster Dulles utanríkisráð-
herra hafði heimilað honiun að
segja, að Bandaríkjastjóm á-
liti að ekkert nýtt kæmi fram í
orðsendingunni. Það væri að-
eins um að ræða enn eina til-
raun Sovétríkjanna til að koma
í veg fyrir áfcrm um hervæð-
ingu Vestur-Þýzkalands og
stofnun V-Evrópuhers.
i.
UM MÁNAÐAMÓTIN
JAN.-FEBR.
1 London er álitið, að hrezka
stjómin murti leggja' til, að
utanríkisráðherrarnir komi sam
an á fund um mánaðamótin
janúar-febrúar. Ekki er talið
líklegt, að Vesturveldin muni
koma með nokkra mótbáru við
tillögu sovétstjórnarl.inar nm,
að fundurinn verði halainn í
Berlín.
Guy Fawkes hét kaþólskur Englendingur, sem reyndi að sprengja þinghúsið í London í loft
upp einmitt l>egar Jakob I. var að halda þingsetningarræðuna 5. nóvember árið 1605. Þá vora
trúardeilur miklar í Engiandi og illræðismaðurinn var hálshöggvinn eftir tveggja mánaða
pyndingar. Af einhverjum ástæðnm hefur 5. nóvember orðið nokknrs konar þjóðarhátíðardag-
ur í Englandi. Þá eru bál kynt og flugeldum skotið til að minnast sprengjutilræðis Guy Fav.k—
es. Á nvyndinni sést Fawkes-brúða brennd 5.ióvember í ár. ^