Þjóðviljinn - 28.01.1954, Qupperneq 2

2) ■— 1»JÓS>VILJINN — Fimmtúclagur 28. janúar 19í?4
Meðan blærinn
og tíminn iíða
Þá6 var nú oríiið jtuU mitt að
fara á fJöU. Náttúran þar er 'þög'-
ul, luil ódroymdra drauma, storm-
urinn misl< unnariauK, — hér og
hvar hafðl hann skilið eftir fanga-
mariiJð. sltt í sandinum; sklnin
beln af sauðkind, ref eða rjúpu.
l>ar efra ir maður nœr tnngiinu,
sóifnni, stjömunum, — heyrir þau
brunrt og syngia iim geiminn. Þar
getm- tnaður riðið hállan daginn
án þ«ss að verða var við maiui,
— .jafnvel í göngunmn, þegar heið-
In er slúpuð fólk'i. Þar gat maður
taiaö upphátt við sjálfan sig án
þess oð óttast, oö nokkur heyrði,
sungið sólma og messað heiða-
messair eftir vild. Þar gat maður
farið af baki við stöðúvatu, .sti/rið
fyrir húsgrunni handa sér, sett
bú saman I draumi og miuð eln-
verunni Oivilangt. I»ar rakst rmað-
ur stundum á greni í hól og gat
skemmt ser.vlð að ieita uppi þaul-
hugsaða. útsmogna grenismuniiana
í jmsum áltum. Maður sá ofuriitlar
íjaUasytnjr bugðást eítir farvéj
um þrotiiina liselcja. Þar gat mað-
ur lixszt á magann í mosa og
drukicið af lijul, sem var svo ein-
föld að liaída, að kringlótt and
lit, som iaut yfir hanu, vaeri að
eins anaað ,tungl, emi skrýtnara
en hiö gamla. Þar gat jpaður
mettað augun nrn leið og magann,
og á meðan leið bherinn og tím-
imf hjá án þess að gera mein.
Þar vildi ég.elga heima.
(Úr Nótt og draumi, eftir Ounnut
Gunnarsson).
I I dag er iimmtudaguilnn 2.S.
™ jajiúar. Karlamagnús keisaj-i.
28. dagur órsins. — Tungl í há-
suðri ki. 7:09. — Ardegisháflseðl
lcL 11:44. Síðdegisháflaeði skömmu
eftir miðnsettt
ÚTVARPSSKAION
2 borð
42. leikur Akureyringa er f4xg5.
Kjörskrá
liggur frammi í kosningaskrif-
stofu Sósíálistaflokksins, Þórsg. 1,
sími 7510.
Utankjörstaðakosn-
ingin er hafin' og fer
fram í Arnarhvoli
gengið inn frá Lind-
fer fram
kl. 10—12,
2-—6 og 8—10, nema
á sunnudögum að-
eins kl. 2—6.
Ná*turvarzla
er i Reykjavikurapóteki þessa’
vilcu. — Sími 1760.
ÆSKUFÓLK í REVKifAVfK
Það er í lcvcild sem fulltrúar
ÆsIculýðslyJkingarinnur og
Heimdails leiða saman besta,
sína í Sjálfstæöit.húsijui. ílefst
fundnrinu kL 8.80, og mundi
vissara fyrir þá er vildu
tryggja súr steti og' koam
noklcru fyir. En umfram allt:
lieyrið Injcó knppra.-ðejjfJu r
hafa fram að fa;ra.
Söfnin eru opins
Þjóðmin jasaf nið:
kl. 13-16 á sunnudögum, lil. 13-15
4 þriðjudögum, fimmtudögum og
iaugardögum.
Landsbókasaf nið:
kL 10-12, 13-19, 20-22 alla virka
daga nema laugardaga kl. 10-32
og 13-19.
Ustasafn Einars Jónssonar.
er lokað yfir velrarmánuðina.
Náttúrugripasafnið:
kl. 13.30-15 á sunnudögum, kl. 14-
15 á þriðjudögum og fimmtudög-
um.
18-00 Dö'iiskuk. II.
-fli 18-30: Enskute.T,
* / fl. 18.55 Framþurð-
* a'a arkennsla í dönsku
/ \ og esperanto. 19.15
Tónleikar: Dans-.
'iög. 20.30 Erindi: Iðnaðarmála-
stofnun íslands og hiutverk henn-
ar; síðara erindi (Bragi Ólafsson
framkvœmdastjóri). 20.55 Islenzk
tónlist: Lög eftir Þórarin • Jóns-
son pl. 2115 Islenzkt mál (Bj..
Vilhjólmsson cand. mag.). 21.30
Tónl.eikar: Andante með tiibrigð-
um fyrir píanó eftir Haydn (Lili
Krauss leikur). 21.45 Náttúriegir
hlutir: Spurningar og svör um
■náttúrufraeði (Trausti Eíiiarsson
prófessor). 22,10 Sinfónískir tón-
leikaj-: a) Tlbrigði um stef í ro-
coco-stíl eftir Tschailcovvsky (Pau)
Tortelier celólieikari og hljómsv.
leika; Norman del Mar stjómar).
!b) Sinfónía nr. 4 i G-dúr eftil'
Dvorák (Philliarmoníska hijóm-
sveltin í New York leikur; Bnlno
AValter stjórnar). 23.05 Dagskrár-
,lok.
¥ XJ Lúðrasveit verkalýðsins. —
JLi T Æfing á morgun (föstudag)
klukkan 7 e.h. — stundvíslega.
Bókmenntagetraun,
Bírtum i g*er kva-ði Einais Biaga
-VETRARLJÓÐ, úr bók hans
GESTABOÐ UM NÓTT cr út kom
í fyrra. Hvaðan er þetta?
LÖng var leiðin,
én gatan breið,
eiiiatt heyrði hún klukknahljóð
á sinni leið.
Löng var leiöin,
en gatan var þröng,
einatt heyrðj hún kluklcnahljóó
og fagran söng.
Isodd sig til kirkju gekk
með múga manns,
prestar sungu prósessíu
yfir liki hans.
AENGISSKBANINQ (Sötúgengi).
L bandariskur dollax kr. 16,31
1 kanadískur dollar 16.82
l enskt pund kr. 45,7l
100 tékkneskar krónur kr. 226,67
100 danskar kr. kr. 236,3C
100 norskar kf! '• kr._ 228,50
100 'ssenskar kr. ’ • *-* kr. 815,50'
100 fínsk mörk kr. 7,0L
f.ÖO .belgigkir frankar kr. .32,67
íjOOO franskir írankar kr. 46,6f
100 svissn. frank&r kr. 373,7C
100 þýzk mörk. kr. 369.0C
100 gyllinl kr. 429,90
4000 lírur kr, 28,15
Iðnnemar!
Skrifstofa INSl á Óðinsgötu 17 er
opln á þriðjudögum lcL 5-7, en á
fösljjdögmn kl. 6-7. Þar eru veittar
margvíslegar uppiýsingor tun iðn-
nám, og þau mál er saiubandið
varða.
Bæjarbókasafnið
I-essttífan er opin alla virka daga
kl. 10—12 árdegis og kl. 1—-10 sið-
degis, nema Iaugardaga er hún
opin 10—12 árdegis og 1—7 síð-
;degis; sunnudaga ki. 2—7 síðdagis.
lÚtlánfuieildfn er opin alla vifka
;daga kl. l—10 síðdégis, nomu laug-
iardaga kl. 2—7 síðdegis.
; Kjörskrá
‘tiggur frammi í kosningaskrif-
stofu Sósíalistaflokksins, Þórsg. 1.
sími 7510.
Sjáðu, niamma,
við erum að
leiha haust.
Kjörskrá
liggur frammi í kosningaskrlf-
stofu Sósíslistafiokksins, Þórsg. 1,
sími 7510.
" c.r spyrja í
„Heimdalli" í gœr
hversvegna „komin
amif' blrti ekkl
myr.d aí »skulý-ðs-
ftiádinum sfnum
úr því hann hafi
verið elns f jöímeJinur og þelr láta.
Svarið ‘er þetta : Myndin kom þeg-
ar á sunnodaglnn v&r í Þjóðvllj-
anuiu. En þá er spurningin þessl:
Hvers Vegna biriir eíckl Heimdali-
ur mynd frá sínurjJ Tnndi úr því
hann var svona fjölmennur eins.
og þelr láta?!
f?«NH
Listvinasalurinn opnaði í gær-
kvöidi sýningu á „uppstillingum"
efttr 18 .íslenzka málara. Sýning-
in verður opin nifestu dage. kl.
.4—10 siðaég-is. .
Þelr félagar, sem hafa undir
höndum Innhclmtugögn fyrir
Landnemann lifi.fl samband
skrifstofuna strax.
N eytendasamtök Bcykjavíknr
Skrifstofa .samtaltanna
strœti 7, sími 82722
yeítir neyténdum
lýsingar og aðstoð. Hún er opin
daglega kl 3:30—7 siðdegis, nema
á laugardögum kL.l—4. Blað sam-
Jtakanna fœst í ölliun bókaverzl-
junum.
er símanúmer kosnlngaskrif-
stofn SósíaUstaflokksins, Strand
götu 41, ííaínarlirði.
FÉLAGAB! Komlð f skrlfstofu
Bósfalistafélagsins og greiðið
gjöld ykkar. Bkrifstofan er op-
ln dagiegn frá kL 10—12 f. b
og 1—1 e.h
á hófninni
Sambandssklp
Hvassafell er í Reykjavík. Arn-
arfell er í Rio de, Janeiro. Jökul-
-fell- fór -frá Hamborg 25. þm. til
Reykjavíkur. Dísarfell kemur til
Amsterdam í dag frá Reyðarfirði.
B.áfell fór -frá Gdynia. 23. þm,
til Horaafjarðar.
Elmskip
Brúarfoss, fer frá NewcasUe.i dag-
til Grimsbý, þaðan til London,
Antverpen, Rotterdam og HulT.
Dettifoss fór frá Vestmannaeyj-
um i fyrradag austur um land.
Goðofoss er í Reykjavík. Gúllfoss
fór .frá Leitli í fyiTadag til Reykjn.
víkur. Lagarfoss fór frá New
York í fyrradag tli Reykjavikur.
Reykjaíoss fór frá Rofcterdam í
fyrradag áieiðis til Hamborgar.
Selfoss fór frá Fáskriiðsfirði i
gærkvöldi til Kaupmannahafnar.
Tröllafoss fer frá New York á
laugardaginn tíl Roykjavikur.
Tungufoss for frá Réykjavilc í
gærkvöldi S hringferð vésfcur og
norður um land. Straumey ,.fór frá
!HuU 22. þnl. til Reykjavíkur.
Bíkisskip
Hekla verður væntanlega á Ak-
urej-ri í dag á austurleið. Esja .er
væntanleg- til Reylcjavikur í dag
að vestan úr hringferð. Herðubreið
ei’ væntanleg til Reykjavikur 5
dag frá Austfjörðum. Skjaldbreið
á að fara frá Reykjavík á laug-
ardaginn til Breiðaf jai-ðar. „Þyrill
var i Hvalfirði í gærkvöldi.
Liágétt; 1 í
átvo. 7 títt 9 ýtá 10 vesæt 11 að
neðan 13 forsetn. 15 forfcðra 16
mánuður.
Lóðrétt: 1 .játning 2 þeffæri 3 á-
bendfornafn 4 herbergi 6 þjálfa 7
sérhlj. 8 fora 12 skst. 14 afla 15
borðaði.
Lausn á nr. 282
Lárétt: 1 kaldara 7 en 8 óVai- 9
las 11 ATG 12 ál 14 au 15 slök
17 hí 18 nót 20 Randver.
Lóðrétt: 1 Keli 2 ana 3 dó 4 aía
6 rata 6 Argus 10 Sál 13 lönd
15 sia 16 KÓV 17 hr. 19 te.
mm
. EMir skáí^fU phariM de Óösters TilUKinrár éítiLl^Iré K^n-Niélscn
Næsta dag komu djöflarnir tveir . aftur.
Katalína tók mófi hinum syarta herra
sinum og vini hans í þvottahúsipu, og
þar efndu þau til gildís með víni og
reyktri uxatungu. Sá svaiti sagði við
Ivatalínu: Okkar bíður mikið verltefni, og
til þess þörfnumst við peninga. Láttu okk-
ur .hafa það sc-m þú kailnt að hafa hand-
bært
Er Katalína vildi aðeíns gefa þeim eiít
gyllini hótuöu þeir henni að drepa hana.
En að lokum létu þeir sér nægja tvö
gyllini og sjö silfur.skildinga. — Komið
ckki oftar á 'laugardögum, skoraði l:ún á
þá, því UgluspegilV bíður ykkar með vopn
í hendi tii að drepa ykkur. — Við kom-
um þú á þriðjudagiim í staðlnn, sögðu þeir.
A þriöjudagsmorgun reis Katalína ar a úr
rekkju og gekk niffur í þvottahúsið til að
sjá hvort vinir honnar væiu komnir. Hún
var mjög óþolinmóð, því nú, eftir aó hún
liafði séð 'Hannska, á ný var hún miklu
hressari að henni virtist Hún taJdi sér
trú um að ;þáð gengi ekkert að henni
nema ást Þvi varð hún mjög lótleg er
hún sá þá ekki.
-Hún reikaði út fyrir að -skyggnast
eftir þeim; og er hún geklc þar um en
framhjá háum hrísnmr.a, he.vrði hún ;
ana sina tala sáman við i-unnann. —
ViI hafa helminglnn, sagði .aanar. K
svaraði; Þú færð ekkert- — þentngai K.
Vínu eru mínir peningar.
Fimiatudagur 38. janúar 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (J
Hver er afstaða Sjálf stæSisf lokksins
III kjaravnála verkalfSslns? •
t.f»að er regla SjálísSæðisflokksms að bærinn semji
aldrei við verkamean á nndan eðmm aivinnurekená
«m“
Að kjésa S|áIfsÉseðisflokkiisii ei* sama og að
fá stjérsi YinKœveiteudasamliaMdsIns
í hei&ðar stjórit kæjariiis
Vilt þú, reyki-ískur alþýðumaður leggja fjram stórfé í því
augnamJði að því sé varið til þess að koma í veg fyrir að þú fáir
iífskjor þín ofnrlítið bætt?
Nei, þú vilt það áreiðanlega ekld.
Ert vllt þú þá fá þeim flokki völdin jTir bænuiu sem ver milljón-
urn kr. — er teknar liafa verið úr vasa reykvfskrar alþýðu — í
Jherkostnað atvinurckenda gegn verkalýðnum?
Frá því fyrat að verkalýðs-
samtökin voru stofnuð liafa
verkamenn barizt gegn því a'ð
atvinnurekendur næðu áhrifum
í stjóni verlcalýðsfélaganna, af
þeirri einföldu ástæðu að til-
gangur verkalýðsfélagamia er
að standa vörð urn og bæta
lífskjör verkalýðsins, að berj-
-ast fjTÍr því að hlutur hins
vinnandi manns af arðinum af
atriti hans verði sem mestur.
IKjör þín og stjórn bæjarins.
En hvað kemur þetta stjórn
"bæjarins við? ,nvunt. þú kannske
apyrja, Jú, einmitt, því það hel-
ur einrúg og gng>i Ájður áhrif
á kjör þín og lífsafkomu hverjir
■stjórna bænum og hvemig,
hvort- það eru menn sem vilja
gera hlut verícalýðsins sem
minnstan, en hlut atvinnurek-
enda, auðstéttarinnar sem mest-
an, eða hvort hann vill gera hlut
alþýðunnar og kjör sem bezt.
Hver alþýðumaður í Reykja-
vík þarf þvi að nthuga hver
hefur verlð og er afstaða flokk-
anna í bæjarstjóm til kjaramála
hans .
6. jéií 1950
$jálfstæðisflokkurina hefur
áratugum saman haft meiri-
hluta í bæjarstjóm. Reykjavik-
ur, og það jafnvel á sama tíma
og hann hefur verið í minni-
hluta meðal kjósenda í bænum.
Hver hefur afstaða hans ver-
ið til kjaraxr.ála verkalýðsins?
Sumarið 1950 áttu togarasjó-
menn í harðri deilu um k jör sín.
Hinn 6. júlí 1950 fluttu sós-
íalistar í bæjarstjórn Reykja-
víkur tillögu um að heimila út-
gerðarráði bæjarins að leita
samkomulags við stjómir ann-
arra bæjarútgerða í landinu um
nauðsynlegar ráðstafanir til að
koma togurum bæjarútgerð-
anna á veiðar, þ.e. semja við
sjómennina.
Það er „eldd liægt að sam-
þykkja- þetta°, sagði ’ borgar-
jstjóri íhaldsins og $j41fs.tæðis-
flokkurinn vísaði tillögumii frá.
15. marz 1951
Snemma árs 1951 fóru stræt-
isvagnastjórar bæjarins fram á
bætt kjör. Revkjavíkurbær var
þar sjálfur—og einn—aðili að
samningum. 15. marz 1951
fluttu sósía'istar tillögu um
það í bæjarstjóm að bæjar-
stjómin ákvæði samninganefnd
til að semja við strætisvagn-
stjórana. $jálfstæðisflokkurinn
risaðí tillögunni frá — og sam~
þykkti að auglýsa straetisvagna
bæjarbúa til kaupsl!
18. maí 1951.
Vorið 1951 höfðu ráðstafanir
stjómarflokkanna rýrt kjör
verkalýðsins svo mjög að
verkalýðsfélögin neyddust til
a'ð fara út í. verkfall til að
knýja fram kjarabætur. Sósíal-
istar í bæjarstjórn fluttu til-
lögu um ao fela borgarstjórá
að semja við verkalýðsfélögin
um hinar sjálfsögðu kröfur
þeiiTa. $jálfstæðisf!okkurinn
notaði meirihlutavald sitt til að
vísa tillögunni frá.
7. febrúar 1952.
Snemma árs 1952 fóru tog-
arasjómenn fram á bætt kjör.
Hinn 7. febrúar fluttu sósíal-
istar tillögu um að bæjarstjórn
Reykjavíkur leitaði samstarfs
við aðrar bæjarútgerðir um að
ná samningum við sjómennina
og koma þannig í veg fyrir að
til stöðvumar togaranna kæmi.
Hver var afstaða Sjálfstæðis-
flokksins tll sjómanna þá, og
þess -að mikilvirkustu í'ram-
leiðslutæki þjóðarinnar væru
ekki stöðvuð? $jálfstæðisflókk-
urinn vísaðí tillögunni frá.
20. nóvember 1952
í nóvember 1952 áttu verka-
lýðsfélögin enn í deilu við at-
vinnurekendur um kjör sín.
Kröfur verkalýðsins um bætt
kjör voru síður en svo að á-
stæðulausu frambonvar, Verð á
vísitöluvörum hafði þá hækkað
um 62 til 533%, á sama tíma
og kaup verkamanna hafði að-
eins hækkað um 58,6%.
Hver var þá afstaða $jálfstæð-
isfloklcsius tii þess að bæta
kjör verkalýðsins?
Hinn 20. nóv. 1952 fluttu
sósíalistar í bæjarstjórn til-
lögu um að bæjarstjórn semdi
um bætt kjör verkalýðsms.
$jálfstæðisflokkurinn visa'öi til-
lögunni frá. — Aðeins sós£al-
istar vildu siamja við verkalýðs-
félögin. Alþýðuflokkurinn og
Framsóknarflokkurinn sáu enga
ástæðu til að semja við verica-
lýðsfélögin. Þeir góðu flokkar
sátu hjá!
5. desember 1952.
Hinn 5. desember, eða hálf-
um mánuði eftir það sem á und
an greinir, fluttu sósíalistar i
bæjarstjórn Réykjavíkur enn
tillögu um að bærinn semdi við
verkalýðsfélögin. Enn vísaði
$jálfstæðisflokkurinn slíkri til-
lögu frá!
„Það er regla $jálfstæðis-
flokksins . • •“
Hér hafa verið rakin dæmi
um hver hefur verið afstaða
$jálfstæðisflokksins til kjará-
mála verkalýðsins á þrem
fyrstu árum þess kjörtimabils
sem nú er að ljúka. Líese.ndur
skulu ekki þreyttir með lengri
upptalningu, enda er þess elcki
j>örf.
$ jál fstæði-flokkurinn hefur
ævinlcga \ ið hvert tækifæri stað
ið með auðstéttinni gegn verka-
lýðnum. Hinn 5. júlí 1949 sagði
núverandi borgarstjóri $jálf-
stæðisflokksins í Reykjavík,
Gunnar Thoroddsen:
Það er regla $jálfstæðisflokks-
ins að bærinn semji aldrei við
verkamenn á undan atvinnu-
rekendum.
Þú ert látinn borga her-
kostnaðinn móti þér.
' t'-
' Kjarámál verka’ýðKÍns' - og
afstaða bæjarstjómarinnar til
þeirra er ekki ei.nkam’il verka-
lýðsstéttarinnar einnar. Það
snertir aðra borgara bæjarins.
Arið 1949 stöðvaði Sjálfstæð-
isflokkurinn strætisvagnana í
rúma tvo mánuði vegna deilu
um kjör bifvélavirkja. Hvað
bæinn snerti var þó ekki um
meira að ræða en kja.rabætur
til fjögurra manna. Trúr regl-
unni að semja aldrei á undan
atvinnurekendum \nð verka-
menn, þ. e. standa alltaf með
atvinnurekendum gegn verka-
lýðnum, þvemeitaði Sjálfstæðis-
flokkurinn að- semja \dð bif-
vélavirkjana, og stöðvaði stræt
isvagnana í rúma tvo mánuði
— og sóaði þar með á aðra
millj. kr. af fé almennings —
og varð síðan að semja um 4
kr. hærra grunnkaup á viku en
honum stóð til boða í upphafi
deilunnar! Slík var fórn $jálf-
staaðisflokksins á altari atvinnu
rekenda.
Reynslan hefur kennt. . .
Stjórnarkosningar í verka-
lýðsfélögunum sjvia að aldrer
hafa verkamenn vísað fulltrú-
um atvinnurekenda frá sér með
jafn mikilli fyrirlitningu og ein-
mitt nú. En það er ekki nóg að
\ása erindrekum atvinnurek-
enda frá sér í vr-rkalýðsfélög-
umun. Verkalýðurinn ]>arf eiiui-
ig að fella fulltrúá. atrinnurek-
endanna í stjórn bæjarins.
Að kjósa $jálfstæðis-
ílokkinn í bæjarstjórn er
sama og kjósa stjóm
Vinnuveitendasambands-
ins til þess að stjórna bæn
um. Slíkt gerir .enginn
hugsandi verkamaður.
Þess vegna kastar verka-
lýðurinn nú ekki atkvæð-
um sínum á $jálístæðis-
flokkinn né aðra hjálpar-
flokka auðstéttarinnar.
Þess vegna kýs hann nú
Sameiningarflokk alþýð-
unnar — Sósíalistaflokk-
inn.
Mozart-forleikitr
á hátíðasýningu ;
Eins og áður hefur verið getið
í dagb.löðum bæjarins, var svo
ráð í'yrir gert, að leikin >-rði
Holbergs-svíta Griegs á undan
hátiðarsýningu Þjóðleikhfissins á
Æð'kollinum eftir Holberg í
kvöld.
Með því, að nótur hljómsveit-
arinnar fyrir þetta verk, er voru
í vörzlu Tónlistarfélagsins, er
síðast var vitað, virðast glatað-
ar, getur ekki orðið iaf þessu.
Hinsvegar mun Þjóðleikhúss-
hljómsveitin undir stjóm dr.
Urbancic flytja þátt úr sinfóníu
í Es-dúr eftir Mozart áður en
sýningin hefst

e-LlSTIRN
C-LISTIKN
Almennur
jósendaíundur
ver'ður haldinn föstudaginn 29. janúar 1954, kl 9
síðdegis í Austurbœjarbíéi.
Ræðumenn:
Einar Olgeirsson
Guðnmiidnr Vigfússon
Einar Ögmundsson
Ingi R. Helgason
Hannes M. Stephensen
Jónas Amason
Þetta er síöasti fundur C-listans fyrir bæjarstjórnarkosningar. — Reykvíkingar, fjölmennið í Austurbœjarbíó á
föstudagskvöld. Herðum sóknina fyrir sigri C-listans og kosningu Jónasar Árnasonar í bæjarstjórn.
Sósíalistaflokknrinn