Þjóðviljinn - 15.04.1954, Qupperneq 3

Fimmtudagiu^ 15. apríl 1954 — ÞJÓ'ÐVILJINN — (3
Almenn ©g óraunhœf fiilaga um alísherjar afvopnun
samþykkt í staS kröfu um bann á vetnissprengium
Á síðasta starfsdegi þingsins varð ríkisstjórninni og liði
hennar á Alþingi ljóst, að ekki var hægt að láta þingi
Ijúka án þess að þess sæjust merki, aö lit-ið hefði verið á
tillögu allra þingmanna Sósíalistaflokksins um vetnis-
sprengjuna.
Auðsætt var að sú var þó til- málið með fullum sóma ef það
ætlunin. Fyrst er dregið að taka
málið fyrir þar til komið er á
næturfund á næstsíðasta starfs-
degi þingsins. Svo er reynt að
aftra því að tillagan fái- þing-
lega meðferð.
Tiílaga sósíalista
Tillagan var flutt af öllum
þingmönnum Sósíalistaflokksins,
og var þannig:
„Alþingi íslendinga ályktar
að fela rikisstjórninni að
skora á ríkisstjórn Bandaríkja
Norður-Ameríku að fram
kvæma eigi fleiri tilraunir
með vetnissprengjur og enn
fremur að taka nú þegar upp
samninga við Sovétríkin,
Bretland og önnur ríbi um
bann við framleiðslu kjarn-
orkuvopita og strangt cftirlit
með því að banninu verði
framfylgt, jafnframt því sem
þessi ríki ásamt öðrum skuld-
bindi sig til þess að beita ekki
kjarnorkuvopnum í hernaði'.
Fyrsti flutning-smaður, Einar
! Olgeirsson, flutti framsöguræðu
sína af alvöruþunga. og áþyrgð-
artilfinningu. Gils Giiðmunds-
' son mælti fyrir breytirigartillögu
er hann og Haraldur Guðmunds-
son fluttu, og va'r þannig:
„Alþingi áíyktar að fela
ríkisstjárninni að beina þeirri
áskorun tii ríkisstjórna
Bandaríkjaima, Sovétríkjanna
og Bretlands að taka nú þeg-
ar upp samninga sín á milJi
og við önnur riki um bann
við framleiðslu kjarnorku-
vopna, allsherjarafvopnun,
strangt alþjóðlegt eftirlit með
því að banninu verði fram-
fylgt, og að fella jafnframt
hiður frekari tilraunir með
vetnissprengju og
kjarnorkuvopn".
afgreiddi tillöguna í þeim bún-
ingi, en rökstuddi það hvers
vegna tillögu sósíalista væri
beint til Bandaríkjanna einna
með því að lýsa hinni nýju
stefnu Eisenhowers og Dulles i
stjórnmálum og hermálum, er
þeir hóta kjarnorkustriði og
áskilja sér sjálfdæmi að heíja
það.
Óraunhæf tillaga
Stjórnarliðið í utanríkismála-
nefnd sameinaðist um brcyting-
artillögu, sem breytir ályktun
inni i íróma ósk um allsherjar
afvopnun. Var breytingartlllaga
f Sjálfstæðisflokksins og Fram
sóknar að tillagan orðist þannig:
„Alþingi ályktar að fela
ríkisstjórninni að skora á
Sameinuðu þjóðirnar að beita
sér af alefli fyrir allsherjar
afvopnun, sem tryggð verði
með raunliæfu alþjóðlcgu eft-
irliti, enda er það öruggasta
ráðið til þess að koma í veg
fyrir notkun kjarnorkuvopna
og vctnissprcngjunnar, en til-
raunir Bandaríkjanna og Sov-
étríkjanna með það vopn hafa
sýnt, að í þeim fclst geigvæn-
lcg hætta fyrir mannkynið og
framtíð þess, sem yfir vofir,
ef ekki tekst mcð alþjóðlcgum
samtökum að hindra, að ný
heimsstyrjöld brjótist út. —
Fyrirsögn þingsályktunartil
Iögunnar orðist svo: Tillaga
til þingsályktunar um áskor-
un á Sameinuðu þjóðirnar
varðandi allsherjárafvopmm".
Ti'raun til lagfæringar
Einar benti á í stuttri ræðu
að með þessu væri ekki brugð
izt við þeim vanda, sem öllum
þjóðum væri nú á höndum, á
þann hátt að Alþingi gæti verið
þekkt fyrir. Árþúsundum saman
hefðu menn háð stríð, og ekki
væri líklegt að allsherjarafvopn-
un tækist svo fljótlega, að það
yrði leið til að aftra ógnum vetn-
issprengjunnar. Það væri því
ekki raunhæf tillaga, sem stjórn-
arliðið legði til að samþykkt
yrði, enda þótt hugmyndin um
allsheriarafvopnun væri fagurt
framtíðarmark að keppa að.
Einar kvaðst telja líklegt, að
stjórnarliðið samþykkti tillög-
una í því formi sem meirihluti
utanríkismálanefndar legði til,
og flutti þessa viðbótartillögu:
„Alþingi tclur, að fyrsta
skrefið til allsherjarafvopnun-
ar sé, að tafarlaust sé hætt
öllum tilraunum með vetnisr
sprengjur og að' notkun þeirrá
og annarra kjarnorkuvopna
sé bönnuð“.
Ábyrgðarlaus afgreiðsla
íhöldin bæði, Sjálfstæðisflokk-
urinn og Framsókn, felldu við-
aukatillögu Einars, 31 móti, l'O
með. Sömu þingmenn felldu
breytingartillögu Gils og Har-
alds, 31 móti, 13 með. Var til-
laga meirihluta utanríkismála-
nefndar samþykkt með 31:8 og
afgreidd þannig sem ályktun
Alþingis.
Ábyrgðarleysi og alvöru-
leysi afturhaldsins á þingi
mótaði ekki einungis þessi úr-
slit, lieldur lika sjálfa at-
kvæðagreiðslun. Auðsætt var,
að þingmcnnirnir, sem voru
að beita meirihlutavaldi til að
þagga niður rödd Alþingis ís-
Icndinga, aftra því að liún
hljómaði um heiminn til varn-
aðar í örlagamáli mannkyns-
ins, gerðu sér enga grcin fyr-
ir málinu, brosandi, hlæjandi
og andvaralausir afgreiddu
þeir málið, sömu þingmenn.
söinu flokkarnir er ofurselt
hafa ættjörð sína stríðsbrjál-
uðu auðvaldi Bandaríkjanna,
sem ógnar öllum mcð tor-
tímingarvopnum.
Nýr brestur í vegg aíturhaldsins gegn heilbrigðri lausn í húsnæðismálunum:
eðrl deild till. Eizicirs Olgeirs-
oxicir að Idgaákvæðin um útrýmingu á
lieilsuspillandi húsnæði tcskl gildi á ný
En nkisstjórnin hindraSi framgang sfjórnarfrumvarps til
þess að þefta ákvœði yrði ekki aB lögum
Eitt verst þokkaða verk ríkisstjórnar Stefáns Jóhanns,
Framsóknar og Sjálfstæöisflokksins var frestun III.
kafla nýsköpunarlaganna um opinbera aðstoð við bygg-
ingar íbúöarliúsa í kaupstöðum og kauptúnum, en hann
fjallar um útrýmingu heilsuspillandi húsnæöis.
Samkvæmt þeim lagaákvæöum var bæjar- og sveitar-
stjórnum skylt aö útrýma heilsuspillandi íbúðarhúsnæöi,
og lögfest skylda ríkisins til aö gera bæjar- og sveitar-
félögunum þaö kleift fjárhagslega.
Á liverju.einasta þingi slðan
önnur 't Alþýðuílokkurirm, Framsóknar-
og Sjálfstæðisflokkurinn unnu
betur en þetta hafi alltaf ver-
ið frelsísins flokkar og beitt sér
fyrir íbúðabyggingum aimenn-
Þlngleg meðferð knúin
fram
Þcgar þessir tveir ræðumcnn
höfðu talað röðuðu sex stjórnar-
þingmenn sér á mælendaskrá,
og var sá óvenjulegi „áhugi“
notaður sem tilefni til að fresta
umræðunni.
Mótmælti Einar því harðlega,
enda mun ætlun ríkisstjórnar og
stjórnarliðsins hafa verið^ sú, að
láta ekki málið framar sjást. En
við nánari athugun mun því þó
hafa skilizt að það yrði ekki til
álitsauka valdamönnum á íslandi
og var málio tekið til þinglegrar
afgreiðslu á fundum þingsins í
fyrradag.
Var tillögu Einars vísað til ut-
anríkismálanefndar. Klofnaði
nefndin, og lagði Einar Olgeirs-
son til að tillagan yrði samþykkt.
Gylfi Þ. Gíslason lagði til að
hún yrði samþykkt með þeirri
breytingu sem fólst í breyting-
artíllðgu Gils og Haralds. í um-
ræðunum lýsti Einar því yfir að
hann teldi Alþingi skiljast við
þetta óhappaverk, hafa þing- ings!
þessu stjórnarfrurnvarpi, sem
Framsóknarráðherrar og þing-
menn hafa talað fjálglega um
klukkustundum saman, dag eft-
ir dag, xnikinn hluta þingtím-
ans.
Ríkisstjcrnin ákva.ð að mái-
ið skyldi ckki ná frarr. að ganga
Það var látið daga uppi.
En alþýðan hefur íundið cnn
einn brest í vegg afturhalds-
flokkanua gegn heiðarlegii
lausn húsnæðisvandamálsins.
Nú riður á að fylgja þar á eít-
ir, skapa þá cldu sem knýr þa
alla leið, knýr þá til að losa
frestunarfjötrana af nýsköpun-
arlögunum um útrýmingu
heilsuspillandi húsnæðis.
menn sósíalista flutt tillögur á
Alþingi um að nema úr gildi
þessi illræmdu frestunarákvæði
hinna gágnmerku nýsköpunar-
laga, en þar hefur lengst af ver
ið að mSeta vegg liinna flokk-
anna, sem með þeirn afstöðu
ha.fa. tekið á sig siðferðilega á-
bvrgð á því að stórvirki til út-
rýmingar heilsuspillandi íbúð-
arliúsnæði skuli ekki nú þegar
hafa verið unnið.
Barátta Sósíalistaflokksins
gegn hinni hötuðu haftastefnu
Sjálfstæðisflokksins og Fram
sóknar, sero árum saman bönn
uðu Islendingum að byggja
mannsæmandi íbúðir eða gerou
það eins erfitt og skriffinnsku
bá'rni þeirra. var úrnt, hefur nú
þegar , borið þann árangur að
afturhalnið er komið á undan-
haUI í byggingartttálnnum o>.
lánsfjármálum. Sjálfstæöis-
flokkurinn og meira að segja
Framsókn ,\iroa.st farin að
ryðga i því hiváða flokkar
máttu sín mest, cg mu.na ekki
Það er enn einn brestur i
vegg afturhaldsins í þessum
málum, að neðri deild Al-
þingis samþykkíi í fyrradag
tillögu Eiuars Olgeirssonar
að inn í hósaleigufrumvarp
ríkisstjórnarinnar skyldi
sefct álr\æði, er leysíi frest-
unarfjölurinn af nýsköun-
arlögumnn uin útrýmingu
heilsuspillaudi hösiueðls, á-
kvæði um að bæjar- og sveit
arfélögum landsins opnaðist
greiður vegur ríkishjálpar til
að byggja yfir fólldð, seni
býr í versta húsnæoi'vu.
Með tillögunni greiddu at-
kvæði þingmenn Sósíalista-
flokksins, Alþýðuflokksir.s
Þjóðvarnarflokksins og margir
þingmenn Sjálfstæðisflokksins
í neðri deild. Framsókn e:ns og
vcggur á móti.
Mcð þessari breýtingu a,í-
greiddi neðri deild frumvarpið
eflir eina umr. til efri deildar
En þá var sem ríkiastjórnin
missti snögglega áliugann fyrir
SÝNING JÓHANNESAR
JÓHANNESSONAR
Ég vildi mega þurrka orðið
dóm_ af greinarkorni þessu. Hér
er enginn listdómur. frc-kast smá-
spckúlatsjón um nútíma má verk
i tilefni sýningar Jóhannesar Jó-
hanncssonar.
Annað: það sýnir vandræðaá-
stand í listmálum einnar þjóðar,
menningarþjóðar skulum við
scgia, að dagb'öð, og tímarit
skuli elcki með nokkru móti fá
aðra en listamennina sjálfa til
umsagnar um myndlist og þá með
höppuin og glöppum.
Það er augljóst að það hlýtur
að vera erfitt fyrir listamann að
sjá verk starfsbróður síns án
meira eða minna sambands við
sitt eigið' verk og þá ekki i nógu
hlutlausu ljósi, sem gagnrýnandi
og' tengiliður milli almennings og
listar. Einnig h'ýtur fólk alltaf
að vera á verði gagnvart slíkri
umsögn: Er þetta ekki kunningi
hans segja menn oí að vingjarn-
lega er skrifað eða: nú hann er
víst ekki á línunni þessi cf
harðri gagnrýni er beitt.
Hins vegar er eitt verra: Það
ing á list.
Það virðast a'lir verft sammáia
sem kvnnt hafa sér málið vel að
list Jóhannesar hefur breytzt:
Hún er non-éígúrativ eða algjör-
lega liuglæg verður við að segja
í vandræðum okkar að hafa ekki
fengið betur smiðað orð yfir það
sem við meinum með hinu er-
lenda. Hún var figúratív. 1 mynd-
um hans er ekki lengur að sjá
ncin merki ytri náttúrumynda.
Enginn prófill, ekki partur af
handlegg eða brot af húsi eða
bátshorni: Það er hreinn og ó-
mengaður leikur litar og forms,
nýr heimur.
Siikt þarf í sjálfu sér ekkert
að segja um gildi verltanna en
mig grunar, það gæti stundum
verið al't að þvi hörð persónuleg
slcoðun, að breyting ]>essi hafi
haft úrslita þýðingu, frelsandi
þýöingu langar mig að segj^. fyr-
ir Jóhannes.
Það getur virst fanátik:
En þegar mönnum
’jos
orðin stefnan í nútima má'vérki
á þessari ö’d, þessi hreyfing í
er aigjör þögn. Það er mcir en tjj hins hreina og ljösa,
verið sé að þegja um einn lista-l
mann, það er óþolandi lítilsvirð-J Framhald á 10. síðu.