Þjóðviljinn - 07.05.1954, Qupperneq 4

4) — ÞJÖÐVIUINN — Föstudagur 7. maí 1954
Ekki stunur heldur sannanir
Vorio 1933 hitti ég Ármann
Halldérsson fyrsta sinni. Við
urðum samskipa noltkum
spöl og það var mikið sól-
skin. Þetta var á þeim árum,
sem ungir menn áttu fáein
áhugamál, sem þeim var ekki
sama um. A þeim árum gátu
nténn enn rætt áhugamál sín
sér til ánægju án þess að
skattyrðást, þó að skoðanir
væm ekki á einn og sama
veg. Ármann var að koma
frá landi Hamsuns og hafði
þýtt bækur Kristmanns. Mér
var því mikil forvitni á að
kynnast honum. Kynningin
varð mér -einnig til ánægju
vegná mannsins sjálfs. Síðán
þetta vár höfum við alltaf
þekkzt og fundum oft bofið
saman. Vegna þeirra kynna
skil ég vel, hví vipir hans
bera nú djúpan harm í huga,,
er }æir vita liann látinn á
miðjum starfsaldri.
Áfmann Halldórsson var
fæddur á Bíldudal 29. desem-
ber 1909. Stúdentspróf tók
hann á Akureyri 1931, las
siðSn sálarfræði í Noregi og
tók magisterspróf í Osló
1936. Var seinna við fram-
haldsnám bæði í Danmörku og
Austurríki. Kennari var hann
yið Kennaraskólann nokkur
ár, en varð skólastjóri Mið-
bæjarskólans árið 1941 og
gegndi því starfi þar til fyr-
ir tveimur eða þremur árum,
er hann varð : námsstjóri
fyrir gagnfræðaskólastigið.
Kvæntur var Ármann Sig-
rúnu Guðbrandsdóttur pró-
fasts Björnssonar.
Auk þeirra starfa, sem
Blaðið segir, að sú misklíð
sem hefur verið milli brezku
og bandarísku fulltrúanna í
Genf sé óneitanlega mjög al-
varlegs eðlis og því verði alls
ekki neitað, að stefna Banda-
ríkjastjórnar háfi beðið þar ó-
sigur. Orsökin til þessa ósig-
urs hafi verið sú, að Dulles
hafi ekki viljað fallast á neina
málamiðlun eftir að ljóst var,
að ekki var hægt að fá Breta
og Frakka til að fylgja stefnu
Bandaríkjastjórnar. Á því er
enginn vafi, segir Washington
Post-Times Herald, að þessi ó-
sigur Dulles og öll framkoma
bandarísku fulltrúanna á ráð-
stefnunni hefur orðið mikill á-
litshnekkir fyrir Bandaríkin.
DuHes flytur ræðu.
Dulles skýrði bandaríska ör-
yggisráðinu í gær frá starfi
sínu á Genfarráðstefnunni.
Hann mun halda ræðu í kvöld
í sjónvarp og útvarp og gefa
þar skýrslu um ráðstefnuna og
afstöðu Bandaríkjastjórnar til
þeirra mála, sem þar eru til
umræðu.
Fréttaritari New York Tim-
es í Genf símaði blaði sínu eftir
brottför Dulles þaðan, að síð-
minnzt Íífefur verið á hér,
gegndi Ármann mörgum trún-
aðarstörfum bæði fyrir kenn-
arasamtökin og önnur féiags-
leg sámtök og stofnanir.
Hann átti sæti í ungnienna-
dóini' og sæti í stjórn Méiin-
ingar- og fræðslusambands al-
Árniann Halldórsson
þýðu. Ilann var einn nefnd-
armanna í nefnd þeirri, sem
undirbjó hin nýju fræðslu-
lög. Sæti átti hann um skeið
í stjórn S.Í.B. og ritstjóri
ustu orð hans áður en hann
lagði af • stað hefðu verið:
— Ráðstefnan hefur ekki al-
gerlega mistekizt; ég hef ekki
-sagt orð við Sjú Énlæ!
Lækkuðu róminn.
Þrír blaðamenn sem ræddust
við í dagskrá brezka útvarps-
ins til meginlands Evrópu í gær
voru sammáia um, að allt of
lítið hefði verið gert úr því í
Bretlandi, hve alvarleg sú mis-
klíð sé sem er niilli Breta og
Bandaríkjamanna í Genf. Einn
þeirra, sem var nýkominn heim
frá Genf, nefndi eitt dæmi um
liversu mikiö bii væri á milii
brezku og bandarisku fulkrú-
anna. Hann hafði setið á veit-
ingahúsi ásamt einum fulltrú-
anum í brezku nefndinni og
ræddu þeir um störf rá.ðstefn-
unnar. Tveir af bandarísku full-
trúunum zc' ■mt við næsta borð
ig þá lækkuðn Bretarnir báðir
róminn csjáurátt svo að
Bandaríkjamennirnir heyrðu
ekki hvað þeim færi á milli.
Hann sagði að slíkt atvik sem
þetta hefði ekki getað( komið
fyrir á neinni alþjóðaráðstefnu,
sem Bretar og Bandaríkja-
mcnn hafa setið áður.
Menntamála var hann mörg
síðustu árin.
Kynni mín af Árínanni
Halldórsson voru persónuleg.
Störf hans þekkti ég af- af-
spurn og svo af greinum hans
í Menntamálum. En jafnvel
þó að ég hefði ekkert um
störf hans heyrt, hlaut ég að
vita nokkuð, hver þau voru.
Þau hlutu að vera eins og
maðurinn var sjálfur. Að eðl-
isfari og upplagi virtist Ár-
mann Halldórsson mjö§ fast-
heldinn og íhaldssamur mað-
ur, en miklar gáfur hans og
víðtæk menntun skipuðu hon-
um samt sem áður. í raðir um-
bótamanna, og ekki hvað sízt
í skólamálum. Hann var ó-
þreytandi málsvari þeirra um-
bóta, sem liann og fleiri hafa
reynt að koma á í skólamál-
um okkar síðustu árin, en
er nú vegið að úr ýmsum
áttum. Hann var einn af þeim
fáu, sem gengið hafa fram
fyrir skjöldu til að leiðrétta
þær firrur ýmsar, sem á loft.
er haklið gegn skólalöggjöf-
inni. Hann trúði því, að rétt
væri stefnt í aðalatriðum og
til blessunar fyrir fólkið. Það
eru því ekki vinir Ármanns
Halldórssonar einir, sem sakna
mega vinar við fráfall hans.
Stefán Jónsson.
Bandaríkjastjórn hefur nú í
nokkur misseri keypt upp allt
það sm.jör sem ekki var hægt
að koma í verð á frjálsum
markaði heima fyrir, á sama
hátt oe hún hefur keypt aðrar
landbúnaðarafurðir til að forða
verðhruni og þarmeð kreppu í
landbúnaðinum.
Hún hefur hingað til verið'
ófús til að selja bessar afurðir
til útlanda nema á sama verði
og bær eru seldar á heima fyr-
ir, en á bví verði vill enginn
kaupa bær. Heimsmarkaðsverð-
ið á smjöri er nú 44 sent fyrir
enskt pund, en verðið í Banda-
ríkjunum er 60,5 sent.
Landbúnaðarráðuneytið seg-
ist nú fúst til að selja smjör-
birgðirnar á heimsmarkaðsverð-
inu og er öllum frjálst að
kaupa bær, einnig ríkjunum í
Austur-Evrópu, nema bá barf
sérstakt leyfi í hverju tilfelli.
* Deila McCarthys og hersins
er nú að komast á nýtt stig.
Rannsókn í deilunni hefur nú
staðið yfir í nærri hálfan mán-
uð, og hefur Stevens, hermála-
ráðherra, verið yfirheyrður nær
viðstöðulaust allan tímann. I
gær ákvað rannsóknarnefndin
eftir kröfu tveggja af íulltrú-
um Demokrata að senda afrit
af öllum skjölum rannsóknar-
innar til dómsmálaráðherrans
og á hann að skera úr um,
hvort McCarthy hafi gert sig
sekan um skjalafals og mein-
særi fyrir nefndinni.
Fyrir nokkrum dögum var
Guðni Þórðarson hvattur til
þess hér í blaðinu að beina
hinn* bandarísku menntun sinni
að íslenzkum verkefnum, í stað
þess að flýja til útlanda, og
taka aftur upp sinn fyrri þráð
um brúamælingar í þágu Kín-
vrerja. Undirtektir Guðna urðu
ánægjulega skjótar, en því mið-
ur skortir enn hina fyrri ein-
beittni. Nú talar hann í spurn-
arformi „Reka kommúnistar
njósnir á íslandi?“ og segist
eiga bágt með að trúa því“ að
þeir geri það ekki. Og að lok-
um kemur svohljóðandi stuna:
„Hins vcgar er engan vegiun
víst, að upp komist um njósnir
kommúnista á íslandi.“
' Hætt er við að Bandaríkja-
mönnum þyki nemandi sinn
hafa misst móðinn heldur illi-
Iega; það er ekkert gagn í
stona stunnum. Það er einmitt
hlutverk Guðna Þórðarsonar að
Botviitnik sigur-
strangiegur
Botvinnik getur nú talizt nær
öruggur um að halda heims-
meistaratitlinum í skák. 19.
skákin varð jafntefli og þarf
Botvinnik nú aðeins hálfan
annan vinning í fimm síðustu
skákunum til að halda titlin-
kríuna, þennan háværa, ó-
söngna, sumarboðandi fugl, sem
er svo hreinlegur með sjálfan
sig en hefur enga samvizku
af að sóða mann út ef hann
kemst í færi. Hún er nefnilega
komin, — að minnsta kosti ein
kría er komin til landsins og
það er aðeins af, ófyrirgef-
legum trassaskap að hennar
hefur ekki verið minnzt hér
fyrr. En þannig er mál með
vexti að mánudaginn 26. apríl
síðastliðinn var bátur úti í
Flóa, á að gizka hálfan annan
tíma frá landi, og hver birtist
ekki áhöfn umrædds báts nema
fyrsta kría sumarsins, hvít og
snyrtileg og forfrömuð eftir
flakkið suður á bóginn? En
hún var ekki stærri upp á sig
en svo að hún þáði lifur og
slóg af áhöfninni og þannig aí-
vikaðist það að hún elti bátinn
til lands þennan mánudag í
fyrstu viku sumars í stað þess
að bíða fram að krossmessu
eins og venja hennar er. Og
nú er hún hingað komin fyrir
tilstilli margnefnds báts og
verún velkomin og vonandi fær
hún bráðuin selskap.
OG SVO AÐ VIÐ snúum okkur
að öðru, þá er mikið talað um
sundkeppnir og tvö hundruð
metra og frjálsa aðferð og ann-
að slíkt þessa dagana. Sundá-
hugi blossar upp hjá þeim sem
annars fyrirlíta vatn. En það er
sanna njósnirnar upp á komm-
únista, og aðferðirnar eru þær
sem hann beitti í brúargrein-
inni frægu. Slíkum skrifum
ber honurn að halda áfram,
helzt dáglega, og fellá niður
stunur sínar, að minnsta kosti
á prenti.
En þrátt fyrir stununa <=:
Guðni ekki alveg búinn :.ð
gieyma því sem hann lærði. f
iok greinar sinnar sannar hann
„að sarni rriaður er gjaldkeri
MiR og kommúnistaflbkksins,
MÍR á auðveldan aðgang að
f járhiiElum VrOKS, sem er móð-
urskip allra MÍR-félaga og
hefur aðsetur í Moskvu. Andrei
Denisow, forseti þess er ábyrg-
ur gagnvart sjálfum Malenkoff.
Er því ekki löng leiðin milii
Malenkoffs og gjaldkera ís-
lenzka komúnistaflökksins."
Svona einfalt er þetta og þann-
ig á að skrifa samkvæmt hin-
um bandarísku forskriftum. Og
þótt það sé að vísu fjarri sanni
að sami maður sé „gjaldkerí
MÍR og kommúnistaflokksins"
er það aukaatriði sem engu
máli skiþtir. Nú þarf aðeins að
kaldhamra söhnunina dag eftir
dag, stunulaust. Hið ágæta
fordæmi er McCarthy sem ný-
lega máði persónu út af Ijós-
mynd í sönnunarskyni. Og
Guðna er raunar ágætur ljós-
myndari og gæti eflaust stutt
sannanir sínar með mikilsverð-
um afrekum á því svíði einnig
nú samt ekki samnorræna
sundkeppnin sem ég ætlaði að
tala um, heldur vandræði ungu
blómarósanna sem eru að byrja
að sækja sundlaugarnar upp a
eigin spýtur. Að því er mér
er tjáð mega þær fara einar
í laugarnar úr því að þær eru
átta ár, þær hátta sig og
klæða upp á eigin spýtur, þvo
sér, synda og þurrka sér eins
og vera ber, og það er fyrst
þegar öllu þessu er lokið sem
að vandræðunum kemur. Þær
hafa ef til vill fengið lánaða
sparigreiðuna hennar mömmu
til að gera sig fínar með að
sundinu loknu, en þær eru
ekki hærri í loftinu*en það, að
þær ná ekki upp í spegilinn, og
hvernig eiga þær að hafa skipt-
inguna beina eðá spennuna á
réttum stað þegar þær geta
ekki speglað sig? Og þótt mað-
ur sé ekki nema átta ára og nái
ekki upp í fullorðinsspegil er
ekki þar með sagt að mann
langi ekki til að vera fínn og
vel greiddur og með spennuna
á réttum stað. Og vegna þess-
ara ungu blómarósa sem ef til
vill eru að æfa sig undir tvö
hundruð metrana, langar mig
til að koma því á framfæri við
réttá aðila, hvort þeir sjái sér
ekki fært að koma sér upp
speglum í smátelpuhæð í bún-
ingsklefum sundlauganna. Það
er ekki mikill tilkostnaður, en
ég þarf ekki að lýsa því, hvað
það yrði vél þegíð.
Bandaríska landbúnaöarráöuneytið tilkynntí í gær,.
að það heföi ákveðiö a ösenda á heimsmarkaöinn þær
164.000 lesíir af sm-jöri, sem þaö hefur keypt til aö foröa
veröhruni. Smjöríð verður boðið út á heimsmarkaðs-
verffi.
Bmndwíklmmem hafc beSlS
mikinn áiifshnekki í Seif
— segir áhriíamesta blaðio í Washington
Áhrifamesta blaðiö í höfuöborg Bandaríkjanna, Wash-
ington Post-Times Herald, komst þannig aö oröi í rit-
stjórnargrein í gær, að tiiagngsiaust væri aö loka aug-
unum fyrir því, aö Bandaríkin heföu beöiö mikinn álits-
hnekki á Genfarráöstefnunni.
um.
Fyrsía kría sumarsins — Bregður vana sínum —
Smá telpur í vandræðum —Ná ekki upp
í fullorðinsspegla
JÁ, SVO ER ÞAJJ ÞETTA með