Þjóðviljinn - 01.08.1954, Qupperneq 6

6) — ÞJÓÐVTLJINN — Sunnudagitr 1. ágúst 1954
I tUÓÐVIUINN
Otgef&ndl: Samelnlngarflokkur alþýðu — 8&s5aIistaflokkurtn»
I mtstjór&r: Magnúa Kjartansson (&b.), Sigurður Guðmundsson.
yréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur SigurjónssoT.. Bjarnl Benediktsson, GuB-
snundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafssou.
&uglvs'ngastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Bitstjúm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmtðja: Skólavörðustí*
1». — Sími 7600 ( 3 línur).
ákkriftarverð kr. 20 á m&nuðl I Reykjavik og nftgrenni; kr. lt
trr.nrs gtaðar & land'.nu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
. Prsntsmlðja Þjúðviljans h.f.
i-----------------------------------------------------«■
Iðrun eða timburmenn?
Fyrir kemur að ritstjórnargreinar Morgunblaðsins eru líkastar
Því að þær séu skrifaðar af iðrandi syndurum eða mönnum með
jnikla timburmenn. Þannig er með ritstjórnargreín blaðsins í
gær, en hún heitir „Áhrif McCarthys minnka".
Af grein þessari er ekki amiað að sjá en Morgunblaðið og allt
þess lið sé andvígt McCarthy, stefnu lians og aðferðum, jafnvel
hneykslað á þeim! Nú fræðir Morgunblaðið undrandi lescndur
sina á því að „andúðin á McCarthyismanum hefur stóraukizt
síðustu mánuði'*; talað er um „rangsleitnar aðgerðir" hans,
hann sé „að verða þungur baggi, sem getur valdið því að repú-
blikanar tapi kosningum þeim sem nú eru framundan“, McCarthy
og fylgismenn hans hafi „lítið annað gert en stofna til æsinga.
Þeir hafa verið lýðskrumsmenn sem kveikt hafa ótta og ætlað
?.ð hafa sér hræðsluna til framdráttar. Eins og títt er um slíka
menn liafa þeir orðið æ ófyrirleitnari eftir því sem á leið. Þeir
byrjuðu smátt en áður en lauk voru þeir orðnir svo forfallnir í
eigin æði, að hver einasti maður, sem leyfði sér að mótmæla
gerræði þeirra var jafnskjótt úthrópaður kommúnisti". Síðan
lætur hinn endurfæddi leiðarahöfundur þá von i ljós að frjáls-
lynd öfl, gagntekin „virðingunni fyrir manninum og réttindum
hans“ eigi eftir „að bægja frá lýðskruminu frá ofstækismönnum
eins og McCarthy."
Skyldi ekki sumum lesendum Morgunblaðsins bregða við þenn-
an timburmannaleiðara og mest þeim sem bezt hafa fylgzt með
málfíutningi blaðsins undanfarna áratugi. Hváð eiga þeir nú
r.ð halda sem hafa árum saman haft þá trú og byggt hana á
málflutningi Morgunblaðsins og foringja Sjálfstæðisflokksins,
að baráttan gegn kommúnismanum .sé æðst allra dyg'gða ? Þeir
lesendur Morgunbla’ðsins minnast þess hve djúp aðdáun leið-
toga Sjálfstæðisflokksins var og er á þýzka nazismanum vegna
framgöngu hans í „baráttunni gegn kommimismanum". Enda
hefur Sjálfstæðisflokkurinn og vinafJokkur hans og samherji
Framsóknarflokkurinn reynt eftir mc-gni að innleiða hér á landi
samskonar hugarfar, ofsóknir og skoðanakúguh ó’g einkennir
framkvæmdir McCarthys og fylgismanna hans í Eandaríkjunum.
IÞað er að vísu mikil vanþekking eða mikil blekking að halda
íram að þess konar skoðanakúgun og ofsóknir séu eíngÖngu
tengdar við McCarthy og fyigismenn hans í Repúblikanaflokkn-
vm, heldur eru þær meginþáttur i hinum yillimanníeg’n stjcrn-
málaaðferðum bandarísku auðvaldsfiokkaivna beggja. Hins vegar
er svo mikið heilbrigt í bandarisku þjóðiini að valdamennirnir
eru famlr að sjá að ekki muni klókt að f’agga mikið með Mc-
Carthy rétt fyrir kosningar. Það hefur Morgunblaðinu skilizt.
En málstaður McCarthys og aðferðir eru' og verðs eftir sem
áður málstaður og málflutningur bandarísku máígagnanna á
íslsndi, Morgunblaðsins, Vísis og Timans, málflutningur cg að-
íerðir Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins. Báðir þcir
flokkar; og raunar Alþýðuflokkurinn líka, eiga forystumenn sem
af alefli hafa reynt að gera skoðanakúgun, atvinnuofsóknir cg
komxnúnistahræðslu að sama þætti í íslenzku þjóðlífi og McCart-
hyum Bandaríkjanna hefur tekizt að verulegu leyti í heimaJandi
sinu. Þessi óþokkaiðja er hér á landi tengd nöfnum eiirs og
Jónas frá Hriflu; Stefán Jóhann Stefánsson, Bjarni Benediktsson,
Eysteinn Jónsson og þjónum þeirra hundruðum saman, sem
reynt hafa að framfylgja slíkum aðferðum geg.1 íslenzkum þegn-
vm í a'geru trássi við stjórnarskrá íslands og löggjöf. Alla þessa
viðleitni hefur Morgunblaðið stutt af alefli, lýsingin í leiðara
Morgunblaðsins í gær, tilfærð hér -að framari, á nákvæmlega við
ritstjcra Morgunblaðsins og leiðtoga Sjálfstæðisflokksins svo
langt sem hún nær. Nærtækasta dæmið um það, hve þessir ís-
■lerizkú lærisveinar Göbbels og McCarthys geta oi'ðið „forfallnir
í e-igin æði“ svo gripið sé til orða Morgunbláðsins, er það tiltæki
Djésnadeildar Sjálfstæðisfíokksins að stimþla utáriríkisráðhen'a
Framsóknar dr. Kristin Guðmundsson kommúnista og saka
bann um að lauma „flugáimönnum kommúnista" inn í „herstöð
Ailanzhafsbandalagsins" en þannig er þeim þjóðhollu inörinum
tárr.ast:að hugsa sér hluta af Islandi. McCarthy heföi áreiðanlega.
ekki tekizt betur né treyst sér ti! að ganga. lengra í baráítunni
gegrí kc.mmúnismanum á íslandi!
Hitt limtur Morgunblaðið, að skoðanakúgun, njósnir og at-
virinuofsóknir hcmámsflokkanna vekja 'fyrirbtningu heiðarlegra
Islendihgá, og það er sjálfsagt þess vegna sem reynt er öðru
bvoru1 að 'setja upp lýðræðissvip og fordæma aðferðir McCartbýs
& Co. En sú fordæming dynur á Morguriblaðinn, Sjálfstæðis-
•floklíTiuna og viniim þeirra í Framsókn eiiis' og 'löðrúngur.
JÖNAS ÁRNASON:
nú komin svo hátt, en síðan
er slakað og Skjalda hverf-
Ferðasaffa
Iiún stendur á uppfylling-
unni í Höfn að kvöldi S. júlí
merkt með spjaldi eins og
hver annar varningur kollótt
og skjöldótt og bundin við
staur.
Kýrnar fólksins í þorpinu
eru að koma glaðar og reifar
heini úr ha.ganum rabbandi
saman á sinn sérstaka hátt
og hlakkandi til að losna
við mjólkina úr sínum troðnu
júgrum og liggja svo og
jórtra í róleghcitum dálitla
stund og sofna síðan vært óg
vakna aftur snemma í fyrra-
málið til að halda áfram að
bíta þetta blessaða gras; ]:að
er me;ra b'essað grasið hér í
Hornafii'ði; kvöldsólin roðar
en litli maðurinn gengur aft-
ur fyrir þá og horfir þaðan
á það sem gerist,
Mennirnir ýta og ýta, en
Skjalda spyrnir á móti og
setur s'g í þær stellingar að
líkamsf angi hennar hvílir
auðsjáanlega allur á aftur-
fótunum.
Spilmaðurinn sctur hönd
undir kinn og bíður.
Þegar hann er búinn að
bíða svolitla stund, kallar
liann til mannanna á uppfyll-
ingunni:
„Samtaka nú! Einn, tveir
og þiír!"
En ekkert gengur.
„Reynið að teyma hana inn
um leið!“ kallar einn þeirra
ur niíur í Icst.
„Eru beljur sjóveikar?"
spyr ein unga stúlkan sem
stendur á þilfarinu.
„Nei, ætli þær séu ekki of
þunnar til þess greyin,“ scgir
einn ungi maðurinn.
Hásetarnir loka lestinni,
breiða yfir segldúk og skálka.
Það er búið að leysa land-
festar og Hcrðubreið snvst
liægt og sígandi frá bryggj-
unni, eykur síðan ferðina og
stefnir út.
Litli maðurinn stendur enn
á uppfyllingunni og horfir
á eftir skipinu.
Um nóttma sigldi skipið
inn á Djúpavog. Það var logn
og þoka í fjöllum eins og svo
oft á Austfjörðum.
Skipið var ékki alminlega
lagzt að þegar mennirnir á
kryggjmini voru farnir að
kalla:
„Iivar er kýrin?“
„Auðvitað niðri á farrými,"
jökulinn.
Skjalda lítur til þeirra og
baular.
Hún baular með löngum a.ð-
draganda, þetta byrjar ein-
hversstaðar lengst inni í sál-
inni og raalur hevrir það
varla, og um tima he'dur
maður það sé að verða
þúið, en svo fcr það smám-
saman liækksndi og endar í
öskri sem fyllir a!lt umhverf-
ið og hlýtur að Iieyrast langt
upp í Nesjasveit.
Syfjaður farþegi kemur
neðan úr skiþiriu og spvr:
„Var vefið að píþa í síð-
ástá sinn ?“ '
Þetta cr á Kéroubreið, og
unga fólkið sem stendur á
dekkinu fcr að hlæja, því það
er svo fyndið að ein bélja
skuli re'a baulaS svo hátt
að maðurinn heldur það hafi
verið s.iálft strandferðaskipið.
Upp úr lestinni er ver'ð að
skipa því síðasta. sem hér á
að fara í land; Ijár í sláttu-
vél, þríhjól handa einhverju
barni, tvö dúsín af rekum,
vaskafat, skaftpottur, stóll;
menmrnir losa uppskipunar-
netið utan af þcssu á bílpall-
inn, og billinn ekur með það
burt.
Nú er skipinu ekkert að
vanbúnaði að lialda áfram
ferðin;ii, nema einn farþeginn
cr ókcminn um borð.
Á uppfyllingunni stendur
hír og mjór grindaJ;a':si og
mennimir færa hann fram að
skipiriri. Það er allt í e;nu
kominu nýr maður í hóp
þ-eirra, iítill raaður og grann-
ur og hjálpar ] aim a'
færa ka=cann. Síðan rengur
litli maðurinu } angað sem
Skja'én stendur bundin við
staurinn. leysir hana og
teyr-fr að kassanum, Iiún á.
a,ð fnra inn í kássann, en er
hrædd við ]>að. og eyrun á
henni fara á hrcyfingu, og
lit’i r'kirinn sfvður annarri
hend? ■' hj-vgg Skjöldu en tek-
ur hinni um eyrað á henni og ■
• hvkfar einhverju í þao. Eri
SkiaV’a er eft’r sem áður
hrædd og vi.ll ekki fara inn
í ]-Ó <5~
Maðurinn við spilið uiti
bnrð í sk'm'riu kallar t'I maa"-
anna á uppfylíirigunni að flýta
sér.
Merinírrur fara að vta ’á
Skjö’dri, þctta er hélil htpur,’: •
sem ýta á Skjöldu.
sögðu hásetamir. , Hvar ann-
Tveir menn sem virðast
ekki komnir hingað niðreftir
til annars en hoi'fa á skipið
fara, taka múlbandið á
Skjöldu gegnum grindurnar
að framan og fara að toga i.
Skja’da verður nú sem sé
að berjast á tvennum • víg-
stöðvum. Enda gerir hún sér
ljóst a' þetta er tapað stríð;
viðöárriið slaknar úr vöðvum
hennar og hún stígur inn í
kassann.
Einn matinanna tekur
nokkrar spýtur, nagla og
hamor og neglir fvrir grinda-
kassann að aftan, og hinir
halda áfram að standa í hóp
og horfa á, en litli maðurinn
stendur enn fyrir aftan hóp-
intí óg liefst ékki að.
Þe'r setja tvær stroffur
uridir kassann og bregða
lykkjunum í bómukrókinn og
spilmaðurinn réttir sig upp
og hífir í.
Skjalda/ tekst á loft, og af
því það er dálítið styttra í
annarri stroffunni þá hallast
hún ankannalega fram á við
og mundi detta ef kassinn
væri ekki of þröngur til þess,
og eyrun á lienni fara á fulla
ferð fram og aftur og til
hliðanna, stundnm í heilan
hring eins og spaði, og kass-
inn snýst í hífingunni og
Skja’da lítur snöggvast þang-
að sem litli maðurinn stendur
og þsu horfast í augu eitt
andariak, svo lítur SkjaJda
unp í sveitina og hlýt.ur að
sjá langar leiðir þvf hún ér
arssta.ðar ætti hún a* vera.“
Þeir opnuðu lestina og
settu spilið i gang, og Skjalda
kom upp úr lestinni, því að
þeír fyrstu verða síðastir og
þeir síðustu fyrstir, og það
hafði skipzt um stroffurnár
þannig að nú hallaðist hún
eins mikið aftur og hún
hafði áður hallazt fram, en
það skiptir ekki máli í svona
þröngum kassa hvort þú
hallast á þ-ennan veginn eða
hinn, ekkert skiptir máli í
svona þröngttm kassa, eyrun
á Skjöldu hreyfðust ekki
lengur.
Þeir slökuöu henni niður á
bryggjuna og mennirnir hér á
Djúpavogi rifu lausar með
sporjárni þær spýtur sem á
Hornafirði höf 'u verið negld-
ar fastar riieð hamri.
Einn þe;ri-a tók múlbandið
á Skjöltíu og s-koðaði hana
dálít-ð og athugaði merki-
spjaldið til að fullvissa sig
um að þetta væri sú rétta
Skjalda, og te;,Tn.di haria síð-
an eins og Ieið liggur upp
af bryggjunni.
Skjalda lét hann teyma sig
mótspyniu’aust og bar höfuð-
ið lágt og horfði hvorki til
liægri né vinstri. því áð ef
þú hefur Jent: í fcrðn.gum lta.ssa
ertu lengi ao jafna, þig,
kannski verður !íf þitt allt
eimi þröngur kassi upp frá
þvi.
Skjalda ,ver horfin yfir
hæðina. 1