Þjóðviljinn - 11.09.1954, Qupperneq 6

6) — ÞJÖÐVILJINN — Laugardagur 11. september 1954
Útfíefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
jnundur Vigfússon, lvar H. Jónsson, Magnús Torfi Ó’.afsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla. aug'ýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskrifíarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasö’.uverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Samtök sjómannafélaganna sem standa aö uppsögn
kjarasamninga á togurunum hafa nú séð sig til þess
knúin að boöa togaraeigendum vinnustöðvun á flotan-
um frá og með 21. þ. m. hafi nýir samningar um kaup
og kjör ekki tekizt fyrir þann tíma milli þeirra og:
forsvarsmanna Félags íslenzkra botnvörpuskipaeigenda.
Þessi ákvörðun sjómannasamtakanna er tekin eftir
langvarandi tilraunir af þeirra hálfu til þess að leysa
deiluna um togarakjörin án vinnustöðvunar. Samning-
ar togarasjómanna gengu úr gildi 1. júní í sumar, en
þá tóku sjómannafélögin þá ákvörðun að leyfa með-'
limum sínum að skrá sig áfram á skipin upp á gömlu;
kjörin. Var þetta ekki sízt gert með tilliti til þess að
þingkjörin nefnd vann þá að rannsókn á hag og rekst-
ursmöguleikum togaranna og von var á tillögum frá
hennar hendi um ráðstafanir til þess aö tryggja fjár-l
hagsgrundvöll útgerðarinnar.
Sjómenn væntu þess áreiðanlega í sumar, að rann-1
sókn og ábendingar togaranefndarinnar yrðu teknar
alvarlega af ríkisstjórninni, og meö þeim myndi skap-
ast grundvöllur til þeirra breytinga á kaupi og kjörum
togarasjómanna sem allir viðurkenna að séu óumflýj-
anlegar, og rekstri togaraflotans um leiö komið á heil-
brigðan og öruggari grundvöll. Reynslan hefur hins
vegar orðið nokkuö önnur. Ríkisstjórnin hefur látið
við það eitt sitja að leggja á sinn nafntogaöa bílaskatt
og gefa fyrirheit um 2000 kr. dagstyrk á hvern togara
fram að næstu áramótum.. Aftur á móti hefur ríkis-
stjórnin hunzað með öllu tillögur nefndarinnar um
skerðingu hins óhóflega milliliðagróða, sem hvílir eins
og farg á togaraútgerðinni og gera aðrar þær ráðstaf-
anir sem nefndin taldi óhjákvæmilegar til viðreisnar
togurunum. Kom þá einu sinni enn í ljós hverjum ríkis-
stjórnin þjónar ,að þaö eru ekki framleiðendurnir í
landinu heldur milliliðirnir og gróðaklíkurnar.
Þessi afstaða ríkisstjórnarinnar gat vitanlega ekki
orðið til þess að togarasjómenn og samtök þeirra
gleymdu þeirri skyldu sinni að berjast fyrir hærra
kaupi og bættum kjörum á togaraflotanum. Stórfelld-
ar kjarabætur togarasjómönnum til handa er nú höf-
uðforsenda þess að togarafloti landsmanna vefði rek-
inn með viðunandi árangri. Þetta er nú viðurkennt af
öllum, jafnvel togaraeigendum sjálfum og nefndin fór
ekki dult með þá skoöun í greinargerð sinni til ríkisstjórn
arinnar. Það hlýtur því að vekja nokkra furðu hve
hægt togaraeigendur hafa látið sér um að ganga af
röskleik og festu eftir þeim aðgerðum af hálfu ríkis-
valdsins til stuðnings togaraútgerðinni sem togara-
nefndin benti á og togaraeigendur ættu gerzt að vita
að nauðsynlegt er að gera til þess aö tryggja rekstur
skipanna.
En segja má aö þetta sé fyrst og fremst mál togara-
eigenda og ríkisstjórnarinnar. Verða eigendur skipanna
vitanlega að gera þaö upp við sjálfa sig hvort þeir láta
ríkisstjórninni haldast uppi að svíkjast um allar raun-
hæfar ráðstafanir. Hitt er verkefni togarasjómanna og
samtaka þeirra að knýja fram þær breytingar á kaup-
og kjarasamningum á togurunum, sem færa sjómönn-
um hærri tekjur og öruggari lífsafkomu. En þaö er um
leið forsenda fyrir rekstri togaraflotans, því reynslan
hefur sannað að með núverandi kjörum er útgerðin
vonlaus, þar eö sjómenn neyöast til að yfirgefa skip-
rúm sín og leita sér annarrar og betur borgaörar at-
vinnu.
Sjómenn hafa nú gefið togaraeigendum ríflegri frest
til.að leysa deiluna án verkfalls en venjulegt er og
áskilið í lögum. Væntanlga kunna togaraeigendur að
meta þessa tilhliðrunarsemi sjómanna og nota tímann
til þess að semja við samtök þeirra og afstýra þannig
þeirri stöðvun sem yfir vofir að öðrum kosti .Það er
áreiðanlega hollast fyrir togaraeigendur að gera sér
það ljóst strax, að nú eiga sjómenn leikinn og að mál-
staður þeirra nýtur ekki aðeins öflugs stuðnings allrar
verkalýðshreyfingarinnar heldur og alls almennings.
s<
Síðan franska þingið felldi
Evrópuherinn hafa for-
ystumenn Vesturveldanna ver-
ið ósparir á hvatningarorð um
að nú ríði á að vinda bráðan
Pierre Mendes-France
bug að því að finna nýja leið
til þess að hervæða Vestur-
Þýzkaland. Orðin eru mörg en
verkin færri. Þegar á átti að
herða gátu ríkisstjórnir land-
anna í Vestur-Evrópu og Norð-
ur-Ameríku ekki einu sinni
komið sér saman um, hvernig
taka ætti upp viðræður um
málið. Bretar voru búnir að
boða til ráðstefnu í London á
þriðjudaginn með þátttöku
sjálfra sín, Bandaríkjanna og
meginlandsríkjanna sex en
þeirri ráðstefnu hefur nú verið
aflýst. Uppástunga Bandaríkja-
stjórnar um að ráð A-banda-
lagsins komi saman í snatri til
þess að ráða fram úr vandan-
um hefur fengið daufar und-
irtektir. Það hefur orðið úr að
Eden, utanríkisráðherra Bret-
lands, fari eins og þeytispjald
milli höfuðborga Vestur-Evrópu
til þess að rekja garnirnar úr
stjórnarherrum þar og kynna
þeim sjónarmið Breta. Meðan
þessu fer fram í Evrópu hefur
Eisenhower forseti kallað Þjóð-
aröryggisráðið, æðstu menn
hermála og utanríkismála, til
sumardvalarstaðar síns vestur
undir Klettafjöllum til þess að
hefja endurskoðun á utanrík-
isstefnu Bandaríkjanna.
Hikið áem er á stjórnum
Vesturveldanna ber því
vott, í hvílíkum vanda þær eru
staddar. Ekki verður betur séð
en yfirlýst sjónarmið þeirra á
vesturþýzkri hervæðingu séu
ósamrýmanleg. Þegar Chur-
chill fór til Washington í sum-
ar fékk Eisenhower hann til
þess að fallast á að ef Frakk-
ar höfnuðu Evrópuhernum
skyldu gerðir samningar um
fullveldi Vestur-Þýzkalands
látnir gapga í gildi og því leyfð
hervæðing innan A-bandalags-
ins. Þessi fyrirætlun er ekki
raunhæf lengur. Vesturþýzka
ríkisstjórnin segist ekki sætta
sig við ákvæði gildandi full-
veldissamninga um sérréttindi
Vesturveldanna í Vestur-Þýzka
landi. Einnig krefst Adenauer
fulls jafnréttis fyrir Vestur-
Þýzkaland á við önnur A-
bandalagsríki. Franska stjórn-
in tekur hinsvegar ekki í mál
að leyfa Vestur-Þýzkalandi
inngöngu í A-bandalagið.
Mendes-France forsætisráð-
herra segir sem er, að það yrði
fellt í franska þinginu með
enn meiri atkvæðamun en
Evrópuherinn. Tillaga Mendés
er sú að myndað verði lauslegt
bandalag Evrópuhersríkjanna,
sem áttu að verða, að viðbættu
Bretlandi. Innan þess verði
hervæðing [Vestur-Þýzkalands
háð svipuðum takmörkunum
og settar voru í Evrópuhers-
samningnum. Þessa lausn sætt-
ir Adenauer sig alls ekki við
og brezka stjórnin neitar enn
sem fyrr að takast á hendur
á meginlandi Vestur-Evrópu
skuldbindingar, sem yrðu
meira bindandi en þær sem
hún á að gegna gagnvart sam-
veldislöndunum. Bandarikja-
stjórn hefur engar ákveðnar
tillögur borið fram enn, enda
á hún ekki gott með það eftir
að hafa hamrað á því í tvö ár
að einskis annars kosts sé völ
en að stofna Evrópuherinn.
Erleiid
tíðindi
____________________________y
Eindreginn stuðningur við af-
stöðu Adenauers hefur þó
skinið út úr öllum yfirlýsing-
um bandarískra ráðamanna.
C’ r þessari flækju verður
ekki greitt nema með því
móti að einhver ríkisstjórn-
anna fjögurra skipti um stefnu,
eða ný stjórn með nýja stefnu
taki við völdum í einhverju
ríkjanna. Ýmislegt bendir til
að Dulles, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, og Adenauer,
forsætis- og utanríkisráðherra
Vestur-Þýzkalands, séu farnir
að vinna markvisst að því að
koma á stefnubreytingu í
Frakklandi á þann hátt að bola
Mendés-France frá völdum í
von um að við taki ríkisstjórn,
þar sem fylgismenn Evrópu-
hersins sáluga hafi sterk ítök.
Þegar Alexandcr Wiley, for-
maður utanríkismálanefndar
öldungadeildar Bandaríkja-
þings, var á ferðalagi í Bonn
fyrir viku, lofsöng hann „raun-
sæi“ Þjóðverja í hervæðing-
armálunum og hrósaði Aden-
auer fyrir „stálvilja" hans.
Hins vegar fordæmdi hann
frönsku stjórnina fyrir að hafa
bruggað Evrópuhernum bana-
ráð gegn vilja frönsku þjóðar-
innar. Næsta dag kvað við
sama tón í viðtali, sem Aden-
auer átti við brezka blaðið
Times. „Því má ekki gleyma,
að Mehdés-France styðst ekki
við neinn meirihluta“, sagði
vesturþýzki forsætisráðherr-
ann. Þá endurtók einnig Wiley
að Evrópuberinn væri alls ekki
úr sögunni, franska þingið
hefði fótumtroðið þjóðarvilj-
ann með því að hafna honum.
17''réttaritari bandaríska stór-
blaðsins New York Times -
í Bonn, M. S. Handler, segir
um þessar samræmdu aðgerðir
Wileys og Adenauers gegn
frönsku ríkisstjórninni: „Árás
Wileys á núverandi stjórn
Frakklands styrkti þá skoðun
ýmissa vestrænna aðila, að
stjórnirnar í Washington og.
Bonn séu með ráðabrugg um
að einangra ríkisstjórn Mendés-
France og kollvarpa henni ef
mögul?gt er með því að vekja
upp vofu þýzks-bandarísks-
bandalags sem myndi einangra
Frakkland. Sumir vestrænir
embættismenn ganga svo langt
að þeir staðhæfa að um sé að
ræða skipulagða viðleitni til
þess að knýja Mendés-France-
til að láta undan í hermálum
Vestur-Evrópu eða hrinda hon--
um frá völdum ella.“ (N.Y.T. 3.
sept.). „Ýmislegt bendir til að;
markmiðið sé að koma núver-
andi ríkisstjórn í Frakklandi í
þá aðstöðu að hún neyðist
til að segja af sér eða verði
felld nema fyrirætlunin um
Evrópuher verði tekin upp á
ný..“ (N.Y.T. 4. sept.). „Hér
virðist mönnum að Adenauer
forsætisráðherra sé að leitast
við að leggja sinn skerf til að
einangra stjórn Mendés-
France og fella hana ef þörf
gerist ...... Menn gizka á að
í Bonn og öðrum höfuðborg-
um sé stefnt að því að snið-
ganga franska forsætisráðherr-
ann og vinna að því að steypa
honum af stóli“. (N.Y.T. 5..
sept.).
< %
Konrad Adenauer
fflortryggni stjórna Vestur-
Þýzkalands og Bandaríkj-
anna í garð Mendés-France
sprettur af því, að þær gruna
hann um að vera í hjarta sínu
andvígur þýzkri hervæðingu
og stefna eftir krókaleiðum að
samkomulagi við sovétstjórn-
ina um sameinað, afvopnað
Þýzkaland. Strax þegar Bruss-
elráðstefnan um tillögur Men-
dés-France um breytingar á
Framhald á 8. síðu.
/