Þjóðviljinn - 12.10.1954, Blaðsíða 3

2X — ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudagur 12. október 1954
-r Var ort níð
um þá báða
Þá bauð Haraldur Danakonung-
ur her úí og fór síðan í Nor-
eg.. . herjar hann þar og eyddi
Iand allt og kom liðinu í eyjar
þær, er Sólundir heita. Fimm
einir bæir stóðu óbrenndir í
Sogni í Læradal, en fólk allt
flýði á fjöll og markir með allt
það, er komast mátti. Þá ætlaði
Danakonungur að sigla liði því
til íslands og hefna níðs þess, er
allir íslendingar höfðu liann
níddan. Það var í lögum haft á
íslandi, að yrkja skyldi um
Dunakonung níðvísu fyrir nef
hvert, er á var landinu, en sú
var sök til, að skip það, er ís-
lenzkir menn áttu, braut í Dan-
mörk, en Danir tóku upp fé allt
og kölluðu vogrek, og réð fyrir
bryti konungs, er Birgir hét, var
ort níð um þá báða.
(Ör Heimskringlu).
í dag er þriðjudagurinn 12.
október. — 285. dagur árs-
ins. — Maximilianus. — Fullt
tun'gl kl. 5:10. — Árdegishá-
flæði kl. 5:56.
4

Hjónunum Unni
Pétursdóttur og
Skúla Magnús-!
syni, Sogabletti |
17, fæddist 14
marka dóttir 10. þessa mánað-
ar.
Gullfaxi er vænt-
anlegur til Reykja
víkur kl. 17:45 í
dag frá London
og Prestvík.
Imianlandsflug: I dag er áætl-
að að fljúga til Akureyrar,
Blönduóss, Egilsstaða, Flat-
eyrar, Sauðárkróks, Vestmanna
eyja og Þingeyrar. Á morgun
eru ráðgerðar flugferðir til Ak-
ureyrar, Isafjarðar, Sands,
Siglufjarðar og Vestmanna-
eyja.
Æám H.
Skrifstofan er opin alla virka
daga frá kl. 6—7 nema laugar-
daga kl. 3—5.
Kvöld- og næturvörður
er í læknavarðstofunni, Austur-
bæjarskólanum. — Sími 5030.
Næturvarzla
í Lyfjabúðinni Iðunni. — Sími
7911.
Um pessar viundir sýnir Nýja bíó fyrirtaksgóða rússneska
ballettmynd. Hér er atriði úr Svanavatninu. Á miðri
myndinni sést Galína Úlanova.
Bókmenntagetraun
Vísan síðast er eftir Jón Þor-
láksson. Hér kemur annað vers.
Þeir munu lýðir
löndum ráða,
er útskaga
áður of byggðu.
Kveð eg ríkum gram
ráðinn dauða.
Nú er fyr ossum
jarlmaður hniginn.
Söfnin eru opin^
Iistasafn Einars Jónssonar
er nú opið aðeins á sunnudög-
um kl. 13:30—15:30.
LandBbókasafnið
kL 10-12, 13-19 cg 20-22 alls
vírka daga, nema laugardaga
kl. 10-12 og 13-19.
NáttúrugripasafnUJ
kl. 13:30-15 6. sunnudögnm, kl.
14-15 á þrlðjudögum og íimmtu-
dögum.
Afmæli
I dag (12. okt.) er frú Helga
Sólbjartsdóttir Herskólakamp
35A fertug.
Kl. 8:00 Morg-
unútvarp. 10:10
Veðurfr. 12:10
Hádegisútvarp.
15:30 Miðdegis-
útvarp. 16:30 Veðurfr. 19:10
Þingfréttir. 19:25 Veðurfregnir.
19:30 Tónleikar. 19:40 Auglýs-
ingar. 20:00 Fréttir. 20:30 Er-
indi: Alkirkjuþingið í Evanston
(Kristján Búason stud. theol.)
20:55 Undir ljúfuiri lögum:
Billich leikur dæguríög á píanó.
21:25 íþróttir (Sigurður Sig-
urðsson). 21:40 Tónleikar (pl.)
Fiðlukonsert í D-dúr op. 19 eft-
ir Prokofieff (J- Szigedi og
Philharmoníska hljómsveitin í
London leika; Sir Thomas
Beecham stj.) 22:00 Fréttir og
veðurfregnir. 22; 10 Brúðkaups-
lagið, saga eftir Björnstjerne
Björnson: II. (Sigurður Þor-
striinsson les). 22:25 Dans- og
dægurlög: Jane Froman syngur
(pl.) Dagskrárlok kl. 23:00.
Mþiningarg jaf ars,jóöur ,
Landspítala lslands.
Spjö’d sjóðsins fást afgreidd á
eftirgreindum stöðum: Landsíma
tslands, á öllum stöðvum hans;
Hljóðfæraverzlíin Sigríðar Helga-
dóttur, Bókum og ritföngum
Laugavegi 39, og hjá forstöðukonu
Landspítalans. Skrifstofa hennar
er opin klukkan 9-10 árdegis og
i-5 síðdegis.
« tTTBRFIBID
® Þ.tÓDVILJANTí
Mlnningarspjöld Krabbameins-
félags Islands
fást í ölium lyfjabúðum í Reykja-
/ík og Hafnarfirði, Blóðbankan-
ím við Barónsstíg og Remedíu.
3nnfremur í öllum póstafgreiðsl-
jm á landinu.
«engisskrámng
1 sterlingspund .... 45,70 kr
1 Bandaríkjadollar .. 16,32 —
1 Kanadadollar ...... 16,90 —
100 danskar krónur .... 236,30 —
100 norskar krónur .... 228,50 —
100 sænskar krónur ___315,50 —
100 finnsk mörk ....... 7,09 —
1000 franskir frankar .. 46,63 —
100 belgískir frankar .. 32,67 —
100 svissneskir frankar . 374,50 —
100 gyllini ........... 430,35 —
100 tékkneskar krónur . 226,67 —
100 vestur-þýzk mörk ,. 390,66 —
1000 lírur ............. 28,12 —
ÞjóBminjasafnlB
kl. 13-16 á sunnudögum, kl
13-15 á þriðjudögum, íimmtu-
dögum og laugardögum.
Listasafn ríkisins
kl. 13-16 á sunnudögum, kl. 13-
15 á þriðjudögum, fimmtudög-
um og laugardögum.
Krossgáta nr. 485
Lárétt: 1 gorta 4 kaðall 5 ná
í 7 karlmannsnafn (þf) 9 elds-
neyti 10 rjúka 11 gekk 13 ryk
15 fæði 16 ökumaður
Lóðrét: 1 kyrrð 2 sár 3 for-
setning 4 þumlungur 6 bæn 7
amboð 8 verkfæri 12 gælunafn
14 umdæmismerki 15 eins og
15 lárétt
Lausn á nr. 484
Lárétt: 1 hvessti 7 vá 8 ólán
9 err 11 ÖRN 12 ók 14 áa 15
Esaú 17 óe 18 LRA 20 keflaði
Lóðrétt: 1 liver 2 vár 3 SÓ 4
sló 5 tára 6 innar 10 rós 13
kall 15 eee 16 úra 17 ók 19 að
Ríkisskip
Hekla fer frá Rvík í dag austur
um land í hringferð. Esja var
væntanleg til Rvíkur seint í
gærkvöld. Herðubreið er á Aust
fjörðum á suðurleið. Skjald-
breið var væntanleg í nótt til
Rvíkur frá Snæfellsnesshöfn-
um. Þyrill er í Rvík. Skaftfell-
ingur fer frá Rvík til Vest-
mannaeyja í dag.
Sambandsskip
Hvassafell er í Stettín. Arnar-
fell fer frá Vestmannaeyjum
í dag áleiðis til Italíu. Jökulfell
lestar á Patreksfirði. Dísarfell
lestar á Austf jarðahöfnum.
Litlafell losar á Norðurlands-
höfnum. Helgafell er í Keflavík.
Magnhild er í.Rvík. Sine Boye
lestar í Póllandi. Baldur er í
Álaborg.
E I M S Ií I P :
Brúarfoss fór frá Hull í gær
til Reykjavíkur. Dettifoss fór
frá Reykjavík 5. þm til New
York. Fjallfoss fór frá Hafnar-
firði í gær til Akraness og
Reykjavíkur. Goðafoss fór frá
Hamborg 8. þm; er væntanleg-
ur til Keflavíkur í dag. Gull-
foss fór frá Kaupmannahöfn
9. þm til Leith og Reykjavík-
ur Lagarfoss kom til Leníngrad
9.10. og fer þaðan til Hamina
og Helsingfors. Reykjafoss fer
frá Rotterdam í dag til Ham-
borgar. Selfoss fór frá Leith
10. þebsa mánaðar til Rvík-
ur. Tröllafoss er í Reykjavík.
Tungufoss kom til Reykjavíkur
í gær’kvöld frá Gibraltar.
Um þessar mundir er stadd-
ur hér í bænum þekktur skozk-
ur fyrirlesari séra L. Mur-
docli. Mun hann flytja nokk-
ur erindi hér og sýna hina ,
frægu litkvikmynd, „Ég sá dýrð
, hans.“ Fyrsta sýning hennar
fyrir almenning- fer fram næst-
komandi sunnudag kl. 14.30 í
Stjörnubíó.
Mynd þessi hefur vefið sýnd
í New Gallery, Regent Street
í London undanfarna sex mán-
uði og hafa hundruð þúsunda
áhorfenda séð hana. Er talið að
mynd þessi sé í röð beztu kvik-
mynda trúarlegs eðlis. — Að-
gangur er ókeypis.
459. dagur.
En hermennirnir, sem enn voru á skips-
'fjöl, sögðu: Yðar göfgi! Hann þarna er
svikari. Hann hefur lofað að frelsa
munkana og gaf þeim allskyns góðgæti
en okkur ekkert.
Þá sagði Lummi aðmíráll við Uglu-
spegil: — Það á að hengja þig ásamt
munkunum. — Ekki hræðist ég dauða
minn. Loforð hermanns er gulls ígildi,
sagði Ugluspegill.
— Þú ert drjúgur, sagði Lummi aðmír-
áll. Ugluspegill og munkarnir voru nú
lokaðir inni í hlöðu. Þeir vildu snúa
honum til kaþólskrar trúar, en hann
steinsofnaði.
Lummi sat að mat sínum ásamt Þn-
langi aðmírál, þegar sendimaður kom
frá Márusi kapteini með afrit af nokkr-
um bréfum hins þögla, prinsins af Ór-
aníu.
Þriðjudagur 12. október 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (3
María Markan syngur í
Gamla bíói á föstudag
Hefur ekki Italdið söngskemmgmi hér á landi
siðan 1949
María Markan Östlund óperusöngkona er nýkomin
hingað til lands og mun dveljast hér á landi í fáeinar
vikur. Á föstudaginn heldur hún söngskemmtun í Gamla
bíói meS aðstoS Fritz Weisshappel.
álarar krefjast brott-
farar hersins
Eftirfarandi tillaga var samþykkt einróma á fundi í
Málarafélagi Reykjavíkur, 10. október 1954:
„Fundur í Málarafélagi Reykjavíkur samþykkir
að skora á ríkisstjórnina, að endurskoða hervarnarsamu-
inginn við Bandariki Norður-Ameríku og segja honum
upp svo sem ákvaeði eru til um í samningnum og allur
her hverfi af landi burt“.
464 kr. f.11 rá
Eru ekki „standard“ stærSir á rennu-
böndnm hjá blikksmiðjununt?
Margt veldur örðugleikum þeim sem eru að reyna að
koma yfir sig þaki nú til dags, einnig hinir smávægileg-
ustu hlutir — sem geta þó veriö nógu tilfinnanlegir.
Einn þeirra snýr að blikksmiðjunum.
leppi faut og
brotnaði
Akureyri. Frá
fréttaritara Þjóðviljans.
I rokinu s.l. laugardagskvöld
fauk jeppi út af veginum inni í
Eyjafirði. Tveir menn voru í
bílnum og sluppu þeir með
skrámur, en bíllinn brotnaði
mikið.
Úrslit leikjanna á laugardag
urðu:
Aston Villa 0 — Everton 2 2
Blackpool 1 — Preston 2 2
Bolton 4 — Leicester 1 1
Charlton 3 — Burnley 1 1
Huddersfield 1 — Chelsea O 1
Manch. Utd. 5 — Cardiff 2 1
Portsm. 6 — Sheffield Utd. 2 1
Sheffield W 1 — Arsenal 2 2
Sunderland 4 — Newcastle 2 1
Tottenham 3 •— WBA 1 1
Wolfes 2 — Manch. City 2 x
Fulham 2 — Birmingham 1 1
Ekki færri en 7 raðir reyndust
með 11 réttum ágizkunum, enda
var lítið um óvænt úrslit. Hæsti
vinningur varð 464 kr. fyrir 48
raða kerfi á seðli frá Akureyri,
2 raðir með 11 réttum og 10
raðir með 10 réttum. Skeikaði í
tvítryggingu í leiknum Black-
pool — Preston, tryggingin var
lx en úrslit 2. Með tryggingunní
1 2 eða x2, hefðu orðið 12 réttir
á seðlinum og vinningurinn hefði
þá orðið 6.512 kr. Vinningar
skiptust þannig:
1. vinningur: 127 kr. íyrir lí
rétta (7)
2 vinningur: 21 kr. fyrir 10
rétta (83).
SIGFÚSARSJÓÐUR
Þeir sem greiða framlög síri
til sjóðsins smám saman eru
minntir á að skrifstofan á
Þórsgötu 1 er opin kl. 10-12 og
2-7 alla virka daga nema laug-
árdaga kl. 10-12.
.LýðræÖI" hægri hlíhunnai:
Neitað ú bera upp titlögu á íundi
V.K.F. Framsókuar í fyrradag í
Háialarinn slifmn úr samhandi meðan
andstæðingar stjámarinnas töluðu!!
Lýðræðisást og fundarmenning hægri klíkunnar í Al-
þýðuflokknum kom einkar glöggt í ljós á kosningafundi
Framsóknar í fyrradag þegar fundarstjórinn, Jónína
Guðjónsdóttir, neitaði að bera undir atkvæði fram komna
tillögu um að fundarkonur mættu tjá vilja sinn í full-
ti'úakjörinu með því að merkja við þá tillögu um fulltrúa-
valið sem þær vildu greiða atkvæði sitt.
Meðal viðfangsefna á söng-
skemmtuninni verða lög eftir
Beethoven, Schumann, Árna
Thorsteinsson, Pál ísólfsson, Þór-
arin Jónsson, Emil Thoroddsen
og Þórarin Guðmundsson. Þá
syngur María Markan enskan
lagaflokk og loks óperuaríur eftir
Wagner og' Mascagni.
Býr nú í Kanada
Blaðamemi ræddu við söng-
konuna í gær, en hún var hér
síðast á ferð árið 1949 og hélt
þá fjórar söngskemmtanir í
Reykjavík. Síðan þá hefur nú
flutzt ásamt fjölskyldu sinni frá
New York til Kanada og er nú
búsett skammt frá Montreal. í
Kanada hefur María Markan
sungið talsvert í útvarp, en einnig
haldið sjálfstæðar söngskemmt-
anir og haft á hendi söngkennslu.
Hóf söngmám í Þýzkalandi
Þessi frægasta söngkona ís-
lendinga hóf söngnám í Þýzka-
.landi árið 1927. Fyrstu söng-
skemmtanirnar hélt hún hér á
landi 1930 og tveim árum síðkr
kom hún fram á íslandsviku 1
Stokkhólmi. Var það fyrsta meiri-
háttar söngskemmtun hennar.
Árið 1936 hafði hún í fyrsta
skipti á hendi óperuhlutverk í
Schiller-óperunni í Hamborg og
söng við þá óperu þar til hún
fluttist til Danmerkur 1938. Á
því ári efndi hún til margra
söngskemmtana víðsvegar í
Þýzkalandi en einnig hér á landi,
og í Noregi og Danmörku.
Byggmgmium
miðar vel áfram
Reyðarfirði í gær.
Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Frystihúsbyggingu kaupfélags-
ins miðar vel áfram en er þó
ekki enn komin undir þak, ver-
ið er að vinna að því að reisa
sperrurnar. Bygging félagsheim-
ilisins gengur vel, en að því
standa ýmis félög hér og hrepp-
urinn. Er verið að múrhúða hús-
ið innan. Tíðarfar er ágætt um
þessar mundir en garðávextir
skemmdust nokkuð í frostunum
um daginn.
V.b. Snæfugl sem var á rek-
netaveiðum er hættur og er
lítið fislcirí upp á síðkastið.
Slátrun er að verða lokið og
hafa dilkar reynst með lélegra
móti.
liggax leiðia
Við Metropolitan
. í New York
Síðan hélt María Markan til
London og var þar ráðin í 12
vikna hljómleikaferðalag um
Ástralíu. Þessar 12 vikur urðu
reyndar 16 þegar til kom, en í
ferð þessari kom söngkonan fram
með ýmsum frægum tónlistar-
mönum, t. d. Menuhin, Sir Thom-
as Beecham og Anton Doraty.
Þegar Ástralíuförinni var lokið
hugðist María Markan halda til
Kaupmannahafnar aftur, en þá
höfðu Þjóðverjar hernumið Dan-
mörku, svo að hún varð að breyta
ferðaáætluninni og hélt til Van-
couver í Kanada. Hún var strax
ráðin til að syngja í útvarpið
þar, en i febr. 1941 fór hún til
Winnipeg og dvaldist þar fram
á vor, er hún fluttist til New
York. Sex vikum eftir að María
Markan kom til stórborgarinnar
hafði hún verið ráðin að Metro-
politanóperunni, þar sem hún
söng á annað ár. Meðal hlutverka
hennar þar má t. d. nefna greifa-
ynjuna í Rigoietto og Leonóru í
II trovatore eftir Verdi, en einnig
fór hún með hlutverk í Frískytt-
unni eftir Weber, Cavaleria rusti-
cana eftir Mascagni, Ernani eftir
Verdi o. fl.
Því að svo miklar beiðnir bár-
ust um flugför að fara varð auka-
ferðir og hefur nú komið í ljó^,
að Loftleiðir hafa flutt fleiri far-
þega í septembermánuði en í
nokkrum öðrum mánuði þessa
árs. Alls hafa 1.642 farþegar
ferðazt með flugvélum félagsins.
Vöruflutningar hafa einnig verið
mjög miklir, 11.394 kg. og flutt
hafa verið 1.745 kg. af pósti.
Fullskipað má heita í næstu
ferðir flugvélanna á vesturleið
en nokkru færra er jafnan á
austurleiðinni enn sem komið er.
Eftir miðjan þennan mánuð
hefst vetraráætlun félagsins, en í
henni er gert ráð fyrir tveim
Nýlega kom maður að málié>
við Þjóðviljann og fórust orð á
þessa leið: Eg er nýbúinn að
byggja hús og nú um daginn
kom til mín blikksmiður frá
einni blikksmiðjunni til að setja
upp ;rennur. Reyndist honum
það verk lítt mögulegt vegna þess
að ég hafði keypt nokkuð af
rennuböndum í annarri smiðju,
og nú spyr ég: Eru ekki „stand-
ard“ stærðir hjá öllum smiðjun-
um á renniböndum og öðru sem
því tilheyrir, og hverju sætir ef
svo er ekki?
Þjóðviljinn vísar þessum
spurningum mannsins áfram til
blikksmiðjanna.
ferðum í viku milli megin-
land,s Evrópu og Ameriku.
MiÉon©lae í
211* sMpti
Óperettan Nitouche verður
sýnd í 20. skipti í Þjóðleikhúsinu
í kvöld. Sú breyting verður nú
á leikskránni að Lise Kæregaard
og Erik Bidsted ballettmeistari
dansa í stað Sigríðar Ármann og
Jóns Valgeirs Stefánssonar. Sýn-
ingin hefst í kvöld kl. 20.
Með þessari ofbeldisfullu
framkomu var að þvi stefnt að
gera starfandi verkakonum kosn-
inguna eins erfiða og hægt var.
Fylgjendur hægri klíkunnar gátu
kosið með því einu að krossa
á kjörseðilinn sem stjórnin hafði
látið semja og á stóðu nöfn
þeirra fulltrúaefna er hún vildi
fá kosin. Hinsvegar urðu starf-
andi verkakonur að skrifa 24 nöfn
á kjörseðilinn og krossa síðan
við þau. Mátti þetta heita ó-
vinnandi verk í þeim þrengslum
sem á fundinum voru og aðstað-
an sú að konurnar urðu að skrifa
á kjöltu sinni eða baki hver
annarrar! Er þetta þekkt fyrir-
komulag úr Sjómannafélagi
Reykjavíkur og er fyrir löngu
frægt að endemum.
Hámarki sínu náði frekja og
ókurteisi félagsforustunnar
þegar hún lét slíta úr sani-
bandi hátalarann í fundar-
húsinu meðan ein verkakonan
sem andvíg var framboði
stjórnarinnar var að tala og
gera grein fyrir sjónarmlði
sínu. Var með þessu reynt að
hindra að starfandi verkakon-
ur gætu látið til sín heyra á
fundinum, en hátalarinn settur
strax í samband aftur um leið
og stuðningskonur stjórnar-
innar hófu ræðuhöld! Gekk
þessi ósvífna framkoma svo
fram af fundarkonum að al-
menn mótmæli kváðu við um
allan salinn.
Margar starfandi verkakonur
sem ekki hafa sótt að staðaldri
fundi í Framsókn urðu að von-
um undrandi yfir þessum aðferð-
um. Konur eru ekki vanar því
úr þeirn félögum sem þær starfa
í að vera beittar rangindum og
ofbeldi, eins og átti sér stað á
þessum félagsfundi Framsóknar.
En með þessu sýndu forustukon-
ur Framsóknar að þær treysta
illa málstað sínum og þora ekki
að mæta konunum af vinnustöð- ■
unum á jafnréttisgrundvelli.
Enginn vafi er á því að þessí
framkoma, sem nú spyrzt út á
alla vinnustaði verkakvenna,
verður til þess að þjappa þeim
saman og sannfæra þær um nauð-
syn þess að taka virkari þátt
en verið hefur í félagsmálunum
og stefna markvisst að því að
hefja Verkakvennafélagið Fram-
sókn úr niðurlægingunni sem á-
hrif hægrikratanna hafa komÍíS';
því í.
íáráirvélstjóraríagna
eiiigaröldunni
Isafirði. Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Vélstjórafélag Isafjarðar samþykkti eftirfarandi á
fundi sínum á sunnudaginn:
„Vélstjórafélag Isafjarðar fagnar þeirri eimngaröldu
sem risin er meðal vinstri sinnaðra manna verkalýðs-
hreyfingarinnar og heitir þeim málstað fullum stuðn-
ingi sínum.“
Sepfember varð mefmónuður
Gert hafði verið ráð fyrir því að eftir að komið væri
fram í septembermánuð myndi þeim farþegum fara mjög
fækkandi, sem óskuðu fars með flugvélum Loftleiða vest-
ur um haf. Reyndin varð allt önnur.