Þjóðviljinn - 26.10.1954, Qupperneq 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 26. október 1954
Eins og skýrt var frá í
sunnudagsblaði Þjóðviljans
hefur blaðinu borizt svar
frá forstjóra ríkisspítalanna
við grein Margrétar Auð-
unsdóttur „Samningsbrotin
og Sóknarstjórnin“ sem birt-
ist hér í blaðinu s. 1. fimmtu-
dag. Fer svar forstjórans hér
á eftir ásamt andsvari frá
»
Margréti, sem Þjóðviljinn
taldi sjálfsagt að gefa kost á
að gera sínar athugasemdir
við skrif forstjórans:
22. október, 1954.
Hr. ritstjóri.
í Þjóðviljanum, fimmtudag-
inn 21. október, er grein með
fyrirsögninni „Samningsbrotin
og Sóknarstjórnin“ eftir Mar-
gréti Auðunsdóttur, matreiðslu-
konu i Landspítalanum. í grein
þessari er birt bréf, sem starfs-
stúlka, er var í Kleppsspítal-
anum, hefur sent stjórn starfs-
stúlknafélagsins 20. júlí s. 1. I
toréfi þessu er látið í veðri vaka,
að við afgreiðslu launa til
starfsstúlkna í Kleppsspítalan-
um, hafi margar stúlkur verið
iótnar greiða meira fyrir fæði
en heimilt hafi verið að inn-
heimta samkvæmt samningi,
sem gerður var við félag
starfsstúlkna í desember 1953.
Vegna þessara ummæla leyfi
ég mér að mælast til, að þér
jbr. ritstjóri, birtið eftirfarandi
athugasemdir í blaði yðar.
í desembersamningnum er
gert ráð fyrir tvennskonar fyr-
irkomulagi á sölu fæðis til
starfsstúlkna í Kleppsspítalan-
um. í fyrsta lagi, að starfs-
stúlkur geti fengið fullt fæði
alla daga mánaðarins, með
möguleika á frádrætti vegna
fjarveru á frídögum, ef hlutað-
eigandi neytir ekki meira en
einnar máltíðar í spítalanum
frídaginn. Fullt fæði er selt á
kr. 525.00 á mánuði, frádráttur
vegna fjarveru á frídegi nem-
ur kr. 17.50 fyrir hvern fjar-
verudag. Gert var ráð fyrir,
að þetta fæðisfyrirkomulag
væri heppilegt fyrir þær stúlk-
ur, sem heima ættu í húsnæði
spítalans. f öðru lagi, að starfs-
stúlkur gætu fengið, fyrir fast
verð, það fæði, sem félli á
vinnutíma hvers vinnudags yf-
ir mánuðinn. Hér er gert ráð
fyrir morgunverði, miðdegis-
verði og eftirmiðdagskaffi, og
tilsvarandi máltíðafjölda fyrir
þær, sem vinna á öðrum tímum
sólarhringsins. Fæði samkvæmt
jþessu fyrirkomulagi hefur verið
selt á kr. 289.00 á mánuði, eða
sem svarar til 55% verðs af
fullu fæði. Fæðissala með þessu
sniði átti að henta þeim stúlk-
um vel, sem íbúð hefðu fjarri
spítalanum.
í janúarmánuði s. 1. hringdi
til mín fulltrúi hjá Fulltrúaráði
verkalýðsfélaganna, hr. Þor-
steinn Pétursson, og kvartaði
yfir því, að nokkrar starfsstúlk-
ur á Kleppi, sém óskuðu að
kaupa það fæði, sem félli á
vinnutímann, væru látnar borga
eins og þær stúlkur, sem fullt
fæði tækju. Til þess að tryggja
það betur, að allar þær stúlkur
á Kleppi, sem hér ættu hlut að
máli, fengju leiðréttingu, ósk-
aði ég eftir því við Þorstein,
að hann athugaði, hvað stúlk-
■urnar væru margar, og að hann
sendi síðan skrifstofu ríkis-
spítalanna lista með nöfnum
þeirra, því að beiðni þeirra
skyldi strax hljóta afgreiðslu.
Jafnframt gat ég þess við Þor-
Sóknarsamningamir og framkv. þeirra
Svar fovstjóra EÍkisspítalaima og aadsva? Margrétar luðimsáéttur
stein, að ef skýrslur frá spítal-
anum sýndu, að hlutaðeigandi
stúlkur hefðu ekki neytt fæðis
í spítalanum á frídögum sínum
skyldi breytingin gilda frá jan-
úarbyrjun (samningarnir voru
undirritaðir 4. des.). í lok
febrúarmánaðar kom listinn
frá skrifstofu Fulltrúaráðsins,
með nöfnum fimm stúlkna, sem
óskuðu eftir að Iá aðeins þann
hluta fæðis, sem félli á vinnu-
tímann. Ein af þessum stúlk-
um er bréfritarinn í Þjóviljan-
um og nefni ég hana hér með
stöfunum J. S.
Samkvæmt skýrslu frá yfir-
hjúkrunarkonu Kleppsspítalans
um fæðisfrádrátt sf^arfsstúlkna
á frídögum, liefur J. S. sleppt
fæði einn frídag í janúar og tvo
frídaga í febrúar. Frídagana
12., 13., 19., 27., 31. jan. neytti
J. S. þriggja af fjórum máltíð-
um hvers frídags, frídagana 1.
og 8. febr. neytti J. S. allra mál-
tíða. Fæðisuppgjör við J. S.
varð því þannig, að við afhend-
ingu launa fyrir marzmánuð
voru henni reiknaðar kr. 289.00
í fæði fyrir þann mánuð, en
samhliða endurgreiddar kr.
52.50 vegna fjarveru í fæði þrjá
frídaga í janúar og febrúar.
Frádráttur hjá J. S. í marz-
mánuði fyrir hlunnindi var alls
kr. 346.50. Fæði 289.00, hús-
næði 45.00, þvottur 45.00 og
vinnuföt 20.00, samtals kr.
399.00 4- fæðisfrádrátturinn
vegna frídaganna þriggja kr.
52.50 og því mismunur kr.
346.50.
Því til staðfestu, að hér sé
farið með rétt mál fylgir við-
urkenning þeirrar skrifstofu-
stúlku, sem annast allan út-
reikning launa starfsfólks í
spítölunum, með áskrift vit-
undarvotta.
r-n~r-
Það vottast hér með, að J. S.,
sem var starfsstúlka í Klepps-
spítalanum, greiddi fyrir hlunn-
indi í marzmánuði, sem hér'r’
segir: Fyrir fæði kr. 289.00,
húsnæði kr. 45.00, þvott kr.
45.00 og vinnufatnað kr. 20.00,
samtals kr. 399.00. Samtímis
fékk J. S. endurgreiddar kr.
52.50 vegna fjarveru þrjá frí-
daga mánuðina janúar og
febrúar. Fæðiskostnaður J. S.
í Kleppsspítalanum var síðan
þar til hún fór í júlílok kr.
289.00 á mánuði.
Reykjavík, 22. okt. 1954.
Hulda Long.
Vitundarvottar:
Elísabet Hermannsdóttir.
Þórdís Aðalbjörnsdóttir.
Margrét Auðunsdóttir mat-
reiðslukona í Landspítalanum,
ekki starfsstúlka, hefur skrifað
nokkrar greinar í Þjóðviljann
og sífellt endurtekið tilraunir
sínar við að sannfæra lesend-
ur blaðsins og starfsstúlkur í
ríkisspítölunum um það annars
vegar, að spítalarnir væru allt-
af að brjóta samningana, sem
þeir hefðu gert við starfsstúlk-
ur, og hins vegar, að stjórn
félags þeirra væri ódugleg og
sæti á svikráðum við þær.
Stjórnendur ríkisspítalanna
hafa litið svo á, að til átaka
þessara væri stofnað með það
eitt fyrir augum að fá yfirráð
yfir félagi stúlknanna og því
reynt að leiða deiluna hjá sér
í lengstu lög, þó að hún með
því sæti undir ómaklegri og ó-
sannri ádeilu. En þegar ádeilan
er rökstudd með vottorði eins
og bréfi J. S. er óhjákvæmilegt
að birta hið sanna í málinu.
Stjórnendur spítalanna telja
það eina af sínum höfuðskyld-
um að reyna í hvívetna að hafa
góða samvinnu við starfsfólk
spítalanna, og að því er varð-
ar samninga við það, að gæta
þess, að í engu »é hallað á
samningslegan rétt þess. Sömu-
leiðis hafa stjórnendur spítal-
anna ekkert við það að athuga,
þó að Margrét Auðunsdóttir
matreiðslukona í Landspítal-
anum vilji gefa sig að málefn-
um. starfsstúlkna, ef hún gerir
það af sönnum áhuga fyrir um-
bótum á kjörum þeirra og að-
búnaði, og beitir í þeirri bar-
áttu sæmilega drengilegum
vopnum. En að vera ráðin hjá
Landspítalanum sem( mat-
reiðslukona (aðstoðarráðskona)
með um 2.500 króna mánaðar-
launum, en gefa sig út fyrir að
vera starfsstúlka með um 1.900
króna launum á mánuði, það
eru óheilindi, sem varða stjórn-
endur Ríkisspítalanna og lík-
lega starfsstúlkur í Sókn einnig.
Georg Lúðvíksson.
★
Þ. 22. okt. s. 1. sendir Georg
Lúðvíksson, forstjóri Ríkis-
spítalanna, frá sér bréf til birt-
ingar í Þjóðviljanum, sem svar
við svargrein er ég skrifaði
vegna greinar, er formaður
Sóknar birti í Alþýðublaðinu
og Morgunblaðinu nýlega. Rit-
stjóri Þjóðviljans hefur góð-
fúslega sýnt mér bréf þetta og
boðið mér ■ að birta svar við
því.
Mér þykir mikið liggja við
hjá þrenningunni. En samt
bjóst ég aldrei við að formað-
ur Sóknar og Þorsteinn Péturs-
son gripu til þess ráðs að fá
viðsemjanda sinn Georg Lúð-
víksson, forstjóra Ríkisspítal-
anna til þess að bera blak af
sér í deilumáli því sem staðið
hefur yfir að undanförnu á
Kleppi og virðist þá fokið í
flest skjól. En hver kýs sér vin
að vild og er ekki að sakast
um það. En ekki finnst mér
fyrirtækið heppnast sem bezt,
því einmitt þessi kjörni vernd-
ari staðfestir einmitt það sem
ég hef verið að segja urn að
samningar séu rangt túlkaðir
gagnvart starfsstúlkum á Kleppi
með því að viðurkenna að kær-
ur hafi borizt til þrenning-
arinnar og fullyrðir að hafa
leiðrétt þær. Mér þykir leitt að
forstjórinn skuli ekki treysta
sér til að skýra málin í bréfi
sínu eins og þau liggja fyrir og
mun ég því reyna að taka af
honum órnakið í þeim efnum.
3. gr. kjarasamnings Starfs-
stúlknafélagsins Sókn frá 4.
des. 1953, 2. oe 3. mgr. er þann-
ig:
„Starfsstúikur, sem kaupa
fæðishlunnindi, geta kosið um
að vera í fullu fæði eða taka
þær máltíðir, sem falia á
vinnutíma þeirra, og reiknast
þá gjald fyrir þann hluta fæðis
hlutfallslega miðað við gjald
fyrir fullt fæði. Ákvæði þessar-
ar málsgreinar breyta þó í engu
reglum þeim, sem gilt hafa í
Landspítalanum um fæðissölu.
Starfsstúlkur, sem kjósa að
vera í fullu fæði skulu eiga
rétt á frádrætti fyrir þær mál-
tíðir, er niður falla á frídögum
þeirra, enda sé við það miðað,
að minnst þrjár máltíðir af
fjórum hvern fæðisdag falli
niður“.
Þetta val viðurkennir for-
Mikið stendur til — Vansmíði á Almannagiá
Guði sé lof að hún var ekki gráeygð!
NÚ LIGGUR mikið við. Aden-
auer er að koma. — Hvað
skal nú til varnar verða
vorum sóma? Það dugir ekki
til þótt kanslarinn hafi með-
ferðis öflugan lífvörð, það
verður líka að bjóða út
fimmföldum lögreglustyrk
meðan kanslarinn stingur hér
niður fæti og til frekara ör-
yggis að fá til aðstoðar hið
víðfræga og margrómaða lið
sem slóst við háhymingana
hér á dögunum. Þetta ætti
nú að vera gott og blessað,
svo langt sem það nær. En
það em mörg vandamálin og
vandamálin eru mörg. Þessi
tigni gestur þarf endilega að
sjá Þingvelli, hinn sögufræga
stað. En á Þingvöllum eru
mikil missmíði, einkum og sér
í lagi á Almannagjá. Hún er
alltof þröng til þess að hættu-
laust sé fyrir stórmenni að
aka niður hana, alltaf getur
komið steinflug úr hinum
þverhníptu klettaveggjum, að
maður tali nú ekki um alla
hina blóðþyrstu kommúnista
sem geta leynzt þar með
skuggaleg áform í huga. Nei,
það er ekki óhætt að aka með
kanslarann niður Almanna-
gjá. Eina örugga leiðin til að
koma honum á Þingvöll er að
fljúga honum þangað í helí-
kopter. Það er ekki tekið út
með sældinni að vera stór-
menni.
SVO VENDUM við okkar
kvæði í kross og birtum bréf
um danslagatexta. -— S. J.
skrifar:
„BRÚNALJÓS ÞÍN brúnu“
segir í þekktum danslaga-
stjórinn í bréfi sínu, enda ann-
að ekki fært. En hann bætir við:
„Gert var ráð fyrir, að þetta
fæðisfyrirkomulag (um fullt
fæði) væri heppilegt fyrir þær
stúlkur, sem heima ættu í hús-
næði spítalans“.
Mér er spurn, hvar er eitt
orð um þetta í samningum og
hvar var gert ráð fyrir þessu?
Ennfremur segir hann: „Fæð-
issala með þessu sniði (máltíð-
ir, er falla á vinnutíma) átti að
henta þeim stúlkum vel, sem
íbúð hefðu fjarri spítalanum".
Mér er enn spurn: hvar eru
slík ákvæði í samningnum, svo
að hann telji sig geta túlkað þá
á þennan hátt? Eg sé ekki bet-
ur en að samkvæmt fyrrnefnd-
um málsgreinum í 3. gr. kjara-
samnings Sóknar sé skýrt orð-
að að „starfsstúlkur geti kosið“
án nokkurra skilyrða um það
hvort þær búa eða búa ekki á
spítölunum milli þessara
tveggja fyrirkomulagsatríða á
sölu fæðis. Þetta er réttur sem
stúlkurnar eiga ótvíræðan, og
það er brot á samningum, ef
það er framkvæmt á annan
hátt með skilyrðum eða flokk-
un eftir búsetu á spítölunum
eða ekki. Það er svo athugun-
arefni hvort forstjórinn hefur
gefið undirmönnum sínum á
Kleppi fyrirmæli um að túlka
þessa málsgrein eins og hann
túlkar hana í fyrrnefndu bréfi.
Sé svo, fer margt að skýrast
um „misrétti“ „samningsbrot11
og kærur. Enda hefur eitt slíkt
kærubréf verið birt í grein sem
ég skrifaði hér í blaðið 21. okt.
s. 1. sem forstjórinn kýs að
kalla að sé frá J. S. og fer hér
á eftir til glöggvunar:
„Starfsstúlknafélagið Sókn,
Reykjavík.
Eg undirrituð, sem hef unnið
á Kleppsspítala síðan í sept-
ember 1953, leyfi mér hér með
að tilkynna stjórn Starfs-
stúlknafélagsins Sókn bréflega
að ég tel mig eiga inni van-
goldinn fæðisliluta hjá Klepps-
spítalanum síðan í desember
1953, samkvæmt.3. gr. núgild-
Framh. á 11. síðu.
texta. Svo er nú það. Að vísu
geta menn látið ljós sýnast
brún og rauð, gul og græn,
en ljósið verður þó alltaf eitt
og hið sama. Jafnvel þó að
ljósið hafi alla þessa liti og
miklu fleiri, þá eru mislit ljós
ekki heppileg til að líkja aug-
um elskunnar sinnar við og
eru þó brún ljós einna ámátt-
legust í því efni. En hvað á
að gera þegar stúlkan, sem
við er átt, hefur brún augu?
Kannski á ekkert að gera
nema þakka guði fyrir, að
hún skyldi ekki vera grá-
eygð. Þó að smekkurinn hefði
kannski leyft að tala um grá
ljós, þá er hætt við að stuðl-
arnir í hendingunni hefðu
raskazt um of. Guði sé lof
fyrir, að stúlkan skyldi ekki
vera gráeygð. — Sá, sem
skapaði þetta ágæta og skáld-
lega orð „brúnaljós" hefur á-
reiðanlega ekki ætlazt til, að
augnalitur kæmi þar sérstak-
lega við sögu. Setningin
„Brúnaljós þín brúnu“ er
rasbaga sett saman í hugs-
unarleysi, enda þótt höfundur
hennar hafi margt vel gert.
Það er hörmulegt að heyra
fólk vera að syngja þetta at-
hugasemdalausf. — S. J.“