Þjóðviljinn - 20.03.1955, Qupperneq 3

Sunnudagur 20. marz 1950 — ÞJÓÐVILJINN — (3

' q. s: v-; ^”5:
MI
Guðmundur J og menn hans á verkfallsvakt í Hvalfirði.
— Ertu tilbúinn að koma?
Við erum að fara í Hvalf jörð-
inn.
Það var Guðmundur J. er
þetta mælti. Það biðu fjórir
menin í bílnum svo þegar við
Guðmundur vorum seztir var
skrambi þröngt orðið. Lýgilegt
hvað hann Guðmundur J. er
breiður. í mesta hasti hvolfdi
hver maður í sig tveim kaffi-
bollum í einhverri sjoipu á
■leið úr bænum. Síðan stefnt
til Hvalfjarðar.
• Olíufélagið
verkfallsbrjótur
Hvaða hervirki ætlaði Guð-
mundur J. nú að fara að vinna
í Hvalfirði? Guðmundur J.
kvaðst fara með friði. Mála-
vextir voru í stuttu máli þess-
ir: Olíufélagið hafði laumazt
til að dæla olíu á land um nótt-
ina, en þegar framferði þess
hafði vitnazt og verkfalls-
stjómin gert sínar ráðstafanir
hafði dælingunni verið hætt,
en olíuskipið sent upp í Hval-
f jörð og skyldi nú afgreitt þar.
Á hádégi höfðu 6 menn frá
verkfallsstjórninni farið upp í
Hvalfjörð til þess að segja
Harðverjum, sem þar var ætl-
að að afgreiða verkfallsbrjót,
hvernig málin stæðu, og
stöðva afgreiðsluna.
• Og aldregi, aldregi
bindi þig bönd
Það var bleytuslydda og
fúlt veðurútlit á leiðinni upp á
Kjalaraes. Eftir að komið var
inn með Hvalfirði gerðust
hvörfin í veginum þéttari og
seinfarið. Vegagerðarmenn
fá þar mörg verkefni þegar
klakinn er farinn. En þetta
gaf okkur aðeins betra tóm til
þess að horfa á fjöllin er
spegluðust í lygnum fleti
fjarðarins, er nú lá spegilslétt-
ur í kvöldkyrrðinni. En ráð-
herrar og alþingismenn er
lærðu í barnaskóla orð Stein-
gríms: Aldrei, aldrei bindi þig
bönd nema bláf jötur TEgis við
klettótta strönd, hafa ofurselt
þenna f jörð undir erlenda her-
stöð, — En þótt slíkir hafi
gleymt þeim orðum man þjóðin
þau enn.
• Stjóm fyrirfannsí’
engin
Loks beygjum við niður að
olíu- og hvalstöðvarbryggj-
unni. Frammi á bryggjuhausn- <
um taka á móti okkur þeir sem
áður höfðu verið sendir. Fyr-
irliði þeirra, Kristján Jóhanns-
son, segir sínar farir ekki
sléttar: Stjórn fyrirfannst
fyrst engin fyrir verkalýðsfé-
laginu. Og það ætlaði að reyn- I
ir væru trúnaðannenn þess.
Formaður félagsins veikur í
Reykjavik. Ritarinn kvaðst
veikur af inflúenzu og ekkert
geta snúizt í þessu, —• en
fannst þó uppistandandi að
mokstri á búi sínu þegar
sjúklingurinn var heimsóttur.
Mig minnir að náðst hafi til
varaformannsins í síma.
,,Þetta er nú meira verkalýðs-
félagið", andvarpaði einn í
hópnum sem tók á móti okk-
ur.
• í fullu bróðemi
Þegar við fórum inn strönd-
ina sigldi skip inn fjörðinn.
Þetta skip var Þyrill. Hann
var nú lagstur utan á olíuskip-
ið. Engri olíu hafði verið dælt
í land, en nú virtist eiga að
fara að dæla yfir í Þyril. Guð-
mundur J. setti báðar lúkur á
munn sér og kallaði að skip-
stjórinn á Þyrli væri beðinn
að tala við formann verkfalls-
nefndar verkalýðsfélaganna.
Nokkur stund leið, en brátt
kom bátur, nokkrir menn —:
Harðverjar, og- með þeim
skipstjórinn á Þ>tIí. Viðræður
hans og Guðmundar J. vora í
fullri vinsemd og kurteisi.
• ,,Þið eruð undir
arrest“!
Það var einnig rætt \rið
Harðverja. Með þeim var mað-
ur einn er ber víst titlana
stöðvarstjóri og verkstjóri.
Spannst nú spjall þeirra Guð-
mundar J. orð af orði þar til
maðurinn lýsti yfir að hann
léti vinna hvað sem hver
segði:
— Ætlar þú, lítill karl, að
fara setja þig á móti verka-
lýðssamtökunum sagði Guð-
mundur J. og var þungraddað-
ur.
— Lítill karl, segir þú. Eg
hef þó alltaf unnið fyrir mat
mínum, sagði maðurinn og
þykknaði enn meir í honum.
Ekki heyrði ég hvað Guð-
mundur sagði, en maðurinn
æstist og þrumaði valdsmanns-
lega:
— Eg ætla bara að láta ykk-
ur vita það að þið eruð hér
undir arrest!
— Nú, svo við eram þá
fangar — þínir eða hvað?
— Eg sagði ekki að þið vær-
uð fangar, ég sagði að þið
væruð undir arrest.
linykkti hróðugur á. Þetta var
hvassnefjaður maður, svart-
hærður. Vestfirðingur eins og
Hannibal.
Viðræður héldu áfram á
bryggjunni þrátt fyrir þetta.
Það var komin einhver ókyrrð
yfir hópinn, eins og þá haf
ið ólgar þegar stormur er í að-
sigi.
► ,rÞað er ég sem
úrskurða það“
Leið nú nokkur tími þar til
þéttvaxinn gullhnaupaður
maður snaraðist út úr bíl sem
kominn var. Sýslumaðurinn.
* Gee! Just like in
Texas!
Leystist nú hópurinn á
bryggjunni sundur. Harðverj-
ar hurfu til einhvers dundurs,
en við þrömmuðum um bryggj-
una. Kl. mun hafa verið 7 til
hálf átta er sýslumaður kom,
en það hafði birt yfir vestur-
loftinu og sló blikstöfum á
fjörðinn. Skammt undan vora
4 hvalveiðarar eins og svartir
skuggar.
Þegar við komum voru
nokkrir stríðsmenn að væflast
uppi á veginum. Nú kom hópur
þeirra fram bryggjuna til okk-
ar. Þeir horfðu til okkar for-
vitnislega, staðnæmdust hjá
leiðslunum á bryggjuhausnum
og horfðu á olíuskipið. Þeir
virtust vera að bíða eftir ein-
hverju. Við gengum til þeirra.
Guðmundur J. lagði hramm-
inn mjúklega á öxl eins og
þeir shera sér við.
Ætlið þið að fara að
vinna í þessu skipi ? sagði
Guðmundur J.
— Við? Nei, sögðu þeir.
— Það er nefnilega verkfall
í Reykjavík, sagði Guðmund-
ur J. og þetta skip er í banni
verkalýðsfélaganna. Það er
verkfall við þetta skip.
— Gee, þetta er alveg eins
UNDIR
»ARREST«
í
HVALFIRÐI
► „Sýslumaðuruin
hefur verið sóttur“
— Miskildi ég þig þá eitt-
hvað? sagði Guðmundur J.
-— Nei, sýslumaðurinn hef-
ur verið sóttur. Hann kemur
hér bráðum, og þá fáið þið að
ast erfitt að fá upplýst hverj--' sjá! sagði maðurinn og
Honum vora skýrðir mála-
vextir, tróðst nú hópurinn
saman — og líklega hafa
margir talað í einu.
— Þetta skip er í banni Al-
þýðusambandsins og verka- ^
lýðsfélaganna og það verður
ekki unnið við það, sagði Guð-
mundur J.
— Það er ég sem úrskurða
það, sagði sýslumaður, heldur
gustmikill.
Virtist ergilegur yfir að
hafa um lengan veg verið
kvaddur til að standa í þess-
um fjanda.
— Ætlið þér að fara að
„úrskurða“ eitthvað um hvort
unnið skuli í banni verkalýðs-
félaganna? sagði Guðmund-
ur J.
— Eg hef verið kallaður
hingað vegna þess að þið
stöðvið hér vinnu og fyrst
byrja ég á því að kynna mér
réttmæti þess, sagði sýslu-
maður. Eg þarf að tala við
verkstjórann, svo þarf ég að
tala við yður, Guðmundur.
Síðan tók sýslumaður þann
hinn hvassnefjaða arrestboð-
arann í bílinn með sér og ók
á brott.
og í Texas! gall við í einum.
— Verkfall, sagði annar.
Það er þá víst tryggt að það
verði hér næstu 10 árin!
' Þakkarverð
hreinskilni
Dátarnir litu nú enn for-
vitnislegar til okkar, svo mars-
eraðu þeir upp af bryggjunni.
Það var enginn annar en
Bjarni Ben. dómsmálaráðherra
sem sagði að bandaríski her-
inn hefði verið hingað sóttur
til að halda „kommúnistun-
um“, þ.e. verkalýðnum í skefj-
um. Þakkarverð hreinskilni
hjá ekki skaphreinni manni.
Tíminn líður meðan gjálpar
við bryggjustólpa og gustar
kalt. Myi’krið er löngu skollið
á. Uppi í „olíuþorpinu" hafa
verið kveikt ljós og í Kana-
bælinu úti á barðinu glórir í
draugalegar týrur. Allt í einu
snarast Harðverji út úr
bryggjuskýlinu og tilkynnir
að sýslumaðurinn vilji tala
við Guðmund J. Við ökum upp
í olíuþorpið. Það er sími héraa
sagði einhver. Og húsráðandi
var svo elskulegur að leyfa
mér að hringja til Þjóðviljans.
Skammt frá yfirgnæfði blaðrið
í striðsmönnum hernámsflokk-
anna. Svo lokaði húsráðandi
hurðinni. Hún var skrýdd með
stóra blikkspjaldi um ágæfci
Coca-cola.
* Öll sveitin vissi þa$
Svo fórum við á sýslumanns
fund. Hann tjáði okkur að
stjórn verkalýðsfélagsins
Harðar væri ókunnugt um að
Alþýðusambandið hefði sett
skipið í bann. Guðmundur J.
kvað þeim hafa verið senfc
skeýti og talað við þá. Sýslu-
maður kvað sjálfsagt að at-
huga það nánar og hvort þeir
ætluðu að vinna við skipið.
Þetta varð stuttur fundur.
* Blikar á byssuhlaup
Varðstaðan á bryggjunni
hófst á ný. Klukkan var um 9
er við gengum á sýslumanns-
fund. Einstöku sinnum fór
bíll um veginn. Annars var
allt hreyfingarlaust. AÍlt í
einu kom þó bíll niður bryggj-
una og fór mikinn. Ut komn
tveir stríðsmenn í fullum
skrúða. Það blikaði á byssu-
hlaup dinglandi á huppnum.
Þeir gáfu okkur horaauga eins
og þeir hefðu misst hæfileik-
ann til að horfa beint frani.
Svo ræddu þeir stundarkora,
við Harðverjann í bryggju-
skýlinu. Loks sneyptust þeir á
brott. Þetta var mislukkuS
sýning. íslendingurinn mun
seint hafa byssuna fyrir sinn
guð.
Við tanka uppi í hlíðinni hafðí
stundum bragðið fyrir ljósi.
Sennilega hafa þar farið Kar,-
ar í leit að Rússum! Eða
máski íslenzkt huldufólk!
* Hver skrifaði
fundargerðina?
Um kl. 11 koma skilaboð frá'
sýslumanni. Við skjótumsfc
upp í olíuþorpið. Sýslumaður
kvað þá sem náðst hafi til a3
stjóm og trúnaðarmönnuna
Harðar hafa haldið fund og
las okkur fundargerðina. í
henni stóð að þar sem þeira
væri ókunnugt um að skipið
væri í banni Alþýðusambands-
ins, en hefði átt að koma í
Hvalfjörð, þá ætluðu þeir a-5
vinna við afgreiðslu þess.
Fyrir inni í skrifstofunni
þegar við komum voru auki
sýslumanns arrestboðinn og.
tveir menn aðrir fulltrúar
Olíufélagsins. — Samning
hinnar stuttu fundargerðar
hafði tekið alllangan tíma.
— Má ég spyrja einnar
spumingar, sagði Guðmundur
J. Hver skrifaði fundargerð-
ina?
Sýslumaður hló og kvaðsti
ekki vita það. Guðmundur
J. hvarf framfyrir á fund
Harðverja. Við hinir röltum
um herbergið. Sýslumaður
harmaði að hafa ekki nóga
stóla. Olíufulltrúarnir sátu
þöglir. Yfir þeim heimskort.
Á því voru tveir rauðir deplar
á íslandi: Hvalfjörður og
Reykjavík. Olíusalakort.
i
* Friðsamt yfirvald
Guðmundur J. kom imi afí>
ur frá Harðverjum. Sýslu-
maður kvað okkur hafa heyr€
fundargerðina. Afstaða sía
byggðist á afstöðu verkalýðs-
Frambald á 11. siðu..