Þjóðviljinn - 21.04.1955, Blaðsíða 1

Þjóðviljinn - 21.04.1955, Blaðsíða 1
VILJINN Þjóðviljinn er 20 síður í dag 11 Firamtadagur 21. aprfl 1955 — 20. ájrgangur — 89. tölublað Slgríður Eiríksdóttfr hjúkrunarkona: Þættir úr heilsuverndar- og félags- Meðfylgjandi erindi sendi ég 14. f. ra. til útvarpsráðs með ósk um að fá það til flutnings í útvarpinu. Hinn 6. þ. m. fékk ég erindlð endursent með bréfi þar sem mér er tilkynnt, að erindinu hafi verið hafnað á fundi útvarpsráðs. Eg tel mig hafa skýrt hlut- laust og rétt frá því efni, sem erindið f jalJar um, og þótt það virðist ekki hæfa liiuu hlut- lausa útvarpsráði, vii ég enn bera það fram sem ég veit rétt- ast og sannast. Hins vegar er mér ljóst, að svo er komið í voru svokallaða lýðfrjálsa landi, að vegna þess, að í er- indinu er skýrt frá lieilsu- vemd og félagsmálum í Sov- étríkjunum, mun ég ekki fá það birt hér í öðmnv dagblöð- um en Þjóðviljanum, og bið yður því, herra ritstjóri, að ljá erindinu rúm í blaði yðar ásamt þessari greinargerð. Sigríður Eiríksdóttir hjúkrunarkona. Þeim, sem hafa sér útvarpið til dægrastyttingar á kvöldvök- um, gefst oft kostur á að bregða sér í ferðalag með fyrirlesaran- um, sem fram kemur í þetta eða hitt skiftið, og kynnast á þann hátt að nokkru leyti lífsvenjum og siðum annara þjóða. Þau eru orðin æði mörg útvarpserindin á þessum vetri, sem hafa fjallað um ferðalög manna utanlands og innan, og aldrei hefi ég orð- ið vör gagnrýni á því, að of mikið sé á borð borið fyrir hlustendur í þessu efni. íslend- ingar voru um aldaraðir mjög afskekkt þjóð, og enda þótt þeir séu nú komnir í þjóðbraut, eiga þeir það sameiginlegt með öðr- um þjóðum, sem hafa haft lika aðstöðu, að frásagnir um ferða- lög hafa náð sterkum hljóm- grunni hjá þeim. Enda ferðast þeir nú allra þjóða mest og láta ekkert tækifæri ónotað til þess að bregða sér út fyrir landstein- ana. Eg er í þeirra hópi, sem tel það vera mjög þýðingarmikið, eins og högum er nú háttað í heiminum, að heimsóknir þjóða í milli séu gerðar eins auðveldar og unnt er, og að fólk fái tækifæri til þess að kynn- ast lifsvenjum og högum hvers annars, enda þótt á milli beri í trúar- eða stjórnmálaskoðunum. Því var það, að ég tók með þökkum boði því frá rússnesk- um konum, að heimsækja land þeirra síðastliðið sumar, oghef- ir sú ferðasaga verið pögð svo vel hér í útvarpinu, að við hana er ekki þörf að bæta, enda ekki heiglum hent að fara í slóð vin- sæls útvarpsfyrirlesara um ferðaþætti. Fólk ferðast með ýrnsuhi hætti, og áhugamál þegar út er Sigriður Eiríksdóttir komið eru eftir því. Á ung- lingsárum mínum þekkti ég efnalitla konu, sem eyddi sparifé sínu í tiltölulega stutt ferðalag. Hún ferðáðist á svo- kölluðum „lúxusklassa" og bjó á dýrum gistihúsum. Eg beið með óþreyju frétta af ferða- laginu, en fannst ég græða lít- ið á, því lýsingin var um of bundin við iífsvenjur tiltölu- lega þröngs hrings þjóðlífsins. Aðrir ferðast um sem náttúru- skoðarar og láta sig litlu skifta fólkið í landinu, að öðru leyti en því, sem að daglegri þjónustu lýtur. — Sumir sækja til suðrænna landa og láta hríf- ast af andstæðum þess lífs, sem þeir sjálfir hafa vanist. Hið fjölslcrúðuga götulíf þessara landa og fólkið sem hefir tam- ið sér þá list að láta hverjum degi nægja sína þjáning, vek- ur aðdáun margra ferðalanga. En flestir, sem fara héðan í svokölluð skemmtiferðalög til útlanda, munu fara til þess að kynnast nýju umhverfi, hvíla sig, fara í leikhús og aðra skemmtistaði, — eitthvað á listasöfn — og síðast en ekki síst til þess að gera innkaup eftir efnum og ástæðum á ýmsu því, sem ýmist ekki fæst hér heima — eða er ódýrara erlendis. Vegna nýjungagirni þykir mönnum líka meira gam- an að gera kaup sín í útlandinu, þegar þeir hafa tækifæri til þess. Á þess konar ferðalögum gefst mönnurn sjaldnast tæki- fáeri til þess að blandast al- menningi, hinu vinnandi fólki í landinu, enda ekki tilgangur- inn með ferðalaginu. — Aftur á móti hefir mjög færst í vöxt hin síðari ár, að skipuleggja námsferðir þjóða á milli, og þeir sem vérða þess aðnjótandi, að bjóðast þátttaka í þesskonar ferðum, fá oft miklu betri tæki- færi til þess að kynnast lífs- venjum og kjörum fólksins, sem löndin byggja, en þeir sem fara til hvíldar- eða skemmti- ferða af eigin ramleik. För okkar 8 kvenna til Sovét- Rússlands síðastliðið sumar skoða ég sem námsferð. Eg var kjörin fararstjóri og taldi ég mig þannig fá gott tækifæri til að koma óskum minum fram um það sem ég vildi sjá og heyi'a. Eg varð þess og' fljótt vör, að félagar mínir, sem ég sumar þekkti ekki í sjón á undan ferðinni, reyndust hafa mikinn áhuga á því að kynnast högum fólksins í landinu, eftir því sem kostur var á í ekki lengri ferð. Við vorum því ásáttar um að bera fram ýmsar óskir um það sem okkur fýsti að kynnast, og voru þær allar uppfylltar af hinum ágætu þróttmiklu gest- gjöfum okkar, og vikum við þó sjálfar stundum frá gerðum á- ætlunum á síðustu stundu. Alls- staðar sem við komum, leituðum við þess, að ná tali af hinum óbreytta borgara, verksmiðju- stúlkunni, hjúkrunarkommni, kennaranum, verkamanninum. Við nutum ágætrar aðstoðar tveggja túlka, sem alltaf voru í fylgd með okkur, og talaði önnur stúlkan sænsku, en hin ensku. Oft gerði ég' það að gamni mínu, að vera á milli þeirra og hlusta á þýðingu beggja úr rússnesku — og alltaf bar þeim saman. — Tanja og Valja voru skemmtilegir föru- nautar, háttprúðar og glaðlynd- ar svo að mér er minnisstætt, og okkur til aðstoðar frá klukk- an 9 að morgni til klukkan 1—2 að nóttunni, en svo langur var skemmti- og vinnudagurinn að jafnaði. — Það sem hér verður á eftir sagt, er því ekki ferða- lýsing, heldur frásögn af ýmsu í hinu fastmótaða þróunarkerfi Rússa í þjóðfélagsmálum, eftir því sem ég gat kynnst því, en ég lét ekkert tækifæri ónotað til þess að spyrjast fyrir um og kynna mér lifnaðarhætti fólks- ins, sem við komumst í sam- band við. Vegna starfs míns sem hjúkr- unarkona, hafði ég eðlilega löngun til þess að kynna mér, hvernig þeim málum væri hátt- að með þessari milljónaþjóð, sem fyrir 4 áratugum var svo á eftir með alþýðumenntun, að talið var að % hlutar þjóðar- innar væri ólæs og óskrifandi. — Ég hafði heyrt málið rætt frá báðurn hliðum, bæði hér heima og erlendis. Annarsveg- ar fuUyrðingar um fullkomnun á þessum sviðum, og hins vegar fullyrðingar um það, að Rússar stæðu enn á mjög lágu menn- ingarstigi í þessum efnum, eins og raunar í öllu sem að menn- ingu lyti. Mín skoðun er sú, eftir að hafa fengið tækifæri til að kynnast þessum málum, að þjóðin hljóti að hafa lyft Grettistaki hér, miðað við allar aðstæður. í lok fyrri heimsstyrj- aldarinnar, þegar byltingin hófst, er sagt að eymdin og upp- lausnin í Rússlandi hafi verið óskapleg. Á þeim árum er Lenin sagður hafa ávarpað mann- fjöldann eitt sinn með þessum orðum: „Eigum við að láta lús- ina sigra Rússland, eða eigum við að sigrast á lúsinni"? Hon- um hefir verið ljóst, að hver sú þjóð, sem vill kenna sig við menningu, verður að losa sig við „títlurnar", eins og merkur íslenzkur læknir komst að orði hér í útvarpinu fyrir nokkrum árum í kennslustund til íslend- inga um sama efni. — í heilsu- vernd hafa Rússar að mínum dómi náð lengra i sumum efnum en styttra í sumum. Ég nefni hér dæmi: Það hafði vakið at- hygli mína fyrir nokkrum ár- um í Finnlandi, að á heilsu- verndarstöðvum þar var hafin kennsía fyrir mæður í leikfim- isæfingum á veikluðum ung- börnum. Finnar eru fremstir í heilsuvernd þeirra þjóða, sem ég þekki til, og var mér þessi leikfimi minnisstæð. í Rússlandi kom ég á smábarnaheimili. Datt mér þá í hug að spyrjast fyrir um, hvort slík leikfimi væri iðkuð þar. Mér var strax svar- að því, að hún væri algeng hér. Hvort ég vildi sjá hana? Já. Að vörmu spori kom inn ung stúlka með 8 mán. gamla telpuhnátu. Svo hófst sýningin. Ungbarnið var lagt á borð og með söng- æfingum hafði því verið kennt að svara með ákveðnum vöðva- hreyfingum baks, kviðar, fót- leggja og handleggja. Það var unaðslegt að fylgjast með sam- runa ungu stúlkunnar og barns- ins í söng og líkamsæfingum. Þetta litla barn hafði verið hálf- lamað nýfætt, en hafði með nokkurra mánaða líkamsæfing- um öðlast meiri vöðvaþrótt en heilbrigð börn. Forstöðukonan í Laufásborg hér í Reykjavík, sem var með í förinni, og ég, Sáum þessar æfingar aftur nokkru seinna, í Helsingfors, á Barnets Borg hans Manner- heims marskálks, sem er fræg- asta barna- og heilsugæzluheim- ili Norðurlanda, en einhvern- veginn tókst sú æfing tæplega eins vel og hin rússneska, þótt góð væri, og var orsökin talin sú, að barnið hafði nýlokið mál- tíð. Á annað barnaheimili kom ég, þar sem börnin voru frá 3—• 6 ára að aldri. Ungur maður var þar önnum kafinn að leik við börnin. Ég spurði hvort hér væri siður að piltar gættu barnanna jöfnum höndurn og stúlkur. „Þetta er læknanemi" var svarið. „Allir læknanemar hjá okkur verða að læra að gæta barna og skilja börn, auk þess sem þeir verða að vinna nokkrar vikur undir hand- leiðslu lærðra hjúkrunarkvenna á sjúkradeildum, til þess að læra að hjúkra sjúkum". Þá flaug hugur minn heim til ís- lands, þegar ég fyrr meir átti um það tal við marga málsmet- andi lækna, að nauðsynl. væri, Framh. á 14. síðu Sendinefndin á skemmtigöngu í garði hvíldarheimilis námumanna við Svartahaf, en par var konunum boðið að dveljast nokkra daga.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.