Þjóðviljinn - 16.07.1955, Blaðsíða 4

4*
ÍT , V V'.’ T*r > , . .7 »»•■*,_ .. . -
<--i ...... í-■• "{y: .H. ... j
«) — ÞJÓÐVILJINN— Laugardagur 16. júlí 1955
lllÓÐVIUINN
títgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu -
Sósiaiistaflokkurinn
Hermangshneyksli
Lesendur Tímans verða dá-
iítið undrandi margir hverjir
er þeir lesa það í blaði sínu
dag eftir dag, að Framsóknar-
stjórn á hernámsmálunum hafi
kippt í lag öllu sem aflaga fór
í framkvæmd þeirra mála, og
Jiafi það þó ekki verið fátt sem
aflaga fór áður. Þeir lesa það
í Tímanum, að nú sé engin
hætta á því að hernámsfram-
kvæmdir dragi íslenzkt vinnu-
afl frá atvinnuvegunum. Samt
halda bændumir áfram að
horfa á eftir ungu fólki úr
sveitunum í hringiðuna á Suð-
umesjum, sumstaðar er bónd-
inn einn eftir á bænum og sum-
staðar konan ein. Og vélbát-
arnir fá ekki menn til að kom-
ast á síld, togaraplássin á ný-
sköuunartogurunum fást ekki
mönnuð, en ungir menn sem
þar hefðu átt að standa í starfi
hverfa að hinum ógeðslegu
kjötkötlum hermangaralýðsins.
Reykvíkingar sjá bæinn mor-
andi af bandarískum herskríl,
hrennivínsveizlur með ástands-
gæmm undir beram himni á
Arnarhóli um helgar, og sífellt
ósvífnari „gistingar" banda-
rískra í einkahúsnæði. Ásókn
herliðsins úti um land fer sí-
vaxandi. Ekki er því ólíklegt
að lesendur Tímans verði dálítið
hissa að lesa í því góða blaði
að . Framsóknarstjórn í her-
námsmálunum hafi haft þær
blessunarríkar afleiðingar, að
engin hætta sé framar á of
náinni sambúð hins erlenda
herskríls og Islendinga.
Það er líka orðið æði langt
síðan þeir lesendur, sem taka
Tímann trúanlegan, byrjuðu að
tríia því, að búið væri að reka
hið illræmda bandaríska verk-
takafélag Hamilton af landi
brott. En svo herjar þetta herj-
ans félag mánuð eftir mánuð á
trúartraust saklausra Fram-
sóknarmanna með því að kom-
ast í fréttirnar, sem ennverandi
afturganga á Islandi! Og ný-
sköpunin er m.a. sú, að við
nokkrum verkum þess hafa tek-
ið tvö önnur bandarísk verk-
takafélög. En hitt hefur Fram-
sóknarstjómin á hernámsmál-
unum afrekað, svo ekki verður
um villzt, að tengja sívaxandi
hluta íslenzks auðvalds við
hemaðarframkvæmdirnar, og
dreifa blóðpeningum landsöl-
unnar samkvæmt reglu helm-
ingaskipta stjórnarflokkanna.
Síðasta fréttin um Hamilton
sýnir inn í reginhneyksli, sem
er. jafnframt eitt aðalatriði
Framsóknarstjómar hernáms-
málanna: Samfléttun • hins
bandaríska og íslenzka her-
mangaraauðvalds, hinn erlendi
verktaki skýtur fyrir sig
Vinnuveitendasambandi Is-
lands, þegar verkalýðsfélög
heimta samningsbundinn rétt
sinn. Hér gengur ósvífnin svo
úr hófi, að upp hlýtur að blossa
almenn krafa. um opinbera
rannsókn á samskiptum Vinnu-
veitendasambandsins og ís-
lenzku hermangaranna yfirleitt
við bandarísku verktakana og
bandaríska herinn.
María Porsteinsdóttir:
Launajafnrétti kvenna er
brýnt réttlætismál
ÞaS er mál verkalýSsstéttarinnar I heild
að gera þaS að veruleika
Um mánaðamótin maí og
júní s. 1. gengu í gildi nýir
samningar milli verkakvenna-
félagsins Framsóknar og at-
vinnurekenda. Hækkaði kvenna
kaup í almennri vinnu úr
11,13 kr. um klst. í dagvinnu,
kaup við uppskipun á salt-
fiski og söltun frá vaski
hækkaði úr 12,64 í 14,23 kr.
um klst. og hreingerningar-
taxtinn hækkaði úr 12,00 kr.
um klst. í 13,51 um klst. í
d.agvinnu. Kaup fyrir þá
vinnu sem kvenfólk hefur í
launajafnrétti við karla hækk-
aði úr 14,69 kr. um klst. upp
í 16,53 kr. Enn fremur var
samið um unglingataxta og
skal eftir hinum nýju samn-
ingum greiða unglingsstúlk-
um 14-15 ára 9,09 kr. um
klst. í dagvinnu og unglings-
stúlkum 15-16 ára 10,66 kr.
Unglingataxti hefur enginn
verið til hér og munu nokkur
brögð hafa verið að því að
unglingum væri mjög mis-
jafnlega borguð vinna sín á
hinum ýmsu vinnustöðvum
hér í bænum.
Kjarabætur þær er náðust
með þessum samningum eru
algerlega samhljóða þeim
kjarabótum sem félög þau er
voru í verkfallinu í apríl náðu.
Getum við konur þvi enn ekki
fagnað því að saman hafi
dregið með almennu kaupi
karla og kvenna. Eg ætla ekki
að leggja neinn dóm á það
hér hvort hægt hefði verið í
vor að ná betri samningum
en hér fengust, ég hefi það
eftir konum þeim er í samn-
inganefnd sátu af hálfu verka
kvennafélagsins að það hafi
verið erfiður róður og efa ég
ekki að það sé rétt. Það mark
ætlar að verða langsótt, að ná
launajafnrétti við karla, ég
fyrir mitt leyti er viss um
að það næst ekki fyrr en vin-
ir okkar verkamenn fást til
að líta á það sem ,,mál verka-
lýðsstéttarinnar í heild,“ eins
og þeir sögðu svo fagurlega
á kvennaráðstefnunni, sem
haldin var hér í vetur.
En það er ekki nóg að tala
fallega á kvennaráðstefnu,
það verður líka að standa við
það í framkvæmd. Verka-
mönnum verða að vera þéssar
réttlætiskröfur okkar svo
ljósar að þeir vilji standa við
hlið okkar þegar til átakanna
kemur. Allar okkar samþykkt-
ir verða gagnslaus pappírs-
plögg þangað til verkamenn
vilja fara í verkfall með okk-
ur beinlínis með það fyrir
augum að rétta hlut okkar,
það er ég sannfærð um. At-
vinnurekendur ganga aldrei
inn á að semja um meiri
kjarabætur okkur til handa
en körlum nema þeir verði
neyddir til þess annað hvorti
með löggjöf eða með kröfum
sem settar verða fram af
verkalýðsstéttinni sem heild
og fylgt fast eftir.
Mesti þrándur í götu okkar
hvað launajafnréttismálið
snertir er þó e. t. v. það að
þvi fer fjarri að konur geri
sér sjálfar ljóst hvílíkt hags-
muna- og réttlætismál hér er
á ferðinni og hve skýlausar
siðferðiskröfur við eigum á
sömu launum og karlar. Virð-
ast jafnvel margar verkakon-
ur svo haldnar af gömlum
fordómum í þessu efni að
furðu gegnir. T. d. fékk stjórn
verkakvennafélagsins hér bréf
sem undirritað var af „frysti-
hússtúlku" um það leyti sem
samningar stóðu yfir við at-
vinnurekendur nú í vor. Er
bréf þetta hið furðulegasta
plagg, og langt hlýtur sú
stúlka að vera frá þvi að
skilja hagsmunabaráttu
kvenna, sem slíkt bréf skrif-
ar. Fyrst gagnrýnir hún þá
ráðstöfun að hærra kaup
skuli vera borgað fyrir að
flaka fisk en að hreinsa hann,
vigta og pakka, sem hún tel-
ur engu að síður erfitt og
vandasamt, en í 'stað þess að
þessar hugleiðingar hennar
leiði hana í þann sannleika
að ástæða kynni að vera til
að borga þessi störf einnig
með karlmannskaupi kemst*-
hún að þveröfugri niðurstöðu.
Get ég ekki stillt mig um að
birta hér kafla úr bréfi henn-
ar:
„Það er veila, eða réttara
sagt margar veilur í að
heimta sama kaup fyrir stúlk-
ur og karlmenn, þó að þær
flaki. Þær fara ekki í útskip-
un, þær eru ekki við að láta
fiskkassa upp á bíl, þær keyra
ekki bíla, þær standa ekki
eins og karlmenn í útivinnu í
hvaða veðri sem er, þær eru
ekki frammi í frystiklefa og
ótal margt annað sem þær
gera ekki, en karlmenn vinna
svo frystihúsið geti þrifizt.
En það getur ekki þrifizt ef
þessi óréttur er látinn við-
gangast innan frystihússins
í salnum meðal stúlknanna.
Það er ruddaleg ágengni og
frekja við allan fjöldann af
þeim stúlkum sem í frystihúsi
rínna, manni gengur illa að
skilja slíkt.“ Seinna í bréfinu
stendur: „Enginn bóndi sem
tekur kaupafólk borgar körl-
um og konum sama kaup, við
vitum ástæðuna, þeir eru
sterkari til átaka. Ekkert
frystihús gæti þrifizt án
karlmanna, en það gæti hæg-
lega gengið án kvenna“. Svo
mörg eru þau orð, og ég hirði
ekki um að birta meira úr
þessu makalausa bréfi, en allt
er það á sömu bók lært.
Auðvitað verður stúlkunni
fyrst fyrir að vitna í launa-
misrétti það er viðgengizt
hefur í sveitum landsins fram
á þennan dag, það finnst
henni mjög ákjósanlegt og
eftirbreytnisvert.
Jú, ég held að maður viti
það, að í sveitum hafa stúlk-
ur staðið á engjum við hlið
karla hvernig sem viðrað
hefur og unnið nákvæmlega
sömu störfin og þeir, sumstað-
ar jafnvel gengið að slætti
með orfi og Ijá, en þær hafa
að jafnaði fengið allt að helm-
ingi minna kaup en þeir, og í
ofanálag hafa þær svo þurft
að þjóna blessuðum karlmönn-
unum í frístundum sínum. Þá
hafa þær einnig þurft að þvó
þvottana og a.m.k. til
skamms tíma orðið að sækja
vatnið á þá og hella út skólp-
inu af þeim. Þetta er hið sjálf-
sagða fordæmi sem aumingja
,,frystihússtúlkan“ svonefnda
vitnar í.
Eg ætla ekki neinum getum
að því að leiða hvaðan þetta
bréf er upp rannið, en freist-
andi er að láta sér detta í hug
að það sé rannið undan rif jum
atvinnurekenda. Eg hefi unn-
ið í frystihúsi í undanfarin
sumur og g.eri enn, en engri
stúlku hef ég enn þá kynnzt,
sem er svo fávís að ég tryði
henni til að skrifa svona bréf,
þó kann það svo að vera að
einhver finnist, sem ekki hef-
ur meiri skilning á hagsmuna-
málum stéttar sinnar en svo
sem bréf þetta ber vitni um.
Það er illa farið og margt ætti
sú manneskja enn eftir að
læra.
Það gefur auga leið hve
mjög það torveldar launabar-
áttu okkar ef til era konur
innan verkakvennastéttarinn-
ar, sem líta svona á hlutina.
Ef okkur á nokkuð að verða á-
gengt í launamálunum verða
allar konur að gera sér það
ljóst að kröfur okkar um
launajafnrétti era skýlausar
réttlætiskröfur, störf okkar
eru jafn verðmæt og störf
karla og það er jafn erfitt að
vera án vinnu okkar og vinnu
karla.
Við getum verið alveg ó-
hræddar um það að launa-
jafnréttið myndi ekki bola
okkur af vinnumarkaðnum,
heldur hið gagnstæða. Þá
fyrst er okkur fer að skiljast
sjálfum að við erum enginn
annars flokks vinnukraftur,
verður farið að hlusta á kröf-
ur okkar og taka okkur alvar-
lega.
Við eigum af alhug að berj-
ast gegn því úrelta sjónarmiði
að flokka vinnu niður í karla-
og kvennastörf. Við vinnum
mörg þau störf sem ekki eru
síður erfið en störf þau er
venjulega eru unnin af körl-
\un og við eigum einmitt að
- leggja undir okkur miklu.
Framhald á 6. síðu.
Hverju vill Ihaldið leyna um starf
vinnumiðlunarskrifstofunnar?
■f
Á síðasta bæjarstjórnarfundi flutti Ingi R. Helgason
eftirfarandi tillögu:
„Bæjarstjómin samþykkir að kjósa nefnd manna úr
sínum hópi, a.m.k. einn mann úr hverjum flokki til að
athuga rekstur framfærsluskrifstofunnar og vinnumiðl-
unarskrifstofunnar og gera tillögur, sem miða að auknum
spamaði og hagsýni í vinnubrögðum og mannahaldi á
þessum skrifstofum“.
hætti. Það vísaði tillögu Inga
R. þvi frá. Allir fulltrúar
minnihlutaflokkanna greiddu
tillögunni atkvæði.
Enda þótt árferði hafi verið
þannig undanfarið að lítil þörf
hafi verið fyrir vinnumiðlun
hefur starfsliði Ráðningarstofu
bæjarstjórnarmeirihlutans ekki
verið fækkað, og kostnaður við
hana ekkert minnkað. Það er
flestra mál að skrifstofu þess-
ari sé fyrst og fremst ætlað að
vinna pólitískt starf fyrir
Sjálfstæðisflokkinn. Með því að
samþykkja og framkvæma til-
lögu Inga R. Helgasonar hefði
bæjarstjórnarmeirihlutanum
gefizt ágætt tækifæri til að af-
sanna þann orðróm — sé hann
rangur — jafnframt því að
gera ráðstafanir til þess að
spara í rekstri bæjarins. En
íhaldið mátti ekki hugsa til þess
að slík nefnd athugaði „starf“
Ráðningarstofunnar. Enda þótt
kostnaðurinn við framkvæmd
framfærslumálanna hafi tvö-
faldazt frá þvi 1949 sá íhaldið
ekki ástæðu til að athuga hvort
ékki megi afkasta þvi starfi
tiieð ódýrari og hagkvæmari

Husquarna
raf ma gnssaumavél
tíl sölu.
Uppl. í síma 6926 milli
kl. 10—12 f.h.