Þjóðviljinn - 22.09.1955, Blaðsíða 4

’4) — ÞJÖÐVELJINN — Fimmtudagur 22. september 1955
VERKLÝÐS SAMTÖKIN GETA
EKKILENGUR SETIÐ HJÁ
I byrjun þessa árs höfðu
laun íslenzkra verkamanna
lækkað um einn fimmta hluta
frá því um mitt ár 1947. Þessi
staðreynd var sönnuð á eftir-
minnilegan hátt af hagfræð-
ingunum Haraldi Jóhannssyni
og Torfa Ásgeirssyni, sem að
tilhlutan Alþýðusambands ís-
jlands framkvæmdu athugun á
kaupmætti verkamannalauna
síðustu 7 árin. Þessi niður-
staða hagfræðinganna kom
engum á óvart. Allt þetta
tímabili hafði stefna stjórnar-
valdanna verið sú að auka
dýrtíðina með hvers konar
ráðstöfunum þings og stjóm-
| ar, fyrst og fremst í þeim
tilgangi að þrýsta niður kjör-
um almennings. Það þarf
ekki að rifja upp aðferðim-
ar: gengislækkunin„bátagjald-
eynrinn, tollahækkanimar
! gleymast .ekki, þeim, sem orð-
ið hafa að þoia afleiðingar
þeirra.
Á sl. vori var svo komið að
j alþýðusamtölcin áttu einskis
annars kost en að snúast til
vamar og freista þess að end-
urheimta a.m.k. nokkum hluta
þess, sem þau höfðu verið
rænd með verðbólgustefnunni.
; Með sameinuðu átaki verka-
lýðsstéttarinnar tókst þetta,
þrátt fyrir hatrama andstöðu
gróðamannanna og ríkisstjórn
ar þeirra, þótt kjarabæturnar
væru miklum mun minni en
réttmætt hefði verið. Jafn-
framt voru knúin fram loforð
um að hún skyldi standa gegn
verðhækkunum.
I Það hefði ekki verið fjarri
að álykta að hin miklu átök í
vor mundu verða ríkisstjórn-
inni og atvinnurekendum
slíkur skóli að þessir aðiljar
mundu ekki freista þess að
taka strax upp stefnu und-
anfarinna ára, stefnu gengis-
lækkunar, bátagjaldeyris og
verðbólgu. En þeir sem svo
hafa gert verða nú í dag
vissulega að viðurkenna að
'þeim hefur skjátlazt. Ríkis-
1 stjórnin og eigendur hennar
'hafa engu gleymt og ekke'rt
lært. Blekið var ekki þornað á
' kjarasamniugum verkalýðsfé-
' laganna og loforðum ríkis-
stjórnarinnar, þegar hin fyrri
iðja var upp tekin að nýju:
verðlag á hvers konar þjón-
ustu og nauðsynjum hækkað
. upp úr öllu valdi, oft sem
nam 20-30%. Skriðan hefur
runnið meö síauknum þunga
í sumar og ógnar nú allri af-
■ komu alþýðustéttanna.
Af veikum burðum leitast
blöð og málpípur ríkisstjórn-
arinnar við að halda því fram
að verkföllin í vor séu frum-
orsök verðhækkananna og
dýrtíðarinnar og munar þá að
sjálfsögðu ekki um að snúa
öllum staðreyndum við. Þarf
ekki mikla glöggskyggni til að
sjá að verkföllin og lausn
þeirra var afleiðing af 7 ára
herferð ríkisstjórnarinnar á
hendur verkalýðnum. Með
þeim var aðeins endurheimtur
nokkur hluti af ránsfeng
þeirrar herferðar. Það hefði
þrví að réttu lagi ekki þurft að
L' hækka verð á einni einustu
| yörutegund vegna þeirrar
launahækkunar, sem um var
samið. öll skilyrði hafa verið
og eru fyrir hendi fyrir því
að atvinnuvegir þjóðarinnar
gætu staðið undir miklum
mun hærra raunverulegu
kaupgjaldi en 1947, hvað þá
lægra eða jöfnu.
Sú raunverulega orsök verð-
bólgustefnunnar er því ekki
sú kauphækkun, sem varð á
sl. vori. Hennar er að leita í
því að verðbólgan er hand-
hæg aðferð ríkisvaldsins til
þess að rifta gerðum samn-
ingum og hrifsa aftur árangr-
ana af sigursælli baráttu al-
þýðusamtakanna.
Viðbrögð ríkisvaldsins við
hinum nýju kjarasamningum
sanna áþreifanlegar en nokkru
sinni áður, að það er ekki
lengur um að ræða neina
frjálsa samninga milli alþýðu-
samtakanna og atvinnurek-
enda, sem einir gætu ákvarð-
að kaup og kjör verkalýðs-
stéttarinnar. Alþingi og ríkis-
stjórn er orðin þriðji aðilinn,
sem um þau mál fjallar og
hefur í hendi sér úrslitavaldið.
Nú er það vald í höndum her-
mangara, milliliðabraskara og
annarra ófyrirleitnustu gróða-
mannanna. Þess vegna blasir
nú sú hætta við, að enn einu
sinni verði að engu gerðir þeir
samningar sem verkalýðssam-
tökin hafa lagt svo hart að
sér til að ná.
Þegar svo er komið er vissu-
lega tímabært fyrir verkalýðs-
samtökin að taka baráttuað-
ferðir sínar til endurskoðun-
ar. Atvinnurekendumir kjósa
ekki að mæta verkalýðnum
sem heiðarlegir viðsemjendur.
Hafi þeir gert launasamning
í dag láta þeir ríkisvaldið
koma á morgun og hrifsa það,
sem þeir kunna að hafa látið
af hendi. Þenna leik hafa þeir
nú leikið einu sinni of oft.
Það er orðið öllum ljóst að
grundvöllur kjarabaráttunm
ar hefur færzt yfir á svið
stjómmálanna og að verka-
lýðssamtökin geta því ekki
lengur setið hjá í stjómmála-
baráttunni, ef þau eiga að
gegna framskyldum sínum við
alþýðuna. Þau hljóta á næstu
tímum að taka það til yfir-
vegunar á hvern hátt þau
geti lagt það lóð á vogarskál-
ina í stjómmálabaráttunni,
sem ráðið geti um það úrslit-
um hvora megin ríkisvaldið
stendur í átökum milli alþýð-
unnar og þeirra sem nú hirða
arðinn af striti hennar.
(Úr Verkamanninum).
Gunnar Thoroddsen fyrir réttum níu árum:
Hernámið gersamlega ósam-
ræmanlegt sjálfstæði íslands
Það vill svo einkennilega til
að Sovétríkin afsala sér her-
stöðinni á Porkkalaskaga á
Finnlandi réttum níu áram eft-
ir að mest átök vora hérlendis
um Keflavíkursamninginn. Ein-
mitt þessa dagana fyrir níu ár-
um voru forustumenn Sjálf-
stæðisflokksins að halda miklar
Iðnskólmn í Reykjavsk
Innritun í skólann, fer fram dagana 22. til 27.
sept. kl. 5—7 síðdegis, nema laugardaginn 24. sept.
kl. 10—12 f.h. í skólahúsinu viö Skólavöröutorg.
Skólagjald greiöist viö innritun.
Haustpróf byrja mánudaginn 3. okt. samkvæmt
próftöflu í skólanum.
Skólinn verður settur laugardaginn 15. okt. kl.
2 e.h.
Skólastjórinn

Gunnar Thoroddsen
ræður til þess að sanna það að
með Keflavíkursamningnum
væra allar herstöðvar á Islandi
niður fallnar um aldur og ævi.
21. september 1946 hélt Gunn-
ar Thoroddsen t. d. minnis-
stæða ræðu á Alþingi og komst
m. a. svo að orði:
„Þegar Bandaríkin fóra 1.
okt. s. 1. fram á herstöðvar hér
á landi til langs tima á þrem
stöðum, þá vakti sú málaleitun
ólgu og andstöðu íslenzku þjóð-
arinnar. Það var fjöldi af fjöl-
mennustu félagssamtökum
landsmanna sem reis upp og
mótmælti. Ástæðumar fyrir
þeirri ólgu og andstöðu sem
þetta vakti voru augl-jósar. Ef
hið erlenda stórveldi hefði feng-
ið herstöðvar eins og það fór
fram á, hefði það haft viss
landsvæði af íslenzku landi á
sínu valdi og undir sínum yf-
irráðum. Hersvæðin og þeir út-
lendu herflokkar, sem hefðu
haft gæzlu stöðvanna á hendi,
hefðu orðið utan við lög og
rétt á Islandi. fslenzk yfirvöld
hefðu engum lögum getað þar
fram komið, íslenzkir dómstól-
ar ekki dæmt mál þessara
manna, íslenzkir borgarar, sem
teldu á hlut sinn gengið af
hálfu hersins, ekki náð rétti
sínum nema eftir milliríkjaleið-
um. íslendingar hefðu ekki ver-
ið frjálsir ferða sinna um eigið
land, heldur þurft til þess leyfi
annarra. Um áhrifin á þjóðerni.
okkar, sjálfsvitund, álit okkar
út á við, þarf ekki heldur að
fara mörgum orðum. í augum.
umheimsins hefðum við varla
italizt til fullvalda þjóða, þegar
þrjár herstöðvar væru í land-
inu, og yfirráð okkar yfir því!
þar með skert, jafnvel með her-
stöð í hjarta okkar eigin höf-
uðborgar. Málaleitunin um her-
stöðvar af hálfu Bandaríkjanna
var gersamelga ósamræmanleg
sjálfstæði Islands. Og mín skoð-
un er sú að til lítils hafi þá
verið skilnaðurinn við Dani, ef
skömmu síðar hefði átt að gera
slíka skerðingu á sjálfstæði
okkar.
En íslenzka þjóðin reis upp
— að vísu ekki sem einn maður,.
en yfirgnæfandi hluti hennar-
lýsti sig andvígan þessari mála-
leitan. Og í alþingiskosningun-
um var þetta staðfest. Þær-
raddir og óskir hér á landi, sem
vildu herstöðvar, hafa verið
kveðnar niður í eitt skipti fyrir
öll. Málstaður þjóðarinnar sigr-
aði. Þessi ákvörðun íslenzku
þjóðarinnar stendur óhögguð
að leyfa engu erlendu ríki her-
stöðvar í landi okkar“.

Morgunblaðið og Porkkala
Eftir fjögurra daga um-
hugsunarfrest hefur Morgun-
blaðið nú loks fengið málið
um Porkkala, og aðstendend-
um blaðsins hefur skilizt að
ekki er stætt á þiví að halda
áfram að lýsa brottför rúss-
neska hernámsliðsins frá
Finnlandi sem áfalli fyrir
finnsku þjóðina. Hins vegar
leynir sér ekki að ritstjómin
telur þetta einhver erfiðustu
og hörmulegustu tíðindi sem
hún hefur orðið að fjalla um.
I tveggja dálka leiðara eru
aðeins tvær setningar þar sem
blaðið skrúfar út úr sér já-
kvæðar athugasemdir um
þennan stórðtburð. Fyrri setn-
ingin hljóðar svo:
„Nú hafa Rússar lofað að
afhenda Finnum Porkkala. Er
það vissulega vel farið. Mun
því almennt fagnað af öllum
vinum Finnlands, ekki sízt
á Norðurlöndum.“
En hvað þá um Island?
Væri það ekki „vissulega vel
farið“ ef bandaríska hernáms-
liðið afsalaði sér herstövum
sínum hérlendis? Myndi því
ekki „alnaennt fagnað af öll-
um vinum íslands" — þar á
meðal Islendingum sjálfum?
Hin setningin er þessi:
„Það er auðvitað mjög
góðra gjalda vert, að Sovét-
stjórnin hefur afhent Finnum
Porkkala eftir að öllum var
orðið ljóst, að hún hafði ekk-
ert með þetta landsvæði að
gera .... Öryggi Leníngrad
var ekkert skjól að herstöð-
inni á Porkkala."
Nú er herstöðin á Porkkala
allt í einu orðin öryggisráð-
stöfun og vamaraðgerð, og
kenningin um árásarhug
Sovétríkjanna rokin út í veð-
ur og vind. En eiga ekki
þessi ummæli á nákvæmlega
sama hátt við um Island?
Væri það ekki „mjög góðra
gjalda vert“ ef Bandaríkin
afhentu Islendingum Keflavík,
Hvalfjörð, Aðalvík, Heiðar-
f jall og Stokksnes ? Hvað hafa
Bandaríkin „með þetta land-
svæði að gera?“ Öryggi
Bandaríkjanna sem era í óra-
fjarlægð frá Islandi er marg-
falt minna skjól að herstöðv-
unum hér en Leníngrad að
Porkkala. *-
En Morgunblaðið forðast að
minnast á íslenzkar hliðstæð-
ur. Forastugrein þess er að
öðru leyti ofsaleg árás á Sov-
étríkin; aldrei hafa þau* ríki
notið minni samúðar en nú
hjá málgagni íslenzka forsæt-
isráðherrans! Og blaðið ber
fram tvær athyglisverðar
kröfur:
í fyrsta lagi krefst það þess
að sósíalismi verði niður felld-
ur í Eistlandi, Lettlandi og
Lithaugalandi og völdin af-
hent á ný afturhaldsstjórnum
þeim sem drottnuðu þar um
tveggja áratuga skeið, eftir
að erlendir innrásarherir
höfðu brotið á bak aftur
byltinguna í þessum löndum.
Og í öðru lagi krefst blað-
ið þess að sósíalisminn verði
afnuminn í öllum löndum
Austurevrópu, en völdin af-
hent aðli þeim, auðmönnum
Og gósseigendum sem drottn-
uðu þar áður.
Eins og sjá má af þessu
bera skrif Morgunblaðsins
frekar keim brjálæðis en
nokkurs skynsamlegs mats á
heimsmálunum. Eða hvernig'
skyldi því verða tekið í Morg-
unblaðinu ef sovézk blöð bæru
fram þær kröfur til Banda-
ríkjanna að kapítalismi væri.
afnuminn á íslandi og fleiri
tilteknum löndum með vald-
boði? Hvemig myndi Morgun-
blaðið útmála viðhorf Sovét-
ríkjanna ef þau lýstu yfir því
að engin friðsamleg þróun í
heiminum væri hugsanleg án.
þess ?
Séu brjálæðisskrif Morgun-
blaðsins tekin alvarlega eru
þau í rauninni krafa um inn-
rásarstyrjöld í Austm’evrópu-
ríkin og Sovétríkin til þess
að breyta stjórnarfari þessara
landa. Morgunblaðið ' lifir
þannig ekki aðeins enn í heimi
kalda stríðsins, heldur dregur
það við hún stefnu McCarthys
og annarra slíkra, sem jafn-
vel bandarísk blöð blygðast
sín nú fyrir. I þessa vígstöðu
hefur Morgublaðið hörfað til
þess að reyna að verja her-
nám íslands ■— en hversu
margir Islendingar skyldu
vilja fallast á slíkar kenning-
ar?