Þjóðviljinn - 01.10.1955, Qupperneq 10

2
GAMLl
(Franihald)
Þá var kallað á úlf-
aldana, og strax kom þar
inn að skálunum gamall
úlfaldi mógrár, háls-
langur og. herðamikill.
Fljótt þekkti Lótan þenn-
an iilfalda, og átti lít-
ils góðs af honum að
vænta, því hann hafði
látið hann ganga sér til
húðar fyrir löngu, svelt
hann og nitt á allar
lundir; hann hafði og
hvíta bletti á baki og
síðum eftir meiðsli'. Auk
þess hafði hann orðið
að bera drápsklifjar einu
sinni í tvo daga bæði
meiddur og haltur. Hann
gekk nú að gráu stein-
hrúgunni,. og tók þar
upp einn af miðlungs-
steinunum, en varð í
þv bili litið á gamla
húsbóndann og hefur lík-
lega sýnst hann vera bú-
inr. að fá nóg, því hann
lét steininn detta og
gekk burt. „Þetta hefði
víst enginn gert nema
þú veslings Tabi“, sagði
Lótan með sjálfum sér.
Svo var kallað á hest-
ana, og þá kom fram
fyrir brekkuna ljósjarp-
ur klár, vel limaður,
kviklegur og hinn föngu-
legasti. Ekki var Lótan
heldur ókunnugt um
þennan hest, því hann
hafði haft hann bæði
til reiðar og áburðar í
12 ár, oft reynt í hon-
l’.m þolrifin og launað
honum loks langa þjón-
ustu með því níðings-
bragði að selja hann
LÓTAN
gamlan og lúinn bygg-
ingameistara einum, sem
lét hann bera sand og
draga grjót meðan hann
gat staðið uppi. Jarpur
gekk að voginni, leit
snöggvast á hvítu skál-
ina þar sem steinn asn-
ans lá, og svo á steina-
hrúgurnar og Lótan, en
ekki hreyfði hann við
einum steini og gekk
síðan burt, rólegur og
alvarlegur eins og hann
var kominn. „Aumingja
Jarpur, ekki ertu hefni-
gjarn“, sagði Lótan við
sjálfan sig, þegar hest-
urinn gekk burt.
Þá var kallað á kett-
ina, og kom þá gulflekk-
óttur köttur fram á flöt-
ii.a. Ekki var þetta kött-
ur Lótans, en kunnugt
var honum um kisu,
því það var köttur ná-
búa hans og hafði marga
skráveifu fengið af Lót-
an, þegar hann var í
illu skapi. Seinasta hand-
arvikið við hana var
það, að hann sigaði
hundi á hana, sem beit
hana svo, að hún lá
þar eftir hálfdauð. Ekki
ómakaði Lótan sig þó
tíl að stytta henni kval-
irnar, en þar fannst
hún síðan dauð af sár-
um, og lét samvizka
Lótans sig það smáræði
litlu skipta. Nú var kisu
bætt það hundsbitið og
oiðin feit og silkigljá-
andi, hún skotraði snöggv-
ast öðru auganu að
skálunum, en lét svo
sem hún sæi hvorki Lót-
an né steinana og gekk
hæ'gt og stillilega fram
hjá öllu saman eins og
henni jkæmi það ekki
við og fór síðan út á
völlinn.
Það var eins og Lót-
an sæi fyrst skömm
sína fullum sjónum, þeg-
ar hann sá göfuglyndi
kisu. Hún hafði aldrei
gert hið minnsta á hluta
hans alla sína daga,
en þó var sem hann ætti
henni alltaf illt að launa
og hrakti hana og hrjáði
með öllu móti. Hann
hefndi grimmilega hverr-
ar mótgerðar, en hún
iét nú sem hún sæi ekki
þennan kvalara sinn,
þegar hún gat hefnt sín
á honum og hreyfði ekki
minnsta steininn. Það
var ekkí laust við, að
kcnungur dýranna væri
farinn að minnka sín
nokkuð í sínum eigin
augum, þar sem hann
húkti á stóinum og
horfði á allt þetta. Frh.
Pósthólfið
Óska að komast í
biéfasamband við pilt
eða stúlku á aldrinum
10—12 ára.
Erla Þorsteinsdóttir
Brakanda, Hörgárdal,
Eyjafirði.
★
Mig langar að komast
í bréfasamband við pilt
eða stúlku á aldrinum
12—14 ára.
María Hjálmdís Þor-
steinsdóttir
Hofsósi, SkagafirðL
3

Dulnefni skálda og
rithöfunda
Margir hinna ungu
höfunda, sem hefja rit-
höfundaferil sinn með
því að skrifa í blaðið
okkar, hafa tekið sér
dulnefni, þeir eru einnig
fjölmargir, sem skrifa
undir fullu nafni. Það
er töluvert tíðkað og alls
ekki nýtt að höfundar
taki sér dulnefni. Má
minna á nokkur þjóð-
kunn skáld, svo sem
Jón Trausta, Gest, Þor-
Afmælisrabb
Framhald af 1. síðu.
ur verið þrisvar, fyrst
um myndir og frásagnir,
þá skriftarkeppni og loks
samkeppni um ferðasög-
ur — Þá hefur blaðið
flutt sögur og ævintýri,
leiðbeiningar um tals-
hætti, og stuttar frá-
sagnir um 30 minnisverð
ártöl úr íslandssögunni.
Er þá ótalið ýmislegt
smávegis.
Nú er haustið fram-
undan og veturinn, tími
náms og starfs og hug-
leiðinga. Þá munum við
hefja samvinnu um
margskonar verkefni.
Þá munuð þið fá tæki-
færi til þess að taka
þátt í skriftarkeppni,
myndakeppni og rit-
gerðakeppni og ef til vill
fleiru. En frá því verð-
ur sagt í næstu blöðum.
Verkefnin eru mörg og
við skulum leitast við
að halda í horfinu.
Beztu kveðjur.
gils gjallanda, Huldu,
Þóri Bergsson og Stein
Steinarr.
Jón Trausti hét Guð-
mundur Magnússon.
Hann mun hafa fyrst
notað Jóns Trausta nafn-
ið, er hann skrifaði á
unglingsárunum í sveita-
biað. Jón Trausti fædd-
ist á nyrzta bæ landsins,
Rifi á Melrakkasléttu.
— Gestur var Guðmund-
ur Björnsson landlækn-
ir. — Þorgils gjallandi
hét Jón Stefánsson og
var bóndi á Litlu-Strönd
„Kæra Óskastund.
Ég vil byrja á því að
þekka alla skemmtunina,
sem þú hefur veitt mér.
Einkanlega vekur það
athygli mína, hvað uppá-
stungur lesendanna eru
teknar til greina. Þess
vegna vil ég koma með
uppástungu. Mikið hefur
verið um íþróttir í sum-
ar. Við unglingarnir höf-
um fylgst með þeim af
áliuga, en við sem erum
úti á landi og eigum
þess ekki kost að fara
é íþróttavöllinn í Reykja-
vík og sjá íþróttamenn-
ira, verðum að láta okk-
ur nægja myndir af
þeim. En því miður er
allt of lítið gert af því
við Mývatn. — Hulda
skáldkona hét Unnuf
Ber.ediktsdóttir Bjark-
lind. — Þórir Bergsson
heitir Þorsteinn Jónsson
og var lengi banka-.
maður í Reykjavík. —
Steinn Steinarr heitir
Aðalsteinn Kristmunds-
son. — Ýmsir aðrir
kenna sig við bæina
sína og æskustöðvarnar
og má þar til neíjha
Jóhannes úr Kötlum,.
Kristján frá Djúpalæk,.
Jón frá Ljárskógum,
Guðfinnu frá Hömrum.
Mun Jóhannes kenna sigr
við ömefni frá Æesku-
stöðvunum, hin skáldin.
keiina sig við bæina
sína.
hö birta myndir af þeim.
Það væri skemmtiiegt ef
Óskastundin færi að birta
myndir af íþróttamönn-
um og örstutt æviágrip
ásamt skrá yfir helztu
afrek þeirra.
Steinar J. LúAviksson
Ytri-Völlum, V.-Hún.“
— Já, við skulum
verða við þessum til-
mælum og byrja með
þvi, að láta lesendur
velja fyrstu myndina.
Birt verður mjmd af
þeim íþróttamanni, pilti
eða stúlku, sem lesend-
ur Óskastundarinnar
velja sem bezta íslenzka
íþvóttamanninn í sumar.
Sendið bréf um þetta
fyrir 1. nóvember.
Um íþróttir og
íþróttamenn
10) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 1. október 1055
Grein Finr
Framhald af 8. síðu
nú fóru í hönd fór fyrsti
skjálftinn um íslandsbanka
og aðra undirstöðu hins
unga auðvaldsskipulags hér á
landi.
Nákvæmar heimildir eru
ekki fáanlegar nú, þótt þær
kunni að finnast síðar, til
þess að rekja það, hversvegna
þessi önnur tilraun sem gerð
var til þess að gera höfn við
Skerjafjörð fór út um þúfur.
En það er staðreynd að Kárs-
nesfélag þeirra Flygenrings
og Claessens varð að hætta
framkvæmdum skömmu eftir
að þær voru hafnar.
En félagsstofnun þeirra og
byrjunarframkvæmdir við
hafnargerð í Kársnesi sýnir,
að gjörhugulir menn á út-
gerð og fjármál, komust þá
þegar að þeirri niðurstöðu að
rannsökuðu máli, að gott
hafnarstæði væri í Kársnesi.
Margir fleiri skipstjórar og
útgerðarmenn, þaulkunnugir
hafnarskilyrðum víða við
Faxaílóa hafa bent á þennan
stað sem hið ákjósanlegasta
hafnarstæði við þá einstöku
höfn, sem sjálfur Skerjafjörð-
ur er frá náttúrunnar hendi.
I þessum hópi má t.d. nefna
Cskar heitinn Halldórsson
útgerðarmann og Bjöm Ól-
afs skipstjóra frá Mýrar-
húsum.
Á stríðsárunum hófst fyrst
byggð i Kársnesi og á Kópa-
vogs- og Digraneshálsum.
Frumbyggjarnir voru að
mestu fólk, sem leitaði at-
3oga Rúfs
hvarfs í sumarbústöðum og
bráðabirgðaíbúðarhúsum á
nokkrum löndum á þessum
slóðum. Á árunum 1945-’46
voru íbúar þama orðnir 500-
600. Þá var það sumarið 1946,
að kosin var sveitarstjóm í
hinum forna Seltjarnames-
hreppi. Fór svo, að fulltrúar
fólksins á hálsunum tóku við
af ríkismönnum Seltirninga
og rættist þar hið fora-
kveðna að „þeir munu lýðir
löndum ráða, er útskaga áð-
ur of byggðu“! Er skemmst
af því að segja, að þau sam-
tök fólksins, sem þá vom
mynduð hafa ráðið og stað-
izt allar árásir og ofbeldi til
þessa dags, framkvæmdir
hafa verið meiri og íbúafjöldi
vaxið örar en dæmi em til í
nokkm byggðarlagi öðm á
íslandi á sama tíma. Ibúa-
fjöldinn hefur sjöfaldazt á 8-
9 árum.
Forráðamenn þessarar
byggðar komu snemma auga
á hin einstæðu hafnarskilyrði
í Kársnesi. Þeir gættu þess,
eins og unnt var, að ekki yrði
þrengt að hinu væntanlega
hafnarstæði með smáhúsa-
byggingum. Þeir létu gera
sjómælingar, sem sýndu að
hafnarskilyrðin eru þama
frábærlega góð, og staðfestu
það, að Ágúst Flygenring,
Hjalta skipstjóra og Eggert
Claessen hefði ekki mjög
missýnst, er þeir hugðu til
hafnarframkvæmda í Kárs-
nesi. Á Alþingi 1953 fékk
Finnbogi Rútur Valdimars-
son þvi framgengt, að Kárs-
nes var tekið í lög um hafn-
argerðir og lendingarbætur,
og í fjárlögum 1954 og 1955
hefur hafnargerð þar verið
styrkt með 140 þús. kr. En
í byggð, þar sem íbúum
fjölgar jafn ört og í Kópa-
vogi er i mörg horn að líta
um framkvæmdir. Þar hefur
verið byggt skólahús fyrir
500-600 böm, lagðir um 30
km. af vegum, 23 km. löng
vatnsveita, skólpleiðsla um
10-12 km. að lengd saman-
lagt og fjölda margt annað,
sem of langt yrði upp að
telja.
Sveitarfélagið hefur þvi ekki
getað lagt fé að neinu ráði í
hafnargerðina. Þó hefur þegar
verið gerður hafnargarður um
90 m að lengd og er þar um 3.5
m dýpi um stórstraumsfjöru.
Er í ráði að gera næst legurúm
(dokk) þar sem smærri bátar
geta legið í fullkomnu öryggi í
öllum áttum. Kópavogsbúar eru
þegar teknir að nota bryggjuna
fyrír trillubáta sína og
bryggjuihús hefur verið byggt til
fiskverkunar. Enn vantar þó all-
ar byggingar, sem nauðsynleg-
ar em til fiskmóttöku og verk-
unar í stærri stíl. En margir
munu hafa hug á þvi að fá að-
stöðu til útgerðar og fiskverk-
unar á þessum stað.
í Reykjavíkurhöfn þrengist
nú óðum um fiskiskipin, hin
smærri sem hin stærri. Stækkun
hafnarinnar við Laugames-
tanga eða annarsstaðar kostar
óhemju fé.
Margir, sem vel hafa vit á
hafa lengi haft augastað á Kárs-
nesi sem framtíðar fiskiskipa-
höfn Reykjavíkur.
Ókunnugir halda að innsigl-
ing á Skerjafjörð sé mjög óhrein
og erfið. Ef sjókortið er athug-
að sést þó að svo er ekki. Með
ljósmerkjum á Álftanesi og t.
d. tveimur ljósduflum til við-
bótar þeim, sem þegar hafa ver-
ið sett í mynni fjarðarins, má
bæta mjög úr þessu. Því má
ekki gleyma að beztu vitar lands
ins, Gróttuviti og radíóviti, em
við fjarðarmynnið og flestöll
fiskiskip nú búin tækjum til að
taka við miðunum. En skerin
em ekki aðeins farartálmi, þau
eru líka vamargarður af nátt-
úmnnar hendi, sem hvorki
Reykjavikurhöfn eða Hafnar-
fjörður hefur til að bera. Slíka
varnargarða, sem víðast annars
staðar á Islandi kostar milljónir
eða milljónatugi að byggja, þarf
ekki að gera innan skerja við
Skerjafjörð, sízt í Kársnesi.
Hafnargerð í Kársnesi er nú
hafin fyrir frumkvæði fram-
sýnna manna. Hún hefur til
þessa verið miðuð við að bæta
úr þörfum Kópavogsbúa fyrst
og fremst. En margt bendir til
þess að fyllsta ástæða sé tU, fyr-
ir þá er ber að hugsa fyrir fram
tíðarþörfum fiskiflota Reykja-
vikur, að athuga hvort stærri
höfn í Kársnesi en enn hefur
verið fyrirhuguð og fiskiðjuver
í sambandi við hana er ekki ein-
mitt lausnin á hafnarmálum
Reykjavíkur, eins og þau horfa
við í dag.
Otbreiðið
Þjóðviljann!
KR-
frjálsíþróttamenn
Innanfélagsmót í kringlukasti
og sleggjukasti í dag.
SKIPÆÚTGCRÐ
RIKISINS
Baldur
Tekið á móti flutningi til
Hjallaness og Búðardals árdegis
í dag
Oss vantar strax
tvo duglega og ábyggi-
lega drengi til sendi-
ferða.
Skipaútgerð
ríkisins