Þjóðviljinn - 09.11.1955, Page 6

6) —ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 9. nóvember 1955
----------------------
þiöemuiNN
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
— Sósialistafloklrurinn —
1------------------------*
Happdrælti
ÞJóðviljans
Bankarnir eru nýbúnir að
skera niður lánveitingar sínar
um tíunda hluta og eru afleið-
ingarnar þegar famar að birt-
ast í uppsögnum og minnkandi
atvinnu. Útgerðarmenn eru ný-
búnir að hækka álagið á báta-
gjaldeyrinn um allt að 40% og
áhrif þess munu fljótlega birt-
ast sem veruleg verðhækkun. í
fyrrakvöld flutti Vilhjálmur
Þór, bankastjóri Landsbank-
ans, ræðu í útvarp þar sem
hann margtvinnaði þá kröfu
aö kaupgeta almennings yrði
skert stórlega, húsbyggingar
skornar niður og komið á
„jafnvægi“ milli framboðs og
eftirspumar á vinnuafli — en
það er fínt orðalag fyrir það
„hæfilega atvinnuleysi“ sem
borgaralegir hagfræðingar telja
óhjákvæmilegt í auðvaldsþjóð-
félagi.
Afturhaldið hefur þannig þeg-
ar hafið mjög alvarlegar árás-
ir á lífskjör almennings, en
miklu stórtækari aðgerðir era í
txn lirbúningi. Að sjálfsögðu
ve-jður elcki hjá þvi komizt að
ve.vkalýðssamtökin. og öll al
þýja undirbúi gagnráðstafan-
ir sínar til að hnekkja þess-
um árásum eftir megni og af-
stýra þeim með því að trvggia
nýja stjóm og nýja stjórnar-
stofnu í landinu. Þau átök verða
án efa hörð og fjölþætt og á
þe:rn mun velta aðstaðan í þjóð-
málum og afkoma alls almenn-
ings um langa framíð.
Það er staðfest af reynslunni
sað í þeirri baráttu verður
Þj ýðviljinn eitt mikilvægasta
Vcpn almennings, jafnt til varn-
£.r sem sóknar. Styrkur blaðs-
im; ræður miklu um það hversu
lao.gt afturhaldið treystir sér
.til þess að ganga, hvernig gagn-
rá "'stafanir þær takast sem al-
þýðusamtökin kunna að grípa
tii — og síðast en ekki sízt
ve tur það mjög á Þjóðviljan-
•ffi hvernig tekst að sameina
vi'stri öflin með þjóðinni, knýja
frr m nýja stjórn og nýja stjórn-
ar ;tefnu í samræmi við hags-
K.nni alþýðusamtakanna.
Og það vill svo vel til að
eiumitt þessa dagana, þegar
afturhaldið boðar ný stjóra-
Ksálaátök, leitar Þjóðviljinn til
sáls almennings um aðstoð,- eins
og raunar oft áður. Fyrri áfang-
irn í happdrætti blaðsins stend-
.vr nú sem hæst, eftir þrjá daga
verður dregið í fyrra skiptið —
og á árangri haopdrættisins
ffinn velta geta Þjóðviljans og
éhrif. Það hefur aldrei verið
örýnna en nú að vinir blaðsins
og stuðningsmenn taki til hendi
og tryggi það að miðunum verði
Sbreytt í fé — helzt hverjum
eiiiasta happdrættismiða. Það er
tj árfesting sem kann að tryggja
■sr; '.rgfaldan ávinning þegar á
ajæstu mánuðum; með framlagi
sí'xu hefur liver einasti maður
tækifæri til að stuðla að því að
CK mtök alþýðunnar styrkist og
br.ráttan fyrir vinstri einingu
éflst.
Danskir bókaútgefendur virð-
ast ánægðir með árangur bóka-
sýningarinnar hér í sumar og
staðráðnir að fylgja honum
eftir. Að minnsta kosti á þetta
við um Det Schönbergske For-
lag. það hefur sent Þjóðvilj-
anum nokkrar nýjustu útgáfu-
bækur sínar og skal þeirra nú
að nokkru getið. (Verð í dönsk-
um krónum).
Fyrst má nefna De byggede
riget. Dansk oldtids historie
eftir Palle Lauring (220 síður,
kr. 27.75 ób., 32,50 íb.). Höf-
undur hefur bæði ritað sögu-
legar skáldsögur og alþýðleg
sagnfræðirit sem njóta mik-
illa vinsælda. Nú hefur hann
ráðizt í að rekja það sem vit-
að er um Danmörku á forsögu-
legum tíma, frá fyrstu minjum
mannabyggða fram að víkinga-
öld. Aðalheimildir eru auðvit-
að fornminjafundir og frásögn-
inni fyígja myndir af gripum
þeim, mannvirkjufn og manna-
búkum sem komið hafa úr
jörðu í Danmörku. Margt af
því er meðal merkustu forn-
gripa veraldar. Þetta er bæði
fróðleg og fögur bók.
]pýdd skáldverk eru rúm-
frekust á útgáfulista Schön-
bergske. Þar kennir margra
grasa. Tveir bókmenntafræð-
ingar, Jens Kruuse og Ole
Storm, hafa valið 50 mester-
fortællinger (648 síður, kr.
29,75 ób., 36,00 ib.). Þar er
að finna úrvals smásögur eftir
höf. frá endurreishartíma til
vorra daga. Stutt æviágrip
fylgir hverri sögu. Þessir fimm
tugir sagnameistara eru af
mörgum þjóðernum, en Engil-
saxar, Norðurlandamenn,
Frakkar, Rússar og Þjóðverjar
eru liðflestir. (Einn Daninn er
H. C. Andersen, íslendingur
enginn). þama eru gamlir
meistarar eins og Goethe,
Stendhal, Melville, Gogol og
Kielland við hlið Höfunda sem
nú eru á bezta aldri, svo sem
Tarjei Vesaas, Graham Greene,
Marcel Aymé og Sivar Arnér.
Nöfnin tryggja gæðin, eins og
þar stendur.
Francoise Sagan heitir ung,
frönsk stúlka, sem 18 ára
gömul samdi skáldsög'u sem
orðið hefur metsölubók bæði
í Frakklandi og Bandaríkjun-
um. f dönsku þýðingunni heit-
ir hún Farlig sommerleg (148
síður, kr. 12,75 ób.). Hirin
kaþólski Francois Mauriac var
svo hneykslaður á bókinni að
hann sagði að engu væri lík-
ara en sjálfur djöfullinn hefði
skrifað hana. Söguhetjan er
Cécile, 17 ára stúlka, og sagan
fjallar um viðbrögð hennar
og afleiðingar þeirra þegar
hún sér til mikiHar skeifingar
kemst að raun um að faðir
hennar ætlar að hætta að
skiþta urri ástmeyjar eins og
föt og festa ráð sitt. Cécile er
jafn léttúðug og faðir hennar
og getur ekki hugsað sér að
segja skilið við það líf. Bar-
átta hennar og stjúpuefnisins
gefur sögunni spennu og harm-
ræna reisn.
Fyrsta bók George Orwells
heitir í dönsku þýðingunni
Borma dage (280 síður, kr.
14,75 ób.j. Orwell var kornung-
ur þegar hann gerðist lögteglu-
Nokkrar nýjar bœkur frá
Öet Schönbergske Forlag
foringi í Burma. Spilling og
ranglæti nýlendufyrirkomulags-
ins fékk svo á hann að hann
sagði starfinu lausu, gerðist
umrenningur í Englandi og
Fi'akklandi og tók að rita
bækur. Reynslan frá Burma
hefur kristallazt í þessari bók
Orwells. Hún fjallar um það.
hvernig hin fávísu nýlendu-
yfirvöld verða verkfæri í hendi
spilltustu aflanna sem til eru
í þjóðfélaginu sem þau þykj-
ast stjóma. Lýsingin á hinu
austræna umhverfi er litrík
og lifandi, mannlýsingarnar
skýrar og miskunnarlausar, en
hvergi verður vart mannfyr-
irlitningarinnar qg bölsýninnar
sem náð höfðu tökum á höfundi
þegar hann skrifaði síðustu
bækur sínar helsjúkur.
Sneens Tiger (190 síður, kr.
22,75 ób„ kr. 28,75 íb.) er

Tenzing
sjálfsævisaga Tenzings hins
fræga, James Uilman hefur
skrásett. Hámark þessarar bók-
ar er auðvitað Everestleiðang-
urinn sigursæli, sem gerði þá
Tenzing 6g Hillary heimsfræga.
En þarna greinir einnig frá
uppvexti hins knáa leiðsögu-
manns, fjöskyldulífj hans og
fyrri leiðöngrum. Ullman er
sjálfur mikili fjallamaður og
snjall rithöfundur. í bókinni er
fjöldi mynda.
Natten og floden (226 síður,
kr. 16,50 ób.) er eftir banda-
ríska höfundinn Davis Grubb.
Hann -er af „harðsoðna" skálda-
skólanum, sagan gerist á
kreppuárunum og fjallar um
systkynin John og Pearl, börn
hengds. bankaræningja sem
geyma ránsfeng föður síns.
Klefafélagi hans úr fangels-
inu, brjálaður atvinnuprédik-
ari, hyggst klófesta peningana,
giftist ekkjunni og reynir að
vinna trúnað bamanna. John
leggur á flótta með systur sína,
þrédikafeinn veitir þéim eftir-
för, og válegir /hlutir gerast.
Sagari sver sig í ætt við
Stikflberja-Firin Marks Twain
og æskuminningar Gorkis, hef-
ur Sigurd Hoel sagt.
Edwin Carps dagbog (192
siður, ki. 12,75 ób.) er líka
eftír Bandaríkjamánn en af
öðru sauðahúsi. Höfundurinn er
kvikmyndaleikari, Richard
Haydn, sem lék kátlega pipar-
sveina þangað til hann hafði
ekki frið í sínum beinum fyrr
en hann liafði samið þessa
gamansömu dagbók í orðastað
eins slíks.
Skáldsögum þar sem lækn-
ir og hjúkrunarkona eru aðal-
persónur virðist áskapað að’
verða metsölubækur, Ikke som
en fremmed (634 síður, tvö
bindi, kr, 29,75 ób„ 37,50 íb.)
eftir Bandaríkjamanninn Mort-
on Thompson er ein slík.
Söguþráðurinn er þessi venju-
legi, fátækur þiltur brýzt til
læknanáms, aðstoð fórnfúsrar
hjúkrunarkonu verður honum
drýgst, þau giftast, en þegar
prófið er fengið afrækir hann
har.a og lítilsvirðir. Auðvitað
opnast þó augu læknisins á
síðustu stundu fyrir því að
hann getur ekki án konu sinn-
ar verið. Svo eru blóði drifn-
ir uppskurðir og önnur spítala-
rómantík til tilbreytingar frá
hjúskaparerjunum. Þetta var
mðtsölubók í Bandaríkjunum
(hún kom út í fyrra) og hefur
þegar verið kvikmynduð.
Liile mus og marionetterne
(116 síður, kr. 9,75 ób.) eftir
Paul Gallico er ævintýri handa
fullorðnum. Höfundurinn er
bandarískur, ævintýrið gerist
í brúðuleikhúsi í Frakklandi.
Stúlka sem ekkert leikhús vill
hafa er í þann veginn að
drekkja sér í Signu þegar
brúða í brúðuleikhúsi ávarp-
ar hana. Hún slæst í för með
brúðunum og stjórnanda þeirra,
hinu versta illmenni, og ratar
í margvíslegar þrengingar. <&■
Java, lendir . í fangabúðum
Japana, kemst heim til Hol-
lands og giftist aftur fyrri
manni smum.
Akrobaterne (222 síður, kr.
13,75) er eftir ungan Kanada-
mann, Mordecai Richter.'þietta
er skáldsaga úr heimi hins
glataða æskulýðs heimsstyrj-
aldarinnar síðari. Nú hafast
ríkir og lífsleiðir Ameríkumenn
við á Plaza de Toros í Baréfe-
lona, svalla þar og láta sér
leiðast. Voveiflegir atburðir,
morð og það sem á eftir því
fer, ýta við landeyðunum svo
þær verða að lirökkva eða
stökkva.
Frá Noregi kemur skáldi-
sagan Lasso om fru Luim eft-
ir Agnar Mykle (508 síður,
kr. 22,75 ób., 28,75 íb.). Mykle
er eitt hið efnilegasta en jafn-
framt óstýrilátasta í hópi
ungra, norskra skálda. Málæð-
ið er óskaplegt, ekki sízt um
ástir söguhetjunnar, Ask Burle,
(„skáld hinna svelíandi sam-
fara“ kallar Johan Borgen
þennan skólabróður sinn) * en
skáldleg tilþrif gæða orða-
flauminn krafti og seiðmagni
þegar Mykle telcst upp. Burle
er ungur maður, sem varpar
af sér oki smáborgaraskapar-
ins í norskum smábæ til að
hlýða kalli listárinnar.
Frá Hirscliprungs Forlag
hafa Þjóðviljanum borizt tvær
bækur um bridge, Kontrakt
bridge med den nye pointberegn-
ing og Bridgespillernes hvem
ved hvad, báðar eftir Charles
H. Goren. þ>etta eru ekki býrj-
endabækur heldur ætlaðar
spilamönnum sem vilja auka
þekkingu sína á brids. Höfund-
urinn er bandarískúr landsliðs-
maður. Hvor bók. kostar kr.
7,50.
M.T.Ó.
Et kys för döden (212 síður,
kr. 9,75) er banaarí^kur glæpa-
reyfari eftir Ira Levin. Höf-
undur leitast við að sameina
hryllingssöguna og hugvitssög-
una og hlaut fyrir Edgar Allan
Poe verðlaunin, sem veitt eru
„beztu glæpasögu ársins“.
Hollenzkur eldhúsrómanahöf-
undur, Hans Martin, hefur
skrifað Den fjerne vej (298
síður, kr. 14,75 ób„ 20,50 íb.).
Hin fagra- og vergjama Josien
elst upp á Java, giftist í Hol-
landi. skilur við manninn, held-
ur við franskan burgeis, verður
leið á Evrópu, giftist aftur á
Mikill eldsvoði í
Hongkong
Mikill eldsvoði varð nú i4 vik-
unni í Hongkong og fórast.a. m.
k. 2 börn og 2 fullorðnir, ,og
fimmtán manns, aðaliega.konur,
særðust,
Eldurinn kom upp í þéttbyggðu
fátækrahverfi í borginpi og liðu
margir klukkutímar áður en
tókst að slökkva hann. Þá höfðu
5.000 manns misst heimili- sín.
Ofsahræðsla greip íbúa hverfis-
ins sem flýðu úr, brennandi hí-
býlum sínum rrteð allt það hafur-
task sem þeir gátu borið. j'Lög-
reglan átti fullt í rf.angi • naeð; að
koma í veg fýrir að ,börn ;,pg
gamalmenni værut troðiii rindir,.