Þjóðviljinn - 24.12.1955, Qupperneq 5

Laugardagur 24. desember 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Eina dimmustu skammdegisnótt-1
ina fyrir skömmu var hópur
manna viðstaddur fremur hljóð-
látan atburð á þakliæð húss eins
við höfnina. En þrátt fyrir hljóð-
leika og' hógværð þessa atburðar
hefur hann rænt margan mætan
samborgara svefnfriði. Þessi at-
burður var mikill íhaldsskelfir.
Undanfarin ár hefur Sjálfstæð-
isflokkurinn tekið upp þann hátt
að laumast að næturlagi í miðjum
jólaönnum Reykvíkinga upp á
hanabjálkann í Eimskipafélags-
húsinu og samþykkja í skjóli
náttmyrkursins síhækkandi álög-
ur á reykviskann almenning.
Þennan tíma hefur íhaldið valið
í þeirri von að í miðjum jólaönn-
unum gæfu menn sér ekki tíma
til að hugsa um hvernig bænum
væri stjórnað. Og því hefur tölu-
vert orðið að þeirri von sinni.
HVAÐ SKELFIR ÍHALDIÐ?
Fyrir síðustu helgi endurtók
íhaldið þetta einu sinni enn. Og
því brást heldur ekki að enginn
af skattþegnum bæjarins mátti
vera að því að koma og fylgjast
með því á hvern hátt ætti að
stjórna höfuðborginni á næsta ári.
íhaldið var öruggt með meiri-
hluta í bæjarstjórninni, — þótt
það sé í minnihluta meðal kjós-
enda — og því hækkaði það út-
svör bæjarbúa um 43% upp í 144
millj. 347 þús. kr. og hagaði sér í
öðrum málum í samræmi við það.
En hvað var það þá sem skelfdi
íhaidið?
Á undanförnum árum hafa and-
stæðingar íhaldsins, minnihluta-
flokkarnir eytt miklu af tíma sin-
um og kröftum í það að hnakk-
rifast innbyrðis. Nú höfðu þau
tímamót gerzt að allir fjórir and-
stöðuflokkar íhaldsins höfðu sam-
einazt, fluttu sameiginlegar tillög-
ur. í fyrsta sinn fluttu fulltrúar
Sósíalistaflokksins, Alþýðuflokks.
ins, Þjóðvarnarflokksins og Fram-
sóknarflokksins sömu tillögurnar.
Skiptu með sér framsögu fyrir
sameiginlegum tillögum og mál-
um. Með hverri ræðu andstæð-
inga íhaldsins gerðust andlit
Ihaldsfulltrúanna stjarfari.
MIKILS ÞÓTTI VIÐ ÞURFA
Því var eitt sinn heitið að nán-
ar skyldi sagt frá bæjarstjórnar-
fundi þessum en unt var daginn
eftír fundinn. Skal nú leitazt við
að efna það loforð að nokkru.
Það var eins og einhver ótímgun
færi í frásagnir Moggans af bæj-
arstjórnarafrekum íhaldsins, eft-
ir að Valtýr Stefánsson hætti að
segja frá þeim. Engu líkara en
þeir sem í þetta verk voru settir
vildu hliðra, sér hjá því. Loks
var það ráð tekið að fá einn kunn-
asta hæstaréttarlögfræðing
íhaldsins til að taka að sér þetta
þrifalega verk.Þegarleið að mið-
nætti umrædda nótt hvarf hæsta-
réttalögfræðingur íhaldsins af
vettvangi, enda er reglulegur
svefntími vænlegur til langlífis.
í hanfe stað kvaddi borgárstjóri á
vígvöllinn einn ágætasta hraðrit-
ara landsins.
Borgarstjórinn bafði í upphafi
fundarins ekki séð ástæðu til þess
að hafa framsögu sína fyrir fjár-
hagsáætlun bæjarins árið 1956
lengri en sem svaraði fjögurra
mínútna lestri. Þegar framsögu-
menri vinstri flokkanna höfðu
Hættum að fita púkann’
Mhtstað á bœjarstjórnarfunM
eina skammdegisn ótt
Ég var dálítið hissa á orðbragði j hvort rekstur ýmissa bæjarfyrir-
tækja gæti ekki verið ódýrari og
lokið máli sínu leit borgarstjór-
inn út þangað sem hraðritarinn
sat og mundaði hvassydda blý-
anta sína. Færðist borgarstjórinn
allur í aukana, en lið hans hægra
megin við borðið sat enn niður-
lútt, eða hýmdi úti í skotum.,
Auðséð var þegar borgarstjór-
inn reis upp að honum var óvenju
mikið niðri fyrir og eig'i hafði
hann lengi talað er Ijóst var að
hann var reiður mjög, og óvenju
óstyrkur. Hraðritarann þekki ég
það vel, að ég veit að hann hef-
ur samvizkusamlega ritað niður
orð borgarstjórans, en harla var
sú ræða borgarstjórans er birtist
í Morgunblaðinu fátækleg hjá
þeirri er hann flutti á hanabjálk-
anum. En það.er áreiðanlega ann-
ars sök en hraðritarans.
AF GNÆGÐ HJARTANS
MÆLTI MUNNURINN
Yfir hverju var borgarstjórinn
svona reiður? Hann náði ekki upp
í nefið á sér fyrir því að and-
stöðuflokkarnir skyldu hafa leyft
sér þá ósvinnu að sameinast urn
bæjarmál. Slíkt kallaði þessi ann-
ars sléttmáli maður að „rauóu
flokkarnir hefð’u nú ROTTAÐ
sig' saman“, og samvinnu þeirra
kallaði hann „rauða babarettiim"
o. s. frv. og þyrfti að senda alla
þessa fulltrúa burt úr landi!
í óhug þeim sem gripið hafði
borgarstjóra íhaldsins við sam-
vinnu vinstri flokkanna eygði
hann aðeins eitt háhnstrá: „Að-
alfulltrúi Alþýðuflokksins hefur
þverneitað að taka þátt í þessu
samstarfi11. í hópi minnihlutans
eygði borgarstjórinn einn mann
er réttlátur mætti teljast í augum
auðstéttarinnar. Benti hann Þórði
bæjarfulltrúa á að ólíkt hefðust
þeir að, Eysteinn ráðherra og
Þórður. — Þess á milli kvartaði
hann þó um að Eysteinn héldi
fyrir sér tugmilljónum króna!
ÞEGAR GRÝLA BEYR
Þegar borgarstjóri hafði lokið
reiðilestri sínum yfir samvinnu
vinstri flokkanna tók Guðmund-
ur Vigfússon fyrstur til máls.
Kvað hann tal borgarstjórans um
það, að kjósendur hefðu ekki
ætlazt til samvinnu vinstri flokk-
anna, og þeir því ekki haft heim-
ild til neinnar samvinnu(!) væru
aðeins ómerk reiðiyrði. íhaldið
yrði að sætta sig við þá stað-
reynd að meiri hiuti kjósenda
hefði vantreyst því. Og víst væri
að hefðu andstöðuflokkar íhalds-
ins haft samvinnu fyrir kosning-
ar myndi það hafa fært þeim
þúsundir atkvæða. íhaldið hefði
fram að þessu lifað á glundroða-
kenningunni. Ntá þegar grýla
, glundroðakenningarinnar væri úr
sögunni yrði það ókvæða við, því
með samvinnu andstöðufiokka
íhaldsins væru dagar þess áuð-
sjáanlcga taldír.
ÞÁ VERÐUR MEIRIHLUTINN
HÉRNAMEGINN
Gils Guðmundsson sagði m. a.:
börgarstjórans, þessa dagíarsgóða
og sléttmála manns. Það var auð-
heyrt að það var borgarstjóri
hins teiga meirihluta í bæjar-
stjóminni sem talaði.
Borgarstjóirinn/ vitnaði oft í
Tímann. Virðist Tíminn vera orð-
inn honum blaða kærastur. Tím-
inn virðist orðinn einskonar bibl-
ía borgarstjórans, og Eysteinn
Jónsson sá guðspjallamaður sem
honum er hjartfólgnastur.
Borgarstjóri sagði til afsökun-
ar 'fjárh'ágsáætíun bæjarins að
Eysteinn hefði stórfalsað fjárlaga-
frumvarþ ríkisins. Kom það
kannski flatt upp á i’áðherran að
í fjárlagafrumvarp Eysteins vant-
aði fyrirsjáanlegar greiðslur upp
á 80 millj. kr.? Hafi svo verið er
ég fús til að flytja með honum
á þingi vítur á ríkisstjórnina og
afstöðu hennar til sveitarfélag-
anna.
Máli sinu lauk Gils með þessum
orðum: Við næstu kosningar mun
meirihluti kjósenda senda hingað
nieirihluta íulltrúa. Og þá verður
meirihlutinn hérna megiji við
borðið.
SKAPIÐ EKKI FÁTÆKRA-
HVERFI!
Alfreð Gíslason ræddi sérstak-
lega þá afstöðu íhaldsins að koma
ævinlega í veg fyrir að bæjar-
stjórn kysi menn til að rannsaka
/UNDANFARNA daga eða öllu
heldur undanfarnar vikur hef-
ur bærinn okkar smám sam-
an verið að breyta dálítið um
svip. Á ýmsum stöðum er bú-
ið að setja upp stór og mynd-
arleg jólatré og í glugga
verzlananna eru komnir bros-
leitir karlar með rauða topp-
húfu og hvítt alskegg. Það
dylst manni sem sé ekki, að
jólin eru á næstu grösum,
ef svo hversdagslega mætti að
orði kveða. Og jólunum fylgir
mikið umstang og gífurlegar
annir. Það er eins og allt
þurfi að gerast fyrir jól; hús-
mæðurnar þurfa að baka lif-
andis býsn af gómsætum kök-
um og ræsta íbúðimar hátt og
lágt og heimilisfeðumir em
á þönum í kringum þær og
kunna, aldrei þessu vant, ekki
við að hafa allt á hornum
'jsér, af þyí að það eru rétt
bráðum komin jól; og þegar
maður heyrir og sér auglýs-
ingar verzlanaima, þá dettur
manni í hug, að þær ætli lík-
lega að loka bara fyrir fullt
og allt eftir jólin og þurfi
hagkvæmari. Hvers vegna telur
íhaldið óhugsandi að nokkurt
bæjarfyrirtæki geti verið betur
rekið? Hvei’s vegna má aldrei
rannsaka slík mál? spurði hann.
Þá ræddi hann mjög þá fyrir-
ætlun íhaldsins að koma upp
bráðabirgðahúsnæði inni í Elliða-
árvogi fyrir húsnæðislaust fólk.
Ég vara alvarlega við því að
reist verði ný Höfðaborg í þess-
um bæ.
SAMEINIST GEGN STEFNU
ÍHALDSINS
Oskar Hallgrímsson, fulltrúi
Alþýðuflokksins, mælti á þessa
leið:
Borgarstjórinn sagði að Magn-
ús Ástmarsson hefði ekki viljað
koma nálægt samvinnu vinstri
flokkanna. Þetta er auðheyrilega
byggt á mjög alvarlegum mis-
skiLningi, eða það er vísvitandi ó-
sannindi. Magnús Ástmarsson var
fyllilega samþykkur hinum sam-
eiginlegu breytingartillögum
flokkanna. Hins vegar töldum við
þá hefð hafa skapazt að hver
flokkur flytti sjálfur ályktunar-
tillögur. Það er því ekki svo vel
fyrir borgarstjórann að þessi von
hans um sundurlyndi í okkar
hópi hafi við rök að styðjast.
Borgarstjórinn talaði eins og hann
hefði fyrir því heimildir að við
þess vegna að selja allar sínar
vörur fyrir jól. Og það er líka
mikil ös í verzlununum. Það
er ekki nóg með að fólk þurfi
að baka kökur og gera hreint
fyrir jólin, heldur þarf líka
að kaupa alla mögulega hluti
fyrir jól. Þessa dagana hefur
sem sé varla verið um nema
eina timaákvörðun að ræða
hjá okkur; það er tíma-
ákvöi’ðunin: fyrir jólin. Auð-
vitað þai*f ekki að segja ykk-
ur hvað fólk er að kaupa
þessa dagana, við vitum öll
að það er að kaupa jólagjafir.
Húsfi’eyjumar nota hverja
stund sem þær geta misst frá
kökuframleiðslunni til þess að
leita að jólagjöfum handa eig-
inmönnum sínum; og eigin-
mennii’nir æða búð úr búð í
leit að jólagjöf handa konum
sínum. Og svo eru það börnin,
ekki mega þau fai*a í jólakött-
inn. Og á aðfangadagskvöldið
er eitt einasta barn kannski
állt í einu orðið eigandi að
‘heilli bifreiðastöð og heilu
bókasafni auk ýmislegs ann-
ars dóts. Það er bæði krist-
Toaurtnn
Annríki hjá húsmæðrunum — Jólabakstur o.íl.
— Mikil ös í verzlunum — Gleðileg jól
vinstramegin við borðið, hefðum
verið kosnir með þeirri skyldu
á herðum að vera alltaf ósanr-
mála! Það er lika alger misskiln-
ingur.
Ilvað er það sem veldtir sam-
stöðu minnihlutaflokkanna? Þeim
ofbýður meðferð íhaldsins á
stjórn bæjarmálanna, og vilja
með samstöðu sinni undirstrika
það fyrir öllum bæjarbúum, að
nú veröi öll minniháttar ágrein-
ingsmál að víkja til hliðar fyrir
því að sameinast gegn stefnu
íhaldsins.
BÆJARBÚAR HLJÓTA AÐ
SNÚAST TIL VARNAR
Þórður Björnsson sagði í sinr.í
ræðu m. a.: Hvers vegna í ó-
sköpunum stendur á því að það
gerist tvisvar á 5 árum að
Reykjavík, ein allra bæjarfélaga
á landinu hækkar álögurnar svo
rnikið að hún verður að fá sér-
stakt leyfi stjórnarvalda lands-
ins fyrir slíkri hækkun? Mér er
ekki kunnugt um að neitt annað
bæjarfélag á landinu hafi hækk-
að útsvörin svo gífurlega að það
hafi þurft til sér sérstakt ríkis-
stjórnarleyfi.
Borgarstjórinn kvartar yfir því
að Eysteinn ráðherra haldi fyrir
sér millj. kr. Hefur ekki borgar-
stjórinn líf þessa manns í hendi
sér? Hvers vegna sækir hann
ekki þessar milljóir sem bærinn
á hjá ríkinu?
Nei, saimleikurinn er sá að
borgarstjórinn dáir Eystein.
Hann er alltaf með nafn Eysteins
á vörunum, alltaf að bera sig
saman við hann. Einliver
dyggasti stuðningsmaður Ey-
steins Jónssonar er einmitt
borgarstjórinn í Reykjavík.
Aðeins lítiil hluti af útsvars-
hækkuninni á að fara í þágu
Framhald á 15. síðu
inn og fallegur siður að gleðja
vini sína með góðri jólagjöf:
en ýmsum, og þar á meðai
Póstinum sjálfum, finnst þó,
að jólagjafakaup fólks fari
iðulega út í öfgar. Það eru
keyptar stórar og dýrar gjaf-
ir, og maður getur tæplega
varizt þeirri hugsun að ýmsir
kaupi stærri og dýrari gjafir
en þeir hafa í rauninrii ráð a
Mörg fyrirtæki hafa þann sið
að gefa starfsfólki. sinu jþla-
gjafir' og er það góður og
höfðinglegur siður. Önnur fyr-
irtæki gefa engar jólagjafir,
og hygg ég að í þeim flokk:
séu t.d. mörg (og kannsk:
flest) ríkisfyrirtæki. En hvac
sem jólagjöfum líður, þá nálg-
ast óðum sú stund er jóla-
helgin verður hringd inn. Enr.
einu sinni munum við heyra
Heims um ból, 1 Betlehem ér
barn oss fætt, og fleiri jóla-
sálma sungna, og enn einu
sinni munum við um stund
gleyma önn og þrasi hvers-
dagsins, meðan helgi jóla-
kvöldsins ríkir í hjörtum okk-
ar. Fáir munu þeir sem ekk:
finna á þeirri helgistund bær-
ast hjá sér kærleiksneista tii
meðbræðra sinna, sem bág*.
eiga. Sá neisti þarf að verðe.
að stóru eilífu báli. Og í
trúnni á það, að sú tíð komi.
að b'ræðralágshugsjónin vérð:
að veraleika um alla veröld.
býður Bæjarpósturinn ekk:
einasta leséndum sínum, held-
ur og hinum Hka
GLEÐILEG JÓL