Þjóðviljinn - 15.04.1956, Side 9

A

i a irt
RITSTJÓRl: FRÍMANN H.ELGASON
Grænland í
Smmudagur 15. apríl 1956 — ÞJÓÐVTLJINN — (»
Alfur UTANGARBSi
Gróðavegurirai
íþrótt asamstarf i
í Holmenkollenkeppninni í
alpagreimmum í Opdal í vetur
voru 4 keppendur frá Græn-
Jandi. Það var í fyrsta sinn
sem íþróttamenn komu til Nor-
egs frá þessari stærstu ey ver-
aldar.
Þessir byrjendur voru ekki
framarlega, en aftur á móti
urðu þeir ákaflega vinsælir
meðal áhorfenda. Flestir munu
víst viðurkenna að þeir viti
fremur lítið um skilyrði til i-
þróttaiðkana í Grænlandi. Það
mun því koma á óvart þegar
frá því er sagt, að í landi þessu
er vel skipulagt íþróttasam-
band.
íþróttasamband Grænlands
var stofnað 1953 og í því eru
nú um 3000 félagsmenn, en
íbúar landsins eru 26.000. Þetta
er há hlutfallstala, og sýnir
mikinn íþróttaáhuga. Það var
fararstjóri flokksins sem gaf
þessár upplýsingar, en hann
heitir Lars Svend'sen. Hann gat
einnig sagt frá mörgu
skemmtilegu í sambandi við í-
þróttastarfsemina í Grænlandi.
Fyrsti vísirinn að skipulögð-
um íþróttum kom þegar fyrsta
íþróttafélagið var stofnað í
Godthaab 1932. Síðar óx áhug-
inn ákaft og Grænlendíngar
tóku smátt og smátt að skipu-
leggja landssamband. Með til-
liti t.il hinna miklu vegalengda
og samgangna var þetta ekki
auðvelt vex-k.- Dönsk íþrótta-
eamtök styrktu þessa starf-
semi, m. a. var Lundkvist frá
danska íþi'óttasambandinu þar í
fyrra til að hjálpa til við skipu-
Jangingu. Iþi'óttasamband Græn
lands er í dag skipulagt sem
aðalsamband, en landinu er
skipt niður í 16 héruð. Þrjú
af héruðum þessum eru kaup-
staðii', og frá þeim koma tveir
fulltrúar og einn fi*á hverju
hinna, en þau mynda stjórn
sambandsins. Kýs hún síðan
framkvæmdastjórn, sem sér um
" dagleg störf sambandsins.
Næsta skrefið í þessu skipu-
lagsstarfi er að stofna sérsam-
Nýtt heimsmet í 100 m
boðsundi
Fyiir nokkrum dögum setti
sundsveit frá Yale-háskólanum
í Bandaríkjunum heimsmet í
4x100 m skriðsundi karla, timi
hennar: 3,44,1. Eldx'a heims-
metið átti sveit frá Japan sein
var: 3,46,8.
band fyrir skíðaíþi'óttina. Skiða-
ferðir eru þýðingarmesta í-
þróttin fyrir Gi-ænlendmga og á
því sviði hafa þeir mesta mögu-
leika. Veturinn er langur, frá
því i október og þar tU í apríl-
lok. Nú er þar aðeins litil skíða-
stökkbraut og ein svigbi'aut,
en það á að byggjja nokkrar í
næstu framtíð.
Knattspyma er vinsæl þar á
sumrum og frjáísar íþróttir
lika, sérstaklega hlatxp og
köst. Ýmsar aði'ar greinar eru
iðkaðar þar eftir því sem að-
stæður leyfa. íþróttavellir eru
’fáir og slæmír.
Iþróttastarfið á Gi'ænlandi er
styrkt af danska íþróttasam-
bandinu og auk þess fá Græn-
lendingar styrk frá dönsku get-
raununum. Þetta fé er notað
til að kaupa íþi'óttaáhöld og
í sambandi við skipulagsstarfið.
Það sem sérstakiega stendur
í vegi fyrir þroska íþróttanna
á Grænlandi er skortur á þjálf-
urum. Við verðum því að meta
árangur hinna fjöguiTa kepp-
enda og skoða í þessu ljósi.
Grænlendingar hafa sett sér
það markmið að eignast sjálfir
þjálfara og leiðbeinendur. Þeir
hafa gert áætlanir um að senda<
gi'ænlenzka menn á iþróttahá-<
skólann í Sönderboi’g þegar á<
næsta ári. Til eflingar skíða-<
íþróttinni vona þeir að geta<
fengið norska skíðakennara til <
þess að þjálfa skíðakennara<
sína. •—
Með meiri áhrifum erlendis<
frá mundi þroski íþróttanna<
aukast til mikiila muna. Til- <
gangurinn með þessari heim- <
sókn til Noregs er einmitt að<
læra og sjá, sérstaklega í<
skíðaiþróttinni, og það er von<
okkar að heimsóknin hafi náð<
tilgangi sinum.
(tr Norsk Idrett).
Sviss sendir 45 menn
til Melbotime
Svisslendingar ráðgera að,
senda 40-50 keppendur til,
Melboume, auk 12 fararstjóra.
Kostnaður við ferðina verður
greiddur með peningum frá get-
í'aunastai'fseminni. Áætlað er'
að alls fari 8 frjálsíþróttamenn,
8 ræðarar, 6 skilmingamenn, 7
fimieikamenn, 5 skotmenn, 6
siglingamenn, 3 fjölþrautar-
menn og' 2 sundmenn.
Það er greinilegt að Banda-
ríkjamenn æfa vel fyrir O.L. í
tandström stekk-
ur 447 m á stöng
Evrópumeistarinn í stangar-
Stökki, Finninn Elis Landström
sem nú stundar nám í Banda-
ríkjunum, keppti nýlega á há-
skólamóti þar vestra og stökk
4,47 íii og varð þó í fjórða sæti.
Sigurvegari varð Bandaríkjamað-
urinn Jessy Welbourn, sem stökk
4,57 m og er það í annað sinn á
tveim vikum sem hann stekkur
yfir þessa hæð.
Pat O’Brien
Mélbourne og telja þeir litlar
likur til þess að Rússar taki eins
mörg gullverðlaun og í Helsing-
fors, 'Öx'úggasíi maður þeirra
verður kúluvarparinn 0‘Brien
sem nýlega varpaði kúlunni 18,24
m, og hefur möguleika á að bæta
heimsmetið áðtu- en langt um
líður. Tækni hans er viðbrugðið
og hefur nú verið tekin upp
af kúluvörpurum víðsvegar um
heim.
0‘Brien er ekki aðeins góð-
ur kúluvarpari, hann hefur einn-
ig mikla möguleika sem kringlu-
kastari. Hann kastaði nýlega
kringlu 56,34 m, og talar það
slnu máii.
Cy Young hefur kastað spjóti
)62. dagur. . \ *
Sumir létu það veröa sitt fyrsta verk eftiraö inn var
komiö aö fleygja sér útaf í fletin einsog þeir komu úl*
vinnunni og láta líöa úr limum. Aörir voru svo haröir
af sér að þeir grófu kannski upp sápu og handklæöi og
fóru jafnvel niöurí á þegar gott var veður og þógu sér,
og skiptu um föt. Voru það helst ýngri mennirnir sem
héldu uppi slíkri tilgerð.
$
Matar neyttu menn í öðrum skála þar skammt frá, .
Fór matseldin fram í öðrum enda hans, en hinumegin
voru lángborð eftir endilaungu gólfi ásamt bekkjum.
Menn röðuðu sér uppvið afgreiösluborðið einsog kind-
ur á jötu, og þar fékk hver sinn skammt af fæöunni
ásamt nauösynlegum tækjum til að gera henni skil.
Síðan tylltu menn sér á bekkina við lángboröið á meðan
menn unnu aö mat sínum. Var þarna á matmálstímum.
kliöur sem í fuglabjargi. Voru alloft uppi deilur um
matinn. Þótti mörgum mjög á skorta um gæði og holi-
ustuhætti, og auk þess um of útlenskulegur, þvi matar-
tilbúníng önnuðust eingaungu amrískir kokkar. Sérí-
lagi þóttust þeir sem geingu i stritvinnu ílla haldnir
meö viöurgerníng. Aftur voru aörir sem báru í bæti-
fláka fyrir matinn og staöhæföu að hann væri bæði
fínni og hollari helduren hversdagsmatur íslenskur.
Einnig lá í loftinu sá orðrómur aö Kanar héldu sig
betur í mat en innfædda og leiddi þaö af sér rig nokk-
urn og metíng.
Á síðkvöldum vai’ð flestum fátt til yndis. Þeir sem
voru af léttasta skeiði feingu sér gjarnan aukablunö
áðuren þeir fóru 1 háttinn, en værð vildi oft veröa af
skornum skammti vegna þeirra sem félldu sig ekki við
slika dægrastyttíngu og reyndu aö drepa timann með
því sem háváöasamara vár. Ástunduöu margir brenni-
vínsdrykkju og peníngaspil, og varð gróðavegurinn þai'
mörgum staksteinóttur. Oftlega tókust menn á bæði i
bróöémi og hálfkæríngi. Taldist einginn maöur m eð
mönnum sem ekki lagöi stund á einhverjar þær grein-
ir, sem voru hafnar yfir flatneskju og tilbreytíngaleysí
hversdagslífsins. Stærsta áhyggjuefm úngra manna var
kvennmannsleysið. Höfðu margir lángtaö komiö í Vrg-
leysusveit, og þóttust aö vonum ílla sviknir er þ ir
komust að raun um að sú stétt kvenna fyrirfinnst þar
naumast á þeim aldri og meö þaö útlit.að til einhvcrs
væri aö slægjast. Höfðu jafnvel í heitíngum áö áfsegja
áframlialdandi púlsvinnu í þágu heimsmenníngarinn-
ar á þessum stað fyrst ekki væri uppá betri kjör áð
bjóða en þau sem meinlætamenn einir gætu ur.áö
við. Var þó ekki vonlaust um bættan aöbúnaö í téðum
efnum innan tíöar.
Ekki var laust viö að heimamönnum sem þai ia.
unnu þætti háttsemi jafnt íslenskra og vestanvcra
stínga nokkuö í stúf viö heföbundnar og viðurkenndar
lífsvenjur og dyggðir í Vegleysusveit. Var raunar el.ki
annars að vænta af mönnum sem voru komnir alla
leið öfugu megin af hnettinum, en afturámóti t r-
Um allangt skeíð héfui’ verið ( skildara með þeirra eigin landsmenn, þó utansveit .r-
■rfitt fyrb' framkvæmdaneí nd ^ menn væru og máski af öörum landshornum. Séríl gi
vetxvii'Oiypmleikjaima að aflá
'xeirra fjögwrra millj. dollara
sem alþjóða-olypíunefndin hef-
ur tilskilið til þess að leikirnir
geti faxið fram í Sqaw Valley í
Bandaríkjunum 1956. Það sem
um skeið var til fýrii’stöðu var
það að deilt var um, hverjir
skyldu teljast eigendur að þeim
fnannvirkjum sem byggð yrðu
fyx’ir þá styrki sem veittir eru.
Nýjustu fréttir herma að sam-
komulag hafi náðst og þessar
4 milljónir séu til reiðu, svo
ti*yggt er að leikimir verða
ekki fluttir til Innsbruck í Aust
urríki eins og hótað var. For-1
maður nefndarinnar A. C. ^
Cushing segir ennfremur að(
Kalifomíuríki muni veita þá <
20 millj. dollara í viðbót sem<
til þurfi.
73,79 m . sem er góður árangur
þetta snemma. Jack Davis hefur
hlaupið 110 m grindahlaup á
13,8 sek.
1 • stángarstökki er sehnilegt að
Bandaríkjamenri verði ósigrandi.
Þeir Bob Gutowski og Walt
Levac, lítt þekktir menn, hafa
stokkið 4,44 m. H'ástökkvarinn
Charies Dumas hefur farið auð-
veldlega yfir 2,3 m.
Það bendir sem- sagt allt til
þéss að keppnin verði hörð er
til O.L. kemur.
Sqaw Vailey hefur
fengiS 4 milljón
blöskraöi þeim það virðíngarleysi sem einkenndi o ö-
bragðsumra úngra manna í garð velgeröarmanna þeir a.
Á þein’a máli hétu þeir aldrei annaö en Kanar og fylg lu
jafnan meö lýsíngarorö íslensk sem ekki villtu á cér
heimildh’. Þótti og dyggð aö hlunnfara Kanana í s m
flestum- greinum, þó skynsamir menn litu svo til að
þar mundi jafnt á komiö fyi’ir báöum. Fáeinir innfæt d-
ir vom þó meö öörum hætti, því þeir lögöu sig í líma
meÖ aö þóknast yfirboöurum sínum og sömdu sip; í
öllu aö amrískmn siöum og lífsvenjum. Var þessi mai a-
tegund ílla þokkuö af sínum eigin landsmönnum og
þóttust jafnvel ekki óhultir um sínar eigin hugrer a-
íngar fyrh* þessum hirðmönnum heimsmenníngarinn - r.
Vinnan sjálf var ekki alltént erfiö þeim mönnum sr >n
stritiö er í blóö borið. Hafði sú dyggð líka híngac il
veriö í heiöri höfð í Vegleysusveit aö vinna fyrir ] ví
sem menn bái’u úr bítum, og þótti sjálfsagöara en s :o
aö lofsvert gæti talist. Haföi þá ekki dreymt um ö
vinna. fyrir dilksverðinu á jafn skömmum tíma og st< -
reyndirnar leiddu í ljós. Þaö var því ekki að ófyrirsyn u