Þjóðviljinn - 26.10.1956, Page 5

Föstudagur 26. október 1956 — ÞJÓÐVILJINN — (5
P é 11 a n d
Framhald af 1. síðu.
böfðu verið við öllu búnar síð-
ustu daga eru nú aftur allar
komnar til búða sinna.
Þingkosningum frestað.
Tilkynnt var í gær, að þing-
ið hefði ákveðið að fresta þing-
kosningunum, sem fram áttu
að fara í miðjum desember,
íram í miðjan janúar.
1 ályktun frá miðstjórn
Verkamannaflokksins segir, að
tryggja verði rétt kjósenda til
að veija á milli frambjóðenda.
Þá er sagt að hið nýja þing
verði að beita öllum stjórnlaga
bundnum rétti sínum til æðstu
vaída í málum þjóðarinnar og
hafa strangt eftirlit með öllu
starfi stjórnarinnar.
Hannsóknarnefnd skipuð.
Þá var tilkynnt í gærkvöld,
að miðstjórn Verkamanna
flöicksins hefði skipað rann-
sóknamefnd sem á að yfir-
iheyra alla þá menn sem
stjórnað hafa öryggismálum
landsins á undanförnum árum.
Formaður nefndarinnar var
kjörinn Roman Nówak, sem
var einn þeirra miðstjórnar-
ananna, sem ekki náði endur-
kosningu til framkvæmda-
nefndar flokksins. Annar full-
itrúi í rannsóknarnefndinni er
saksóknari ríkisins, Rybieki
Nóbelsverðlaunaskáldið
Juan Ramón Jiménez

Sííilínstytta felld
í skeyti sem fréttaritari
málgagns ítalskra kommúnista,
l’Unitá, sendi blaði sínu frá
Búdapest, sagði hann að til
mikilla átaka hefði komið á
þriojudag við átta metra hán
myndastyttu af Stalín, sem
steridur þar í borg. Voru gerð-
ar margar tilraunir til að velta
sty'.tunni af stallinum, en það
tók ,t ekki lengi vel. Nú mun
styítan haía verið felld.
Sænska akademían sæmdi í
gær spænska Ijóðskáldið Juan
Ramón Jimenéz bókmennta-
verðlaunum Nóbels árið 1956.
Það mun vera einróma álit
allra, sem til þekkja, að Jim-
enez sé bezta ljóðskáld Spán-
verja, sem nú lifir. Skáldfrægð
hans í hinum spænskumælandi
heimi hefur verið mikil um
langt skeið; fyrsta ljóðabók
hans kom út árið 1897 og síðan
hefur hann gefið út f jölda bóka,
mestmegnis ljóð, en einnig sög-
ur og ljóðaþýðingar.
Hann er Andalúsíumaður
eins og svo margir aðrir list-
Hættuleg lyf í fal-
legum umbáðum
1 Bretlandi farast daglega
45 manns af slysförum. I
Finnlandi eru 36% allra dauða-
slysa drukknun barna á aldrin-
um 1-14 ára. í Þýzkalandi verða
30% allra dauðaslysa innan
fjögurra veggja heimilanna.
Þetta eru nokkrar upplýsing-
ar, sem WHO (Alþjóða heil-
brigðismálastofnunin) hefur
safnað saman um slysahættuna
og leiðir til að afstýra slys-
um.
í skýrslu WHO er þess getið,
að hættuleg lyf og eiturefni
valdi oft slysum meðal barna
ef þau séu í freistandi umhúð-
um, eða um slík lyf er búið
í sykur og súkkulaðihnð. í
Frakklandi er það algengt, að
börn fari sér að voða með því
I að bragða á vökva, sem
geymdur er í fallegum umbúð-
snillingar Spánar, fyrr og síð-
ar. Hann fæddist í bænum
Moguer árið 1881. Foreldrar
hans voru efnaðir, og hann
gat því strax ungur helgað sig
allan ljóðlistinni. Hann innrit-
aðist að vísu í lagadeild há-
skólans í Sevilla, en stundaði
námið meira af skyldurækni en
þörf fyrir embættisframa. Frá
Sevilla fór hann árið 1914 til
Madrid og þar kynntist hann
konu sinni, Zenobia Camprubí
Aymar, sem þá var þegar kunn
fyrir þýðingar sínar á verkum
Tagore.
Þegar borgarastyrjöldin
brauzt út bauðst honum að
halda fýrirlestra við háskólann
í Puerto Rico. Hann tók því
boði og síðan hefur hann ekki
komið til Spánar. Hann hefur
dvalizt langdvölum í Banda-
ríkjunum og Suður-Ameríku,
en, er nú aftur kominn til
Puerto Rico.
Þrátt fyrir frægð sína í hin-
um spænskumælandi heimi er
Jimenez ekki mikið þekktur ut-
an hans. Það er erfitt að þýða
ljóð hans á aðrar tungur, erf-
iðara en ljóð annarra skálda,
segja þeir sem til þekkja.
Þórhallur Þorgilsson magist-
er komst svo að orði um skáld-
list Jiménez í fréttaauka ríkis-
útvarpsins í gærkvöld:
„Hin mikla snilli þessa
skálds liggur öðrum þræði í
hinu fágaða formi og meitl-
aða stíl, en að hinu leytinu í
litauðugu, draumlyndu hugar-
flugi og hugkvæmri framköllun
svipmynda úr hinu sólheita
suðri.“
Erling Biöndal Bengtsson heldur nú tónleika í Sovétríkjunum.
Hann sést hér á myndinni ásamt danska tónskáldinu og þíanó-
leikaranuin Herman D. Koppel sem fór með honum austur og
er myndin tekin við brottförina frá Kaupmannahöfn.
jamenn eru meistarar í þeirri list
að fara í burt án þess að leggja af stað”
fi'rancoís Mauriac
1 nýlegum hugleiðingum í
ei! u Parísarblaðanna, sem eru
an íars að mestu leyti helgað-
ar strfðsrekstri Mollets í Alsir
og stríðsæs-
S ingum hans út
af Súez-mál-
íj inu gerist
Francois
Mauriac all-
tannhvass í
garð Banda-
ríkjamanna.
Eftir að hafa
skorað á Moll-
et „og marga
fyrirrennara hans að leita í
s.j,’ Ifri stjórnmálastefnu sinni
að ástæðunum fyrir þeirri
m ðferð sem hinir amerísku
fs: ísear beita okkur“ (í
S; ezdeilunni), segir hann orð-
•réft á þessa leið:
,,Ég gleyini vissuiega ekki
]) í sem Bandaríkjamenn eiga
li.y’, oklnir, livílíka skuld við
eignm þeim að gjalda, né því
sc n blndur okkur tryggðar-
böTidiim við þá um allan alcl-
ur. fSlgi að síður er hart að
láta saka sig um nýlendu-
v:\ldastefnu af þeim sem liafa
vúrýmt hinum rauða kyn-
stofni, af hinum síðustu ev-
rópsku þrælahöldurum, sem
héldu ennþá á mjðju viktoríu-
tímahilinu búpening er tald-
ist til tegundar mannsins. Og
gjörvallur heiniurinii veit
hvernig þeir fara með syni
þræla sinna í dag.
í»að væri fróðlegt að rann-
saka núverandi stjórn-
skipun Filippseyja, Cuba,
Havaíeyja, Puerto-Kico og
Alaska. Við sæjum þá að
Bandaríkjameim cru meistar-
ar í þeirri list að fara í burt
án þess að leggja af stað.
(Á frönsku, fyrir þá sem hafa
gaman að skemmtilegum setn-
ingum á því máli: .... sont
passés maitres dans l’art de
s’en aller tout en ne partant
pas). I þeihi efnum gætum
við mikið af þeim lært.
Að svo mæltu beini ég máli
mínu til franskra stjórnmála-
manna, og legg fyrir þá þessa
spurningu.' Ef við verðum að
lúta svo lágt að taka við á-
minningum frá þessari miklu
útrýmingarþjóð (hvaða sögu-
málari hefur smurt á spjald
sitt jafnmikið af rauðum,
svörtum og gulum lit?), ef
við þorum ekki að opna munn-
inn, er það þá vegna þess
að þið hafið ofurselt þeim
okkur? Hafið þið haft nokkra
aðra stjórnarstefnu, síðan de
Gaulle hershöfðingi dró sig til
baka, en gefa Bandaríkja-
mönnuin að öllu leyti frjáls-
ar hendur í Frakklandi? Ekki
áii endurgjahls? Veit ég það
að vísu. og ríkissjóður okkar
liefur fengið aðstreymi eftir
ótal Ieiðslum. Á meðan hag-
ræddu þeir sér hjá okkur og
hjá þjóð.um þeim sem þeir
liöfðu undir siuni vernd eða
voru í baudalagi við,'alls st-að-
ar ]iar sem þéiiri þóknaðist.
Ekid að ástæðulausu? Ég við-
urkenni þatð einnig: Stalín var
lifandi. Ein hræðileg grýla bar
alla söldna — á öllu þeirra
hernámi, á öHum okkar kröf-
,um um doHare.“.
Mauriae lætur síðan í ljós
þá ósk að Frakkland verði enn
á ný óháð og virt ríki innan
bandalags vestrænna þjóða,
og lýkur hugleiðingum sínum
á að lýsa þeirri ófreskju sem
nú stjórnar Frakklandi:
„meirihluti liægrimanna undir
forustu sósíalista. En hér er
það skrokkurinn sem ræður
en ekki höfuðið. Og skrokk-
urinn þarf ekki að kvarta
undan höfðinu, sem er honum
hlýðið og auðsveipt“.
Sovéther hrott úr Ungverjalandi
Framhald af 1. síðu
bardögum armars slaðar í land-
inu en í höfuðborginni og minnt-
ist ungverska útvarpið, sem gaf
allan daginn út nákvæmar til-
kynningar, leiðbeiningar og að-
varanlr vegna bardaganna i
Búdapest, ekki einu orði á ó-
eirðir annars staðar í landinu.
Má því telja nær alveg víst, að
uppreisnarmenn hafi engan
stuðning fengið í öðrum byggð-
um landsins.
Búizt hafði verið við, að tal-
símasamband kæmist aftur á við
Búdapest í gærkvöld, en sam-
kvæmt tilkynningu ungverska
sendiráðsins í Berlín voru líkur
á að það myndi dragast þar til í
dag a. m. k. Búizt er við að flug-
völlurinn við Búdapest verði
opnaður um leið og símasam-
band kemst á.
Miklir eldar loguðu í Búdapest
í gær. Höfðu uppreisnarmenn
kveikt í opinberum byggingum,
m. a. ungverska þjóðminjasafn-
inu, sem geymir ómetanleg verð-
mæti. Allt slökkvilið borgarinnar
og mildll fjöldi sjálfboðaliða
vann að því að slökkva eldana
og mest álierzla var lögð á að
bjarga þjóðminjasafninu og
munum, sem þar eru geymdir.
í Búdapestútvarpið voru lesn-
ar tilkynningar, leiðbeiningar ög
aðcr dauður
Dómari einn í Berchtesgaden
í Þýzkalandi úrskurðaði í gær
að sönnur væru fyrir því, að
Adolf Hitler væri ekki lengur
í tölu tifenda. I löngu skjali,
sem m.a. hafði að geyma vitn-
isburð tveggja manna sem voru
Jviðstaddir, þegar Hitler og
kona hans, Eva Braun, frömdu
sjálfsmorð í neðanjarðarskýl-
inu í Berlín vorið 1945, er
komizt að þeirri niðurstöðu að
ævi Hitlers hafi lokið 30. apríl
1945.
Rannsókn á ævilokum Hitl-
ers hófst fyrir fjórum árum.
aðvaranir í allan gærdag. íbúar
voru beðnir um að aðstoða við
að bjarga særðum mönnum, var-
aðir við því að koma í ákveðin
hverfi og götur þar sem enn
væri skipzt á skotum, þeim ráð-
lagt að læsa útidyrum að nætur-
lagi meðan útgöngubann væri í
gildi. Verkamönnum var sagt að
mæta til vinnu eins og venju-
lega, fólk beðið um að aðstoða
við að ryðja úr vegi tálmunum á
vagnsporum og því skýrt frá því,
að ekki væri ástæða til óttast.
matarskort.
Ollenhauer og Sépiloíf
um atburðina.
Erieh Ollenhauer, leiðtogi vest-
urþýzkra sósíaldemókrata, sagði
í útvarpserindi sem hann flutti
í gær, ,að vesturveldin ættu að
varast að reyna að nota at-
burði síðustu daga í Ungverja-
landi og Póllandi í áróðursskyni„
eða neyða ráðleggingum upp á'
þjóðir þeirra. Leiðtogar komm-
únista í þessum löndum hafa alls;
ekki í hyggju að hverfa frá
kommúnismanum, sagði hann, en,
ef þeir veita þjóðum sínunu
meira frelsi hefur mikið unnizt,
ekki aðeins fyrir þær, heldur
fyrir eflingu friðarins í öllunv
heiminum.
Sépiloff, utanríkisráðherra
Sovétríkjanna, ræddi atburðina á
fundi yneð belgískum blaða-
mönnum í Moskva í gær. Hanrt
sagði að ástandið í Ungverja-
landi væri alvarlegt. Hann benii
á að í Póllandi hefðu einnig ver-
ið miklir erfiðleikar, en þar
hefði alþýða manna ráðið fram
úr þeim og þjóðernisleg hrifn-
ingaralda gengi nú yfir Pólland.
Ástandið væri að ýmsu leyti
flóknara í Ungverjalandi sagði
hann. Þar hefði verið óánægja afi
ýmsum ástæðum, m. a. vegna
skorts og skriffinnsku, og há-
værar raddir hefðu verið um aðl
komið yrði á meira lýðræði.
Jafnhliða þessu hefðu ákveðin.
öfl reynt að færa sér í nyt mót-
mælahreyfinguna, en þeirrai,
markmið væru ekki alþýðunnan.