Þjóðviljinn - 29.11.1956, Qupperneq 6

_ ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 29. nóvember 1956
ÞIÓÐVIUINH
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþý'ðu — Sósíalistaflokkwrinn
Hernámsmálm
rr'iminn vitnar í gær í for-
-*• ustugrein í frásögn
„víðkunns brezks tímarits" án
þess þó að geta þess hvert
tímaritið er. Er því haldið
fram þar að nú sé hin geig-
vænlegasta styrjaldarhætta í
heiminum, uggvænlegri en
nokkru sinni síðan 1948 „þeg-
ar kalda stríðið stóð hvað
hæst“. Er síðan haldið áfram
í svipuðum dúr og er ekkert
nýstárlegt við það; það er
auðvelt að finna erlend tíma-
rit sem af annarlegum hvöt-
um halda því fram sýknt og
hejlagt að styrjöld sé að
sk/ella á og því þurfi að víg-
búast af kappi og magna
valdstefnuna allt hvað af tek-
ur. Hitt er eftirtektarverðara
að Tíminn notar ívitnunina
sem inngang að ummælum um
viðhorf íslendinga, viðræð-
ur þær sem fram fóru í síð-
ustu viku um hernám lands-
ins og niðurstöður þeirra.
Tíminn segir orðrétt: „Ekk-
ert liggur fyrir um hvernig
það samkomulag er, en aug-
Ijóst er þó, að íslendingar eru
þátttakendur í vestrænu sam-
starfi og varnarkerfi og hafa
af frjálsum vilja teldð sér
skuldbindingar á herðar á
hættutímum. Það væri í ósam-
ræmi við yfirlýsta stefnu og
vilja alls þorra landsmanna,
að víkjast í nokkru undan
skyldunum við lýðræðisþjóð-
irnar á hættunnar stund. Það
samkomulag sem gert hefur
verið hlýtur að taka tillit til
hvors tveggja, þeirrar stefnu
að hér sé ekki her á friðar-
tímum og þeirra skuldbind-
inga sem okkur eru á herðar
lágðar sem frjálsri þjóð, er
víll í hvívetna reynast traust-
ur hlekkur í sameiginlegri
varnarkeðju á hættutíð."
5rátt fyrir umbúðirnar er
augljóst hvað Tíminn er
að fara; það skilst fyrr en
skellur í tönnum. Nú eru
„hættutímar" og þá eru það
„skuldbindingarnar" sem
máli skipta, við eigum að
vera „traustur hlekkur í
sameiginlegri vamarkeðju".
Umbúðalaust merkir þetta að
Island á að vera hernumið
enn um skeið og að hér eiga
að vera hemámsframkvæmdir
í samræmi við „hættuna".
Eru þessi ummæli í málgagni
forsætisráðherrans vissulega
þau tíðindi að vel hefði blað-
ið mátt skýra frá þeim þann-
ig að meiri athygli vekti.
¥»að þarf ekki að taka það
* fram að Þjóðviljinn er al-
gerlega andvígur þessum
sjónarmiðum Tímans og telur
þau fullkomlega röng í grand-
vallaratriðum. Kenningin um
árásarhættu frá Sovétríkjun-
um og Varsjárbandalaginu er
tilbúningur, sem ekki verður
fituddur neinum rökum og
hefur það eitt márkmið að
magna vígbúnað og hersetu á
Vesturlöndum. Kenningin um
öryggi Islands af hersetu er í
fyllstu andstöðu við veruleik-
ann; hernám íslands er
hættulegt á friðartímum, enn
hættulegra á viðsjártímum og
lífshættulegt á ófriðartímum.
Hersetustefnan eykur styrj-
aldarhættu, og ef til styrj-
aldar kemur kalla árásir frá
Keflavíkurflugvelli á gagná-
rásir — og hver væra þá orð-
in örlög íslenzku þjóðarinnar?
Framsóknarflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn háfa
ekki ennþá viðurkennt þessi
augljósu sjónarmið, en þeir
flokkar hafa haldið fram
þeirri kenningu að ekki skuli
vera her á íslandi á friðar-
tímum. Alþingi ákvað sl. vor
að framfylgja þeirri lágmarks-
stefnu og sú var einnig yfir-
lýsing núverandi ríkisstjórn-
ar. En eftir forastugrein Tím-
ans í gær að dæma virðast
samstarfsflokkarnir telja að
nú séu ekki friðartímar og
því ekki fært að framfylgja
stefnunni eins og sakir
standa. En hvaða röksemd-
um er slíkt sjónarmið stutt?
Hvað bendir á að nú sé meiri
hætta á heimsstyrjöld en ver-
ið hefur að undanförnu? Eng-
ar slíkar röksemdir hafa ver-
ið birtar, og staðreyndirnar
benda á hið gagnstæða. Það
eru athyglisverð sannindi,
sem engum manni ættu að
liða úr minni, að frá því að
heimsstyrjöldinni lauk hefur
Vesturevrópa aldrei verið eins
óvarin og nú. Franski herinn
er allur i Norðurafríku, enski
herinn er við austanvert Mið-
jarðarhaf, vesturþýzki herinn
er ekki enn kominn á laggim-
ar. Þessar athyglisverðu stað-
reyndir sanna í verki að ráða-
menn Vesturveldanna telja
líkurnar á heimsstyrjöld
minni en nokkru sinni síðan
friður var saminn 1945. Og
þegar við ræðum örlög ís-
lands ber okkur að líta á
staðreyndir en ekki áróður
eða óraunhæfar tilfinningar.
F»að er vissulega rétt að
*■ uridanfarið hafa gérzt
geigvænleg tíðindi og sam-
búðarhættir stórveldanna
standa til mikilla bóta. En
af því ber ekki að draga þær
ályktanir að nú verði að
magna valdstefnuna á nýjan
leik, auka hervæðingu og efla
hersetu. Atburðimir í Ung-
verjalandi og Egyptalandi eru
þvert á móti afleiðingar vald-
stefnunnar, órækasta sönnun
þess hverjar hörmungar hún
leiðir yfir þjóðirnar. Það er
glapræði og lífshætta að efla
hernaðarbandalög; eina leið
mannkynsins er sú að af-
nema þau öll. Hernámsstefnan
leiðir aðeins ófrelsi og hættur<S>
yfir þjóðirnar; eina leið
mannkynsins er sú að hver
þjóð fái að lifa í landi sínu
ein og frjáls og ráða sjálf ör-
logu'm sínum. Okkur^'fslend-
ingum ber að efla stefnu frið-
ar og frelsis og vinsamlegra
samskipti með því að fram-
Brezkir fallhlífarhermenn leggja af stað frá Kýpur tíl að taka þátt í inn-
rásinni í Egyptaland.
Brezka íhaldið að klofna,
kosninga vænzf í janúar
Rimman í herbúðum Vestur-
veldanna út aí eftirköstum
árásarinnar á Egyptaland magn-
ast dag frá degi. Utanríkisráð-
herrar Bretlands og Frakk-
lands, þeir Selwyn Lloyd og
Christian Pineau, eru komnir
heim frá Bandaríkjunum hrygg-
ir og reiðir yfir afstöðu Banda-
ríkjanna á þingi SÞ, en þar
greiddi fulltrúi þeirra atkvæði
með tillögu Asíu- og arabaríkja
um að herir Breta, Frakka og
ísraelsmanna skuli hafa sig á
brott úr Egyptalandi tafarlaust.
Málflutningur Lloyds og Pine-
aus mætti daufum eyrum hjá
bandarískum embættismönnum
og þeir fengu ekkert tækifæri
til að bera mál sitt upp fyrir
Eisenhower forseta. Bandaríkin
þverneita að hjálpa ríkjum
Vestur-Evrópu um olíu meðan
brezkir og franskir hermenn
eru í Egyptalandi. í London og
París ná menn ekki upp í nef-
ið á sér vegna reiði yfir því
að Hammarskjöld, fram-
kvæmdastjóri SÞ, hefur tekið
til greina kröfu Nassers, for-
seta Egyptalands, að erlendur
herafli verði að fara á brott
úr Egyptaiandi áður en byrj-
að sé að hreinsa tálmanir úr
Súezskurði.
¥»riðjungur þingflokks brezkra
■* íhaldsmanna, yfir hundrað
þingmenn, hafa látið gremju
sína í garð Bandaríkjastjómar
í Ijós með því að bera fram
þingsályktunartillögu um að
víta framkomu hennar við
Breta í átökunum við Miðjarð-
arhafsbotn. Á fundi þingmanna
frá A-bandalagsríkjunum í Par-
ís skarst í odda milli þing-
manna frá Vestur-Evrópu og
Bandaríkjunum. Bandarísku
þingmennimir neituðu að
styðja ályktun, sem fól í sér
kröfu um að Bandarikin hlaupi
undir bagga með Vestur-Evr-
ópuríkjimum og hjálpi til að
bætd úr olíuskortinum, sem
ógnar atvinnulífí þeirra. Evr-
ópsku þingmennirnir helltu sér
‘•N
<S>
fylg'ja henni í verki. En með
því að láta nota okkur sem
peð á skákborði valdstefn-
unnar bregðumst við jafnt
sjálfum okkur sem 'öðrarn,
aukum hættur en drögum
ekki úr þeim.
Erlend
tíðindl
í staðinn yfir utanríkisstefnu
Bandaríkjanna og Eisenhower
persónulega. Hollendingurinn
Goedhart komst svo að orði að
Eisenhower hefði „misst öll
tækifæri úr greipum sér. Utan-
ríkisstefna hans hefur verið
grautarleg og handahófskennd“.
í þingsályktunartillögu brezku
íhaldsmannanna segir, að Atl-
anzhafsbandalaginu sé stefnt í
voða ef Bandaríkin breyti
ekki um stefnu gagnvart banda-
mönnum sínum.
T¥orfur eru á því að brezka
íhaldsstjómin muni reyna
að bjarga lífi sínu með því
að virkja sér i hag þá bylgju
andúðar á Bandaríkjamönnum
sem nú fer um Bretland. Vand-
séð er þó að það komi að haldi.
Sem stendur gætir mest í Bret-
landi særðs metnaðar, það er
hart fyrir þá sem litið hafa á
sig sem herra heimsins að
verða ' að þ'reifa á dð þeir
megna ékki að steypa af stóli
einum egypzkum liðsforingja.
Þegar frá líður mun athygli
Breta beinast meira að öðrum
afleiðingum herferðarinnar
gegn Nasser. Áhrif olíuskorts-
ins á brezkt atvinnulíf og ut-
anríkisverzlun eru talin verða
svo alvarleg að öngþveiti skelli
á í iðnaði og fjármálalífi á út-
mánuðum og jafnvel er búizt
við að tjl nýrrar gengislækkun-
ar komi.
Ríkisstjóm brezkra íhalds-
manna er illá undir það
búin að mæta slíkum erfiðleik-
um. Eden forsætisráðherra ligg-
ur úttaugaður á Jamaica.
Fréttaritari New York Times i
London ber góðar heimildir
fyrir því að hann sé svo þrot-
inn að kröftum að ekki sé bú-
izt við að hann verði aftur
maður til að taka forustu
stjórnarinnar. Richard Butler,
sem situr í forsæti á stjómár-
fundunum í fjarveru Edens,
var tregastur flokksforingjánna
til að samþykkja árásina á
Egyptaland. Harold Macmillan
fjármálaráðherra, æstasti árás-
arsinninn í stjóminni, keppir
við Butler um flokksforustuna.
Ef Butler fellst á að kalla
brezka herinn brott frá Egypta-
landi umsvifaiaust mun verða
uppreisn í íhaldsflokknum,
hinn svokallaði Súezhópur þing-
mannanna myndi ekki hika við
að fella stjómina og talið ex
að Lloyd utanríkisráðherra,
Head landvamaráðherra og
Macmillan myndu segja af sér.
Ef hinsvegar Butler lætur að
vilja Súezhópsins og þessara
meðráðherra sinna og býðui’
SÞ og Bandaríkjastjóm byrgina
vofir ríkisgjaldþrot yfir Bret-
landi.
T|ingfréttaritari brezka sósial-
demókratablaðsins New Stat-
Framhald á 11. síðu.