Þjóðviljinn - 26.05.1957, Qupperneq 3

Sunmidagur 26. maí 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (3Þ
Bamaheimilisnefndin vill reisa 5 gerð-
irvistheimila í hverfi stutt frá bænum
Fyrir skömmu skýi’öi Þjóöviljinn frá tillögum barna-
heimilanefndarinnar um byggingu dagheimila, leikskóla
og vöggustofa. Nefndin geröi einnig tillögur um ýmsar
gerðir vistheimila fyrir börn og leggur hún til að reist
verði utan við bæinn hverfi hinna mismunandi vistheim-
ila og bendir á dalverpi ofan við Grafarholt og Lamhaga
sem heppilega staði.
lega við húsakost vöggustof-
anna. Vögg'ustofur eru ávallt
ætlaðar til þess að bæta úr
sárri nauð; þegar móðir veikist,
deyr eða aðrar aðstæður gera
henni ókleift að hafa barn
sitt hjá sér eða loks, að hún
er óhæf til að hafa barn í
umsjá sinni. Aðskilnaður móð-
ur og nýfædds barns leiðir nær
alltaf til þess, að tengslin milli
þeirra verða ekki jafn innileg
og verða myndi, ef þau væru
samvistum. Því ber að sporna
við því, að vöggustofur séju
misnotaðar, þ.e. þeim börnum,
sé komið á vöggustofu, sem
móðir gæti haft hjá sér, því að
slikt verður til tjóns bæði móð-
ur og bami. Ber því að stuðla
að því á allan hátt, að mæður
skiljist ekki að nauðsynjalausu
við nýfædd böra sín, nema þá
að þær komi þeim í varanlegt
fóstur.
Vistheimila-
hverfi
Neíndin telur að reisa þurfi
vist h eunilahverfið í áföngum og
telur brýnasta nauðsyn þess að
reisa heimili fyrir munaðarlaus
börn -en þvínæst heimavist fyr-
ir veikluð böm, eða annarri
heimawstinni fyrir drengi sem
vanrækja nám og skólasókn.
AIls gerir nefndin tillögur um
5 geroir visthejmila og eru til-
lögur nefndarinnar eftirfar-
andi:
Vöggrastofur, 50—55 börn
Thorvaldsensfélagið hefur haf-
ið unúirbúning þess að reisa
Vöggustofu fyrir 30-—40 börn,
og hefur fengið lóð að Hlíðar-
enda, rétt hjá vöggustofu
þeirri, sem nú er starfrækt þar.
Staðurinn er að dómi forstöðu-
koriu vöggustofunnar viðun-
andi, síðan Langholtsvegur var
jnalbikaður. Lóðin er stór, svo
að hávaði frá umferð veldur
ekki óþægindum. Það er ætlun
Thorvaldsensfélagsins að fá
Reykjavíkurbæ húsnæði þetta
<til ainota til reksturs vöggu-
Btofu. Nefndin leggur til, að
starfsskipting verði milli nýju
og gömlu vöggustofunnar á
iþann hátt, að þær starfi í
tveimur deildum. Verði yngri
börnin í annarri, en eldri börn-
in í 'hinni til 2V2—3 ára ald-
urs. AJls myndu þá vöggustof-
urnar hafa rúm fyrr ca. 50—55
börn.
Núverandi vöggustofa rúmar
23 börn, svo að' hér er um
mjög mikla aukuingu að ræða.
!®tti þessi aukning að duga
fum alllangt skeið, og lóðin er
SVo stór, að auka mætti veru-
Tillögur
um vistheimili
Ýmsar gerðir vistheimila
I. gerð: Vistheimili fyrir
munaðarlaus börn.
20 böm.
Tvö heimili, fyrir 10 börn
hvert, alls 20 börn. Þetta eru
vistheimili fyrir munaðarlaus
hörn og börn þeirra foreldra
sem geta af einhverjum ástæð-
um ekki haft þau í umsjá
sinni. Þessi börn ælust upp á
heimilum þessum frá ea. 2ja
ára aldri til 16 ára aldurs, og
ættu þær jafnvel athvarf leng-
ur. Væru þau vistuð á heimili
þessu sem allra fyrst, eða þeg-
ar sýnt þætti, að þau myndu
ekki njóta umsjár foreldra
Ekki bifreiðageymsla —
heídur Alþingishús
Vísir birtir í gær mynd
af Isbirninum sem lengi hef-
ur staðið við suðvesturenda
Tjamarinnar og skýrir rétti-
lega frá því að byrjað sé að
rífa þessa gömlu byggingu.
Segir Vísir í því sambandi
að heyrzt hafi að komið hafi
til orða að reisa þar bifreiða-
geymslu en frá því hafi ver-
ið horfið, þar sem staðurinn
hafi þótt svo langt frá mið-
bænnm.
Þjóðviljinn telur sig hafa
fyrir því góðar heimildir að
aldrei hafi komið til orða að
reiaa bifreiðageymslu á lóð
Isbjömsins. Hitt mun í at-
hugun að lóðin verði tekin
sem bifreiðastæði til hráða-
birgða. En um það hefur
hins vegar verið rætt að á
þessum stað yrði reist nýtt
Alþingishús, þar sem mjög
gerist nú þröngt um þingið
og starfsemi þess í hinu
gamla Alþingishúsi við Aust-
urvöll.
Einkum mun þetta hafa
komið til tals þegar ákveðið
var að ráðhúsið skyldi stað-
sett við norðurenda Tjarnar-
innar en með þeirri ákvörð-
un þótti auðsætt að erfið-
leikar yrðu á þeirri stækkun
Alþingishússins er áður hafði
verið ráðgerð.
sinna og ekki hefur reynzt unnt
að koma þeim í fóstur á einka-
heimilum. Bæði piltar og stúlk-
ur yrðu- á þessum heimilum.
Mikið er undir því komið, að
börnum þessum séu búin upp-
eldisskilyrði sem líkust því sem
í fjölskyldu væri. En til þess
þurfa heimilin að vera fámenn,
lifnaðarhættir, venjur og heim-
ilisandi sem svipuðust því, sem
eru á góðu einkaheimili. Sama
máli gegnir um húsgögn, borð-
búnað og híbýlaprýði. Heimili
þessi myndu gegna sama hlut-
verki og Kumbaravogur hefur
gert undanfarin ár (nú Reykja-
hlíð).
II. gerð: Vistheimili fyrir
börn í tímabundnu fóstri
Tvö heimili, fyrir 20 börn
hvort alls 40 börn.
a) Vistheimili fyrir 20 hörn
frá 3—-7 ára aldurs.
b) Vistheimili fyrir 20 börn
á aldrinum 7—16 ára.
40 börn + 10=50 börn
Á þessi heimili yrði vistuð börn
sem ekki eru munaðarlaus og
ekki eru líkindi á, að þurfi að
alast þar upp. Dvöl barna á
heimilum getur því orðið mjög
misjafnlega löng, allt frá
nokkrum dögum, vikum eða
mánuðum upp í nokkur ár. Sbr.
heimilið, sem nú er rekið að
Silungapolli.
Flokkun barna eftir aldri á
heimilin má ekki skilja of bók-
staflega heldur er hér um al-
menna reglu að ræða. Er sjálf-
sagt að víkja frá henni í sér-
stökum tilfellum, einkum þeg-
ar um systkinahóp er að ræða.
Nefndin gerir ráð fyrir því,
að 20 börn geti dvalizt að
staðaldri á hvoru þessara heim-
ila. En þar sem þau verða einn-
ig notuð sem upptökuheimili,
þ.e. hörnum komið þar fyrir
í örfáa daga, sem taka verður
fyrirvaralaust af heimilum
þeirra, svo sem í veikindafor-
föllum móður, leggur nefndin
til, að 5 börnum sé ætlað rúm
að auki í þessu skyni á hvoru
heimilanna, og sé herbergja-
skipun komið fyrir á þann hátt,
að hægt sé að hafa þessi börn
sér, svo að vist þeirra trufli
sem minnst þau börn, sem
fyrir eru á heimilinu.
III. gerð: Heimavist fyrir
veikluð og fötluð börn.
30 börn
Heimavist þessi yrði í tveim-
ur deildum, fyrir 15 drengi og
15 telpur á skólaaldri. Alls 30
börn. Mætti liaga herbergja-
skipun þannig, að taka mætti
fleiri börn af öðru kyninu, ef
þörf gerist. Heimili þetta yrði
að vera í námunda við skóla
hverfisins. Það yrði að starf-
rækja allt árið, enda þótt sum
eða jafnvel mörg barnanna
dveldust hjá foreldrum sínum
yfir sumarið. Sbr. heimavist-
ina, sem nú er rekin í Laug-
arnesskóla.
IV. gerð: Heimavistir fyrir
pilta og stúlkur, sem
vanrækja nám og skólasólui.
5 böra
a) Tvær heimavistir fyrir
drengi á skólaaldri, sem sækja
ekki skóla eða vanrækja nám
sakir vondra heimilisástæðna
o.fl. Hvor heimavist taki 25
drengi, alls 50. Sbr. Jaðar.
b) Heimavjst fyrir 25 telpur
á skólaaldri, sem líkt er á-
statt um.
Á Jaðri hefur undanfarin ár
«a>
verið rekinn heimavistarskoli
fyrir 24 drengi, en fullnægir
hvergi nærri þörf né eftirspurn.
Engin slik starfsemi hefur ver-
ið rekin fyrir telpur en á lienni
er ótvirætt mikil þörf. Gæti
slík stofnun efalaust bjargað
margri telpunnni frá því að
lenda á glapstigum.
Heimavistir þessar yrði að
starfrækja allt árið, enda þótt
sum þessara barna gætu dval-
izt hjá foreldrum sínum á
sumrin.
V. gerð: Vistheimili fyrir
böra með ýmis hegðunar-
vandkvæði — 10 börn
Vistheimili fyrir 10 pilta og
stúlkur til 12 ára aldurs, sem
hefðu áberandi hegðunarvand-
kvæði. Víst má telja, að af svo
mörgum börnum, sem verða í
stofnunum þessum, verði ein-
hver með svo alvarleg hegð-
unarvandkvæði, að heita megi ó-
gerningur, sjálfra þeirra vegna
og annarra, að hafa þau með
öðrum börnum, heldur yrði að
hafa þau á sérstöku heimili,
þar sem þau fengju meðferfl
við þeirra hæfi.
Heimilið yrði að vera í tveimur
aðgreindum deildum, væri önn-
ur fyrir drengi, hin fyrir telp-
ur. Líklegt má raunar telja,
að brátt yrði þörf á tveimur
slíkum heimilum, og mundi þá
annað verða fyrir telpur, en
hitt fyrir drengi. Heimili þetta
ætti að vera í nokkurri fjar-
lægð frá hinum heimilunum eða
einhvers staðar í útjaðri hverf-.
isins.
VI. Börn í fóstrl á einka-
lieimilum starfsmanna
Æskilegt væri að gera til—
raun með að vista börn á heim-
ilum sumra starfsmanna vi5
þessar stofnanir. Væri þarna
um varanlegt fóstur að ræða.
Er því æskilegt, að kennara-
bústaðir séu byggðir þannig,
að kennarar geti húsnæðia
vegna haft börn í fóstri. Aðrir'
starfsmenn gætu einnig komið
til greina að þessu leyti, svo
sem umsjónarmaður skólans.
VII. Skóli, starfsmanna-
bústaðir o.fl.
Skólahús þarf að reisa, a.m.k.
nægilega stórt handa þeim
börnum, sem dveljast í þessum
stofnunum. Til mála kemur
einnig að hafa skólann svo
stóran, að börn úr Smálöndum
og Selási gætu notið þar
kennslu, ef hverfið yrði stað-
sett við Grafarholt eða Lamb-
haga.
Auk þess þarf að reisa- bú-
staði fyrir starfsmenn þá, sem
búa ekki í sjálfum stofnunun,
kennarabústaði, þvottahús,
fataviðgerðárstofnun o.fl.
Alls gæti þá vistheimilahverfi
þetta tekið við um 180 böm-
um, og eru þá ekki talin þai*
börn, sem kynni að vera kom-
ið í varanlegt fóstur hjá starfsr
mönnum stofnananna.
Fundailiamarlnn sem Ríkliarður Jónsson gerði og Alpingl sendkv
finnska þinginu að gjöf á 50 ára afmæli þess.
Friður. frelsi og hagsæld }
falli finnskri þjóð í skaut'
Dagana 22.—25. þ.m. voru hátíðahöld í Helsingfors í
tilefni af 50 ára afmæli finnska þjóðþingsins 23. þ.m.
Forsetar finnska þingsins buðu Alþingi íslendinga aS
senda fulltrúa til aö vera við'staddir hátíðahöld í tilefni
í því að þann dag voru liðin 50 ár frá því, að finnska
þingiö' var gert að’ einni málstofu.
Forsetar Alþingis samþykktu
einróma að Emil Jónsson skyldi
vera fulltrúi Alþingis á þessari
hátíð og færa finnska þinginu
að gjöf af þessu tilefni fundar-
hamar eftir Ríkharð Jónsson
myndlistarmann.
Á þessari afmælishátíð finnska
þingsins flutti forseti samein-
aðs Alþingis eftirfarandi ræðu:
„Mér hefur af Alþingi Is-

lendinga verið falið það virðu-
lega hlutverk að flytja ríkis-
þingi Finna hugheilar árnaðar-
óskir Alþingis og íslenzku þjóð-
arinnar á 50 ára hátíð finnska
þingsins.
Islenzka þjóðin hefur með að-
dáun fylgzt með frelsisbaráttu
finnsku þjóðarinnar, þó að langt
sé á milli og lönd og höf skilji.
Hún hefur skilið svo vel frelsis-
ást Finna, sem þrátt fyrir það,
þó að þeir séu í tölu hinna.
smáu þjóða, unni friði og vilji
lifa í sátt og samlyndi við alla,
Framhald á 2. síðu.