Þjóðviljinn - 01.10.1957, Qupperneq 6

'S) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 1. október. 1957
PIÓÐVILJINN
Ötgöíandl: Samelnlngarílokkur alþýSu — Sósíalistaflokkurinn. — Rltstjórar:
Maghús KJartansson (áb),. Sigurður Quðmundsson. Préttaritstjóri. Jón
BJajmason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vlgfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
ingastjóri: Guðgeir Magnússon. — RltstJórn, afgrelðsl%, auglýsingar, prent-
•mlðia: Skólavörðustig 19. — Sími 17-500 (5 línur). Askfiítarverð kr. -25 á
aár; j RevkJavík og nágrenni; kr. 22 annarsstaðar. - T*ausasöluverð kr 1ÆO.
Prentsmlðja Þjóðviljans.
A framfæri íhaldsins
f g^rein um verkalýðsmál í
Alþýðublaðinu á sunnudag-
inn ér gerð tilraun til þess að
afsaka samvinnu hægri aflanna
í Alþýðuflokknum við íhaldið
innati verkalýðshreyfingarinn-
ar. :Skal engan undra, sem
málúm er kunnugur, þótt
slikra afsakana þyki þörf á
EÍðum Alþýðublaðsins svo
harðlega sem íhaldssamvinna
hægri mannanna í flokknum
er fórdæmd af öllum einlæg-
um vinstri mönnum og þá
ekki sízt heiðarlegu Alþýðu-
^lokksfólki um land allt.
Það verður erfitt fyrir Al-
þýöublaðið að sannfæra
nokkurn mann um réttmæti
þess að taka höndum . saman
við stjórnarandstöðuna innan
sjálfrar verkalýðshreyfingar-
innar með þeirri fullyrðingu
að yinstri menn á síðasta
sambandsþingi A.S.Í. hafi ekki
reynzt nógu liðlegir og eftir-
gefanlegir í samningum um
skipan sambandsstjórnar. All-
ur almenningur í landinu og
þá ^þki sízt fólkið í verka-
lýðhpeyfingunni veit ofur vel
að hægri Alþýðuflokksmönn-
um jStóð til boða sú þátttaka
í sambandsstjóm, sem þeir
voru fullsæmdir af með tilliti
til styrkleika síns á þinginu.
Eitt er jafn vitað að það sem
vaktj fyrir ofstækisflyllstu
hægri mönnunum var að ryðja
vinstrli Alþýðuflokksmönnun-
um Út úr forustu samtakanna
og kréfjast þess að Ihaldsfylg-
ið á: þinginu yrði reiknað sér
til telcna. Slíkar kröfur gátu
a’.drei leitt til samkomulags
enda var það allt annað sem
fyrir hægri mönnunum flest-
um vakti.
/^eip Alþýðublaðsins um sí-
" aukið traust sinna manna
innan verkalýðsfélaganna tek-
ur enginn kunnugur maður al-
varlega. Sannleikurinn er sá
að hafi hægri klíkan í Al-
þýðuflokknum nokkum tíma
verið brjóstumkennanleg og
lítils metin í verkalýðshreyf-
ingunni þá er það nú, þegar
svo er komið að hún getur
litla eða enga sjálfstæða björg
sér veitt og má heita alger-
lega á franyFæri íhaldsins. En
þetta ömurlega ástand hægri
manna Alþýðuflokksins er
ekki eintómt fagnaðarefni, síð-
ur en svo. Samstarf þessara
afla við versta óvin verkalýðs-
samtakanna, erfðafjanda al-
þýðustéttanna og andstöðu-
flokk núverandi ríkisstjórnar
og stjómarstefnu er fullkom-
ið alvömefni sem öllum ábyrg-
um vinstri mönnum ber að
hyggja að. Með því er öllu
stefnt í hættu sem alþýðunni
er dýrmætast, hagsmunum
hennar, áunnum lífskjömm og
réttindum og grundvglli nú-
verandi stjórnarsamstarfs
vinstri aflanna. Fyrir íhaldinu
vakir ekki annað nú fremur
en áður en að vinna alþýðunni
og hagsmunum hennar sem
mest tjón. Og í veg fyrir þau
áform verður að koma með
undirhyggjulausu og ákveðnu
samstarfi vinstri aflanna, og
þá ekki sízt í verkalýðshreyf-
ingunni.
Ráðdeildarstofnun Reykja-
i '
Z víltur
Morgunblaðið birti á sunnu-
daginn frétt sem líklegt
er að hafi vakið talsverða at-
liygli. Var enda ekki til
-sparað að hafa hana þrídálka
aðalfyrirsögn á forsíðu, í
hvoríci meira né minna en
sex línum. Nýjungin sem telja
má vjst að mesta athygli veki
er þessi hluti fyrirsagnarinn-
ar: „Ýtrustu ráðdeildar gætt
í rekstri fcæjarins." Þegar
betur er að gáð er þetta ekki
hugsað sem logandi háð um
íhaldsstjómina á Reykjavík-
urbæ, eins og virðast mætti,
heldur á þetta að vera fagurt
fyrirheit á þá lund, að frá
áramótum 1957-’58 skuli nú
loks gætt ýtrustu ráðdeildar
í rekstri bæjarins! Ýmsum
finnst sem Morgunblaðið gefi
Gunnari Thoroddsen og hin-
um þjónustusömu íhaldsönd-
um bæjarstjórnarmeirihlutans
heldur meinlegar pillur í
seinni tíð, einkum síðan út-
t ... '
svarshneykslið kom til skjal-
anna, og mætti kannski telja
þcssa fyrirsögn, til hinna
be;skari.
Það sem gera á, er að setja
upp nýja stofnun sem á
að hafa það lofsverða hlut-
verk að hefta eftir megni
óreiðuna og bmðlið í rekstri
Reykjavíkurbæjar. Svo gæti
farið, að næstu fjórar, fimm
vikurnar eftir að stofnunin
tæki til starfa yrðu þær síð-
ustu, sem íhaldið ræður í
Reykjavík, og mundi þá marg-
ur mæla að seint hefði því
hugkvæmst að hægt væri að
finna leiðir til ráðdeildar-
semi í rekstri bæjarins. En
seint er betra en aldrei. Ár-'
um og áratugum saman hafa
bæjarfulltrúar sósíalista og
annarra stjórnarandstöðu-
flokka í bæjarstjórn Reykja-
víkur átalið sukk íhaldsins
með fjármuni Reykvíkinga.
Haldið hefur verið uppi dýr-
um stofnunum og allsendis ó-
þ"rfum að því er virðist til
þess eins að vinna að einka-
hagsmunamálum íhaldsins og
tryggja því sem mest umráð
með atvinnu og athöfnuni
borgarbúa.
¥^að er sjáJfsagt rétt skilið
* p* ekki veiti af heilli

Stöndum einhuga gegn
árásum hægrí aíla
í fimmtudagsbLaði Þjóðvilj-
ans var enn rætt um átökin
innan verkalýðssamtakanna
milli hægri og vinstri sem hina
raunverulegu baráttu um það,
hvort núverandi stjórnarsam-
starf vinstri aflanna fengi að
þróast áfrarn og ná þeírh
starfsaldri að geta framkvæmt
stefnuskrá sína, landi og þjóð
til nytja, — eða hvort hægri-
öflin með Sjálfstæðisflokkinn í
fararbroddi, ætti að fá aftur
stjórn landsins í sínar hend-
ur, til þess að ná sér niðri á
þjóðinni með gengislækkun,
kaupbindingu o. fl. álíka ráð-
stöfunum.
Það er mikilvægt fyrir
verkafólk að gera sér fyllilega
Ijóst, einmitt nú, að það er
raunverulega um tvennt að
velja: fylkja sér af auknum
þrótti um núverandi stjórnar-
samvinnu vinstriaflanna, ekki
aðeins í vörn gegn árásum
hægri aflanna heldur einnig
til aukinna áhrifa fyrir verka-
lýðssamtökin innan stjómar-
samvinnunnar og fyrir auknu
tilliti þar til hinna lægst laun-
uðu — eða sá kosturinn, að
láta reka á reiðanum og fela
hægri öflunum forsjá.
Svo skammt er að minnast
hægriforustu í Alþýðusam-
bandi og ríkisstjórn, að seinna
dæmið ætti sannarlega ekki að
vera vandráðið, —: og ólíkt
væri það félagsþroskuðu ís-
lenzku verkafóJki að brenna
sig þannig á sama soðinu með
svo stuttu miljibili.
En mestu skiptir sú stað-
reynd, að mikill viðbúnaður er
nú af háifu íhaldsins að láta
stjómarkjörin í verkalýðsfé-
lögunum til sin taka á vetri
komanda, og haft er fyrir satt
að nokkrir hægrisinnaðir Al-
þýðuflokksbroddar, hagvanir
hjá þeim Holsteinsmönnum,
séu þar enn sem fyrr með í
púkki.
Framhaldandi makk háegri
áhrifamanna Alþýðuflokksins
við „sjálfstæðis“-burgeisana,
þrátt fyrir þátttöku Alþýðu-
flokksins í vinstri ríkisstjórn,
er vissuiega alvörumál, sem
vinstri öflunum bera að horf-
ast einarðlega í augu við og
taka afstöðu til.
Hér er ekki spurning um
flokka eða flokkaskiptingu í-
haldsandstæðinga innan verka-
iýðssamtakanna, heldur um
vinstri eða hægri stjóm í
landinu: Ertu með framhald-
and' vinstri stjórnarsamvinnu;
ertu fy’gjandi því, að haldið
verði áfram að standa gegn
verðbólgunni, að unnið verði á-
fram að því að efla fram-
leiðsluatvinnuvegina og auka
heilbrigða gjaldeyrisöflun fyrir
land'ð með aukningu fiskveiði-
flota og iðjuvera; ertu með því
að unnið verði áfram að aukn-
um og frjálsum verz’unarvið-
skiptum íslands í austri og
vestri, að batnandi aðstöðu al-
mennings í húsnæðismálum
með eflingu húsbyggingasjóðs
ríkis.'ns o. fl., fyrir öruggri at-
vinnu og vaxandi hlut vinn-
andi fólks í þjóðartekjunum
o. s. frv.
Þetta er spumingin um það
hvort núverandi vinstri stjóm-
arsamvinnu skal gefin tími og
aðstaða til að framkvæma
stefnuskrármál sín og óaðskilj-
anleg spumingunni um það,
hvort vinstri öflin eiga að vera
áfram leiðandi í verkalýðssam-
tökunum. —
Hínn kosturinn er sá, að fela
hægriöflunum forsjána: endur-
kalla hinar óheTlavænlegu
víxlhækkanir á verðlagi og
kaupi frá tímabilinu 1948—56,
fá síðan gengislækkun í stærri
stíl en dæmi eru til áður á-
samt kaupbindingu, stöðvun
nýsköpunarstarfs núverandi
stjórnarsamvinnu, aftur ástand
kaldastríðs í viðskiptamálum
landsmanna út á við með sín-
ar alvarlegu afleiðingar fyrir
atvinnulífið, alræði gróðabrask-
aranna í efnahagslífinu að
nýju o. s. frv.
Þessu líkir mundu ávextirn-
ir verða af forustu hægri afl-
anna í landinu;. það er þetta
sem mundi ske, ef hægriöflin
þ. e. íhaldið og bandamenn
þess næðu forystu fyrir verka-
lýðssamtökunum í iandinu.
Það er því augljóst að allur
vinnandi fjöldinn innan verka-
lýðssamtakanna mun láta þessi
mál til sín taka. — í vinstra
stjórnarsamstarfinu hefur hver
einasti vinnandi maður brýna
hagsmuni að verja og getur því
ekki horft sljóum augum á það
að einstaklingar, jafnvel þótt
í sama flokki séu, gegni hlut-
verki fimmtuherdeildar fyrir í-
haldið innan fylkingar vinstri
manna og í verkalýðssamtök-
unum. Alþýðuflokksfólk, sem
almennt er þreytt orðið á
makki v/ssra áhrifamanna
flokksins við íhaldið og óheil-
indum þeirra í stjórnarsam-
vinnu vinstri aflanna, mætti
gjarnan gera þessum mönn-
um það skiljanlegt, ,að
verkafólk flokksins vill ekki
vera meðhöndiað eins og ein-
hver gjaldmiðill, sem þeir hafi
rétt til að ráðstafa eftir vild í
pólitískum hrossakaupum við
íhaldið.
Aiþýðuflokksfólk, eins og
verkalýðurinn yfirleitt, gerir
sér áreiðanlega æ betur ljóst,
að með því að stuðla að sigri
íhaldsins í verkalýðssamtökun-
um væri vinnandi fólk að
grafa sína eigin gröf, — og því
er vissulega jafnljóst, að með
samstöðu sósiaiista og Alþýðu-
flokksmanna í verkalýðssam-
tökunum, svo ekki sé talað um:
vinstri menn yfirleitt, væri
vinstri fylkingin þar með öllu:
ósigrandi og grundvöllur
vinstri stjórnmálasamstarfs í
landinu tryggður. —
Alþýðuflokksfólk er vissulega
andvígt hvers konar makki við
atvinnurekendaflokkinn. Það
vill haf a samstarf .við- állt- arin-
að vinstri sinnað og stéttvíst
verkafóik. Fyr'r tilvist þessara
heilbrigðu afla í Alþýðuflokkn-
um, þrátt fyrir þvinganir „of-
an“ frá, var. vinstri sigur mögu-
legur í verkalýðssamtökunum á
seinustu árum og .vinstri
stjórnarsamvinna tryggð. Og
þess ér fyllilega að vænta að
þessj hei'brigðu einingaröfl láti
ekki flokkslega fordóma -eða
handjárn hægrimennskunnar í
flokknum hindra sig í því að
standa vörð í verkalýðshreyf-
ingunni við hlið annarrar al-
þýðu gegn sérhverri tilraun í-
haldsafianna til að auka áhrif
sín innan verkalýðsfélaganna
á komandi vetri.
xx.
PRESTA R
Framhald af 3. síðu.
en þau starfa mikið að kirkju-
skreyt'ngu, svo sem kunnugt er.
— Á heimleiðinni verður farið
um Grikkland og Ítalíu.
Önnur hópferð norrænna
presta til Gyðingalands er ráð-
gerð á næsta ári, og munu
prestafélögin í Finnlandi og Sví-
þjóð standa fyrir þe'rri för. Til-
kynnt hefur, verið, að íslenzkurri
prestum verði einnig gefinn
kostur á þátttöku, en eigi hefur
enn verið auglýst, hvenær farið
verði. Prestafélagsstjórnin til-
kynn'r það svo fljótt sem auðið
er.
Kjarnorkastofnun
í dag koma saman í Vín
fulJtrúar 60 ríkja til að setja á
fót Aiþjóðlegu kjarnorkustofn-
unina. Stofnunin mun sjá að-
ildarríkjum. sem þess óska fyrir
geislavirkum efnum tT notkunar
við visindarannsóknir, í iðnaði
og til orkuframleiðslu.
stofnun tii að reyna að koma
skynsemd á hinn ráðdeildar-
lausa rekstur íhaldsins á
Reykjavíkurbæ og bæjarstofn-
unum, en þó mun sú hætta
fyrir hendi að stofnun þessi,
sett á laggirnar fjórum vik-
um fyrir bæjarstjórnarkosn-
ingar, verði sjálf ein topphúf-
an ofan á allt ráðdeildarleys-
ið, ef íhaldið fær að stjóma
bænum áfram. Svo lengi hef-
ur sukk þess viðgengizt, að
iðrun og játning og loforð um
ráðdeild nokkrum vikum fyr-
ir bæjarstjómarkosningar er
vægast sagt lítt sannfærandi.-
Læknaskipti
:
«
■«
Þeir samlagsmenn, sem óska aö skipta um :
samlagslækna frá n.k. áramótum, gefi sig |
fram í afgreiöslu samlagsins íoktóbermánuði |
og hafi meö sér samlagsbók sína.
Listi yfir þá lækna, sem um er aö velja, :
liggur frammi hjá samlaginu. :
I
Sjúkrasamlag Reykjavíkur.