Þjóðviljinn - 18.10.1957, Side 5

Föstudagur 18. október 1957 — ÞJÖÐVILJINN — (5
Spúfnik sannar stórstígar
framfarir sové^ks iBnaÍar
Geíur vishendingu um hinn mikla árangur
sem þar hefur náBst i mörgum iSngreinum
Sænska blaöið Morgon-Tidningen segir að gervitungl
Sovétríkjanna, eða öllu heldur tækni sú, sem að baki því
liggur, sé ekki aðeins einstakt vísindaafrek, heldur hljóti
þessi tækniárangur að hafa geysimikil áhrif á allt efna-
hagslíf Sovétríkjanna.
Elaðið bendir á að gervi-
tungli af þeirri stærð sem Sov-
étríkin hafa sent út í geiminn
verði ekki komið á rás um-
hverfis jörðina án mikilla fram-
fara í fjölmörgum greinum vis-
inda, tækni og jðnaðar.
Betra ratsjárkerfi
Þannig segir blaðið að telja
mégi víst að Sovétríkin ráði nú
yfir ratsjárkerfi sem sé langt-
um fullkomnara en nokkurt það
sem þekkist á vesturlöndum. En
slikt ratsjárkerfi verðj ekki bú-
ið til án þess að jafnhliða hafi
orði.ð stórfelldar friamfar'ir í
smíði alls^ konar rafeindatækja
sém komið er fýrir í: flug-
skeýtfriu og serri ' séridá gervi-
túngíjð á nákvæmlegá féttúm'
tima umhverfís' jörðina eftir"
braut sem búið var að tilkynna
fyrir mÖrgum mánuðum.
i
Mikilvægt fyrir iðnaðinn.
Gei-vitunglið og flúgskeyti það
sem kom því á loft bera einnig
með sér að stórfelldar fram-
farir hafa orðið í málmiðnaði
og efnaiðnaði Sovétríkjanna.'
Eitt helzta vandamálið við
smíðj svo öflugs flugskeytis eins
og hér er um að ræða er að
finna málmblöndur sem þola
hinn gífurlega hita sem verður
við gasmyndunina í eldflaug-
inni sjálfri og vegna loftmót-
stöðunnar. Þetta hefur sovézk-
um vísindamönnum tekizt, og
það hlýtur að hafa hina allra-
mestu þýðingu fyrir allan iðn-
að Sovétríkjanna.
Sama má segja um eldsneyti
það sem notað er í flugskeyt-
inu. Flugskeytið er talið vera
a.m.k. 75—80 lestir að þyngd,
margfalt þyngra en flugskeyti
þau sem Bandaríkjamenn hafa
ætlað sér að senda út í geiminn.
Það bendir til þess að hinir
sovézku vísindamenn hafi fund-
ið eldsneytisblöndu sem gefur
mun meiri orku en þær, sem
annars staðar hafa verið taldar
koma til greina. Þetta hlýtur
einnjg að hafa mikjl áhrif á
iðnaðarþróun og framleiðslu-
getu Sovétríkjanna á öllum öðr-
um sviðum.
Fjórurn siimum fleiri
verkfræðinemar
Sænska blaðið Expressen tel-
ur sem fleiri skýringuna ,á, ,þe^s-
um yfirburðum Spvétríkjanna
fólgna í þejrri staðreynd að
hvergi í heiminum er lögð önn-
ur eins áherzla á vísinda- og
verkfræðinám og þar. Nemendur
í verkfræðiskólum Sovétríkj-
anna eru nú fjórum sinnum
fleiri eri í Bandaríkjunum.
Mjög er vandað til kennslunn-
ar og miklar kröfur gerðar til
nemenda. Verkfiæðjnámið tekur
að jafnaði 5 ár, tveggja ára al-
mennt nám í verkfræðivísind-
um, síðan þriggja ára sérnám.
180 verkfræðiskólar útskrifa ár-
lega 70.000 verkfræðinga. Við
það bætast 25.000 sérmenntaðir
verkfræðingar árlega og 70.000
kandidátar frá náttúrufræði
deildum háskólanna. Mörg þús-
und doktorsefnj vinna nú að
ritgerðum sínum.
Ekkert til sparað
Hvergi í heiminum njóta vís-
indamenn meiri vírðingar en í
T
Sovétríkjunum og ekkert er til
sparað að þeir hafi sem beztar
aðstæður v;ð rannsóknir sínar.
Þeim er mun betur launað en
flestum starfsfélögum þeirra i
öðrum löndum og lögð er meiri
áherzla þar en annars staðar á
að hæfir menn veljist til að
kenna uppvaxandi kynslóð.
Hvað kostar eitt gervitungl?
í Morgon-Tidningen er einnig
leitt getum að því hvað eitt
gervitungl kosti, og talið að það
geti varla kostað minna en 300—
440 milljónir króna, og er þá
ekki; reiknað með hinum mikla
kostnaði við allt rannsóknar-,
undirbúnings- og tilraunastarfið.
Atlasskeyti^S band.aríska, sem
tilraunir hafa hingað til mistek-
izt' með, kostar um 100 milljónir
króna, þótt ekki sé reiknað með
undirbúnmgskostnaði. Lítið
bandarískt flugskeyti, Regulus,
er talið kosta um 300.000 krónur
í framleiðslu, en. yndirbúnings-
kostnaðurinn nam ura 130 millj-
ónum króna.
Ef rejknað er með svipuðu
hlutfalli milli framleiðslukostn-
aðar og undirbúningskostnaðar
ætti heildarkostnaðurinn við
fyrsta gervitungl Sovétríkjanna
að nema nálægt 200 milljörðum
króna.
Ummœli séra Niemöllers um að „jarðvegurinn sé nú
búinn undir nýjan Hitler“ í Vestur-Þýzkalandi koma
mönnum sem par pekkja til ekki á óvart. Þjóðverjar
hafa áður haft tilhneigingu til að lúta skilyrðislaust
„sterkum manni“, og margir telja að pað sé enn ríkt í
peim. Upp á siðkastið hefur einn maður öðrum fremur
verið talinn hafa löngun til að gegna pví hlutverki. Það
er Franz Josef Stiauss, landvarnaráðherra í stjórn Aden-
auers og sá maður sem taiinn er einna líkiegastur eft-
irmaður gamla mannsins. Hann sést hér á myndinni í
einum skriðdreka hins nýja vesturpýzka hersi'
Séra Niemöller gagnrýnír
stjórimrfar í Þýzkalandi
Segir djíipið milli ríks og fátæks enn meira
nú en fyrir síðustu aldamót
Ummæli, sem höfð eru eftir Martin Niemöller, um
stjórnmálaástandiö í Vestur-Þýzkalandi hafa vakið mikla
athygli þar og reyndar víöa um heim.
Séra Niemöller, sem frægui
varð fyrir baráttu sína gegn
nazistum, en hann sat átta ár
i fangabúðum þeirra, sagði í
viðtali við blaðamann í Balti-
more í Bandaríkjunum, að

Framhald af 1. síðu.
hið ófriðlega ástand á landa-
mærum Sýrlands og Tyrklands.
Ráðstefnan var ákveðin á fund-
um þeirra Saud Arabíukonungs
<jg Chamouns, forseta Líbanons.
Hussein aðvárar
Hussein Jórdaníukonungur
skýrði sendiherrum Bandaríkj-
anna, Bretlands ,og Frakklands
frá því í viðurvist ráðherra
sinna í fyrradag að Jórdan
myndi veita Sýrlandi aðstoð ef
Tyrkir réðust á það og slíkt hið
sama myndu öll önnur Araba-
i'íki gera.
Bandarísk ílotadeild
til Tyrklands
Tjlkynnt var í gær að deild
úr (>. ílota Bandaríkjanna sem
hefur verið að æfingum að und-
anfömu á austanverðu Mið-
jarðarhafi væri væntanleg til
hafnar í Tyrklandi. Flaggskip
flotadeildarinnar, beitiskipið
Canberra, er bújð flugskeytum.
Ein meginorsök umferðaslysa er þreyta og sljóleiki
þeirra sem setjast við stjórn farartækja eftir langan og
erilsaman vinnudag, en truflanir á tilfinningalífi manna
eiga einnig sinn þátt í þe:m.
Það er löngu vitað að sum-
um mönnum er hættara við að
lenda í slysum en öðrum,
hrakfallabálka, þekkja allir.
Sálfræðingar við Stokkhólms-
háskóla hafa gert athugun á
þvi, hvað geri menn að slysa-
rokkum.
Ekki sama hvenær dags
Ein meginorsök slysa er
þreyta þeirra sem ökutækjum
etjórna, og virðist það liggja
í augura uppi. Rannsóknin sem
gerð var í Stokkhólmi leiddi í
ljós að slysahsettan fer vax-
andi eftir því scm liður á dag-
inn og þreytan eftir vinnudag-
inn fer að koma í ljós. Hættan
er 60% meiri klukkan 19 en
klukkan 7 um morguninn.
Ekki suma hver á í hlut
(En rannsóknin leiddi einnig
í ljc)s að menn þola erfiði og
eril dagsins mjög misjafnlega.
Sumir ökumenn láta ekkert á
sig fá það sem gerir aðra
sljóa, svifaseina og því hættu-
lega í umferðinni.
Hins vegar hefur enn ekki
verið fundið neitt öruggt ráð
til að skilja sauði frá höfrum,
þegar um er að ræða að veita
mSnnum ökuréttindi.
Eldd aðeins þreyta
En sænsku sálfræðingarnir
segja að hér komi til önnur at-
riði en líkamleg þreyta, og
styðjast þar einnig við rann-
sóknir sem gerðar hafa verið
í öðrum löndum. Skapgerð
mannsins sem situr við stýrið,
gáfnafar hans og dómgreind,
og síðast en ekki sízt viðhorf
hans yfirleitt til annarra
manna koma líka við sögu.
Náttúrleysi kommnar leiddi
til slysa
En einnig vandræði í einka-
lífi nianna gcta gert þá að
hrakfallabálkum þégar út í
umferðina. er komið. Einn
hinna sænsku sálfræðinga, dr.
Fellenius, skýrir frá dæmi sem
hann hefur haft persónuleg
kynni af.
Atvinnubílstjóri liafði ekið
bifreið um árabil án þess
nokkurn tíma að lenda í slysi,
en skyndilega breyttist þetta
og hann lenti í hverju slysinu
eftir annað og enn oftar tókst
honum með naumindum að af-
stýra slysum.
Þegar þstta var athugað
nánar kom í ljós að þetta i
slysatímabil hafði hafizt um
það bil samtímis því að erfið-
leikar komu upp í sambúðinni
við konu hans. Konan hafði
vegna trúarvingls neitað honum
um samræði um, tíma, en við
það hafði hann orðið svo ó-
styrkur á taugum, að enginn
vafi var á að þar var orsakar-
innar að hinum tíðu slysum og
óliöppum að leita.
■,,jarðvegurinn í Vestuii-Þýzka-
landi væri nú búinn undjr nýj-
an Hitler“.
Engar féiagslegar
framfarir
Hann bætti því. við að djúp-
ið milli riks og fátæks væri nú
meira í landmu en nokkru s'nni
síðan fyrir aldamót og að engar
framfarir hefðu orðið þar í fé-
lagsmálum.
Þá sagði hann að Þjóðverjar
væru nú hættir að hugsa um
annað en líkamlega ve’ferð sína.
Viðkvæðið væri: '„V.ið skulutn
njóta dagsins í dag, því að á
morgun munum við deyja“.
Bfðið, þar til ykkur
rennur rciðin
Dr. Hellenius telur siður en
svo að þetta tilfelli sé neitt
einsdæmi. Ófriður og ósamlyndi
á heimilum er mjög algeng or-
sök slysa og hverjum manni
sem ekur bíl ætti að vera hollt
að minnast að öllum væri fyr-
ir beztu að þeir hiðu með að
setjast við stýrið þar til þeim
er runnin reiðin eftir rifrildi
við eiginkonuna.
Martin Niemöller
Nlemöller hefur sagt að um-
mælin hafj ekki verið alveg rétt
eftir honum höfð, þó að hann
viðurkenni að efnislega hafi
verið rétt með þau farið.
Ráðizt á Nietmöller
Hvað sem því líður hafa
mörg blöð í Vestur-Þýzkalandl
ráðizt á hann bæðí fyrir þessi
Framhald á 10. síðu.