Þjóðviljinn - 18.10.1957, Page 11

Föstudagiir 18. október 1957 — ÞJÖÐVIUINN — (11
Leck Fischer:
hálft í hvoru neyddur til þess. Ég veit þaö ekki.
Mér leizt illa á Gustavson frá því fyrsta. Hann var
ungur, feitlaginn maöur, snöggur í hreyfingum og óaö-
finnanlega klæddui’. Kinnar hans beinlínis glóðu af fitu.
Þaö var eins og þær myndu springa þegar hann boröaöi
næstu máltíö. Hendurnar voru stuttar og breiöar og
hann notaöi kvennúmer af skóm. Ég hafði enga sann-
gjarna ástæöu til aö hafa andxiö á honum, og maöur
á ekki aö láta stjórnast af tilfinningum sínum, en ég
geröi það samt. Ég var vön Tómasi, litlum, kauðalegum
manni í bláum fötum og meö bogaflibba. Ég vann
á móti nýja manninum. Ég hélt því áfram.
.» " .«•«*-***
En hann lét ekki bola sér burt þaðan sem hann var
búinn aö bíta sig fastan. Hann var vinnukraftur. ViÖ
vissurn aö hann var afbragös sölumaöur, því að hann
fór.frá aðalkeppinautnum og yfir til okkar, en hann vildi
annaö og meira en að selja. Hann vildi gera allt enn
stærra í sniöum. Og hairn gat útvegaö peninga. Pen-
ingar veitá'áhrif. Hann tróö sér inn á mitt yfirráöa-
svæöi og byrjaði umbótastarfsemi sína.
Ég lá í nótt og velti því fyrir mér, hvort þaö heföi
aðeins veriö særö hégómagirni, sem fékk mig til aö
berjast gegn honum. Ég er enginn heirnskingi. Ég
skildi mætavel hvers viröi hann var ég haföi ekkert
á móti góöum sölumanni, en okkur Tómasi haföi
liðiö svo vel saman. Hvers vegna þurfti hann aö skipta
sér af mínu starfi.
Eöa sá ég fram á aö hann vildi bara troöa sér inn-
fyrir til aö breiöa úr sér og fleygja Tórnasi út þegar
hann væri sjálfur oröinn nógu sterkur. Var þaö Tóm-
asar vegna sem ég streittist á rnóti? ÞaÖ var ömurleg
barátta. Fyi’st heimtaöi hann aö Nielsen yröi sagt upp.
Ég hafði ekkert. á móti því, ég var sammála því. Nielsen
var lélegur stáífsmaöur og kom engu í verk. Mér haföi
alltaf gramizt þaö aö Tómas var svo meinlaus aö láta
hann lafa til einskis gagns. í staöinn réöurn við ung-
frú Onsgaard, sem var skjólstæöingur Gustavsons.
Hún var dóttir frænda konuiínar hans eöa eitthvaö
þess háttar. Þar fékk Gustavson fyrsta auösveipa fylg-
ismanninn.
Og hún naut þess aö vera þaö. Hún hafði verið at-
vinnulaus í hálft ár og vildi gjarnan festa sig i sessi.
Hún leit upp til velgjöröarmanns síns. Hún gat staöiö
í gljáslitnu pilsinu og heimaprjónuðu peysunni og fékk
tár í augun af því einu aö mega nefna nafniö hans: Já,
en Gustavson segir þaö. Hei’ra Gustavson sagöi sitt af
hverju. Hefði hann óskaö þess aö hún krypi meö rauða
rós í munninum þegar hann kæmi inn, þá hefði hún
gert þáö.
ÞaÖ eí’ tíu ára aldursmunúr á ungfrú Oixsgaard og
mér. Þaö eru meira én tíu ár. Þaö eru tvær kynslóöir
á okkar dögum. Hún sagði honum allt sem hann vildi
vita. Áöur voru þaö viö Tómas en nú uröu það Gustav-
son og hún. En það rúmaöist ekki í fyrirtækinu. Þaö
hlaut aö enda meö skelfingu.
Svo vildu þau reka Mads. Mads heitir réttu nafni
Jenny Madsen, en ég hef aldrei kailað hana annaö en
Mads. Hún er ekki vitund karlmannleg, hxxn er meira
aö segja blómlegur kvenmaöur sem stööugri hlýju staf-
ar frá, sem enginn vill verma sig viö, en þaö var auð-
véldast áö kalla hana Mads. Hún er enginn vinnuhest-
ur, en hún er brotalaus, notalegur kvenmaöur. Viö
1 höfum unnið saman hjá Tórnasi í tólf ár. Hún hefur
héirnsótt mig meö bleika túlípana þegar ég hef legið
veik og hún hefur óafvitandi veriö huggun mín á tíma-
bili, þegar ég átti erfitt. Ég gat ekki svikiö Mads. Hún
grét og ég loíaði aö húir skyldi fá aö vera kyrr. AÖ
svíkja Mads er eins og aö yfirgefa barn, sem ratar ekki
heim til sín. Þaö er ekki hægt.
Og ég átti fyrstu opinberu 'deiluna viö Gustavson.
Hann fékk Tómas til aö segjá mér aö viö þyrftum
aö segja Mads upp. Ég þverneitaði og Tórnas þagöi.
Hann er engin hetja Og hann getur ekki staðiö í ill-
deilum. Síöan kom Gustavson sjálfur. Fyrst.i.staö var;
hann mjúkmáll og vingjarnlegui’. Hann skýröi mér frá
J)ví aö Mads fengi ágætt. kaup og fyrir þaö kaup væi’i
hægt aö fá mikíu betri og þjálfaðri skrifstofustúlku.
Og hann hafði rétt íyrir sér. Ég skildi þaö undir niðri.
Ég vissi aö ef við Gustavson legöum saman, gætum viö
gert stóra hluti, en þaö gátum við ekki.
Já, þaö er ágætt aö ég er farin aö skrifa um allt
þetta sem hefur kvalið mig. Ég verð aö muna þaö. þaö
væri synd og skömm aö gleyma skæruhernaöinum sem
kostaöi Mads atvinnuna. Æjá, þannig fór það. Nei, Mads
var engin hamhleypa, en hún var trygg. Mér var hún
þaö aö minnsta kosti. Hún leit upp til mín. Þegar henni
gekk illa, kom hún til mín og baö um hjálp og fékk
hana. En dugleg var hún ekki. Hún gat gert skyssur,
og hún sat á eftirsóttum staö. Gallar hennar voru
dregnir fram í dagsljósið, þegar ég gat ekki variö hana.
Hún varö taugaóstyrk. Hún varö miöur sín í þessu
óeölilega andrúmslofti. Gustavson leit á hana og hún
gleymdi hvaö hún hét og líka að hún var manneskja.
Hann vildi losna viö hana og hann fékk vilja sínum
framgengt. Henni var sagt upp einn daginn þegar ég
var veik, og hún kom grátandi til mín um kvöldið og
sagöi aö Tómas heföi sjálfur sagt henni upp.
En nú verö ég víst samt sem áöur að hætta. Þaó' er
of óþægilegt aö rifja þetta upp. ÞaÖ er of auðmýkj-
andi fyrir mig aö hugsa um samtalið sem ég átti viö'
Tómas í þessu tileíni. Hann stóö taugaóstyrkur og
hræddur viö skrifboröið sitt og harmaði hvaö komiö
heföi fyrir, en því yröi ekki breytt. Mads væii ekki
heppileg í starfiö. ViÖ gætum fengið leiknari stúlk fyrir
lægri laun. Þarna voru ógeösleg slagorð Gustavson í
'heiöarlegium, ínunni Tómasar. Hann baö mig líka. aö
hugsa um fjárhag fyrirtækisins. Já, þaö leyfði hann
sér aö segja viö mig. Viö mig sern alla tíö hef barizt
fyrir velgengni hans. Viö mig .... aö hann skyldi geta
það. Ég sagói þaö senx mér bjó í brjósti, og haníx svar-
aöi þreytulega:
— Já, en kæra Niedei’mann, ég má til aö hafa uixgan
nxann mér til aöstoðai’. Ég er farinn aö eldast. Þér
hljótiö aö geta skiliö þaö. Gustvson vill okkur vel. Yöur
líka. Þér megiö ekki vera lxonunx svona reiöar.
Nei, ég vil ekki skrifa meira um þessi mál í kvöld.
Nú getur Tónxas haft verksmiðjuna sína í friði. Ég er í
leyfi, á aö jafna mig og nugsa um eitthvaö annað. Á
moi’gun get ég tekiö til i bókaherberginu og lagt þerri-
pappír á boröið og sett blek í byttuna. Þá veröur her-
bergiö nothæft og kafnar ekki uixdir nafni. •
En meöan ég er i burtu og sóa tínxanum í fánýtar,
tilgagnslausar athafnir, breytir Gustavson verksmiðj-
unni og skrifstofuixni. Og þaö er hugsanlegt að hann
hafi vit á þessu öllu og auki fraixxleiösluna á nýjan
hátt. Þess vegna er þetta allt svo erfitt viöureignar.
Og einn góöan veöurdag vill hamx líka losna viö íxaig,
hann vill þaö sjálfsagt nú þegar, og þá má ég fara.

eimiíísþáÉtur
\_____
© & © V
r iriar
t þróttir
Framhald af 9. síðu.
un á einlægum skilningi á því
hlutverld sem hverju einstöku
knatlspyrnufélagi er á herðar
lagt, er það tekur á móti ung-
um manni til íþróttalegs og fé-
lagslegs uppeldis.
Hér er því enn á ný skorað
á stjórnir knattspyrnufélaga að
sinna þessu máli með miklu
meiri krafti og áhuga en hing-
að til hefur verið gert; þau
hvött til þess að tilnefna sér-
staka 'unglingaleiðtoga sem
annast þessi mál. Það er ekki
hægt að láta þetta reka svo
á reiðanum eins og raun hef-
ur á orðið víðast hvar.
Og hér mætti spyrja; Hversu
oft heyrir maður þessi mál
rædd sérstaklega á aðalfund-
um knattspyrnufélaganna ? —
Hversu oft eru þessi mál á
dagskrá knattspyrnufélaganna
og hvenær eru þessi mál á dag-
skrá knattspyrnuþingsins? Það
svarar hver fyrir sig.
AllseiBt Caiirns
Framhald af 12. síðu.
í .París. Hann vinnur ,nú að því
að semja, leikrit leftir einni
skáldsögu Dostoévskíss
„Byltingarmaðurinn“
Þegar fréttamemi inntu
hann eftir því í París í gær
livað hann teldi beztu bók sína,
svaraði hann fyrst að það væri
að sjálfsögðu sú næsta, senf
hann væri nú að vinna að. Það
er skáldsaga, en meira vildi
hann ekki segja um hana.
AÆ fyrri bókum sínum sagð-
ist hann sennilega haía mest-
ar mætur á Byltingarinannin-
um (L’Homme Revolté), sem
út kom 1952. Það rit, sem
fjallar um byltingarmenn allra
alda, mótast eins og reyndar
allt það sem Camus hefur
samið af þeirri skoðun hans, að
enda þótt lífið sé í eðli sínu
fánýtt og tilgangslaust, þá
sanni maðurinn með því að
gera uppreisn gegn örlögum
sínum að lífið, og þarmeð hann
sjálfur feli í sér verðmæti.
Eitt af þvi síðasta sem frá
hans hendi hefur kornið er rit-
gerð þar sem hann ræðst gegn
dauðarefsingu og var hún gef-
in út ásamt. annarri ritgerð vun
sama .efni eftir Arthur Köstler.
Hrá salöt og safi úr sítrón-
um og appelsínum verða æ
vinsælli.
Við höfum öll þörf fyrir
aukaskammt af vítamínum og
hrá salöt þurfa alls ekki að
vera dýr. Gulrætur, hvítkál og
rauðkál eru góð í hrá salöt.
Bezti hnífur-
inn til að
skræla með
gulrætur,
epli og þess
háttar er
kartöflu-
hnífur með
hreyfanlegu
blaði. Hann
skrælir
þunnt; og vel og það er fljót-
legt að nota hann.
Svo er konxið að því að rífa.
Á litlum heimilum dugar
venjulegt, vandað rifjárn.
Jáx’nið á myndinni, stendur vel
á borðinu og það ' ér auðvélt
að- vinna þegar flöturinn hall-
ar. Þarna er hægt að rffá. bæði
gróft og fíxit og skera í sueíð-
ar og ræmur. T ,s
Ef fjölskyldan er stór er
sjálfsagt heppilegra að hafa
fullkomnara og fljótvirkara
tæki. Rifkvörn er ekki óhemju
dýr, en hún rífur aðeins
einn hátt og er. ekki góð fyrir
hvítk'ál og rauðkál, en aftur á
móti prýðileg fyrír gulrætur og
epli.
En til er.u vandaðri og um
leið dýrari kvarnir. Teikningin
sýnir göða grænmetiskvörn
með lausum járnum sem auð-
’velt er að skipta um.
Þegar talað er
um hrásafa, er
'oftast átt við
' safan úr app-
elsínu eða sí-
trónu. Það er
auðvelt; að
préssa safann
úr þsssum ávöxtum og til eru
margar gerðir af pþessum,
bæði einfaldar og svo flókin
tæki. Á venjulegu heimili næg-
ir venjulega einföld ;pressa
eins „og. ðú . seii) teikningin
^íýhir.
,Það er allt og sumt“
í stuttu erindi sem ritari
sænsku akademíunnar flutti í
sænska útvarpið í gær xtm
Camus vitnaði hann í eftirfar-
andi ummæli hans frá þvi á
stríðsárunum sém einkennandi
fyrir afstöðu hans til mannlífs-
ins: ,
,,Við verðum að gera það
heilt aftur sem er í molum: við
verðum að vekja voniiia um
réttlæti í heimi sem augsýni-
lega er ranglátur, vekja liam-
ingjuþrá mannanna seín.
margra alda óhamirigja liefur
spillt. Auðvitað er þetta yfij’-
mannlegt verkefni, en þáu
verkefni sem mennirnir þurfa
langan tiriia til að leysa eru
kölluð yffrmannleg. Það. er allt
og sumt“-.
Miiniíl
liapi»dræ.iti