Þjóðviljinn - 07.03.1958, Page 3

Úthlutim styrkja til námsmanna
Framhald af 12. síðu.
Námsstyrkirn r eru yfirleitt
borgaðir út erlendis af sendiráð-
um íslands og í gjaldeyri dval- ,
arlands styrkþega. Útborgun
styrkja til námsmanna í Austur-
ríki, á Spáni o. fl. iöndum, þar
sem ekki eru íslenzk sendiráð,
fer þó ekk' fram erlendis, held-
ur hjá ríkisféhirði
Reglur þær. sem Menntamála-
ráð hefur fylgt í ár við úthlut-
un námsstyrkja og námslána,
eru þessar:
1. Styrkir eru fyrst og fremst
veittir til þess náms eriendis,
sem ekki er hægt að stunda á
fsland'. Þó er vikið frá þeirri
meginreglu þegar sérstaklega
stendúr á, einkum ef um úr-
valsnemendur er að ræða.
2. Það námsfólk, sém ekki hef-
ur byrjað nám erlendis, þegar
styrkúthlutunin fer fram, fær
ekki styrk eða lán.
3. Námsmenn; sfem uppfylla
sett skilyrði, fá yfirlett styrk
þegar á fyrsta námsári erlend-
is. Telji menntamálaráð undir-
búningsmenntun umsækjenda
ekki svara t.l þess náms, sem
hann hyggst leggja stund á, er
styrkúr þó ekki veittur fyrr en
viðkomandi hefur sýnt hæfni
í námi.
4. Námsmenn, sem fengið hafa
styrk einu s.nni áður, fá fullan
styrk öðru sinni, nema um stutt
nám sé að ræða. Þeim sem hlot-
ið hafa styrk tvisvar, er í þriðja
sinn ætlaður hálfur styrkur og
hálft lán. Þeir, sem þr.svar hafa
hlotið styrk, fá lán. Þeir sem
hlotið hafa styrki eða lán fjór-
um sinnum, fá framhaldslán, ef
um mjög langt nám er að ræða.
Enginn fær þó styrki eða lán
oftar en sex sinnum samtals.
Þe.'r, sem eru aðeins þrjú ár við
nám, fá samtals llk styrk og 1%
lán. Nám, sem tekur tvö ár eða
skemmri tíma, er yfirleitt ekki
styrkt. Þá, er sérstakar ástæður
þykja til, veitir menntamálaráð
lán í upphafi náms, en viðkom-
andi umsækjendur geta þó átt
von á styrk síðar, ef nám.ð sæk-
ist vel.
5. Styrkir og lán eru mishá
eftir dvalarlöndum og er þá tek-
ið tillit til námskostnaðar. Náms-
menn í Ameríku og Sviss fá kr.
8.000,00 á ári, í Frakkland. kr.
7.000,00, í Bretlandi, Ítalíu og
Svíþjóð kr. 6.000,00 og í Dan-
mörku, Noregi, Austurríki og
Þýzkalandi kr. 5.000,00.
6. Ekki eru veittir styrkir til
þe'rra námsmanna, sem njóta
sambærilegs styrks frá öðrum
opinberum aðilum.
7. Um verkfræðistúdenta gilda
þessar reglur: Þeir, sem lokið
hafa fyrrihlutaprófi við háskól-
ann hér, fá styrk í tvö ár og
hálft lán þr.ðja árið. Verk-
fræðistúdentar, sem stunda nám
eriendis í námsgreinum, sem
hægt hefði verið að Ijúka í fyrri-
hlutaprófi v.ð verkfræðideildina
hér, fá því aðeins styrk strax,
að þeir hafi hlotið I. einkun í
stærðfræðigreinum við stúdents-
próf. Aðrir stúdentar fá ekkj
styrk, fyrr en þeir hafa með
tveggja til þriggja ára námi sýnt
getu sína við námið, þ e. tekið
próf, sem er hliðstætt við fyrri-
hlutapróf verkfræðideildarinnar
hér.
8. Námsmenn sem ekki stunda
nám nokkurn veginn allt árið,
fá að jafnaði há'fan styrk eða
lán. Hið sama gildir um þá, sem
njóta styrks frá öðrum opinber-
um aðilum, en þó ekki svo mik-
ils, að rétt þyki að fella niður
með öllu styrkveitingu til þeirra.
9. Lyfjafræðingar, sem tekið
hafa próf hér, áður en þeir hófu
framhaldsnám erlendis, fá styrk
fyrra árið og hálfan styrk og
hálft lán seinna ár ð.
10. Þegar hjón sækja og bæði
teljast verðug styrks, fá þau til
samans IV2 styrk eða lán.
11. Mlenntamálaráð hefur í
hyggjU að taka upp þá ti’hög-
un, að veita lán í upphafi náms,
en styrki síðar, þegar lengra
Almenna bókafélagið efnir
til békmennfaverðlauna
Fyrsta mánaðarbók félagsins verður Sjávar-
föll, saga eftir Jón Dan
Almenna bókafélagið hefur nú ákveðiö að efna eftir-
leiðis til árlegra bókmenntaver'ðlauna fyrir frumsamin
íslenzk verk. Einnig ætlar félagið á þessu ári að breyta
um útgáfufyrirkomulag félagsbóka sinna.
Almenna bókafélagið hefur til-
kynnt að það hafi ákveðið að.
efna til bókmenntaverðlauna, að
upphæð kr. 25 000.00, sem veita
má einu sinni á ári fyri-r frum-
samið .íslenzkt verk. er út kem-
ur á árinu. Heimilt er þó að
hækka verðlaunin upp í allt að
50.000 00 kr., ef um afburðaverk
er að ræða.
Til greina við verðlaunaveit-
ingu koma þær bækur, sem fé-
lagið sjálft gefur út eða því eru
sendar til samkeppni um verð-
launin, enda sé þá félaginu gefinn
kostur á að kaupa hluta af upp-
laginu handa félagsmönnum sín-
um,
Verðlaunin eru óháð ritlaun-
um fyrir birtingu verksins. Við
verðlaunavéitinguna eiga’ ungir
rithöfundar, yngri en 35 ára, að
sitja fyrir að öðru jöfnu, einnig
þeir, er senda frá sér fyrstu
bók sina.
Veiting verðlaunanna er í
höndum bókmenntaráðs Almenna
er komið og umsækjandi hefur
sýnt festu við námið og sýnt
þykir, að hann muni ljúka því.
Þess er þó ekki kostur, að
breyta þannig til nema að
nokkru leyti á einu ári, sakir
þess hve mikill hluti fjárins er
bundinn af fyrri styrk- og lán-
veitingum. Við úthlutun í ár
hefur ráðið farið nokkuð inn
á þessa braut, að því er varðar
nýjar umsóknir. Er þar fylgt
þessum reglum:
Þeir sem hefja nám í tungu-
málum og bókmenntum hljóta
hálfan styrk og hálft lán á fyrsta
ári. Námsmenn í öðrum grein-
um, sem ekki verða lærðar hér,
fá því aðeins fullan styrk strax,
að þeir hafi hlotið I. einkunn
við stúdentspróf, en aðrir hálf-
an styrk og hálft lán. Þeir, sem
eru við t.ltölulega stutt nám,
fá þó aðeins lán.
Sú regla, sem Menntamála-
ráð tekur upp að nokkru leyti
að þessu sinni, að veita lán i
upphafi náms en styrki síðar
á námstimanum, verður á engan
hátt til að draga úr stuðningi
við þá, sem halda áfram námi.
Það skal loks tekið fram,
að auk þeirra reglna, sem að
framan greinir, var jafnan reynt
að taka tillit tl undirbúnings
umsækjenda undir það nám,
er þeir hugðust stunda, svo og
meðmæla, ef fyrir lágu.
Enginn ágreiningur var í
Menntamálaráði um framan-
greinda úthlutun".
Skrá yfir þá námsmenn, sem
hlutu styrki eða lán er birt í
heild á 5. síðu blaðsins í dag.
— Föstudagur 7. marz 1058 — ÞJÓÐVTLJINN — (3
OsvaM Knndsen sýnir þrjár
kvikiBnyndfr í TFÍpéliMéi
Á morgun kl. 3 og sunnudag kl. 1,15 síðdegis verða
þrjár af kvikmyndum þeim, sem Ósvald Knudsen hefur
gert um ýmis íslenzk efni á undanförnum árum, sýndar
almenningi í Trípólíbíói.
bókafélagsins, en í því eiga sæti:
Gunnar Gunnarsson, Birgir Kjar-
an, Davíð Stefánsson, Guðmund-
ur G. Hagalin, Jóhannes Nor-
dal, Kristján Albertsson, Krist-
mann Guðmundsson, Tómas
Guðmundsson og Þorkell Jóhann-
esson.
Þá hefur félagið einnig 1il-
kynnt, að það hafi í hyggju að
breyta um fyrirkomulag á útgáfu
félagsbóka sinna, þannig að þær.
verði eftirleiðis einungis valbæk
ur Á ein bók að koma út mán-
aðarlega eða a.m.k. 10 bækur alls
á ári. Teljast þeir félagsmenn, er
taka fjórar þeirra minnst.
Hin fyrsta þessara mánaðar-
bóka mun koma út í apríl. Ér
það ný ská'dsaga eftir Jón Dan,
er nefnist Sjávarföll, 150 bls. að
stærð. Næsta bók verður þýdd
saga, Gráklæddi maðurinn, eftir
ameríska rithöfundinn Sloan
Wilson í þýðingu Páls Skúlason-
ar. Kemur hún út í maí.
Kvikmyndir þessar eru frá
Hornströndum, Reykjavíkur-
mynd og mynd um Ásgrím
Jónsson Iistmálara.
Hornstrandamyndin er um
landslag á Hornströndum og
mannlif þar, áður en byggðir þar
eyddust með öllu og er fjölbreytt
að efni. Sýnt er ýmislegt sér-
kennilegt úr lífi og atvinnUhátt-
um þessarar afskekktu byggðar,
og meðal veigameiri kafla mynd-
arinnar er þáttur um bjargsigið
og þáttur um rekaviðinn á
Ströndum og vinnslu hans, svo
að eitthvað sé nefnt. Margt ber
á góma í þessari mynd, sem nú
er horfið og verður ekki kvik-
myndað héðan í frá.
Reykjavikurmyndin er um
höfuðstaðinn, söguleg að mörgu
leyti, en þó mest um lífið í
Reykjavík á siðustu árum, fyr-
irtæki bæjarins og margvíslegar
framkvæmdir. Gömul hús og
þekktir borgarar setja sinn svip
á myndina og þá ekki sizt merk-
isviðburðir síðustu ára.
Myndina um Ásgrím Jónsson
málara má' béfa saman við út-
lendar smámyndir um fræga
listamenn, sem mikið er nú gert
af erlendis. Myndm sýnir hinn
gamla meistara við vinnu sína,
heima á vinnustofu og útí í nátt-
úrunni, og er fró'ðlegt að sjá
listaverkið skapast í höndum
hans frá upphafi til enda. Inn
í myndina er fléttað myndum af
mörgum beztu verkum Ásgríms.
Hljómlist er með öllum mynd-
unum og skýringartextar, sem
Kristján Eldjárn hefur samið og
talað inn á þær. Allar myndirn-
ar eru teknar með litum.
íhaldsþjónusta
lánaspjall
íhaldsþjónninn Eggert G.
Þorsteinsson ber sig aumlega
nndan því í Alþýðublaðinu í
gær að vakin hefur verið
athygli á sérkennilegum
starfsháttum hans. Kveður
Eggert það „svívirðingar" um
„alla múrarastéttina" að skýrt
hefur verið frá framferði
hans í sambandi við stjórnar-
kjör í félaginu og tilraunum
hans til að hagnýta íhaldinu
til framdráttar aðstöðuna í
húsnæðismálastjórn. Anm-
ingja Eggert! Nú virðist and-
legt ástand hans vera orðið
með þeim hætti að hann telji
sjálfan sig „alla múrarastétt-
ina“. Minna má ekki gagn
gera.
Enginn liefur haldið því
fram að tilburðir Eggerts til
að lofa fólki láni ef það
styðji íhaldið til valda í verka-
lýðsfélögunum hafi borið til-
ætlaðan árangur. En söm er
gerð Eggerts samt og sið-
ferðið á heldur bágu stigi.
Ráp hans á kosningaskrif-
stofur afturhaldsins og milli
manna í verkalýðsfélögunum
þegar kosningar standa yfir,
með sífelldu umtali um að-
stöðu hans til að greiða fyrir
lánveitingum hefur auðvitað
ákveðinn tilgang. Og jafn-
framt lýsir það áliti mannsins
sjálfs á persónulegu sjálf-
stæði þeirra sem við er rætt.
Og þótt flestir brosi aðeins
að þessum sporgöngumanni
íhaldsins og hjálparkokk er
tilgangurinn auðsær. Álit
Eggerts á múrarastéttinni og
öðrum virðist á þann veg, að
nægilegt sé að gefa viðkom-
andi lánamöguleika í skyn |
til þess að tryggja íhaldinu
atkvæði hans við st jórnarkjör ,
í því félagi sem um er að
ræða. Það er því Eggert sjálf-
ur sem með framferði sínu
svívirðir múrarastéttina og
Framhald á 10. siðu.
Ný snobbhill
Framhald af 12. síðu.
lega hafa verið varið jafnhárri
upphæð af fé hitaveitunnar til
grasræktar á Öskjuhlíð.
„Ekki tímabært“
Borgarstjóri vitnaði í umsögn
skipulagsnefndar: að það væri
ekki tímabært vegna 'þess að
heildarskipulag vantaði fyrir
, Öskjuhl. og grennd hennar. Það
væri ekki víst nema Ilafnarfjarð-
arvegur yrði færður, og vegur
lagður "r.dir Öskjuhlíðinni og
inn ryrír Fossvog Óráðið væri
enn um framtíð Reykjavikurflug-
vallar. Meðan svo stæði væri ekki
tímabært að ákveða skipulag
Öskjuhliðarinnar. Hinsvegar
hefði í nokkur ár verið unnið að
ræktun Öskjuhbðar, eftir tillög-
um Einars E. Sæmundsen skóg-
arvarðar og Valtýs Stefánssonar
formanns Skógræktarfélagsins.
Ný snobbhill?
Þórður kvað það ekkert að-
alatriði fyrir sér að efna til sam-
keppni um skipulag hlíðarinnar,
það mætti eins vel fela skipulags-
stjóra bæjarins framkvæmdir.
Hitt væri aðalatriðið að tryggja
það að Öskjuhlíð yrði framveg-
is griða- og skemmtistaður al-
mennings, því uppi væru raddir
meðal betri borgara að gerðar
yrðu byggingarlóðir upp eftir
hlíðinni og henni þannig breytt
í nýja snobbhill.
Þessum ummælum snöggreidd-
ist borgarstjóri ákaflega og kvað
þau ástæðulaus, — reiddist hann
kannski af því að hann óttast
að ekki verði móti slíkri þróun
staðizt?
Viimiegar í Vömhappdrætti SiBS
100.000.00
4386Ö
kr.
50.000,00 kr.
52900
10.000.00 kr.
16602 19628 23553 24047 27807
63185 63743.
5.000.00 kr.
137 12864 17998 21662 2S677
31078 35309 367'72 42500 51692
59610
1.009.00 kr.
3019 4397 6587 6734 7412
9249 15215 16652 19531 22411
24716 25551 26718 28534 37352
3S910 42762 46655 50539 60988
500 kr.
197 271 288 313 435
613 660 1016 1170 1584
2085 2236 2293 2529 2795
3617 4455 4515 4552 4717
4926 5259 5328 5816 5984
6086 6436 6758 7035 8520
8667 8900 9145 9224 9266
9422 9844 10023 10052 10811
11108 11286 11319 11333 11683
12704 12806 12817 12859 13313
13888 13S16
15121 15361
15925 15985
17619 18064
20649 21140
23517 24024
24659 25141
26311 26706
28093 28598
29907 30174
31691 32434
3-4169 34218
35932 36676
38538 39114
40190 40473
4156S 42059
44208 44575
46049 46135
46566 46629
47425 47804
49114 49538
50242 50256
51141 51283
51793 51801
52926 53707
54999 55035
56381 56840
58435 58508
58928.58975
60420 61008
62186 62299
63134 63630
13950 14771 15041
15487 15710 15882
16480 16866 17460
19932 20043 20578
21322 21769 23022
24152 24357 24636
25733 25803 25804
26871 27701 27962
28636 29226 29645
31206 31235 31266
32717 33430 33738
34773 34791 35888
36899 37033 38071
39525 39575 40010
40581 41241 41558
42189 43377' 43998
44694 44701 45877
46373 46484 46405
46757 47283 47318
48637 48643 49099
49617 49826 50060
50424 50518 50S56
51465 51650 51743
51842 52264 52.287
54318 5470Ö 5*1863
55489 55974 55987
56906 57728 58069
58717 58766 58917
59290 59959 60223
61338 61448 61730
62316 62829 63012
64012 64698 64975
(Birt án ábyrgðar)