Þjóðviljinn - 26.07.1959, Blaðsíða 7

Sunnudagur 26. júlí 1959 — ÞJÖÐVILJINN — (7

BUDD SCHULBERG:
Sagan af Samma Gllck
T~yr*~
(
1
kæmuð frá Samma, þá
varð ég svo æst...“
„Við höfum ekki frétt af
Samma svo lengi, að
mamma heíur haft áhyggj-
ur af honum,“ sagði hinn
fölleiti Israel.
„En Sammele er góður
drengur,“ bætti frú Glick-
stein við í flýti „I hverjum
mánuði kemur ávísun frá
honum í póstinum. En hann
hefur alltaf svo mikið að
gera að hann má aldrei
vera að því að skrifa
Hún leit á mig og hrukk-
urnar í andlitinu dýpkuðu
þegar hún brosti. „Og son-
ur minn hefur kannski sent
yður til að seg.ia mér frétt-
irnar af honum?“
Byrja ég enn, hugsaði ég.
Einkavinur Samma flytur
ástarkveðjur frá hjart-
fólgnum svni. Af hverju
þarf ég alltaf að vera að
bera blak af óþokkanum?
„Hann bað mig að segja
yður að honum liði ágæt-
lega,“ heyrði ég sjálfan
mig segja. „Hann sagðist
engan tíma hafa til að
skrifa, en hann vilji að þér
vitið að hann er alltaf að
hugsa um yður.“
í eftirvæntingu sinni
hafði hún gleyrnt hinni
venjulegu gestrisni.
„Þetta er bróðir hans,“
sagði húrf. „Israel.“ Israel,
kinkaði kolli eins og elli-
hrumur gyðingur að biðjast
fyrir. Hann var eins og
gamall, slitinn maður með
ungt andlit. „Izzy, farðu
fram í eldhús og búðu til
te handá okkur“
Ég horfði á Israel þegar
hann hlýddi með hógværð
fyrirmælum móður sinnar.
Ef líkamlegt útlit eitt gerði
fóik líkt hvað öðru, hefðu
hann og Sammi verið rnjög
líkir. En ég hefði aldrei
tekið þá fyrir bræður, því
að andlit Israels virtist
endurspegla örvæntingu,
beiskju og mildi uppgjafar-
innar, og það var furðulegt
að sjá hve allt þetta hafði
steypt andlit hans ; annað
mót en framhleyj^ andlit
Samma.
Litla stofan var full af
Ijótum húsgögnum. Heiti
klessti þefurinn sem ég
hafði tekið eftir í gangin-
um, var sami þ^furinn; og
ríkti. í þessariT^JÚð, þefur
73
af rotnandi viði og of mik-
illi inniveru á sama stað.
Strætið fyrir neðan óm-
aði af hrjúfum köllum og
hrópum krakka í boltaleik,
kaupmanna að selja vörur
sínar, kvenna sem kölluð-
ust á slúðursögur, háværu
gargi útvarpstækja sem
skrúfuð voru hátt upp til
að yfirgnæfa hvert annað,
bílflautum sem áttu að
minna á að þessi verzlunar-
staður, leikvöllur, sam-
komustaður var þá gata
eftir allt saman.
Frú Glickstein, næm eftir
fimm þúsund ára þjáning-
ar, gat sér til um hugsanir
mínar
„Sammele vill að við
flytjum upp í borgina,“
sagði hún. „En það er svo
þægilegt að hafa sýnagóg-
una í næsta húsi, svo að ég
þarf ekki að ganga langt,
og Izzy vinnur hérna rétt
hjá og auk þess þekki ég
alla hérna í nágrenninu og
á vini eins og í gamla land-
inu.“
Israel kom inn me/i teið
í heitum glösum og ögn af
pylsu og gulu brauði. Frú
Glickstein og Israel helltu
teinu í undirskálarnar og
sugu það gegnum sykur-
mola sem þau héldu milli
tannanna.
Svo tók hún mynd niður
af veggnum með hátíðlegu
fasi. Það var hópmynd af
neðri bekkjum barnaskóla.
„Viljið þér sjá hvort þér
finnið hann,“ sagði frú
Glickstein dálítið íbyggin.
Ég horfði á raðir þessara
litlu, alvarlegu andlita og
bjóst varla við að ég gæti
þekkt hann úr. En það var
vandalaust Ég benti undir
eins á hann. Hann var yzt-
til vintsri í fremstu röð,
ögn nær myndavélinni en
nokkur annar. Það var
skringilegt að sjá þetta
sama ákafa, hreysikattar-
andlit á þessum litla búk í
stuttbuxum og með kálfs-
fætur „Þarna er hann,“
sagði ég
„Og hérna líka,“ sagði
frú Glickstein glettnislega
og benti hinu megin í sömu
röðinni. Ég athugaði þetta
• nánar Sem ég var lifandi,
þarna var hann líka, • en
skælbrosandi. „Hann hljóp
aftur fyrir til að verða á
undan myndavélinni,"
sagði frú Glickstein.
, ‘■r- sra «■& *t»
Ég virti þessa seinni
mynd fyrir mér. Ég hafði
séð sama fagnaðarsvipinn
á andliti hans áður. Þegar
hann horfði á nafn sitt birt-
ast á kvikmyndatjaldinu í
fyrsta sinn, og ljósglamp-
arnir leiftruðu umhverfis
hann og Rítu Royce. Það
mátíi sjá af andliti hans að
þetta var stórsigur líka.
Þegar myndin var límd upp
á skólatöfluna, hefur afrek
Samma vakið umtal, og
sigurglottið á snáðanum
sýndi að það var þá þegar
orðið markmið hans.
Frú Glickstein vildi láta
mig segja sér hvað Sammi
væri þungur, hvort hann
hefði stækkað, hvort hann
væri góður drengur og
hvort hann hefði hitt
nokkra góða gyðingastúlku.
Og hún hélt áfram að tala
um hvað hann hefði verið
þægt barn og duglegur
drengur, litaði sögu barn-
æsku hans með móðurstolt-
inu. Á ensku var tal henn-
ar klaufalegt og óupplýst,
en þegar hún komst að því
að ég skildi Yiddísku (þótt
ég væri næstum alveg bú-
inn að gleyma að tala
hana) varð hún mælsk og
furðulega ljóðræn í frásögn
eins og títt er um bænda-
fólk.
Austurríki
Framhald af 5. síðu.
haráttuna í stjórnarandetöðu
af mikilli leikni og vopnfimi,
öllum mönnum skeleggari í
ræðustól. 1 þingsölum Evrópu
áttu austurrískir sósíaldemó-
kratar heldur ekki sína jafn-
ingja meðal flokksbræðra
sinna. Árið 1920 áttu sósíal-
demókratar 66 fulltrúa á þingi
árið 1923 áttu þeir 68 fulltrúa
og 1927 fengu þeir 72 þing-
menn og 42% allra greiddra
atkvæða. -— Þingmannatala
Kristilegra sósíala flokksins
var á sömu árum: 82, 82 og
73 þingmenn. Sósíaldemókrat-
ar voru því í stöðugri sókn á
þingi, en á því sama ári og
þeir unnu þingsigur sinn 1927
gerðuet þau tíðindi í Austur-
ríki, sem urðu fyrstu feigð-
arboðar lýðveldisins.
4)
I Schattendorf, þorpi einu í
Burgenland i Austurríki aust-
anverðu, gerðist það í einni
kröfugönru verkamanna, að
austurrískir fast'star urðu
manni og cbxu barni að bana.
Hinn 14. jú’í dæmdi kviðdóm-
ur morðingjana sýkna. Verka-
lýður Austurrikis taidi þenn-
an sýknudón eitt dæmi af
mörgum um það, að verka-
menn nytu ekki lengur réttar-
verndar í landinu. Nú var þol-
inmæði verkamanna þrotin og
samtök þeirra kvöddu þá út
á göturnar í Vínarborg hinn
15. júlí. Flokkur sósíaldemó-
krata lét þessa kvaðningu af-
skipalausa og hugsaði rikis-
stjórninni þegjandi þörfiria.
Að morgni hins 15. júlí 1927
streymdu tugþúsundir verka-
manna til R.ingstrasse i Vín-
arborg til að mótmæla sýknu-
dóminum. Lögreglunni féllust
her.ilur í viðureign við slíkan
múg og var þá vopnað ridd-
aralið sent á vettvang. Það
reið á fylkingar múgsins og
hleypti af nokkrum skotum.
Þá voru reist götuvirki og
múgurinn stefr.di til dómhall-
arinnar og kveikti í henni.
Þegar hér var kom:'ð sögu
reyndi sósíaldemókrataflokk-
urinn að skirra vandræðum
og sendi Varnarlið lýðveldú*
ins út á götuna til að skilja
lögreglu og verkamenn. Varn-
arliðið var vopnlaust og fékk
lítið að gert, en um það bil
er nokkur kyrrð var komin
á, skaut lögreglan á múginn
og drap 90 manns. Verka-
menn söfnuðust saman fyrir
framan höfuðstöðvar sósíal-
demókrataflokksins í höfuð-
borginni og kröfðust þess að
flokkurinn léti þá fá vopn til
að verjast lögreglunni. En
flokksstjórnin synjaði þessa.
í fórum flokksins voru tals-
verðar vopnabirgðir er vera
skyldu til taks, ef fasistar eða
konungssinnar freistuðu að
kúga verkalýðssamtökin eða
leggðu til atlögu gegn tilveru
lýðveldisins. Foringjalið sósí-
aldemókrataflokksins skirrðist
við að vopna verkamenn til
borgarastyrjaldar gegn lög-
reglu og her landsins, en
lýstu yfir eins dags allsherjar-
verkfalli og þriggja daga járn-
brautarverkfalli til þess að
sefa lýðinn.
Eftir v'ðburðina á hinum
blóðuga frjádegi í Vínarborg
spruttu upp vopnuð fasista-
samtök víðsvegar um landið
og létu dólgslega, höfðu í hót-
unum um að fara vopnaðri
hópgöngu til Vínar og kemba
hinum rauðu um kúluna. Með-
al þessara fasistasamtaka bar
mest á hinu svokallaða Heima-
varnarliði, er skipað var að
mestu stórbændasonum Kristi-
lega sósíala flokksins, en fyrir
þessu liði voru liðsforingjar
og aðalsmenn úr hinum gamla
keisaraher og ævintýramenn,
sem verið höfðu í hinum
þýzku fríliðasveitum eftir
heimsstvrjöldina. Afturhalds-
öfl Austurríkis voru nú tekin
að búast um og stofna vopn-
aðar fasistasveitir, sem ógn-
uðu öllu því, er austurrískur
verkalýður hafði skapað á
undanförnum árum. Og hið
sósíaldemókratíska foringjalið
Austurríkis vaknaði við það,
að stjórnmálabarátfan hafði
flutt sig úr þingsa'num út á
götuna.
Þórður
sjóari
Stormurinn skaii svo skymlilcga á, aó skipshöfnin á
Typhoon hafði varla tíma til þess að rifa seglin. Skip-
ið lá hálfflatt fyrir vindinum og engin leið að snúa
því upp í og var því í stórri hættu. „Gætið að!“ æpti
Billy um leið og gríðarstor aida kom æðand,. - Niðri
í káetu Tarciahjónanua var allt á ringulreið. Og allt
í einu kvað við brak og brestir, svo að Lucia æpti upp
yfir sig af skelfingu.
VerSlækkon
Höfum lækkað ýms sumarkjólaefni verulega í verði — T.d. Everglazeefni
tir 36 krónum í 39,75
Langstærsta úrval á landinu aí hnöþúum — Enníremur íóður, milliíóður,
axlapúðar, rennilásar og allskonar smávörur til sauma — McCall-snið —
ivjö

Skólavjörðustíg 12