Þjóðviljinn - 25.09.1959, Qupperneq 6

6) — ÞJÓEJVTLJINN — Föstudagur 25. september 1959
þlÓÐVIUINN
Útgefandl: Samelningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurlnn. — RltstJórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Préttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Eysteinn Þorvaldsson,
Guðmundur Vigfússon,, ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður
V. Friðþjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — RitstJórn, af-
• greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími 17-500 (ft
línur). — Áskriftarverð kr. 30 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 2.
Prentsmiðja ÞjóðvilJans.
Bráðabirgðalögin um verð
landbúnaðarvaranna eru eftir-
leikur kaupbindingarinnar
”Eí ég heí gleymt
einhverjum þá
er hann líka lélegur”
Sú deila, sem risin er upp um
verðlag landbúnaðarafurð-
anna er sannarlega mjög al-
varlegs eðlis, fyrir báða þá
aðila er hér um ræðir bændur,
verkafólk. og annað láglauna-
fólfc-Þegar samkomulagið komst
á milii þessara stétta að ieysa
þetta viðkvæma mál með
samningum sín á milli var stórt
spor stigið í þá átt, að sameina
þessar stéttir til að vinna í
sameíningu að hagsmunamálum
sínum.sem eru fjölmörg, í stað
þess uð berjast innbyrðis til
þægðar sameiginlegum and-
stæðirtgum. beggja.. Hins vegar
hafa fulltrúar • þeirra stjórn-
máiaflokka.i sem hag hafa af
sundrungu þessara aðila, sí-
felit Hitið þetta samkomulag
hornauga, og leitað éftir tæki-
færi til að eyðileggja það fyrir
fullt og allt. Og viðbrögð þeirra
núna, allra jafnt,-sýna að nú
telja pcir einmitt að tsekifærið
hafi gofizt.
Sj álf itæðisflokkurinn leikur
þannig tveim skjöldum í
þessu að tæpast er hægt að
kornast lengra í pólitískum ó-
hcilindum. Er það rakið á öðr-
um stað í blaðinu, og sýnir bet-
ur en fiest annað, hvernig þessi
„allra stétta flokkur" fer að
því að blekkia fólk til fylgis
við Sig. Núna leikur hann þann
leik ’ að vera á rhóti því, sem
hann lætur Alþýðuflokkinn
framkvæma fyrir sig. Fram-
sóknar,'Iokkurinn hugsar aftur
á móti sýnilega um það eitt
að gera betta mál að æsinga og
kosningamáli, þótt hann sé
grainilega sjálfur í fullkominni
sök um að hafa komið málum
þéssum í þetta horf. En það
hcfur hann gert með sinni fyrri
a+ktöðu, sem nú skal sýnt.
egar efnahagsmálalög núver-
andi ríkisstjórnar Sjálf-
stæðis- og Alþýðuflokksins voru
til uroræðu á Alþingi um s.l.
áramot, var aðalefni þeirra að
lækka með lögum þau laun,
s—ri atvinnurekendur og verka-
rronn höfðu samið um. Þarna
v r verið að beita löggjafar-
vikUnii til að breyta gerðum
samnmgum á milli frjálsra að-
iLi. Pramsóknarflokkurinn þótt-
ist vera í ándstöðu við þessa
stjórn og þá flokka sem að
hcnni stóðu. Samt gekk hann
til fylgis við þá um þessa lög-
gjiif, en hún hefði ekki yerift
samþykkl án hans aðstoðar.
Eftir að þetta hefur verið gert,
skeður það, að fulltrúár bænd-
anna í verðlagsnefnd landbún-
Ejarafurða segja upp sam-
komulagsgrundvellinum í sum-
ar. Annað hvort hafa þeir ekki
skilið hvaða hættu var búið
að tíicaoa einnig í þessum mál-
um, með fordæminu frá s.l.
vetri, eða þeir hafa ætlazt til
þess að þessum málum yrði
komið í óleysanlegan hnút, svo
ákjósénlegt tækifæri gæfist til
þess að láta ríkisvaldið einnig
taka bau i sínar hendur. Skal
hér ekki dæmt um hvort frem-
ur er.
að or einmitt hin lögboðna
iiauplækkun frá sl. áramót-
um, sem Alþýðuflokksstjórnin
fékk samþykkta, með "áðstoð
bæði SjálfstæðisflokRsins og
Framsóknarflokksins, er hefur
gefið þessari sömu stjórn bæði
tækifærið og tilefnið til að
setja þau bráðabirgðalög um
landbúnaðarvöruverðið, sem
nú hafa verið sett, af sömu
Alþýðuflokksstjórn, sem er
studd af sama Sjálfstæðisflokki,
er lýsir því hátíðlega að hann
sé á móti þeim. Hverjum dett-
ur í hug að hér séu nokkur
heilindi bakvið.
Verði haldið áfram að gera
þetta rnál að hreinu æsinga-
og kosningamáli, í stað þess að
leita að færum samkomulags-
leiðum til lausnar því, þá er
aðeins verið að þjóna þeim
öflum sem alltaf hafa viljað
feigt það samstarf bænda og
launþega um þessi mál er ver-
ið hefur í gildi síðan 1943. Slíkt
er bið versta óþurftarvers;, er
verða rriun til tjöns fyrir báða
þessa nðila. Það er aðkallandi
verkefni fyrir þessar stéttir, að
finna og koma séí saman um
frambúðarlausn þessara mála.
Það samspil, sem þessir þrír
stjórnmálaflokkar hafa tekið í
þessum málum öllum, á að
verða til þess að þeir glati
trausii .sínu en auki ekki.
IJændastétt landsins mun í
sambandi við þetta gera sér
betur Ijóst en áður, að þegar
ríkisvaldið er komið inn á þá
braut að rifta launasamaing-
um, sem gerðir hafa verið milli
frjálsca aðila, þá kemur röðin
að henni í næstu umferð eins
og hér hefur orðið raun á.
Reynslan er ólýgnust um það,
að vfirlýsingar sem þessir
flokkar gefa fyrir kosningar
eru vegriár og léttvægar fundn-
ar pegar setzt er í valdastóla
að kosningum loknum. Þess
vegna verður að nást samkomu-
lag um þessi viðkvæmu mál
milli aðilanna sjálfra eins og
gerðist 1943. i:
Bled, 17. september.
Að vakna, er hversdagslegt
atvik í lífi.hvers manns, sem
sjaldan fangar athyglina. Og
þó er þetta furðulegt fyrir-
þæri, sem eitt sinn mun ekki
endurtakast.
Að vakna í Bled, þar sem
Ikastalinn blasir við gegnum
glerdyr svalanna, er ekki ein-
ungis furðulegt, það er stór-
kostlegt.
Klukkan er farin að ganga
tíu. Svona er að vera nætur-
ihrafn, skrifa bréf og rölta
við vatnið fram yfir miðnætti.
Niðri í forstofu mætum við
Friðriki og öðrum íslendingí,
sem kom á toifreið sinni yfir
Alpana, til þess að fylgjast
með skákmótinu og lét það
ekki á sig fá, þótt hann yrði
að ýta IBtenza gamla yfiri
örðugasta tojallann. Svona er
á'hugi okkar íslendinga á í-
þróttinni mikill, og víða leyn-
ast lúms'kir skákmenn, þótt
óþekktir séu. Þannig er það
með þennan. Einn daginn fær
hann 100% vinninga úr skák-
um sínum við Norðurlanda-
meistarann okkar í þeirri
grein, sem um svipað léyti
nær jöfnu gegn rússneskum
stórmeistara. Ingi toefur þó
oftast yfir í átökum þeirra
landanna.
Friðnk og „óþekkti skák-
maðurinn“ hafa þegar matazt
en við ráfum inn í matstof-
una. Við lítið borð situr Tal,
ásamt kennara sínum Kobl-
enz, og Petrosjan. Tal er hinn
eini af Rússunum, sem hefur
tvo aðstoðarmenn, en þar sem
slíkt er ékki leyfilegt á papp-
írnum, er Averbach skráður,
en Koblenz titlaður blaðamað-
ur, enda mun hann skrifa eitt-
hvað um mótið, líkt og Ingi
hjá okkur. Vel fer á með þeim
félögum Petrosjan og Tal.
Þegar þeir leiðast úr salnum,
gengur tkki hnífurinn í milli.
Við fáum okkur sæti við
autt borð. Brátt kemur ritari
júgóslavneska skáþsambands-
ins og síðar þeir Keres og
Fréttabréí írá Frey-
steini Þorbergssyni
Gligoric og setjast við borð-
ið. Samræður eru fjörugar á
rússnesku, því að Keres er
ræðinn og s'kemmtilegur, sem
og Gligoric. Þeir spjalla með-
al annars um biðskák sína frá
gærdeginum, þar sem Gligoric
tókst að færa lakari stöðu til
jafnteflis. Annars tala menn
minnst um skák. Gligoric spyr
þó Keres, hvað hann hafi
marga vinninga. ,,Eg veit það
eitt um stöðuna í mótinu, —
bætir Gligorie við, — að ég
er tveimur vinningum á eftir
Petrosjan.“ Við Gligoric erum
sammála um, að nú sé tíma-
bært fyrir Keres að vinna eitt
áskorendamót. Hann hefur,
sem kunnugt er, hafnað í
fjórða, þriðja og siðast í öðru
sæti á mótum þessum. „Nú
ætti að vera komin röðin að
því fyrsta segjum við.“
„Það gæti alveg eins orðið
öfugt, það fimmta,“ segir
Kerés.
Golombek kemur og sézt við
næstá borð. 'Háhh segir okkur
fréttir frá þingi alþjóðaskák-
sambandsins í .Lúxemburg.
Meðal annars það, að Lothar
Smith hafi verið útnefndur
stórmeistari. En Lothar Smith
er einmitt toorðfélagi okkar
íslendinganna og Darga þessa
dagana. Síðast í gær, þegar
við vorum að skoða ibiðskák-
ina við Smisloff, kom Smith
£g sagði okkur þau tíðindi, að
af svölunum hans mætti sjá
til Smisloffs, þar sem hann
sæti við rannsóknir á stöð-
unni. Kvað Smith Friðrik hafa
nógu marga aðstoðarmenn, til
þess að geta sent einn I njósn.
arleiðangur. Var hlegið að
þeirri fyndni. Golombek talar
ensku, og virðist Keres nær
jafnvígur á hana og iþýzku
eins og rússnesku. Þó er rúss-
neska ekki móðurmál hans,
sem kunnugt er. Sameiginleg-
ur kunningi okkar Keresar í
Svíþjóð, landi hans Leho
Lourine, hafði eitt sinn orð
á því, að Keres hefði lært
rússneslcu á þann hátt, að
ihamn hefði klippt niður pappa-
lappa, skrifað rússnesk orð
öðru megin og þýðinguna
hinum megin, s'íðan hefði hann
handleikið lappana líkt og spil,
unz hann kunni öll orðin ut-
anað. Seinleg aðferð, en virð-
ist -hafa borið góðan árangur.
Annars mun Gligoric vera
mestur málamaður þeirra
keppendanna. Auk móður-
málsins talar hainn ensku,
þýzku, rússnesku, frönsku og
spönsku. ítölsku skilur hann
að mestu og vafalaust fleiri
mál að einhverju leyti.
Þegar við Keres erum orðnir
einir eftir við borðið, notum
við tækifærið til þess að
spyrja hann um skák ' hams
við Benkö, sem hinn síðar-
nefndi tapaði á tíma, þegar
hann átti eftir að leika að-
eins einum leik á tilskilda
tímanum.
„Hvert er álit þitt á loka-
stöðuinni á móti Benkö?“
„Hún er nokkuð jöfn —
segÍF Keres — en Benkö ætlaði
skaJkkt í framhaldið, og hefði
þá væntanlega tapað peði.“
,/Hvað um leikinn Bc5 hjá
Benkö eftir að þú hefðir drep-
ið hrókinn?“
f,Já, það er rétti leikurinn,
en Benkö ætlaði að leika Bb2.
Eftir Bc5 ihefði ég svarað
með Hö8. Þá er staðan lík,
ef til vill eitthvað betri hjá
svörtum, en ætti að vera jafn-
tefli.“
„Já, — segjum við, sem
höfum einmitt rannsakað
þessa leið, og komizt að þeirri
niðurstöðu, að hún sé ef til
vill lítið eitt betri hjá hvítum,
en eigi að leiða til jafnteflis,
— en það er vitaskuld alveg
vonlaust, að sleppa úr svona
mikilli tímaþröng.“
Og svo minnumst við orða
Larsens, þegar óþekkti skák-
maðurinn spurði hann, hvað
hann ætti að segja við félaga
sína í Stuttgart, um mótið
hér og keppendur, þegar hann
kæmi heim til sín.
„Segið þeim, — sagði Lars-
Framhald á 10. síðu.
Friðrik og Fischer við skákborðið